Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Lakrifagiya – göz yaşı və digər göz ifrazatları ilə qidalanma praktikası. Bəzi arı, kəpənək və milçək növlərinin sürünənlərin, quşların və insanlar daxil olmaqla, məməlilərin göz yaşları ilə qidalandığı müşahidə olunur. Lakrifaq böcəklər natrium və zülal kimi qida maddələri əldə etmək üçün göz yaşları ilə qidalanırlar. Lakrifaq qidalanma narahatedici olmaya və ya əksinə, ağrı verə bilər. Lakrifagiya kommensalizmin bir forması kimi tədqiq olunur.
Lakrifagiya əsasən kəpənəklər və müşahidə olunan davranışdır. Milçəklər, iynəsiz arılar, tarakanlar və bitlər kimi böcəklərin də göz yaşı ilə qidalandıqları müşahidə olunmuşdur. Cənub-şərqi Asiyada bəzi arı koloniyalarının göz yaşı toplamaqda ixtisaslaşmış işçi arılara malik olmasına dair sübutlar əldə olunmuşdur.
Pulcuqluqanadlılar
Lakrifagiya əsasən yetkin kəpənəklərin və davranışı kimi tanınır. Güvələrdə lakrifagiya ilk dəfə 1852-ci ildə qeydə alınmışdır. Vilhem Büttinker 1974-cü ildə Afrikanın cənub-qərbində cinsinə aid üç pulcuqqanadlı növündə lakrifagiya qeydə almışdır. O, bu güvə növlərinin ev keçilərinin və inəklərin gözlərindən içdiklərini müşahidə etmişdir. Bu davranış Mərkəzi və Cənubi Amerikada yaşayan güvə növlərində də qeydə alınmışdır. Göz yaşı ilə qidalanan güvələrin çoxu erkəkdir, güman olunur ki, erkək güvələr cütləşmə dövründə dişilər üçün natrium toplamaq üçün bu davranışı sərgiləyirlər.
Antiloplar, fillər, atlar, qatırlar, donuzlar, sambar maralları, qoyunlar, tapirlər və güvələrin göz yaşı içmək üçün hədəf seçdikləri əsas məməlilərdir. Kəpənəklərin tısbağa və timsah kimi sürünənlərin göz yaşını içdikləri müşahidə olunmuşdur. Lakrifaq güvələr hansısa spesifik növün göz yaşını içməkdə ixtisaslaşmayıblar. Onlar əsasən az reaktiv və az həssas olan böyük canlılara üstülük verirlər. Böyük canlılar üzərində (məsələn, timsahlar) lakrifagiya əsasən gündüzlər, balaca canlılar üzərində lakrifagiya əsasən gecələr müşahidə olunur.
Lakrifaq güvələr göz yaşını birbaşa gözdən və ya göz yaşının hopduğu yanaqdan içirlər. Tamamilə göz yaşı ilə qidalanan iki növ – və ancaq birbaşa gözdən içirlər. Güvələrin qrup formasında da göz yaşı ilə qidalandıqları müşahidə olunmuşdur: 13 güvənin bir bantenq gözündən göz yaşı içdiyi halı qeydə alınmışdır.
İnsanlar üzərində
Güvələrin insan göz yaşları ilə qidalanması halı ilk dəfə 1966-cı ildə müşahidə olunmuşdur. Cənub-şərqi Asiyada yaşayan lakrifaq güvələrlə bağlı aparılmış tədqiqata görə göz yaşı ilə qidalanan güvələrə ən çox məruz qalan insanlar çöldə yaşayan heyvandarlar, odun kəsənlər, hamballar və müxtəlif məhsullar daşıyan səyahətçilərdir. İnsan göz yaşları ilə qidalanmaqda ixtisaslaşmış güvə növü yoxdur. kəndliləri göz xəstəliklərini güvə lakrifagiyası ilə əlaqələndirmək istəmirlər, çünki onlar "təbiətə hörmət bəsləyirlər və kosmik cəzadan qorxurlar". Yerlilərin çoxu bu cür xəstəliklərin meşə ruhları səbəbilə baş verdiyinə və ya cəngəlliyin müqəddəs yerlərinə daxil olmağa görə verilən cəza olduğuna inanırlar.
Arılar
Lakrifagiya Cənub-şərqi Asiyada yaşayan iynəsiz arılar arasında geniş yayılmışdır. Onların insanlardan, zebulardan, itlərdən, pişiklərdən, dovşanlardan, toyuqlardan və göz yaşı topladıqları müşahidə olunmuşdur. cinsinə aid olan arılar göz yaşı toplamaqda ixtisaslaşmışdırlar: onlar göz yaşı toplamaq üçün müxtəlif onurğalıların gözlərinin formalarını tanıya və fərqləndirə bilirlər. İynəsiz arılarda lakrifagiya bir neçə dəfə inkişaf etmiş, itmiş və bir neçə dəfə yenidən inkişaf etmişdir.
Mərkəzi və Cənubi Amerikada yaşayan cinsindən olan arıların ,eynəkli kayman və adi iquana kimi sürünənlərin göz ifrazatları ilə qidalandıqları müşahidə olunmuşdur.
Milçəklər
, , və kimi fəsilələrə aid bir çox milçək növünün insan və heyvan göz yaşı ilə qidalandığı müşahidə olunmuşdur. İnsan üzərində lakrifagiya ilk dəfə 1921-ci ildə qeydə alınmışdır: növündən olan milçəyin onun təri və göz yaşları ilə qidalanmağa çalışdığını bildirmişdir. cinsindən olan milçəklərin çoxu lakrifaqdır, insanların və digər heyvanların göz yaşları ilə qidalanırlar. növünə aid milçəklər insanlara və digər heyvanlara parazitini keçirirlər.
Digər böcəklər
Amazonda yaşayan tarakanların fəsiləsindən olan kərtənkələlərin göz yaşları ilə qidalandıqları müşahidə olunmuşdur. Dactyloidae kərtənkələləri bu tarakanların təbii düşməni hesab olunur. Bu cür lakrifagiya bir neçə dəqiqə davam edir və gecə – kərtənkələnin yatdığı vaxtda baş verir.
Bitlərdə lakrifagiya ilk dəfə 1734-cü ildə müşahidə olunmuşdur. 9 cinsə aid olan 14 bitində lakrifagiya davranışı qeydə alınmışdır. bitləri həm canlı, həm də "təzəlikcə ölmüş" canlıların göz ifrazatları ilə qidalanır.
İstinadlar
- Jones, Lance E.; "Revision of the Nearctic Species of the Genus Amiota Loew (Diptera: Drosophilidae)". . 458 (1). 15 September 2022. doi:10.1206/0003-0090.458.1.1. ISSN 0003-0090.
- Plotkin, David; . "Blood, sweat, and tears: a review of the hematophagous, sudophagous, and lachryphagous Lepidoptera". Journal of Vector Ecology (ingilis). 38 (2). 2013: 289–294. doi:10.1111/j.1948-7134.2013.12042.x. ISSN 1948-7134. PMID 24581357.
- Buttiker, W.* & Bezuidenhout J.D.**. "First records of eye-frequenting Lepidoptera from South West Africa". Journal of the Entomological Society of Southern Africa. 37 (1). January 1974: 73–78. doi:10.10520/AJA00128789_2839.
- Hilgartner, Roland; Raoilison, Mamisolo; Büttiker, Willhelm; Lees, David C; "Malagasy birds as hosts for eye-frequenting moths". (ingilis). 3 (2). 2007-04-22: 117–120. doi:10.1098/rsbl.2006.0581. ISSN 1744-9561. PMC 2375961. PMID 17251126.
- Bänzigerl, H.; Büttiker, W. "Records of Eye-Frequenting Lepidoptera from Man". (ingilis). 6 (1). 1969: 53–58. doi:10.1093/jmedent/6.1.53. hdl:20.500.11850/422836. ISSN 0022-2585. PMID 5813263.
- Bänziger, Hans. "Biologie der lacriphagen Lepidopteren in Thailand und Malaya". (alman). 79. 1972: 1381–1469. doi:10.5962/bhl.part.97166 – vasitəsilə.
- Turner, J. R. G.; Andrews, M.; McGregor, A. "Drinking crocodile tears: the only use for a butterfly?". (10). 1986: 119–120.
- van den Burg, Matthijs P.; and de Rueda, Javier Aznar González. "Lachryphagy by cockroaches: reptile tears to increase reproductive output?". Neotropical Biodiversity. 7 (1). 2021-01-01: 276–278. Bibcode:2021NeBio...7..276V. doi:10.1080/23766808.2021.1953892. hdl:10261/249057.
- Bänziger, Hans; Burgett, Michael D.; Bänziger, Saengdao; Klaithin, Kanokwan. "Bees that love tears: A review of Lisotrigona congregating at human and animal eyes (Hymenoptera: Apidae, Meliponini)". Journal of Melittology (ingilis) (121). 2024. doi:10.17161/jom.vi121.22447. ISSN 2325-4467.
- Dangles, Olivier; Casas, Jérôme. "The bee and the turtle: a fable from Yasuní National Park". Frontiers in Ecology and the Environment (ingilis). 10 (8). 2012: 446–447. doi:10.1890/1540-9295-10.8.446. ISSN 1540-9309.
- de la Rosa, Carlos L. "Additional observations of lachryphagous butterflies and bees". Frontiers in Ecology and the Environment (ingilis). 12 (4). 2014: 210–210. doi:10.1890/14.WB.006. ISSN 1540-9309.
- Sazima, Ivan; Sazima, Marlies; Pinheiro, Mardiore. "Tongue in the Eye: Ocular Secretions of a Green Iguana (Iguana iguana) Lapped by a Hairy-legged Bee (Centris sp.)". Reptiles & Amphibians (ingilis). 27 (2). 2020-11-30: 302–303. doi:10.17161/randa.v27i2.14439. ISSN 2332-4961.
- Mey, Eberhard. "Ein Phänomen besonders bei Vögeln: Trinken von Tränenflüssigkeit (Lachrymophagie) durch Tierläuse (Insecta, Phthiraptera)" [A phenomenon noted particularly in birds: drinking of eye secretion (lachrymophagy) by lice (Insecta, Phthiraptera)] (PDF). Vogelwarte (alman). 51. 2013: 15–23.
- Mey, E. "Augensekret-Trinken bei Mallophagen". Angewandte Parasitologie (alman). 19 (1). February 1978: 19–20. ISSN 0003-3162. PMID 646168.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Lakrifagiya goz yasi ve diger goz ifrazatlari ile qidalanma praktikasi Bezi ari kepenek ve milcek novlerinin surunenlerin quslarin ve insanlar daxil olmaqla memelilerin goz yaslari ile qidalandigi musahide olunur Lakrifaq bocekler natrium ve zulal kimi qida maddeleri elde etmek ucun goz yaslari ile qidalanirlar Lakrifaq qidalanma narahatedici olmaya ve ya eksine agri vere biler Lakrifagiya kommensalizmin bir formasi kimi tedqiq olunur Ekvadorda novunden olan iki kepenek tisbagalarin goz yasini icir kepenekleri Merkezi Amerika timsahinin goz yasi ile qidalanir Lakrifagiya esasen kepenekler ve musahide olunan davranisdir Milcekler iynesiz arilar tarakanlar ve bitler kimi boceklerin de goz yasi ile qidalandiqlari musahide olunmusdur Cenub serqi Asiyada bezi ari koloniyalarinin goz yasi toplamaqda ixtisaslasmis isci arilara malik olmasina dair subutlar elde olunmusdur PulcuqluqanadlilarLakrifagiya esasen yetkin kepeneklerin ve davranisi kimi taninir Guvelerde lakrifagiya ilk defe 1852 ci ilde qeyde alinmisdir Vilhem Buttinker 1974 cu ilde Afrikanin cenub qerbinde cinsine aid uc pulcuqqanadli novunde lakrifagiya qeyde almisdir O bu guve novlerinin ev kecilerinin ve ineklerin gozlerinden icdiklerini musahide etmisdir Bu davranis Merkezi ve Cenubi Amerikada yasayan guve novlerinde de qeyde alinmisdir Goz yasi ile qidalanan guvelerin coxu erkekdir guman olunur ki erkek guveler cutlesme dovrunde disiler ucun natrium toplamaq ucun bu davranisi sergileyirler Antiloplar filler atlar qatirlar donuzlar sambar marallari qoyunlar tapirler ve guvelerin goz yasi icmek ucun hedef secdikleri esas memelilerdir Kepeneklerin tisbaga ve timsah kimi surunenlerin goz yasini icdikleri musahide olunmusdur Lakrifaq guveler hansisa spesifik novun goz yasini icmekde ixtisaslasmayiblar Onlar esasen az reaktiv ve az hessas olan boyuk canlilara ustuluk verirler Boyuk canlilar uzerinde meselen timsahlar lakrifagiya esasen gunduzler balaca canlilar uzerinde lakrifagiya esasen geceler musahide olunur novunden olan guve insan goz yasi ile qidalanir 1966 Lakrifaq guveler goz yasini birbasa gozden ve ya goz yasinin hopdugu yanaqdan icirler Tamamile goz yasi ile qidalanan iki nov ve ancaq birbasa gozden icirler Guvelerin qrup formasinda da goz yasi ile qidalandiqlari musahide olunmusdur 13 guvenin bir bantenq gozunden goz yasi icdiyi hali qeyde alinmisdir Insanlar uzerinde Guvelerin insan goz yaslari ile qidalanmasi hali ilk defe 1966 ci ilde musahide olunmusdur Cenub serqi Asiyada yasayan lakrifaq guvelerle bagli aparilmis tedqiqata gore goz yasi ile qidalanan guvelere en cox meruz qalan insanlar colde yasayan heyvandarlar odun kesenler hamballar ve muxtelif mehsullar dasiyan seyahetcilerdir Insan goz yaslari ile qidalanmaqda ixtisaslasmis guve novu yoxdur kendlileri goz xesteliklerini guve lakrifagiyasi ile elaqelendirmek istemirler cunki onlar tebiete hormet besleyirler ve kosmik cezadan qorxurlar Yerlilerin coxu bu cur xesteliklerin mese ruhlari sebebile bas verdiyine ve ya cengelliyin muqeddes yerlerine daxil olmaga gore verilen ceza olduguna inanirlar ArilarLakrifagiya Cenub serqi Asiyada yasayan iynesiz arilar arasinda genis yayilmisdir Onlarin insanlardan zebulardan itlerden pisiklerden dovsanlardan toyuqlardan ve goz yasi topladiqlari musahide olunmusdur cinsine aid olan arilar goz yasi toplamaqda ixtisaslasmisdirlar onlar goz yasi toplamaq ucun muxtelif onurgalilarin gozlerinin formalarini taniya ve ferqlendire bilirler Iynesiz arilarda lakrifagiya bir nece defe inkisaf etmis itmis ve bir nece defe yeniden inkisaf etmisdir Merkezi ve Cenubi Amerikada yasayan cinsinden olan arilarin eynekli kayman ve adi iquana kimi surunenlerin goz ifrazatlari ile qidalandiqlari musahide olunmusdur Milcekler ve kimi fesilelere aid bir cox milcek novunun insan ve heyvan goz yasi ile qidalandigi musahide olunmusdur Insan uzerinde lakrifagiya ilk defe 1921 ci ilde qeyde alinmisdir novunden olan milceyin onun teri ve goz yaslari ile qidalanmaga calisdigini bildirmisdir cinsinden olan milceklerin coxu lakrifaqdir insanlarin ve diger heyvanlarin goz yaslari ile qidalanirlar novune aid milcekler insanlara ve diger heyvanlara parazitini kecirirler Diger boceklerAmazonda yasayan tarakanlarin fesilesinden olan kertenkelelerin goz yaslari ile qidalandiqlari musahide olunmusdur Dactyloidae kertenkeleleri bu tarakanlarin tebii dusmeni hesab olunur Bu cur lakrifagiya bir nece deqiqe davam edir ve gece kertenkelenin yatdigi vaxtda bas verir Bitlerde lakrifagiya ilk defe 1734 cu ilde musahide olunmusdur 9 cinse aid olan 14 bitinde lakrifagiya davranisi qeyde alinmisdir bitleri hem canli hem de tezelikce olmus canlilarin goz ifrazatlari ile qidalanir IstinadlarJones Lance E Revision of the Nearctic Species of the Genus Amiota Loew Diptera Drosophilidae 458 1 15 September 2022 doi 10 1206 0003 0090 458 1 1 ISSN 0003 0090 Plotkin David Blood sweat and tears a review of the hematophagous sudophagous and lachryphagous Lepidoptera Journal of Vector Ecology ingilis 38 2 2013 289 294 doi 10 1111 j 1948 7134 2013 12042 x ISSN 1948 7134 PMID 24581357 Buttiker W amp Bezuidenhout J D First records of eye frequenting Lepidoptera from South West Africa Journal of the Entomological Society of Southern Africa 37 1 January 1974 73 78 doi 10 10520 AJA00128789 2839 Hilgartner Roland Raoilison Mamisolo Buttiker Willhelm Lees David C Malagasy birds as hosts for eye frequenting moths ingilis 3 2 2007 04 22 117 120 doi 10 1098 rsbl 2006 0581 ISSN 1744 9561 PMC 2375961 PMID 17251126 Banzigerl H Buttiker W Records of Eye Frequenting Lepidoptera from Man ingilis 6 1 1969 53 58 doi 10 1093 jmedent 6 1 53 hdl 20 500 11850 422836 ISSN 0022 2585 PMID 5813263 Banziger Hans Biologie der lacriphagen Lepidopteren in Thailand und Malaya alman 79 1972 1381 1469 doi 10 5962 bhl part 97166 vasitesile Turner J R G Andrews M McGregor A Drinking crocodile tears the only use for a butterfly 10 1986 119 120 van den Burg Matthijs P and de Rueda Javier Aznar Gonzalez Lachryphagy by cockroaches reptile tears to increase reproductive output Neotropical Biodiversity 7 1 2021 01 01 276 278 Bibcode 2021NeBio 7 276V doi 10 1080 23766808 2021 1953892 hdl 10261 249057 Banziger Hans Burgett Michael D Banziger Saengdao Klaithin Kanokwan Bees that love tears A review of Lisotrigona congregating at human and animal eyes Hymenoptera Apidae Meliponini Journal of Melittology ingilis 121 2024 doi 10 17161 jom vi121 22447 ISSN 2325 4467 Dangles Olivier Casas Jerome The bee and the turtle a fable from Yasuni National Park Frontiers in Ecology and the Environment ingilis 10 8 2012 446 447 doi 10 1890 1540 9295 10 8 446 ISSN 1540 9309 de la Rosa Carlos L Additional observations of lachryphagous butterflies and bees Frontiers in Ecology and the Environment ingilis 12 4 2014 210 210 doi 10 1890 14 WB 006 ISSN 1540 9309 Sazima Ivan Sazima Marlies Pinheiro Mardiore Tongue in the Eye Ocular Secretions of a Green Iguana Iguana iguana Lapped by a Hairy legged Bee Centris sp Reptiles amp Amphibians ingilis 27 2 2020 11 30 302 303 doi 10 17161 randa v27i2 14439 ISSN 2332 4961 Mey Eberhard Ein Phanomen besonders bei Vogeln Trinken von Tranenflussigkeit Lachrymophagie durch Tierlause Insecta Phthiraptera A phenomenon noted particularly in birds drinking of eye secretion lachrymophagy by lice Insecta Phthiraptera PDF Vogelwarte alman 51 2013 15 23 Mey E Augensekret Trinken bei Mallophagen Angewandte Parasitologie alman 19 1 February 1978 19 20 ISSN 0003 3162 PMID 646168