Aşpazlıq və ya Kulinariya (lat.culīna — mətbəx) — yemək hazırlama ilə bağlı insanın fəaliyyəti.
Yemək hazırlayan aşpazlar
Tarix
Filogenetik analiz göstərir ki, insan əcdadları 1,8–2,3 million il əvvəl bişirməni ixtira edə bilərdilər. Cənubi Afrikadaki Uanderuork mağarasında tapılan sümük fraqmentləri və bitki külü erkən adamlar orada 1 milyon il əvvəl alovu kontrol etməyinin fikirini dəstək edən sübutunu verib. Homo erectus 500 min il əvvəl yeməklərini bişirdiyini sübutu mövcuddur. Onların 400 min il əvvəl alovu idarə etməyinin sübutu alimləri tərəfindən geniş şəkildə dəstəklənilir. 300 min il əvvəldən gələn arxeoloji tapıntıların arasında Avropa və Orta Şərq ətrafındaki qədim ocaqlar, yer peçləri, yamdırılmış heyvan sümükləri və çaxmaqdaşları var. Antropoloqların fikrinə görə, geniş yayılmış bişirmə təxminən 250 min il əvvəl ocaqların üzə çıxması ilə başlayıb.
Yaxınlarda, daha erkən, 790 min il əvvəl işlədilmiş ocaqlar haqqında məlumat üzə çıxmışdı.
Aşpazlığa aid məlum ilk kitab b.e.ə. 40-cı ildə romalı Aspi tərəfindən yazılmışdır.
Etimologiya
Qədim Yunanların təbabət tanrısı Asklepinin (yun. Ἀσκληπιός, Asklepios) aşpazı Kulina adlanırdı. Həm də romalılarda onuncu ilahə "Kulinariya" adlanırdı.
Azərbaycan mətbəxi — dünyanın qədim, zəngin və dadlı mətbəxlərindən biri. Azərbaycan milli mətbəxi təkcə xörəklər, onların hazırlanma texnologiyasının üsulları deyil, həm də maddi mədəniyyətin əsas hissələrindən biridir. Azərbaycan milli mətbəxi mətbəx mədəniyyətini, onun tarixini, fəlsəfəsini, süfrə psixologiyasını, adətləri, fiziologiyanı, gigiyenanı, kimyanı, avadanlığı, etikanı, estetikanı, poeziyanı və mətbəxin sair aspektlərini, eləcə də Azərbaycan xalqının tarixən ətraf mühitlə tam harmoniyada yaşadığı ərazilərdə yaratdığı praktik vərdişləri özündə ahəngdar şəkildə birləşdirir.
Azərbaycan milli mətbəxi Azərbaycan xalqının bacarığı ilə onun tarixən yaşadığı indiki Azərbaycan Respublikası, Güney (İran) Azərbaycanı, indiki Ermənistanın azərbaycanlılardan zorakılıqla təmizlənmiş qədim İrəvan xanlığı, Zəngəzur və Göyçə mahallarının torpaqlarında, Gürcüstanda azərbaycanlıların tarixən yaşadıqları bölgələrdə (Borçalı), Dağıstan ərazisində, o cümlədən keçmiş Azərbaycan xanlıqlarından birinin mərkəzi olmuş Dərbənd və ətrafında yaradılmışdır.
Organ, Chris. "Phylogenetic rate shifts in feeding time during the evolution of Homo". PNAS. 22 August 2011. İstifadə tarixi: 17 April 2012.
Pringle, Heather, "Quest for Fire Began Earlier Than Thought", ScienceNOW, American Association for the Advancement of Science, 2 April 2012, 15 April 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2012-04-04
Luke, Kim. "Evidence That Human Ancestors Used Fire One Million Years Ago". İstifadə tarixi: 2013-10-27. An international team led by the University of Toronto and Hebrew University has identified the earliest known evidence of the use of fire by human ancestors. Microscopic traces of wood ash, alongside animal bones and stone tools, were found in a layer dated to one million years ago
"Archaeologists Find Earliest Evidence of Humans Cooking With Fire - DiscoverMagazine.com".
Smith, Roff. "Oldest Known Hearth Found in Israel Cave". National Geographic. 29 January 2014. İstifadə tarixi: 17 March 2014.
"Pennisi: Did Cooked Tubers Spur the Evolution of Big Brains?". Cogweb.ucla.edu. İstifadə tarixi: 7 November 2013.
Staff. "What Does It Mean To Be Human? - Hearths & Shelters". Smithsonian Institution. August 12, 2016. İstifadə tarixi: August 12, 2016.
Kulinariya ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Oktyabr 20, 2021
aşpazlıq, kulinariya, culīna, mətbəx, yemək, hazırlama, ilə, bağlı, insanın, fəaliyyəti, yemək, hazırlayan, aşpazlar, mündəricat, tarix, etimologiya, azərbaycan, mətbəxi, avropa, mətbəxi, istinadlartarix, redaktəfilogenetik, analiz, göstərir, insan, əcdadları,. Aspazliq ve ya Kulinariya lat culina metbex yemek hazirlama ile bagli insanin fealiyyeti Yemek hazirlayan aspazlar Mundericat 1 Tarix 2 Etimologiya 3 Azerbaycan metbexi 4 Avropa metbexi 5 IstinadlarTarix RedakteFilogenetik analiz gosterir ki insan ecdadlari 1 8 2 3 million il evvel bisirmeni ixtira ede bilerdiler 1 Cenubi Afrikadaki Uanderuork magarasinda tapilan sumuk fraqmentleri ve bitki kulu erken adamlar orada 1 milyon il evvel alovu kontrol etmeyinin fikirini destek eden subutunu verib 2 Homo erectus 500 min il evvel yemeklerini bisirdiyini subutu movcuddur 3 Onlarin 400 min il evvel alovu idare etmeyinin subutu alimleri terefinden genis sekilde desteklenilir 4 5 300 min il evvelden gelen arxeoloji tapintilarin arasinda 6 Avropa ve Orta Serq etrafindaki qedim ocaqlar yer pecleri yamdirilmis heyvan sumukleri ve caxmaqdaslari var Antropoloqlarin fikrine gore genis yayilmis bisirme texminen 250 min il evvel ocaqlarin uze cixmasi ile baslayib 7 Yaxinlarda daha erken 790 min il evvel isledilmis ocaqlar haqqinda melumat uze cixmisdi 8 Aspazliga aid melum ilk kitab b e e 40 ci ilde romali Aspi terefinden yazilmisdir Etimologiya RedakteQedim Yunanlarin tebabet tanrisi Asklepinin yun Ἀsklhpios Asklepios aspazi Kulina adlanirdi Hem de romalilarda onuncu ilahe Kulinariya adlanirdi Azerbaycan metbexi RedakteMeqale Azerbaycan metbexiAzerbaycan metbexi dunyanin qedim zengin ve dadli metbexlerinden biri Azerbaycan milli metbexi tekce xorekler onlarin hazirlanma texnologiyasinin usullari deyil hem de maddi medeniyyetin esas hisselerinden biridir Azerbaycan milli metbexi metbex medeniyyetini onun tarixini felsefesini sufre psixologiyasini adetleri fiziologiyani gigiyenani kimyani avadanligi etikani estetikani poeziyani ve metbexin sair aspektlerini elece de Azerbaycan xalqinin tarixen etraf muhitle tam harmoniyada yasadigi erazilerde yaratdigi praktik verdisleri ozunde ahengdar sekilde birlesdirir Azerbaycan milli metbexi Azerbaycan xalqinin bacarigi ile onun tarixen yasadigi indiki Azerbaycan Respublikasi Guney Iran Azerbaycani indiki Ermenistanin azerbaycanlilardan zorakiliqla temizlenmis qedim Irevan xanligi Zengezur ve Goyce mahallarinin torpaqlarinda Gurcustanda azerbaycanlilarin tarixen yasadiqlari bolgelerde Borcali Dagistan erazisinde o cumleden kecmis Azerbaycan xanliqlarindan birinin merkezi olmus Derbend ve etrafinda yaradilmisdir Avropa metbexi RedakteAvropa metbexi Terkibinde fransiz italyan ispan alman ingilis portuqal fin yunan macar avustriya flaman ve vallon cex alban irland bolqar ukrayna belarus rus ve s metbexi olan region metbexidir Bu metbexlere dinin de tesiri olmusdur Istinadlar Redakte Organ Chris Phylogenetic rate shifts in feeding time during the evolution of Homo PNAS 22 August 2011 Istifade tarixi 17 April 2012 Pringle Heather Quest for Fire Began Earlier Than Thought ScienceNOW American Association for the Advancement of Science 2 April 2012 15 April 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 04 04 Pollard Elizabeth Worlds Together Worlds Apart New York Norton 2015 13 ISBN 978 0 393 92207 3 Luke Kim Evidence That Human Ancestors Used Fire One Million Years Ago Istifade tarixi 2013 10 27 An international team led by the University of Toronto and Hebrew University has identified the earliest known evidence of the use of fire by human ancestors Microscopic traces of wood ash alongside animal bones and stone tools were found in a layer dated to one million years ago Archaeologists Find Earliest Evidence of Humans Cooking With Fire DiscoverMagazine com Smith Roff Oldest Known Hearth Found in Israel Cave National Geographic 29 January 2014 Istifade tarixi 17 March 2014 Pennisi Did Cooked Tubers Spur the Evolution of Big Brains Cogweb ucla edu Istifade tarixi 7 November 2013 Staff What Does It Mean To Be Human Hearths amp Shelters Smithsonian Institution August 12 2016 Istifade tarixi August 12 2016 Kulinariya ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Aspazliq amp oldid 6110314, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.jpg.html){kind=link}