| Litva–Yaponiya münasibətləri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| | |||||
Litva–Yaponiya münasibətləri (lit. Japonijos ir Lietuvos santykiai; yap. 日本とリトアニアの関係) – Litva ilə Yaponiya arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr. Litvanın Tokioda, Yaponiyanın Vilnüsdə səfirliyi yerləşir.
Yaponiya Litvanın müstəqilliyini 1922-ci ildə tanımışdır. İkinci dünya müharibəsinə qədər olan dövrdə iki ölkə arasında iki müqavilə imzalanmış, Kaunas və Tokioda konsulluqlar açılmışdır. Litvanın SSRİ tərəfindən işğal edilməsindən sonra diplomatik əlaqələr kəsilmişdir. 1991-ci ildə Litvanın müstəqilliyini qazanmasından sonra diplomatik əlaqələr bərpa olunmuşdur.
Tarixi
| ]XVIII–XIX əsrlər
| ]
Yaponiyada Litvadan bəhs edən ilk əsər 1792-ci ildə tərəfindən yazılmış və Rusiyadan bəhs edən "Hokusa Bunryaku" əsəridir. Əsərdə Rusiyanın ərazisini təsvir edən xəritədə Böyük Litva knyazlığının adı çəkilir.
Yaponlarla litvalılar arasında ilk təmas 1862-ci ildə gerçəkləşmişdir. Yaponiya hökuməti tərəfindən Avropaya göndərilmiş iştirakçıları Sankt-Peterburqdan Berlinə səyahət edərkən 18 sentyabr 1862-ci ildə Kaunas şəhərində olmuşdurlar. Missiyanın iştirakçısı olmuş öz gündəliyində Kaunasla yanaşı Litvanın qəsəbəsini və şəhərini təsvir etmişdir. 1873-cü ildə Yaponiya tərəfindən Avropa və Amerikaya göndərilmiş iştirakçıları iki dəfə Litva ərazisində olmuşdurlar: Sankt-Peterburqa gedərkən 29 martda Litva ərazisindən keçmiş, 15 apreldə isə Vilnüs şəhərində dayanmışdırlar.
İlk litvalı fotoqraflardan biri olan 1875-ci ildə Yaponiyaya səyahət etmiş və Yaponiya bağlı fotolar çəkmişdir. O, Yaponiyada olmuş ilk litvalı hesab olunur.
1892-ci ildə Berlindən Yaponiyaya at belində qayıtmağa qərar verən mayor 24 fevralda Kaunas şəhərinə çatmış və şəhərdə bir neçə saat keçirmişdir. O, "At üstündə tənha səyahət" əsərinin bir neçə səhifəsini Litvaya həsr etmişdir.
1900–1922
| ]Litvalı etnoloq 1900-cü ildə Saxalinin cənubunda məskunlaşmış, aynuların dil və mədəniyyətini araşdırmış, aynu qadınla evlənmişdir. Onun davamçıları Hokkaydoda yaşamağa davam edirlər.
1904–1905-ci illərdə baş vermiş Rus-yapon müharibəsində Rusiya donanmasında bir çox litvalı döyüşmüş və Yaponiya tərəfindən əsir götürülmüşdür. Litvanın müstəqilliyi uğrunda mübarizə aparan Yaponiyanın ruslar üzərində qələbəsindən təsirlənmiş və 1906-cı ildə Yaponiya haqqında litva dilindəki ilk kitabları yazmışdır: "Yaponiyanın keçmişi və indisi" (lit. Japonija seniau i dabar), "Yaponlar indi necə yaşayırlar" (lit. Kapip japonai gyvena dabar), "Yaponların konstitusiyası" (lit. Japonų konstitucija).
Birinci müstəqillik dövrü
| ]
Litva 1918-ci ilin fevralında müstəqillik qazanmışdır. Yaponiya hökuməti 1919-cu ilin martında Litvanı de fakto müstəqil dövlət kimi qəbul etmişdir. Litvalı diplomat Tomas Naruşeviçius Litvanın Yaponiya tərəfindən de yure tanınması üçün 6 dekabr 1921-ci ildə məktub yazmışdır. Yaponiya Litvanın müstəqilliyini 20 dekabr 1922-ci ildə tanımışdır.
1929-cu ilin fevralında Litva ilə Yaponiya arasında azad viza rejimi haqqında razılaşma, 2 may 1930-cu ildə ticarət və dənizçilik müqaviləsi imzalanmışdır. Yaponiya diplomatı 1930-cu ildə Litvanı ziyarət etmişdir. Litvanın nəqliyyat və kommunikasiya naziri 1931-ci ildə Tokioyada səfərdə olmuşdur. Yapon biznesmen 15 may 1935-ci ildə Litvanın Tokiodakı fəxri konsulu təyin olunmuşdur.
1939-cu ilin Kaunas şəhərində Yaponiya konsulluğu açılmışdır. Çiune Suqihara konsulluğun ilk və yeganə konsulu olmuşdur. 1940-cı ildə Litvanın SSRİ tərəfindən işğal edilməsindən sonra Kaunasda konsulluq və Tokiodakı fəxri konsulluq bağlanmışdır.
Sovet dövrü
| ]Litva SSR Ali Sovetinin üzvü olan iki dəfə (1960 və 1969) Yaponiyaya səfər etmişdir. 1960-cı ildəki ilk səfərində Tokioda keçirilmiş bir konfransda iştirak etmiş və İmperator Hirohito ilə görüşmüşdür. Səyahətdən sonra Yaponiya haqqında kitablar yazmışdır. 1969-cu ildəki ikinci səfərində Yaponiya baş naziri Eysaku Sato və yenə Hirohito ilə görüşmüşdür.
Sovet dövründə ancaq 2 dəfə Yaponiya diplomatlarının Litvaya səfəri qeydə alınmışdır: 1967-ci ilin noyabrında Yaponiyanın SSRİ-dəki səfiri , 1978-ci ildə isə Yaponiyanın SSRİ-dəki konsulu Litvada olmuşdur.
1968-ci ildə Yaponiya ilə Litvanın həmkarlar ittifaqları arasında ilk görüş keçirilmişdir. nümayəndələri 1978, 1979, 1981, 1982 və 1986-cı illərdə Litvada olmuşdurlar. üzvləri 1982 və 1984-cü illərdə Litvaya səfər etmişdirlər. Yaponiyanın keçmiş baş naziri Yasuhiro Nakasone 1988-ci ildə Litvaya səfər etmiş, Vilnüs və Kaunas şəhərlərində olmuş, yerləşən açıq hava muzeyini ziyarət etmişdir.
İkinci müstəqillik dövrü
| ]
SSRİ-nin dağılmasından sonra 1991-ci ilin oktyabrında Yaponiya Litvanın müstəqilliyini yenidən tanımışdır. 1997-ci ildə Yaponiyanın Litvada, 1999-cu ildə Litvanın Yaponiyada səfirliyi açılmışdır.
2007-ci ildə Yaponiya imperatoru Akihito Litvaya səfər etmişdir. Yaponiya baş nazirlərindən Şinzo Abe 2018-ci ildə, Fumio Kişida 2023-cü ildə Litvada rəsmi səfərdə olmuşdur. 2001-ci ilin aprelində Valdas Adamkus Yaponiyaya rəsmi səfər etmiş ilk Litva prezidenti olmuşdur. Litva prezidenti 2019-cu ildə Naruhitonun taxta çıxma mərasimində iştirak etmişdir. Litva baş nazirlərindən 2005-ci ildə, 2006-cı ildə, 2012-ci ildə, 2018-ci ildə, 2022-ci ildə Yaponiyada rəsmi səfərdə olmuşdurlar.
Mədəniyyət
| ]
Litvada Yaponiya mədəniyyətinin təbliği ilə məşğul olan bir sıra təşkilatlar fəaliyyət göstərir: Yaponiya səfirliyinin mədəniyyət mərkəzi, Kaunas şəhərində yerləşən asiyaşünaslıq mərkəzi, Vilnüs şəhərində yerləşən və Yapon Mədəniyyət Evi, Alitus şəhərində yerləşən "Sensei" bonsay studiyası və s.
1995-ci ilin sentyabrında Litva və Yaponiya assosiasiyalarının əməkdaşlığı ilə ilk Yaponiya Mədəniyyət Həftəsi tədbiri baş tutmuşdur. Tədbirdə Yaponiyadan gələn 46 sənətçi iştirak etmişdir. 2000-ci ilin mayında Litva Kyokuşin Karate Assosiasiyası prezidentinin təşəbbüsü ilə tədbir ikinci dəfə keçirilmişdir. 2002-ci ildə Kaunasda ilk dəfə olaraq "Şərq-Şərq" adlı yapon-litva memarlığı festivalı baş tutmuşdur. 2015-ci ildə Vilnüsdə ilk bonsay festivalı keçirilmişdir. 2017, 2018 və 2020-ci illərdə Kaunasda Çiune Suqiharaya həsr olunmuş tədbirləri baş tutmuşdur.
Litvada bir sıra yapon bağları yerləşir. Ən böyük yapon bağı şəhərində yerləşir və Avropanın ən böyük yapon bağlarından biri hesab olunur. 16 hektar sahəni əhatə edən bu bağın təməli 10 oktyabr 2007-ci ildə atılmışdır. 2010-cu ildə Yaponiya tərəfindən bağa 700 bonsay ağacı hədiyyə edilmişdir. Vilnüs şəhərində iki yapon bağı yerləşir. Vilnüs Universitetinin Botanika Bağında yerləşən 0,5 hektarlıq yapon bağın layihəsi 2003-cü ildə Hacime Vatanabe və Hiroşi Tsunoda tərəfindən təqdim olunmuşdur. Bağın tikintisində 500 ton qaya istifadə olunmuşdur. 2008-ci ildə bağın təməli atmış, 2009-cu ildə şəlalə, gölməçə, kiçik çay yaradılmış, 2010-cu ildə memarlıq elementləri əlavə olunmuşdur. Bağ üzərində işlər 2012-ci ildə tamamlanmışdır.
İstinadlar
| ]- "The First Japanese in Lithuania". Ritoja (ingiliscə). 13 may 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 may 2024.
- "The first Lithuanians in Japan". Ritoja (ingiliscə). 13 may 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 may 2024.
- "The Russo-Japanese War and Steponas Kairys". Ritoja (ingiliscə). 13 may 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 may 2024.
- "Interwar Lithuania-Japan relations". Ritoja (ingiliscə). 13 may 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 may 2024.
- "Japan-Lithuania Relations (Basic Data)". Yaponiya Xarici İşlər Nazirliyi (ingiliscə). 5 oktyabr 2023. 14 mart 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 may 2024.
- "Relationships between Soviet Lithuania and Japan". Ritoja (ingiliscə). 13 may 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 may 2024.
- "The 20th Anniversary of Diplomatic Relations between" (PDF). Litvanın Yaponiyadakı səfirliyi (ingiliscə). 2011. 1 avqust 2022 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 11 may 2024.
- "Japanese events and spaces in Lithuania". Ritoja (ingiliscə). 13 may 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 may 2024.
Xarici keçidlər
| ]- Yaponiyanın Litvadakı səfirliyi
- Litvanın Yaponiyadakı səfirliyi
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Litva Yaponiya munasibetleri Litva Yaponiya Vikianbarda elaqeli mediafayllar Litva Yaponiya munasibetleri lit Japonijos ir Lietuvos santykiai yap 日本とリトアニアの関係 Litva ile Yaponiya arasindaki movcud ikiterefli elaqeler Litvanin Tokioda Yaponiyanin Vilnusde sefirliyi yerlesir Yaponiya Litvanin musteqilliyini 1922 ci ilde tanimisdir Ikinci dunya muharibesine qeder olan dovrde iki olke arasinda iki muqavile imzalanmis Kaunas ve Tokioda konsulluqlar acilmisdir Litvanin SSRI terefinden isgal edilmesinden sonra diplomatik elaqeler kesilmisdir 1991 ci ilde Litvanin musteqilliyini qazanmasindan sonra diplomatik elaqeler berpa olunmusdur Tarixi span XVIII XIX esrler span Yaponiya haqqinda litva dilindeki ilk eserlerin muellifi olmusdur Yaponiyada Litvadan behs eden ilk eser 1792 ci ilde terefinden yazilmis ve Rusiyadan behs eden Hokusa Bunryaku eseridir Eserde Rusiyanin erazisini tesvir eden xeritede Boyuk Litva knyazliginin adi cekilir Yaponlarla litvalilar arasinda ilk temas 1862 ci ilde gerceklesmisdir Yaponiya hokumeti terefinden Avropaya gonderilmis istirakcilari Sankt Peterburqdan Berline seyahet ederken 18 sentyabr 1862 ci ilde Kaunas seherinde olmusdurlar Missiyanin istirakcisi olmus oz gundeliyinde Kaunasla yanasi Litvanin qesebesini ve seherini tesvir etmisdir 1873 cu ilde Yaponiya terefinden Avropa ve Amerikaya gonderilmis istirakcilari iki defe Litva erazisinde olmusdurlar Sankt Peterburqa gederken 29 martda Litva erazisinden kecmis 15 aprelde ise Vilnus seherinde dayanmisdirlar Ilk litvali fotoqraflardan biri olan 1875 ci ilde Yaponiyaya seyahet etmis ve Yaponiya bagli fotolar cekmisdir O Yaponiyada olmus ilk litvali hesab olunur 1892 ci ilde Berlinden Yaponiyaya at belinde qayitmaga qerar veren mayor 24 fevralda Kaunas seherine catmis ve seherde bir nece saat kecirmisdir O At ustunde tenha seyahet eserinin bir nece sehifesini Litvaya hesr etmisdir 1900 1922 span Litvali etnoloq 1900 cu ilde Saxalinin cenubunda meskunlasmis aynularin dil ve medeniyyetini arasdirmis aynu qadinla evlenmisdir Onun davamcilari Hokkaydoda yasamaga davam edirler 1904 1905 ci illerde bas vermis Rus yapon muharibesinde Rusiya donanmasinda bir cox litvali doyusmus ve Yaponiya terefinden esir goturulmusdur Litvanin musteqilliyi ugrunda mubarize aparan Yaponiyanin ruslar uzerinde qelebesinden tesirlenmis ve 1906 ci ilde Yaponiya haqqinda litva dilindeki ilk kitablari yazmisdir Yaponiyanin kecmisi ve indisi lit Japonija seniau i dabar Yaponlar indi nece yasayirlar lit Kapip japonai gyvena dabar Yaponlarin konstitusiyasi lit Japonu konstitucija Birinci musteqillik dovru span Litva yehudilerini xilas etmesine gore taninan Ciune Suqihara ucun 2004 cu ilde buraxilmis Litva poct markasi Litva 1918 ci ilin fevralinda musteqillik qazanmisdir Yaponiya hokumeti 1919 cu ilin martinda Litvani de fakto musteqil dovlet kimi qebul etmisdir Litvali diplomat Tomas Narusevicius Litvanin Yaponiya terefinden de yure taninmasi ucun 6 dekabr 1921 ci ilde mektub yazmisdir Yaponiya Litvanin musteqilliyini 20 dekabr 1922 ci ilde tanimisdir 1929 cu ilin fevralinda Litva ile Yaponiya arasinda azad viza rejimi haqqinda razilasma 2 may 1930 cu ilde ticaret ve denizcilik muqavilesi imzalanmisdir Yaponiya diplomati 1930 cu ilde Litvani ziyaret etmisdir Litvanin neqliyyat ve kommunikasiya naziri 1931 ci ilde Tokioyada seferde olmusdur Yapon biznesmen 15 may 1935 ci ilde Litvanin Tokiodaki fexri konsulu teyin olunmusdur 1939 cu ilin Kaunas seherinde Yaponiya konsullugu acilmisdir Ciune Suqihara konsullugun ilk ve yegane konsulu olmusdur 1940 ci ilde Litvanin SSRI terefinden isgal edilmesinden sonra Kaunasda konsulluq ve Tokiodaki fexri konsulluq baglanmisdir Sovet dovru span Litva SSR Ali Sovetinin uzvu olan iki defe 1960 ve 1969 Yaponiyaya sefer etmisdir 1960 ci ildeki ilk seferinde Tokioda kecirilmis bir konfransda istirak etmis ve Imperator Hirohito ile gorusmusdur Seyahetden sonra Yaponiya haqqinda kitablar yazmisdir 1969 cu ildeki ikinci seferinde Yaponiya bas naziri Eysaku Sato ve yene Hirohito ile gorusmusdur Sovet dovrunde ancaq 2 defe Yaponiya diplomatlarinin Litvaya seferi qeyde alinmisdir 1967 ci ilin noyabrinda Yaponiyanin SSRI deki sefiri 1978 ci ilde ise Yaponiyanin SSRI deki konsulu Litvada olmusdur 1968 ci ilde Yaponiya ile Litvanin hemkarlar ittifaqlari arasinda ilk gorus kecirilmisdir numayendeleri 1978 1979 1981 1982 ve 1986 ci illerde Litvada olmusdurlar uzvleri 1982 ve 1984 cu illerde Litvaya sefer etmisdirler Yaponiyanin kecmis bas naziri Yasuhiro Nakasone 1988 ci ilde Litvaya sefer etmis Vilnus ve Kaunas seherlerinde olmus yerlesen aciq hava muzeyini ziyaret etmisdir Ikinci musteqillik dovru span ve Sinzo Abenin gorusu 2019 SSRI nin dagilmasindan sonra 1991 ci ilin oktyabrinda Yaponiya Litvanin musteqilliyini yeniden tanimisdir 1997 ci ilde Yaponiyanin Litvada 1999 cu ilde Litvanin Yaponiyada sefirliyi acilmisdir 2007 ci ilde Yaponiya imperatoru Akihito Litvaya sefer etmisdir Yaponiya bas nazirlerinden Sinzo Abe 2018 ci ilde Fumio Kisida 2023 cu ilde Litvada resmi seferde olmusdur 2001 ci ilin aprelinde Valdas Adamkus Yaponiyaya resmi sefer etmis ilk Litva prezidenti olmusdur Litva prezidenti 2019 cu ilde Naruhitonun taxta cixma merasiminde istirak etmisdir Litva bas nazirlerinden 2005 ci ilde 2006 ci ilde 2012 ci ilde 2018 ci ilde 2022 ci ilde Yaponiyada resmi seferde olmusdurlar Medeniyyet span Litvada yerlesen bir yapon bagi Litvada Yaponiya medeniyyetinin tebligi ile mesgul olan bir sira teskilatlar fealiyyet gosterir Yaponiya sefirliyinin medeniyyet merkezi Kaunas seherinde yerlesen asiyasunasliq merkezi Vilnus seherinde yerlesen ve Yapon Medeniyyet Evi Alitus seherinde yerlesen Sensei bonsay studiyasi ve s 1995 ci ilin sentyabrinda Litva ve Yaponiya assosiasiyalarinin emekdasligi ile ilk Yaponiya Medeniyyet Heftesi tedbiri bas tutmusdur Tedbirde Yaponiyadan gelen 46 senetci istirak etmisdir 2000 ci ilin mayinda Litva Kyokusin Karate Assosiasiyasi prezidentinin tesebbusu ile tedbir ikinci defe kecirilmisdir 2002 ci ilde Kaunasda ilk defe olaraq Serq Serq adli yapon litva memarligi festivali bas tutmusdur 2015 ci ilde Vilnusde ilk bonsay festivali kecirilmisdir 2017 2018 ve 2020 ci illerde Kaunasda Ciune Suqiharaya hesr olunmus tedbirleri bas tutmusdur Litvada bir sira yapon baglari yerlesir En boyuk yapon bagi seherinde yerlesir ve Avropanin en boyuk yapon baglarindan biri hesab olunur 16 hektar saheni ehate eden bu bagin temeli 10 oktyabr 2007 ci ilde atilmisdir 2010 cu ilde Yaponiya terefinden baga 700 bonsay agaci hediyye edilmisdir Vilnus seherinde iki yapon bagi yerlesir Vilnus Universitetinin Botanika Baginda yerlesen 0 5 hektarliq yapon bagin layihesi 2003 cu ilde Hacime Vatanabe ve Hirosi Tsunoda terefinden teqdim olunmusdur Bagin tikintisinde 500 ton qaya istifade olunmusdur 2008 ci ilde bagin temeli atmis 2009 cu ilde selale golmece kicik cay yaradilmis 2010 cu ilde memarliq elementleri elave olunmusdur Bag uzerinde isler 2012 ci ilde tamamlanmisdir Istinadlar span The First Japanese in Lithuania Ritoja ingilisce 13 may 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 may 2024 The first Lithuanians in Japan Ritoja ingilisce 13 may 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 may 2024 The Russo Japanese War and Steponas Kairys Ritoja ingilisce 13 may 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 may 2024 Interwar Lithuania Japan relations Ritoja ingilisce 13 may 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 may 2024 Japan Lithuania Relations Basic Data Yaponiya Xarici Isler Nazirliyi ingilisce 5 oktyabr 2023 14 mart 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 11 may 2024 Relationships between Soviet Lithuania and Japan Ritoja ingilisce 13 may 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 may 2024 The 20th Anniversary of Diplomatic Relations between PDF Litvanin Yaponiyadaki sefirliyi ingilisce 2011 1 avqust 2022 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 11 may 2024 Japanese events and spaces in Lithuania Ritoja ingilisce 13 may 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 may 2024 Xarici kecidler span Yaponiyanin Litvadaki sefirliyi Litvanin Yaponiyadaki sefirliyiAfrikaCAR MisirAsiyaAzerbaycan Butan Cin Ermenistan Gurcustan Iran Qazaxistan Qirgizistan Ozbekistan Turkiye TurkmenistanAvropaAlbaniya Almaniya Andorra Avstriya Belarus Bolqaristan Bosniya ve Herseqovina Estoniya Xorvatiya Kosovo Latviya Litva Macaristan Malta Monteneqro Norvec Ruminiya Rusiya Serbiya Slovakiya Sloveniya Simali Makedoniya Ukrayna YunanistanAmerikaABSOkeaniyaBeynelxalq teskilatlar Kateqoriya Litva Yaponiya munasibetleri
