Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Arxiyepiskop Leon Turyan (ing. Leon Tourian; 1879, Konstantinopol – 24 dekabr 1933, Nyu-York, Nyu-York ştatı) ABŞ-dəki Erməni Apostol kilsəsinin Şərgi Yeparxiyasının Priması (Primate (bishop) olub, 24 dekabr 1933-cü ildə Nyu-Yorkda siyasi rəqibləri tərəfindən qətlə yetirilib.
| Levon Turyan | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 1879 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 24 dekabr 1933 |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | xristian din xadimi[d], Arxiyepiskop |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bioqrafiyası
Qevont Turyan 1879-cu il yanvarın 1-i İstanbulda anadan olub. 1931-ci ildə Nyu-Yorka təyinat almamışdan əvvəl Turyan İzmirin arxiyepiskopu olub, həmçinin İstanbulda, Yunanıstanda, Bolqarıstanda və Britaniyada erməni kilsələrində çalışıb. Arxiyepiskopun öldürülməsinə səbəb olan insident iyulun 1-i 1933-cü ildə Çikaqoda (ABŞ) keçirilən "Təkamül əsri" sərgisində erməni pavilyonunda baş verib. Belə ki, səhnədə duaya başlamamışdan əvvəl Turyan səhnədə olan Ermənistan Demokratik Respublikasının üç rəngli bayrağının yığışdırılmasına göstəriş verib. Arxiyepiskopun fikrincə onun bu bayrağın yanında durması Sovet Ermənistanının hakimiyyəti ilə erməni kilsəsinin münasibətlərini korlaya bilərdi. Çünki erməni kilsəsinin mənəvi mərkəzi olan Eçmiadzin (Üç Kilsə) məhz Sovet Ermənistanında yerləşir və qərbdəki erməni kilsəsi Sovet hakimiyyəti ilə dostluq münasibətlərini qoruyub saxlamalıdır. Lakin Daşnaksütunun aktiv üzvləri arxiyepiskopun bu hərəkətini satqınlıq kimi gəbul ediblər. Bir müddət sonra Turyan Vuster şəhərində (Massaçusets ştatı) 5 nəfər daşnakın hücumuna məruz qalır. Hücum edənlərdən ikisi tapılıb məhkum edilir, bu hadisədən sonra Turyan özünə cangüdən tutur.
Qətl
Daşnaklarla arxiyepiskopun konflikti 24 dekabr 1933-cü ildə baş verən insident nəticəsində daha da kəskinləşir. Belə ki, Manhattandakı "Müqəddəs Xaç" kilsəsində ibadət zamanı Daşnaksütunun üzvləri Turyana hücum edir, onun cangüdəni olan Kossof Qarqodian bu zaman kilsənin arxa tərəfində əyləşibmiş o, Turyana hucumun müqəddəs yerdə ola biləcəyinə inanmayıb. İbadət zamanı Turyan kilsədəki adamların yanından keçərkən bir qrup insan onu əhatə edir, bu zaman onlardan ikisi əllərində olan iri qəssab bıçaqları ilə arxiyepiskopa zərbələr endirir Turyan yerə yıxılandan sonra qatillər kütləyə qarışaraq aradan çıxmağa cəhd göstərirlər lakin, onlardan iki nəfəri kilsədəki adamlar tərəfindən saxlanılır və döyülür daha sonra onları polisə təhvil verirlər. Bir qədər sonra polis sui qəsddə iştirak edən digər 7 nəfəri də həbs edir, onların hamısı Daşnaksütunun aktiv üzvləri idi. 5 həftə davam edən məhkəmə prosesindən sonra məhkəmənin hökmü oxunur, məhkəmə müttəhimlərdən iki nəfərini Madteos Leyleqyan və Nişan Sarkisyanı arxiyepiskopun qətlində təqsirli bilərək ölüm hökmünə məhkum edir. Lakin Nyu-York ştatının qubernatoru Herbert Leman ölüm hökmünü ömürlük həbslə əvəz edir. Sui qəsdin digər iştirakçıları 10 ildən 20 ilə kimi müxtəlif həbs cəzaları alırlar.
Nəticəsi
Bu qətldən sonra erməni kilsəsində parçalanma baş verdi, dindarların bir hissəi ibadətlərini Eçmiadzinə bağlı olan kilsələrdə bir hissəsi isə Kilikiya Katalikosatlığına (Livan) bağlı kilsələrdə edirdi. Həmçinin erməni dindarları arasında siyasi baxışlarına görə də parçalanma baş verdi. Bir qrup dindar daşnak tərəfdarı olduğu halda digərləri Daşnaksütunun əleyhdarı idilər. Kilikiya katolikosatlığı demək olar ki, daşnakların tam təsiri altında idi. Bir çox erməni Turyanı qətlə yetirmiş şəxsləri qəhrəman, Turyanın özünü isə satqın hesab edirdi. Hal-hazırda ABŞ-də erməni kilsəsinin iki qolu fəaliyyət göstərir. Eçmiadzindəki erməni katalikosuna tabe olan kilsələr və Kilikiyadakı katalikosatlığa tabe olan kilsələr.
İstinadlar
- Հայկական սովետական հանրագիտարան (erm.). / red. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2000.
- Ով ով է. հայեր (erm.). / red. Հ. Այվազյան Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2005. C. 1.
- http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F50F10FB3E5516738DDDAC0A94DA415B838FF1D3&scp=1&sq=tourian%20westboro&st=cse Arxivləşdirilib 2012-10-22 at the Wayback Machine BEATEN AT CHURCH PICNIC.; Archbishop Was Attacked by Gang in Westboro, Mass.
- http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F40813FB3E5516738DDDAC0A94DA415B838FF1D3&scp=1&sq=SLAIN%20IN%20187TH%20ST.%20CHURCH&st=cse Arxivləşdirilib 2012-10-22 at the Wayback Machine Assassins Swarm About Armenian Prelate and Stab Him. HE FALLS WITH CRUCIFIX Two Men Seized and Beaten by Enraged Congregation — Two Others Held. LINKED TO POLITICAL FEUD
- http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F00913FE3858177A93C6A8178CD85F408385F9 Arxivləşdirilib 2012-10-22 at the Wayback Machine Two Convicted of Murder and Seven of Manslaughter in Armenian Prelate's Death
- http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F30E10FF385D167A93C7AB178CD85F408385F92 Arxivləşdirilib 2012-10-22 at the Wayback Machine 2 TOURIAN SLAYERS CONDEMNED TO DIE; Seven Others, Convicted in the Killing of Archbishop
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Arxiyepiskop Leon Turyan ing Leon Tourian 1879 Konstantinopol 24 dekabr 1933 Nyu York Nyu York stati ABS deki Ermeni Apostol kilsesinin Sergi Yeparxiyasinin Primasi Primate bishop olub 24 dekabr 1933 cu ilde Nyu Yorkda siyasi reqibleri terefinden qetle yetirilib Levon TuryanDogum tarixi 1879Dogum yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasiVefat tarixi 24 dekabr 1933 1933 12 24 Vefat yeri Nyu York Nyu York stati ABSFealiyyeti xristian din xadimi d Arxiyepiskop Vikianbarda elaqeli mediafayllarBioqrafiyasiQevont Turyan 1879 cu il yanvarin 1 i Istanbulda anadan olub 1931 ci ilde Nyu Yorka teyinat almamisdan evvel Turyan Izmirin arxiyepiskopu olub hemcinin Istanbulda Yunanistanda Bolqaristanda ve Britaniyada ermeni kilselerinde calisib Arxiyepiskopun oldurulmesine sebeb olan insident iyulun 1 i 1933 cu ilde Cikaqoda ABS kecirilen Tekamul esri sergisinde ermeni pavilyonunda bas verib Bele ki sehnede duaya baslamamisdan evvel Turyan sehnede olan Ermenistan Demokratik Respublikasinin uc rengli bayraginin yigisdirilmasina gosteris verib Arxiyepiskopun fikrince onun bu bayragin yaninda durmasi Sovet Ermenistaninin hakimiyyeti ile ermeni kilsesinin munasibetlerini korlaya bilerdi Cunki ermeni kilsesinin menevi merkezi olan Ecmiadzin Uc Kilse mehz Sovet Ermenistaninda yerlesir ve qerbdeki ermeni kilsesi Sovet hakimiyyeti ile dostluq munasibetlerini qoruyub saxlamalidir Lakin Dasnaksutunun aktiv uzvleri arxiyepiskopun bu hereketini satqinliq kimi gebul edibler Bir muddet sonra Turyan Vuster seherinde Massacusets stati 5 nefer dasnakin hucumuna meruz qalir Hucum edenlerden ikisi tapilib mehkum edilir bu hadiseden sonra Turyan ozune canguden tutur QetlDasnaklarla arxiyepiskopun konflikti 24 dekabr 1933 cu ilde bas veren insident neticesinde daha da keskinlesir Bele ki Manhattandaki Muqeddes Xac kilsesinde ibadet zamani Dasnaksutunun uzvleri Turyana hucum edir onun cangudeni olan Kossof Qarqodian bu zaman kilsenin arxa terefinde eylesibmis o Turyana hucumun muqeddes yerde ola bileceyine inanmayib Ibadet zamani Turyan kilsedeki adamlarin yanindan kecerken bir qrup insan onu ehate edir bu zaman onlardan ikisi ellerinde olan iri qessab bicaqlari ile arxiyepiskopa zerbeler endirir Turyan yere yixilandan sonra qatiller kutleye qarisaraq aradan cixmaga cehd gosterirler lakin onlardan iki neferi kilsedeki adamlar terefinden saxlanilir ve doyulur daha sonra onlari polise tehvil verirler Bir qeder sonra polis sui qesdde istirak eden diger 7 neferi de hebs edir onlarin hamisi Dasnaksutunun aktiv uzvleri idi 5 hefte davam eden mehkeme prosesinden sonra mehkemenin hokmu oxunur mehkeme muttehimlerden iki neferini Madteos Leyleqyan ve Nisan Sarkisyani arxiyepiskopun qetlinde teqsirli bilerek olum hokmune mehkum edir Lakin Nyu York statinin qubernatoru Herbert Leman olum hokmunu omurluk hebsle evez edir Sui qesdin diger istirakcilari 10 ilden 20 ile kimi muxtelif hebs cezalari alirlar NeticesiBu qetlden sonra ermeni kilsesinde parcalanma bas verdi dindarlarin bir hissei ibadetlerini Ecmiadzine bagli olan kilselerde bir hissesi ise Kilikiya Katalikosatligina Livan bagli kilselerde edirdi Hemcinin ermeni dindarlari arasinda siyasi baxislarina gore de parcalanma bas verdi Bir qrup dindar dasnak terefdari oldugu halda digerleri Dasnaksutunun eleyhdari idiler Kilikiya katolikosatligi demek olar ki dasnaklarin tam tesiri altinda idi Bir cox ermeni Turyani qetle yetirmis sexsleri qehreman Turyanin ozunu ise satqin hesab edirdi Hal hazirda ABS de ermeni kilsesinin iki qolu fealiyyet gosterir Ecmiadzindeki ermeni katalikosuna tabe olan kilseler ve Kilikiyadaki katalikosatliga tabe olan kilseler IstinadlarՀայկական սովետական հանրագիտարան erm red Վ Համբարձումյան Կ Խուդավերդյան Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն 2000 Ով ով է հայեր erm red Հ Այվազյան Երևան Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն 2005 C 1 http select nytimes com gst abstract html res F50F10FB3E5516738DDDAC0A94DA415B838FF1D3 amp scp 1 amp sq tourian 20westboro amp st cse Arxivlesdirilib 2012 10 22 at the Wayback Machine BEATEN AT CHURCH PICNIC Archbishop Was Attacked by Gang in Westboro Mass http select nytimes com gst abstract html res F40813FB3E5516738DDDAC0A94DA415B838FF1D3 amp scp 1 amp sq SLAIN 20IN 20187TH 20ST 20CHURCH amp st cse Arxivlesdirilib 2012 10 22 at the Wayback Machine Assassins Swarm About Armenian Prelate and Stab Him HE FALLS WITH CRUCIFIX Two Men Seized and Beaten by Enraged Congregation Two Others Held LINKED TO POLITICAL FEUD http select nytimes com gst abstract html res F00913FE3858177A93C6A8178CD85F408385F9 Arxivlesdirilib 2012 10 22 at the Wayback Machine Two Convicted of Murder and Seven of Manslaughter in Armenian Prelate s Death http select nytimes com gst abstract html res F30E10FF385D167A93C7AB178CD85F408385F92 Arxivlesdirilib 2012 10 22 at the Wayback Machine 2 TOURIAN SLAYERS CONDEMNED TO DIE Seven Others Convicted in the Killing of ArchbishopXarici kecidler