Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Lyubov Troximivna Mala (ukr. Любов Трохимівна Мала; 13 yanvar 1919, Kopani[d] – 14 aprel 2003, Xarkov) — Sovet ukraynalı terapevt, tibb elmləri doktoru (1954), professor (1955), SSRİ Tibb Elmləri Akademiyasının akademiki (1974), Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1979), Ukrayna Qəhrəmanı (1999), Ukrayna SSR əməkdar elm xadimi (1968), SSRİ Dövlət Mükafatı laureatı (1980), Ukrayna Dövlət Mükafatı laureatı (2003, ölümündən sonra).
| Lyubov Mala | |
|---|---|
| ukr. Любов Трохимівна Мала | |
 | |
| Doğum tarixi | 13 yanvar 1919 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 14 aprel 2003 (84 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri |
|
| Elm sahələri | kardiologiya, tibb, daxili xəstəliklər |
| Elmi dərəcəsi | |
| Elmi adı | |
| Mükafatları |         |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı və fəaliyyəti
Lyubov Mala 1919-cu il yanvarın 13-də Ukraynanın Zaporojya vilayəti, Orixiv rayonu, Kopani kəndində anadan olub. Atası Troxim Yevdokimoviç (1895–1945), anası Katerina Qrixorovna (1895–1985) kəndli idilər.
1938-ci ildə 1-ci Xarkov Tibb İnstitutunu bitirdikdən sonra Voroşilovqrad vilayətinin İvanovka rayonunun Petrovenki kəndində kənd tibb məntəqəsində həkim işləyib. Böyük Vətən Müharibəsi başlayandan 1946-cı ilin sentyabr ayına qədər Sovet Ordusunun bir hissəsi kimi Qırmızı Ordu sıralarında təxliyə hospitalları rəisinin müavini, Şimali Qafqaz Cəbhəsinin təxliyə məntəqəsinin təxliyə bölməsi rəisinin müavini, Xarkov Hərbi Dairəsinin müalicə şöbəsinin rəis müavini vəzifələrində xidmət etmişdir.
1946-cı ildən Xarkov Tibb İnstitutunda klinik assistent (1946–1949), elmi işçi (1949–1952), doktorant (1952–1954), dosent (1954–1955) kimi fəaliyyət göstərib. 1955-ci ildən səhiyyə və pediatriya fakültələrinin terapiya kafedrasının müdiri, 1961-ci ildən hospital terapiya kafedrasının müdiri, eyni zamanda (1962-ci ildən) həmin institutun kardiologiya laboratoriyasının problemləri üzrə elmi məsləhətçi vəzifələrində çalışmışdır. 1986-cı ildən Ukrayna SSR Səhiyyə Nazirliyinin nəzdində yeni yaradılmış Xarkov Elmi Tədqiqat Terapiya İnstitutunun (hazırda Ukrayna Milli Elmlər Akademiyasının Terapiya İnstitutu kimi tanınır) direktoru vəzifəsində çalışmışdır.
1950-ci ildə B. M. Xmelnitskinin rəhbərliyi altında "Daxili xəstəliklər klinikalarında vərəmin diaqnostikası və vərəmin müalicəsi" mövzusunda elmlər namizədi üzrə doktorluq dissertasiyasını, 1954-cü ildə "Vərəmdə ürək-damar sistemindəki dəyişikliklər" mövzusunda elmlər doktoru üzrə doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir. 500-dən çox elmi əsərin, o cümlədən 24 monoqrafiyanın, 26 patentin və 21 ixtiranın müəllifidir.
O, Ukrayna və Rusiya Terapevt və Kardioloqların Elmi Cəmiyyətləri Rəyasət Heyətinin üzvü (1964), Xarkov vilayəti Terapevtlər Assosiasiyasının prezidenti (1977), Beynəlxalq Daxili Xəstəliklər Cəmiyyətinin (1977), Ürək-Damar Farmakoterapiyası üzrə Beynəlxalq Assosiasiyanın (1993) və Beynəlxalq Hipertoniya Assosiasiyasının (1996) üzvü olub.
O, 2003-cü il aprelin 14-də uzun sürən xəstəlikdən sonra 85 yaşında vəfat edib. Onun məzarı Xarkov şəhərindəki 2-ci Qəhrəmanlar Xiyabanı qəbiristanlığındadır. 2004-cü ildə qəbrinin yanında onun tuncdan büstü qoyulmuşdur.
Elmi-pedaqoji fəaliyyəti
Lyubov Mala hipertoniya, ateroskleroz, , miokard infarktı, xroniki qan dövranı çatışmazlığı, angina pektorisi, ürək çatışmazlığı kimi klinik kardiologiyanın ən mühüm problemlərini araşdırıb.
Xarkovda alim, Ukraynada ilk dəfə olaraq miokard infarktı olan xəstələrin mərhələli müalicəsi sistemini yaratmış, intensiv terapiya blokları, reabilitasiya və sağlamlıq kompleksləri olan ixtisaslaşdırılmış kardiologiya şöbələri şəbəkəsini yaratmışdır. 1962-ci ildə Lyubov Mala arterial hipertenziya, ateroskleroz və ürəyin işemik xəstəliklərini tədqiq edən Problemli Kardiologiya Laboratoriyasının elmi rəhbəri oldu. 1981-ci ildə bu laboratoriyanın əsasında akademik M. D. Strajesko adına Kiyev Elmi-Tədqiqat Kardiologiya İnstitutunun filialı açıldı. Lyubov Trokhymivna bura direktor təyin edildi. 1986-cı ildə bu filialın bazasında Elmi-Tədqiqat Terapevtik İnstitutu yaradılıb və o, ömrünün sonuna kimi bu instituta rəhbərlik edib.
Lyubov Troxymivna Ukrayna və SSRİ-nin terapevt və kardioloq konqreslərinin iştirakçısı olub, Ukrayna Terapevtlərinin X Konqresinin prezidenti, Ukrayna Kardioloqlarının Milli Konqresinin prezidenti (2000) kimi fəaliyyət göstərib. Müxtəlif beynəlxalq daxili xəstəliklər və kardioloq konqreslərində 39 dəfə məruzələrlə çıxış etmişdir. Onun rəhbərliyi ilə 38 doktorluq və 187 namizədlik dissertasiyası tamamlanmışdır.
Mükafatları
SSRİ
- Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1979)
- SSRİ Tibb Elmləri Akademiyasının müxbir üzvü (1967), SSRİ Tibb Elmləri Akademiyasının akademiki (1974; indiki Rusiya Elmlər Akademiyası)
- SSRİ Dövlət Mükafatı (1980), S. İ. Vavilova adına mükafat laureatı (1989)
- (1979), (1960), (1985) və digər 14 medal
Ukrayna
- Ukrayna Prezidentinin sərəncamı ilə tibb elminin inkişafında, kardiologiya sahəsində fundamental tədqiqatlarda Ukrayna qarşısında müstəsna şəxsi xidmətlərinə görə Ukrayna Qəhrəmanı (12 yanvar 1999)
- Tibb elminin inkişafında Ukrayna dövləti qarşısında müstəsna şəxsi xidmətlərinə, səmərəli elmi-pedaqoji və ictimai fəaliyyətinə görə və Ukraynanın müstəqilliyinin 7-ci ildönümü münasibətilə (19 avqust 1998)
- Faşist işğalçılarına qarşı mübarizədə göstərdiyi qəhrəmanlıq şərəfinə və 1941–1945-ci illər Böyük Vətən Müharibəsində Qələbənin 50 illiyi münasibətilə (7 may 1995)
- "Azot oksidinin ürək-damar sisteminə təsirinin əsas mexanizmlərinin tədqiqi: patogenetik terapiyanın əsas prinsipləri" adlı silsilə elmi işlərinə görə Ukraynanın Elm və Texnologiya üzrə Dövlət Mükafatı (2003, ölümündən sonra)
- Ukraynanın əməkdar elm xadimi (1968)
- Ukrayna Elmlər Akademiyasının M. D Strajsko mükafatı (1983, 1997)
Xatirəsi
Xarkov Şəhər Şurasının 20 noyabr 2015-ci il tarixli qərarı ilə Xarkov şəhərinin indiki Novobavarski rayonu, Jovtnev prospektinə (keçmiş Postışeva prospekti) Lyubov Maloyanın adı verilmişdir.
Xarkovda Lyubov Mala adına Milli Terapevtik İnstitutu və Xarkov Milli Tibb Universitetinin 2 saylı daxili xəstəliklər kafedrasının klinik immunologiya və allergiya kafedrası fəaliyyət göstərir.
2004-cü ildən Lyubov Mala xatirəsinə İllik Terapevtik Mütaliələrin keçirilməsi ənənəvi hal alıb.
2019-cu il yanvarın 13-də akademik Mala Lyubov Troximivnanın anadan olmasının 100 illiyi tamam oldu. 6 mart 2019-cu il tarixində Lyubov Troximivnanın yaşadığı evdə xatirə lövhəsinin açılışı olub.
Tələbələrin və müasirlərinin xatirələri ilə birlikdə Lyubov Troxymivna Malaya haqqında "L. T. Malaya və onun irsi" adlı xatirə kitabı çap olunub. Bundan əlavə, akademikin əsasını qoyduğu qurumun yubiley tarixinə həsr olunmuş monoqrafiya da nəşr olunub.
2023-cü ildə Kiyevin Dnepr rayonundakı köhnə Stanyukoviç küçəsi Lyubov Malayanın xatirəsinə yeni ad aldı.
İstinadlar
- Malaja, Ljubov‘ Trofimovna // Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- Перцева, Ж. Н. "Герой Украины академик Л. Т. Малая в экспозиции Музея истории Харьковского национального медицинского университета". Вірні клятві Гіппократа: розповіді про тих, хто є взірцем для прийдешніх поколінь лікарів / за ред.: В. М. Лісового, В. А. Капустника, Ж. М. Перцевої ; укладачі: Ж. М. Перцева, І. В. Киричок, О. В. Семененко ; Харківський національний медичний університет. – Харків : ХНМУ, 2020. – 624 с. – (215-річчю Харківської вищої медичної школи присвячується). Стор. 576 – 581. 2023-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-20.
- "Любов Трохимівна Малая". Скарбниця Харківської медицини. Постаті : біографічний довідник / за заг. ред. В. М. Лісового. — Харків : ХНМУ, 2015. — 128 с.: фото. Стор. 71. 2023-04-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-20.
- "Про нагородження відзнакою Президента України "Герой України"". Офіційний вебпортал парламенту України.
- "Про нагородження відзнакою Президента України "Орден князя Ярослава Мудрого"". Офіційний вебпортал парламенту України.
- "Про нагородження відзнакою Президента України "Орден Богдана Хмельницького"". Офіційний вебпортал парламенту України.
- "Про присудження Державних премій України в галузі науки і техніки 2003 року". Офіційний вебпортал парламенту України.
- Тетяна Лозовенко. "У Києві змінили назви станцій метро, вулиць та провулків" (ingilis). . 2023-05-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 травня 2023.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Lyubov Troximivna Mala ukr Lyubov Trohimivna Mala 13 yanvar 1919 Kopani d 14 aprel 2003 Xarkov Sovet ukraynali terapevt tibb elmleri doktoru 1954 professor 1955 SSRI Tibb Elmleri Akademiyasinin akademiki 1974 Sosialist Emeyi Qehremani 1979 Ukrayna Qehremani 1999 Ukrayna SSR emekdar elm xadimi 1968 SSRI Dovlet Mukafati laureati 1980 Ukrayna Dovlet Mukafati laureati 2003 olumunden sonra Lyubov Malaukr Lyubov Trohimivna MalaDogum tarixi 13 yanvar 1919 1919 01 13 Dogum yeri Kopani d UkraynaVefat tarixi 14 aprel 2003 2003 04 14 84 yasinda Vefat yeri Xarkov Xarkov vilayeti UkraynaDefn yeri Xarkovda ikinci seher qebiristanligi d Elm saheleri kardiologiya tibb daxili xesteliklerElmi derecesi tibb elmleri doktoruElmi adi professorMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati ve fealiyyetiLyubov Malanin mezari Lyubov Mala 1919 cu il yanvarin 13 de Ukraynanin Zaporojya vilayeti Orixiv rayonu Kopani kendinde anadan olub Atasi Troxim Yevdokimovic 1895 1945 anasi Katerina Qrixorovna 1895 1985 kendli idiler 1938 ci ilde 1 ci Xarkov Tibb Institutunu bitirdikden sonra Vorosilovqrad vilayetinin Ivanovka rayonunun Petrovenki kendinde kend tibb menteqesinde hekim isleyib Boyuk Veten Muharibesi baslayandan 1946 ci ilin sentyabr ayina qeder Sovet Ordusunun bir hissesi kimi Qirmizi Ordu siralarinda texliye hospitallari reisinin muavini Simali Qafqaz Cebhesinin texliye menteqesinin texliye bolmesi reisinin muavini Xarkov Herbi Dairesinin mualice sobesinin reis muavini vezifelerinde xidmet etmisdir 1946 ci ilden Xarkov Tibb Institutunda klinik assistent 1946 1949 elmi isci 1949 1952 doktorant 1952 1954 dosent 1954 1955 kimi fealiyyet gosterib 1955 ci ilden sehiyye ve pediatriya fakultelerinin terapiya kafedrasinin mudiri 1961 ci ilden hospital terapiya kafedrasinin mudiri eyni zamanda 1962 ci ilden hemin institutun kardiologiya laboratoriyasinin problemleri uzre elmi meslehetci vezifelerinde calismisdir 1986 ci ilden Ukrayna SSR Sehiyye Nazirliyinin nezdinde yeni yaradilmis Xarkov Elmi Tedqiqat Terapiya Institutunun hazirda Ukrayna Milli Elmler Akademiyasinin Terapiya Institutu kimi taninir direktoru vezifesinde calismisdir 1950 ci ilde B M Xmelnitskinin rehberliyi altinda Daxili xestelikler klinikalarinda veremin diaqnostikasi ve veremin mualicesi movzusunda elmler namizedi uzre doktorluq dissertasiyasini 1954 cu ilde Veremde urek damar sistemindeki deyisiklikler movzusunda elmler doktoru uzre doktorluq dissertasiyasi mudafie etmisdir 500 den cox elmi eserin o cumleden 24 monoqrafiyanin 26 patentin ve 21 ixtiranin muellifidir O Ukrayna ve Rusiya Terapevt ve Kardioloqlarin Elmi Cemiyyetleri Reyaset Heyetinin uzvu 1964 Xarkov vilayeti Terapevtler Assosiasiyasinin prezidenti 1977 Beynelxalq Daxili Xestelikler Cemiyyetinin 1977 Urek Damar Farmakoterapiyasi uzre Beynelxalq Assosiasiyanin 1993 ve Beynelxalq Hipertoniya Assosiasiyasinin 1996 uzvu olub O 2003 cu il aprelin 14 de uzun suren xestelikden sonra 85 yasinda vefat edib Onun mezari Xarkov seherindeki 2 ci Qehremanlar Xiyabani qebiristanligindadir 2004 cu ilde qebrinin yaninda onun tuncdan bustu qoyulmusdur Elmi pedaqoji fealiyyetiLyubov Mala hipertoniya ateroskleroz miokard infarkti xroniki qan dovrani catismazligi angina pektorisi urek catismazligi kimi klinik kardiologiyanin en muhum problemlerini arasdirib Xarkovda alim Ukraynada ilk defe olaraq miokard infarkti olan xestelerin merheleli mualicesi sistemini yaratmis intensiv terapiya bloklari reabilitasiya ve saglamliq kompleksleri olan ixtisaslasdirilmis kardiologiya sobeleri sebekesini yaratmisdir 1962 ci ilde Lyubov Mala arterial hipertenziya ateroskleroz ve ureyin isemik xesteliklerini tedqiq eden Problemli Kardiologiya Laboratoriyasinin elmi rehberi oldu 1981 ci ilde bu laboratoriyanin esasinda akademik M D Strajesko adina Kiyev Elmi Tedqiqat Kardiologiya Institutunun filiali acildi Lyubov Trokhymivna bura direktor teyin edildi 1986 ci ilde bu filialin bazasinda Elmi Tedqiqat Terapevtik Institutu yaradilib ve o omrunun sonuna kimi bu instituta rehberlik edib Lyubov Troxymivna Ukrayna ve SSRI nin terapevt ve kardioloq konqreslerinin istirakcisi olub Ukrayna Terapevtlerinin X Konqresinin prezidenti Ukrayna Kardioloqlarinin Milli Konqresinin prezidenti 2000 kimi fealiyyet gosterib Muxtelif beynelxalq daxili xestelikler ve kardioloq konqreslerinde 39 defe meruzelerle cixis etmisdir Onun rehberliyi ile 38 doktorluq ve 187 namizedlik dissertasiyasi tamamlanmisdir MukafatlariSSRI Sosialist Emeyi Qehremani 1979 SSRI Tibb Elmleri Akademiyasinin muxbir uzvu 1967 SSRI Tibb Elmleri Akademiyasinin akademiki 1974 indiki Rusiya Elmler Akademiyasi SSRI Dovlet Mukafati 1980 S I Vavilova adina mukafat laureati 1989 Lenin ordeni 1979 Qirmizi emek bayragi ordeni 1960 2 ci dereceli Veten muharibesi ordeni 1985 ve diger 14 medalUkrayna Ukrayna Prezidentinin serencami ile tibb elminin inkisafinda kardiologiya sahesinde fundamental tedqiqatlarda Ukrayna qarsisinda mustesna sexsi xidmetlerine gore Ukrayna Qehremani 12 yanvar 1999 Tibb elminin inkisafinda Ukrayna dovleti qarsisinda mustesna sexsi xidmetlerine semereli elmi pedaqoji ve ictimai fealiyyetine gore ve Ukraynanin musteqilliyinin 7 ci ildonumu munasibetile 19 avqust 1998 Fasist isgalcilarina qarsi mubarizede gosterdiyi qehremanliq serefine ve 1941 1945 ci iller Boyuk Veten Muharibesinde Qelebenin 50 illiyi munasibetile Boqdan Xmelnitski ordeni 7 may 1995 Azot oksidinin urek damar sistemine tesirinin esas mexanizmlerinin tedqiqi patogenetik terapiyanin esas prinsipleri adli silsile elmi islerine gore Ukraynanin Elm ve Texnologiya uzre Dovlet Mukafati 2003 olumunden sonra Ukraynanin emekdar elm xadimi 1968 Ukrayna Elmler Akademiyasinin M D Strajsko mukafati 1983 1997 XatiresiXarkov Seher Surasinin 20 noyabr 2015 ci il tarixli qerari ile Xarkov seherinin indiki Novobavarski rayonu Jovtnev prospektine kecmis Postiseva prospekti Lyubov Maloyanin adi verilmisdir Xarkovda Lyubov Mala adina Milli Terapevtik Institutu ve Xarkov Milli Tibb Universitetinin 2 sayli daxili xestelikler kafedrasinin klinik immunologiya ve allergiya kafedrasi fealiyyet gosterir 2004 cu ilden Lyubov Mala xatiresine Illik Terapevtik Mutalielerin kecirilmesi enenevi hal alib 2019 cu il yanvarin 13 de akademik Mala Lyubov Troximivnanin anadan olmasinin 100 illiyi tamam oldu 6 mart 2019 cu il tarixinde Lyubov Troximivnanin yasadigi evde xatire lovhesinin acilisi olub Telebelerin ve muasirlerinin xatireleri ile birlikde Lyubov Troxymivna Malaya haqqinda L T Malaya ve onun irsi adli xatire kitabi cap olunub Bundan elave akademikin esasini qoydugu qurumun yubiley tarixine hesr olunmus monoqrafiya da nesr olunub 2023 cu ilde Kiyevin Dnepr rayonundaki kohne Stanyukovic kucesi Lyubov Malayanin xatiresine yeni ad aldi IstinadlarMalaja Ljubov Trofimovna Cex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi Perceva Zh N Geroj Ukrainy akademik L T Malaya v ekspozicii Muzeya istorii Harkovskogo nacionalnogo medicinskogo universiteta Virni klyatvi Gippokrata rozpovidi pro tih hto ye vzircem dlya prijdeshnih pokolin likariv za red V M Lisovogo V A Kapustnika Zh M Percevoyi ukladachi Zh M Perceva I V Kirichok O V Semenenko Harkivskij nacionalnij medichnij universitet Harkiv HNMU 2020 624 s 215 richchyu Harkivskoyi vishoyi medichnoyi shkoli prisvyachuyetsya Stor 576 581 2023 03 26 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 03 20 Lyubov Trohimivna Malaya Skarbnicya Harkivskoyi medicini Postati biografichnij dovidnik za zag red V M Lisovogo Harkiv HNMU 2015 128 s foto Stor 71 2023 04 18 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 03 20 Pro nagorodzhennya vidznakoyu Prezidenta Ukrayini Geroj Ukrayini Oficijnij vebportal parlamentu Ukrayini Pro nagorodzhennya vidznakoyu Prezidenta Ukrayini Orden knyazya Yaroslava Mudrogo Oficijnij vebportal parlamentu Ukrayini Pro nagorodzhennya vidznakoyu Prezidenta Ukrayini Orden Bogdana Hmelnickogo Oficijnij vebportal parlamentu Ukrayini Pro prisudzhennya Derzhavnih premij Ukrayini v galuzi nauki i tehniki 2003 roku Oficijnij vebportal parlamentu Ukrayini Tetyana Lozovenko U Kiyevi zminili nazvi stancij metro vulic ta provulkiv ingilis 2023 05 26 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 18 travnya 2023