Vikipediya azad ensiklopediya Koqnitiv azadlıq və ya əqli öz müqəddəratını təyinetmə hüququ fərdin öz zehni proseslərini

Vikipediya azad ensiklopediya Koqnitiv azadliq ve ya eqli oz muqedderatini teyinetme huququ ferdin oz zehni proseslerini idrakini ve suurunu idare etmek azadligi Bu konsepsiya dusunce ve vicdan azadligi ve bedeninizle elaqeli hereket azadligi kimi anlayislari genislendirir Koqnitiv azadliq beynelxalq insan huquqlari muqavilelerinde taninmis bir huquq deyil lakin ABS de mehdud bir seviyyede taninmisdir Muasir elm ucun sexsiyyetin tedqiqi enenevi hal alib Hazirda sxsiyyetin quurlusunu emele getiren meyil istek duygu hiss telebat motiv maraq bilik bacariq ideal inanc deyer dunyaya munasibet ve s meseleler genis sekilde oyrenilir Koqnitiv azadliga sahib olmaq dusunce yoga holotropik nefes alma psixoaktiv maddelerin istifadesi meselen psixodelikler psixostimulyatorlar ve diger qruplarin maddeleri neyroteknologiyalarin deyisdirilmis suur veziyyetlerine catma yollarinda mehdudiyyetsiz olmaq ve s demekdir Sexsiyyetin qurulusundaki azadliq gostericilerine psixologiyada onun harmonik inkisafinin esas sertlerden biri kimi baxilir Bu fikir dunyanin taninmis psixoloqlarin elmi tedqiqatlarinda da tesdiqlenir Insan azadliga yalniz musteqil ve suurlu sekilde motivlere esaslanaraq qerarlar qebul etdiyi halda sahib ola bilir Yalniz bu yolla oz isteklerini heyata kecirir Bundan basqa ferdi azadligin mezmunu ve ehate dairesi ferqlidir Bu ferq bir sira meselelere gore ayird edilir qebul edilmis qerarlarin realllasdirilmasi terzine ve vasitelerine munasibet gorulen ise qiymet vermek oz hereketlerini ferdi ideala gore tenzimleyerek basa catdirmaq bacarigi azadligin evvelceden ferd terefinden mueyyen edilmis serhedleri ve s Hele qedim dovrlerden baslayaraq insanin butovluyu haqqinda Aristotel ve Hippokrat terefinden ireli surulen ilk fikirler sonralar bir sira felsefi ve psixoloji cereyanlarda ekzistentialist personalist biheviorist humanist koqnitivist ve s ayriayri nezeriyyelerde mutexessisler terefinden Freyd Yung Adler Ayzenk Fromm Ollport Vigotski Seler Yudin Caspers Bell Berdyayev Bozovic Vernadski ve b muxtelif aspektlerde tedqiq edilerek azadliq haqqindaki klassik elmi dusunceler daha da inkisaf etdirilmisdir Ferdi inkisaf konsepsiyalari arasinda Avropa ve Amerikanin bir sira tedqiqatcilarinin yanasmalari dunyada qebul olunur biogenetik Z Freyd A Adler E Krecmer sosiogenetik E Torndayk B Skinner psixogenetik E Erikson J Piaje koqnitiv rol nezeriyyesi K Levin C Kelli personaloji E Spranger C Buler humanist A Maslou C Rocers C Kelli hesab edir ki insan oz azadliginin serhedlerini ozu musteqil olaraq mueyyenlesdirerek bu olcunu sexsi muhakimelerine gore teyin edir S L Rubinsteyn insan azadligini ozunun davranis imkanlarini musteqil olaraq teyin etmek bacarigi kimi serh edir Insan buna uygun olmayan butun qerarlari redd edir M Baxtin sexsiyyetin polifonik ve coxbucaqli olduguna inanaraq onun formalasmasinda emeyin boyuk ehemiyyetini vurgulayir O hereket aktinin ehemiyyetini inteqral sexsiyyetin formalasdirilmasinda esas vasitelerden biri kimi mueyyen edirdi A Leontyev sexsiyyetin butovluyu meselesini muzakire ederken onun nuvesini tam olaraq mueyyenlesdirmeye calisirdi A Leontyev bu nuveni fealiyyetde gorurdu L S Viqotskiye gore hereket suurun deyisdirilmesi yolu ile mukemmel bir sexsiyyetin yaranmasina imkan verir O ilkin refleksiv seviyyeden menevi seviyyeye qalxir Istenilen daxili quvve instinkt refleks meyil istek hiss telebat ve b insanin fealiyyet unsiyyet ve davranisinin stimulverici menbeyidir Azadliq fenomeni de onlarin tesiri ile hisse meyile telebata motive meqsede nehayet fealiyyete cevrilir Fealiyyetin bas vermesinde istirak eden elementlerin en baslicasi insanin koqnitiv bacariqlaridir Koqnitiv bacarigi bele basa dusmeliyik insan oz fealiyyetini planlasdirir onu merhelelerle teskil edir nezaretde saxlayir ve semereli neticeler elde edir Bu prosesde sirf idrak prosesleri ve proseslerarasi elaqeler istirak etseler de onlari menalandiran stimullasdiran herekete getiren komekci amiller de vardir Xususen eger biz sexsiyyetden onun meqsedyonlu fealiyyet motivinden azad olmaq musteqil olmaq serbest qalmaq imkanlarina nailolma cehdlerinden seylerinden danisiriqsa bu quruluslari herekete getirmeden gozlenilen neticeni elde etmek de olmaz Istinadlar span Center for Cognitive Liberty amp Ethics CCLE FAQ ingilis Center for Cognitive Liberty and Ethics 15 sentyabr 2003 12 mart 2012 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 14 mart 2017 Richard Glen Boire On Cognitive Liberty Part II 1 Journal of Cognitive Liberties 2000 ing Keeping Freedom in Mind Center for Cognitive Liberty and Ethics 24 aprel 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 11 mart 2017 ing Charlotte Walsh Drugs and human rights private palliatives sacramental freedoms and cognitive liberty 14 The International Journal of Human Rights 1 may 2010 425 441 Jan Christoph Bublitz Reinhard Merkel Crimes Against Minds On Mental Manipulations Harms and a Human Right to Mental Self Determination 8 Criminal Law and Philosophy 2014 51 77 Wrye Sententia Neuroethical Considerations Cognitive Liberty and Converging Technologies for Improving Human Cognition 1013 Annals of the New York Academy of Sciences 1 may 2004 221 228 AzadliqKonsepsiyalarPozitiv azadliq Neqativ azadliq Koqnitiv azadliq Sosial azadliq Irade azadligiNovleriIqtisadi SiyasiHuquqlarSerbest toplasmaq Birlesmek Melumat Hereket Metbuat Soz Vicdan Kateqoriyalar TranshumanizmNarko medeniyyetVetendas huquq ve azadliqlariInsan huquqlari