Göz yaşı – bəzən kədərin, bəzən də sevincin bir ifadəsi olaraq axar. Bəzən də insandakı qəlb incəliyinin bir nişanəsi olaraq boşalır. Göz yaşlarımız, ruhun pəncərəsi olan və yalan söyləməyən gözlərimizin, daxili aləmimizdən xaricə əks edən bir dilidir sanki. Göz yaşının qəlb və ruha dair göstərdiyi əlamətlərlə yanaşı, bədənə dair verdiyi mesajlar da var.
Ağlayan qızcığaz
Göz yaşının əmələ gəlməsi
Göz yaşının funksiyalarını tam olaraq yerinə yetirə bilməsi və insanların dünyanı rahat görə bilməsi üçün, göz yaşı ifraz edən toxumalarla gözə aid olan digər orqanlar tam bir ahəng içində olmalıdır. Göz yaşı sistemi diqqətlə incələndikdə, ondakı mükəmməllik daha yaxşı hiss olunur.
Göz yaşının əmələ gəlməsi
Gözdən çıxaraq yanaqlardan aşağı süzülən maye, sadəcə olaraq bir su damcısı deyil. Göz yaşı istehsal sistemi; lipid (yağ) təbəqə, ağ öz (maye) təbəqə və musin olmaqla, üç təbəqədən ibarətdir. Göz yaşının vəzifəsini tam yerinə yetirməsi üçün, bu təbəqələrin hər birinə əhəmmiyətli vəzifələr verilmişdir. Bu təbəqələrin hər hansı birində meydana gələ biləcək bir əskiklik kornea (gözün şəffaf təbəqəsində) və konjonktiva (gözün xaricini əhatə edən pərdə quruluşu) təbəqəsində gözün itirilməsi də daxil olmaqla müxtəlif xəstəliklərə səbəb ola bilər. Göz qapağının kənarına yerləşdirilmiş Meibomius və Zeis toxumalarından ifraz olunan 0,1 mikron qalınlığındakı lipid təbəqəsi, sistemin ən xaric qismində yerləşir. Lipid təbəqə, göz yaşı damcısının səth gərginliyinin aşağı olmasını təmin edir; bundan başqa lipid təbəqəsi göz yaşının gözün bütün səthinə incə bir lent kimi yayılmasına səbəb olur. Beləliklə, göz yaşının göz kənarlarında normadan artıq yığılmasının qarşısı alınmış olur. Ən vacibi isə odur ki, lipid təbəqə vasitəsilə meydana gələn hamar səth aydın görməyə köməklik edir. İncə bir lent şəklində yaranan lipid təbəqəsı eyni zamanda göz yaşının buxarlaşmasının gecikdirilməsində də rol oynayır. Lipid təbəqəsinin kifayət etmədiyi təqdirdə isə, səthi gərginlik artır və göz yaşının gözə düzgün və bərabər yayılmasında problemlər əmələ gəlir ki, bu da görmə qabiliyyətinə mənfi təsir göstərir. Bundan başqa göz yaşının çox tez buxarlaşması, gözün tez qurumasına səbəb olur. Orta hissədə olan ağ öz (maye) təbəqəsinin yaranması üçün həm göz yaşı toxuması, həm də köməkçi göz yaşı vəzləri olan Krause və Volfrinq vəzləri vəzifələndirilmişdir. Gözün üst xaric tərəfində yerləşən göz yaşı vəzinin işlədilməsi üçün lazımi əmirlər, yeddinci qafa siniri vasitəsilə göndərilir. Bu vəz, ifraz etdiyini kiçik kanallar yolu ilə üst qapağın iç hissəsinə göndərir. Gözün konjunktivası içinə yerləşdirilmiş köməkçi göz yaşı vəzləri, gözün normal göz yaşı ifrazında bərabər rol oynayırlar. Gözümüzə zərər verə biləcək quru, isti, küləkli havalarda və bənzər hallarda Rəhməti Sonsuzun verdiyi refleks funksiyası ilə göz yaşı ifrazı arta bilir. Üç təbəqəli göz yaşı sisteminin əsl parçası olan ağöz təbəqəsı təxminən 8 mikron qalınlıqda yaradılmışdır. Görmə funksiyasını yerinə yetirə bilməsi yaradılış qanunlarının təbii nəticəsi kimi korneanın damarsız və su baxımından zəif (dehitrate) bir quruluşda olmasını tələb edir. Damarsız korneanın, qlükoza və ehtiyacı olan digər qida maddələri, göz yaşından və göz içi mayesindən qarşılanarkən, oksigen ehtiyacı da, göz yaşı vasitəsilə atmosferdəki oksigendən diffuziya yolu ilə təmin edilir. Bununla yanaşı, miqdarları uyğun olan elementlərlə (sodium, potasium və xlor ionları) göz yaşının osmotik təzyiqi (302 miliosmol/litr) nizamlanır. Korneanın sudan təmizlənməsində bu həssas osmotik təzyiq mühüm rol oynayır. Göz yaşının pH dəyərinin 6,5-7,6 arasında qalmasına vəsilə olan maddələr (ən vacibi bikarbonat ionu) ağöz təbəqəsində uyğun miqdarlardadır. pH dəyərinin bu həssas tarazlıqda saxlanılmasının bir hikməti, öz göz yaşımızın gözümüzü yandırmaması və gümrah olmasını təmin etməkdir. Mikroblara qarşı gözü qorumaqla vəzifəli laktoferrin, lizozim kimi maddələr və antikorlar (xüsusilə immunqlobulin A) ilə dəmir, mis, maqnezium, kalsium, fosfat ionları və laktat, sitrat, askorbat və aminoasidlər kimi bir çox molekulu da rəhmətin bir təcəllisi olaraq göz yaşı içinə yerləşdirilmişdir. Bütün bunlar göz yaşının sadə bir maye olmadığının dəlilləridir. Göz yaşının ən iç təbəqəsi olan musin, konjonktivadakı Qoblet hüceyrələri, Henle kriptaları və Manz vəzlərindən ifraz edilən mayedən yaranır. Musin, epitel ilə ağöz təbəqə arasında mühüm bir əlaqə nöqtəsidir. Korneanın ön hissəsində yerləşən epitel hüceyrələrinin üzərindəki villus adlanan çıxıntılar, musin təbəqəsi ilə doldurulur və gözün aydın görməsini təmin edirlər. Musin hidrofobik (suyu sevməyən) bir quruluşda olan korneanın endotel səthində incə bir lent təşkil edərək ağöz təbəqəsinin bərk dayanmasına kömək edir. Beləliklə, göz yaşı korneanın ön səthində dayanır və hər tərəfə asanlıqla yayılır. Musin çatışmazlığında ağöz və lipid təbəqələrinin kornea üzərində dayanması çətinləşir və göz yaşı çatışmazlığı yaranaraq xəstəliklər əmələ gəlir.
Göz yaşının vəzifəsi
Gözün xaricə açıq səthləri olan kornea və konjonktiva, cildimizdən fərqli olaraq keratinsiz olaraq yaranmışdır. Korneanın görmə funksiyası üçün lazım olan bu keratinsiz quruluş şəffaf qala bilməsi üçün göz yaşı ilə daima nəmli saxlanılır. Göz yaşı içinə Rəzzaqı Kərim tərəfindən qoyulan qida maddələri, damarsız bir quruluşa sahib olan korneanın həm qidalanmasını, həm də içindəki qoruyucu faktorların köməyi ilə müxtəlif mikroorqanizmlərdən müdafiəsini təmin edir. Kornea metabolizmanın tullantı məhsulları, korneanın köhnəlmiş epitel hüceyrələri və gözə girən yad cisimlər, göz yaşı ilə gözdən uzaqlaşdırılır. Göz qapaqlarının gözə zərər vermədən açılıb yumula bilməsi də, göz yaşının sayəsində yaranan sürüşkənlik sayəsində mümkün olur. Bundan başqa, göz yaşının göz səthinə tamamilə yayıla bilməsi və təmizlənə bilməsi üçün də, göz qapaqlarının müəyyən miqdarda qırpılmasına ehtiyac vardır. Beləliklə, korneanın müntəzəm olaraq təmiz qalması üçün və ölü epitel hüceyrələri ilə tozları təmizləmək üçün avtomobillərin şüşə fırçalarına ilham qaynağı ola biləcək şəkildə göz qapaqları hərəkət etdirilir. Necə ki, fabrikin işləyən çarxlarından birinin dayanması bütün fabrikin işini axsadarsa, göz yaşını əmələ gətirən və görməsinə köməkçi olan hissələrin birindəki xarablıq da, göz yaşının vəzifəsini tam yerinə yetirməsinə mane olar. Darvinin də mükəmməlliyi qarşısında heyrətə düşdüyü və nəzəriyyəsinin bu haqda aciz qaldığını etiraf etdiyi gözü, elm və iradəsi ilə yaradan Qüdrətin göz yaşına qoyduğu hikmətləri də yeni yeni başa düşürük. Ən kiçik bir təfərrüatın belə çox önəmli olduğu bir bədəndə ruhunu qonaq edən insan, göz yaşının həqiqi funksiyasından xəbərdardırmı? Buraya qədər bəzi xüsusiyyətlərini saydığımız göz yaşının, bir böcək və ya toz girdikdə, gözümüzü yuyacaq qədər artan növü və müxtəlif hisslərlə ağladıqda axıdılan göz yaşı arasında həm miqdar, həm də tərkib baxımından bəzi fərqlər vardır. Xüsusilə ağlamanın səbəbinə bağlı olaraq (sevinc, kədər, stress, ilahi eşq və s.) göz yaşının bədən sağlamlığı ilə bərabər ruhumuzu dincəldən, bədənin üzərindəki stres yükünü azaldan və beləliklə, ürək sağlamlığımızı da qoruyan bir tərəfi vardır. Hər biri ayrı bir araşdırma və məqalə mövzusu ola biləcək bu mövzular, psixiatrlar, nevroloqlar və bio-kimyaçıların ortaq çalışmalarını gözləməkdədir.
göz, yaşları, göz, yaşı, bəzən, kədərin, bəzən, sevincin, ifadəsi, olaraq, axar, bəzən, insandakı, qəlb, incəliyinin, nişanəsi, olaraq, boşalır, mız, ruhun, pəncərəsi, olan, yalan, söyləməyən, gözlərimizin, daxili, aləmimizdən, xaricə, əks, edən, dilidir, sank. Goz yasi bezen kederin bezen de sevincin bir ifadesi olaraq axar Bezen de insandaki qelb inceliyinin bir nisanesi olaraq bosalir Goz yaslarimiz ruhun penceresi olan ve yalan soylemeyen gozlerimizin daxili alemimizden xarice eks eden bir dilidir sanki Goz yasinin qelb ve ruha dair gosterdiyi elametlerle yanasi bedene dair verdiyi mesajlar da var Aglayan qizcigaz Goz yasinin emele gelmesi Goz yasinin funksiyalarini tam olaraq yerine yetire bilmesi ve insanlarin dunyani rahat gore bilmesi ucun goz yasi ifraz eden toxumalarla goze aid olan diger orqanlar tam bir aheng icinde olmalidir Goz yasi sistemi diqqetle incelendikde ondaki mukemmellik daha yaxsi hiss olunur Goz yasinin emele gelmesi RedakteGozden cixaraq yanaqlardan asagi suzulen maye sadece olaraq bir su damcisi deyil Goz yasi istehsal sistemi lipid yag tebeqe ag oz maye tebeqe ve musin olmaqla uc tebeqeden ibaretdir Goz yasinin vezifesini tam yerine yetirmesi ucun bu tebeqelerin her birine ehemmiyetli vezifeler verilmisdir Bu tebeqelerin her hansi birinde meydana gele bilecek bir eskiklik kornea gozun seffaf tebeqesinde ve konjonktiva gozun xaricini ehate eden perde qurulusu tebeqesinde gozun itirilmesi de daxil olmaqla muxtelif xesteliklere sebeb ola biler Goz qapaginin kenarina yerlesdirilmis Meibomius ve Zeis toxumalarindan ifraz olunan 0 1 mikron qalinligindaki lipid tebeqesi sistemin en xaric qisminde yerlesir Lipid tebeqe goz yasi damcisinin seth gerginliyinin asagi olmasini temin edir bundan basqa lipid tebeqesi goz yasinin gozun butun sethine ince bir lent kimi yayilmasina sebeb olur Belelikle goz yasinin goz kenarlarinda normadan artiq yigilmasinin qarsisi alinmis olur En vacibi ise odur ki lipid tebeqe vasitesile meydana gelen hamar seth aydin gormeye komeklik edir Ince bir lent seklinde yaranan lipid tebeqesi eyni zamanda goz yasinin buxarlasmasinin gecikdirilmesinde de rol oynayir Lipid tebeqesinin kifayet etmediyi teqdirde ise sethi gerginlik artir ve goz yasinin goze duzgun ve beraber yayilmasinda problemler emele gelir ki bu da gorme qabiliyyetine menfi tesir gosterir Bundan basqa goz yasinin cox tez buxarlasmasi gozun tez qurumasina sebeb olur Orta hissede olan ag oz maye tebeqesinin yaranmasi ucun hem goz yasi toxumasi hem de komekci goz yasi vezleri olan Krause ve Volfrinq vezleri vezifelendirilmisdir Gozun ust xaric terefinde yerlesen goz yasi vezinin isledilmesi ucun lazimi emirler yeddinci qafa siniri vasitesile gonderilir Bu vez ifraz etdiyini kicik kanallar yolu ile ust qapagin ic hissesine gonderir Gozun konjunktivasi icine yerlesdirilmis komekci goz yasi vezleri gozun normal goz yasi ifrazinda beraber rol oynayirlar Gozumuze zerer vere bilecek quru isti kulekli havalarda ve benzer hallarda Rehmeti Sonsuzun verdiyi refleks funksiyasi ile goz yasi ifrazi arta bilir Uc tebeqeli goz yasi sisteminin esl parcasi olan agoz tebeqesi texminen 8 mikron qalinliqda yaradilmisdir Gorme funksiyasini yerine yetire bilmesi yaradilis qanunlarinin tebii neticesi kimi korneanin damarsiz ve su baximindan zeif dehitrate bir qurulusda olmasini teleb edir Damarsiz korneanin qlukoza ve ehtiyaci olan diger qida maddeleri goz yasindan ve goz ici mayesinden qarsilanarken oksigen ehtiyaci da goz yasi vasitesile atmosferdeki oksigenden diffuziya yolu ile temin edilir Bununla yanasi miqdarlari uygun olan elementlerle sodium potasium ve xlor ionlari goz yasinin osmotik tezyiqi 302 miliosmol litr nizamlanir Korneanin sudan temizlenmesinde bu hessas osmotik tezyiq muhum rol oynayir Goz yasinin pH deyerinin 6 5 7 6 arasinda qalmasina vesile olan maddeler en vacibi bikarbonat ionu agoz tebeqesinde uygun miqdarlardadir pH deyerinin bu hessas tarazliqda saxlanilmasinin bir hikmeti oz goz yasimizin gozumuzu yandirmamasi ve gumrah olmasini temin etmekdir Mikroblara qarsi gozu qorumaqla vezifeli laktoferrin lizozim kimi maddeler ve antikorlar xususile immunqlobulin A ile demir mis maqnezium kalsium fosfat ionlari ve laktat sitrat askorbat ve aminoasidler kimi bir cox molekulu da rehmetin bir tecellisi olaraq goz yasi icine yerlesdirilmisdir Butun bunlar goz yasinin sade bir maye olmadiginin delilleridir Goz yasinin en ic tebeqesi olan musin konjonktivadaki Qoblet huceyreleri Henle kriptalari ve Manz vezlerinden ifraz edilen mayeden yaranir Musin epitel ile agoz tebeqe arasinda muhum bir elaqe noqtesidir Korneanin on hissesinde yerlesen epitel huceyrelerinin uzerindeki villus adlanan cixintilar musin tebeqesi ile doldurulur ve gozun aydin gormesini temin edirler Musin hidrofobik suyu sevmeyen bir qurulusda olan korneanin endotel sethinde ince bir lent teskil ederek agoz tebeqesinin berk dayanmasina komek edir Belelikle goz yasi korneanin on sethinde dayanir ve her terefe asanliqla yayilir Musin catismazliginda agoz ve lipid tebeqelerinin kornea uzerinde dayanmasi cetinlesir ve goz yasi catismazligi yaranaraq xestelikler emele gelir Goz yasinin vezifesi RedakteGozun xarice aciq sethleri olan kornea ve konjonktiva cildimizden ferqli olaraq keratinsiz olaraq yaranmisdir Korneanin gorme funksiyasi ucun lazim olan bu keratinsiz qurulus seffaf qala bilmesi ucun goz yasi ile daima nemli saxlanilir Goz yasi icine Rezzaqi Kerim terefinden qoyulan qida maddeleri damarsiz bir qurulusa sahib olan korneanin hem qidalanmasini hem de icindeki qoruyucu faktorlarin komeyi ile muxtelif mikroorqanizmlerden mudafiesini temin edir Kornea metabolizmanin tullanti mehsullari korneanin kohnelmis epitel huceyreleri ve goze giren yad cisimler goz yasi ile gozden uzaqlasdirilir Goz qapaqlarinin goze zerer vermeden acilib yumula bilmesi de goz yasinin sayesinde yaranan suruskenlik sayesinde mumkun olur Bundan basqa goz yasinin goz sethine tamamile yayila bilmesi ve temizlene bilmesi ucun de goz qapaqlarinin mueyyen miqdarda qirpilmasina ehtiyac vardir Belelikle korneanin muntezem olaraq temiz qalmasi ucun ve olu epitel huceyreleri ile tozlari temizlemek ucun avtomobillerin suse fircalarina ilham qaynagi ola bilecek sekilde goz qapaqlari hereket etdirilir Nece ki fabrikin isleyen carxlarindan birinin dayanmasi butun fabrikin isini axsadarsa goz yasini emele getiren ve gormesine komekci olan hisselerin birindeki xarabliq da goz yasinin vezifesini tam yerine yetirmesine mane olar Darvinin de mukemmelliyi qarsisinda heyrete dusduyu ve nezeriyyesinin bu haqda aciz qaldigini etiraf etdiyi gozu elm ve iradesi ile yaradan Qudretin goz yasina qoydugu hikmetleri de yeni yeni basa dusuruk En kicik bir teferruatin bele cox onemli oldugu bir bedende ruhunu qonaq eden insan goz yasinin heqiqi funksiyasindan xeberdardirmi Buraya qeder bezi xususiyyetlerini saydigimiz goz yasinin bir bocek ve ya toz girdikde gozumuzu yuyacaq qeder artan novu ve muxtelif hisslerle agladiqda axidilan goz yasi arasinda hem miqdar hem de terkib baximindan bezi ferqler vardir Xususile aglamanin sebebine bagli olaraq sevinc keder stress ilahi esq ve s goz yasinin beden saglamligi ile beraber ruhumuzu dincelden bedenin uzerindeki stres yukunu azaldan ve belelikle urek saglamligimizi da qoruyan bir terefi vardir Her biri ayri bir arasdirma ve meqale movzusu ola bilecek bu movzular psixiatrlar nevroloqlar ve bio kimyacilarin ortaq calismalarini gozlemekdedir Menbe RedakteEli Polad Bir damla su I cild Baki 2011 http www akademiya net bioloq goz html Arxivlesdirilib 2008 08 01 at the Wayback MachineMenbe https az wikipedia org w index php title Goz yaslari amp oldid 5728886, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
