fbpx
Wikipedia

Koqnitiv azadlıq

September 29, 2021

Koqnitiv azadlıq və ya «əqli öz müqəddəratını təyinetmə hüququ» — fərdin öz zehni proseslərini, idrakını və şüurunu idarə etmək azadlığı. Bu konsepsiya düşüncə və vicdan azadlığı və bədəninizlə əlaqəli hərəkət azadlığı kimi anlayışları genişləndirir. Koqnitiv azadlıq beynəlxalq insan hüquqları müqavilələrində tanınmış bir hüquq deyil, lakin ABŞ-da məhdud bir səviyyədə tanınmışdır.

Müasir elm üçün şəxsiyyətin tədqiqi ənənəvi hal alıb. Hazırda şxsiyyətin quurluşunu əmələ gətirən meyil, istək, duyğu, hiss, tələbat, motiv, maraq, bilik, bacarıq, ideal, inanc, dəyər, dünyaya münasibət və s. məsələlər geniş şəkildə öyrənilir.

Koqnitiv azadlığa sahib olmaq, düşüncə, yoga, holotropik nəfəs alma, psixoaktiv maddələrin istifadəsi (məsələn, psixodeliklər, psixostimulyatorlar və digər qrupların maddələri), neyroteknologiyaların dəyişdirilmiş şüur ​​vəziyyətlərinə çatma yollarında məhdudiyyətsiz olmaq və s. deməkdir.

Şəxsiyyətin quruluşundakı azadlıq göstəricilərinə psixologiyada onun harmonik inkişafının əsas şərtlərdən biri kimi baxılır. Bu fikir dünyanın tanınmış psixoloqların elmi tədqiqatlarında da təsdiqlənir. İnsan azadlığa yalnız müstəqil və şüurlu şəkildə, motivlərə əsaslanaraq qərarlar qəbul etdiyi halda sahib ola bilir. Yalnız bu yolla öz istəklərini həyata keçirir. Bundan başqa, fərdi azadlığın məzmunu və əhatə dairəsi fərqlidir. Bu fərq bir sıra məsələlərə görə ayırd edilir: ".

  • qəbul edilmiş qərarların realllaşdırılması tərzinə və vasitələrinə münasibət;
  • görülən işə qiymət vermək;
  • öz hərəkətlərini fərdi ideala görə tənzimləyərək başa çatdırmaq bacarığı;
  • azadlığın əvvəlcədən fərd tərəfindən müəyyən edilmiş sərhədləri və s. .

Hələ qədim dövrlərdən başlayaraq insanın bütövlüyü haqqında Aristotel və Hippokrat tərəfindən irəli sürülən ilk fikirlər sonralar bir sıra fəlsəfi və psixoloji cərəyanlarda (ekzistentialist, personalist, biheviorist, humanist, koqnitivist və s.), ayrıayrı nəzəriyyələrdə mütəxəssislər tərəfindən (Freyd, Yung, Adler, Ayzenk, Fromm, Ollport, Vıgotski, Şeler, Yudin, Caspers, Bell, Berdyayev, Bozoviç, Vernadski, və b.) müxtəlif aspektlərdə tədqiq edilərək azadlıq haqqındakı klassik elmi düşüncələr daha da inkişaf etdirilmişdir. Fərdi inkişaf konsepsiyaları arasında Avropa və Amerikanın bir sıra tədqiqatçılarının yanaşmaları dünyada qəbul olunur:

  • biogenetik (Z.Freyd, A.Adler, E. Kreçmer);
  • sosiogenetik (E.Torndayk, B. Skinner);
  • psixogenetik (E.Erikson, J.Piaje);
  • koqnitiv rol nəzəriyyəsi (K.Levin, C.Kelli);
  • personaloji (E.Spranger, C.Büler);
  • humanist (A.Maslou, C.Rocers).

C.Kelli hesab edir ki, insan öz azadlığının sərhədlərini özü müstəqil olaraq müəyyənləşdirərək bu ölçünü şəxsi mühakimələrinə görə təyin edir. S.L.Rubinşteyn insan azadlığını özünün davranış imkanlarını müstəqil olaraq təyin etmək bacarığı kimi şərh edir. İnsan buna uyğun olmayan bütün qərarları rədd edir. M.Baxtin şəxsiyyətin polifonik və çoxbucaqlı olduğuna inanaraq onun formalaşmasında əməyin böyük əhəmiyyətini vurğulayır. O, hərəkət aktının əhəmiyyətini inteqral şəxsiyyətin formalaşdırılmasında əsas vasitələrdən biri kimi müəyyən edirdi.

A.Leontyev şəxsiyyətin bütövlüyü məsələsini müzakirə edərkən onun nüvəsini tam olaraq müəyyənləşdirməyə çalışırdı. A.Leontyev bu nüvəni fəaliyyətdə görürdü. L.S.Vıqotskiyə görə, hərəkət şüurun dəyişdirilməsi yolu ilə mükəmməl bir şəxsiyyətin "yaranmasına" imkan verir. O ilkin, refleksiv səviyyədən mənəvi səviyyəyə qalxır.

İstənilən daxili qüvvə: instinkt, refleks, meyil, istək, hiss, tələbat və b. insanın fəaliyyət, ünsiyyət və davranışının stimulverici mənbəyidir. Azadlıq fenomeni də onların təsiri ilə hissə, meyilə, tələbata, motivə, məqsədə, nəhayət fəaliyyətə çevrilir. Fəaliyyətin baş verməsində iştirak edən elementlərin ən başlıcası insanın koqnitiv bacarıqlarıdır. Koqnitiv bacarığı belə başa düşməliyik: insan öz fəaliyyətini planlaşdırır, onu mərhələlərlə təşkil edir, nəzarətdə saxlayır və səmərəli nəticələr əldə edir.

Bu prosesdə sırf idrak prosesləri və proseslərarası əlaqələr iştirak etsələr də, onları mənalandıran, stimullaşdıran, hərəkətə gətirən köməkçi amillər də vardır. Xüsusən, əgər biz şəxsiyyətdən, onun məqsədyönlü fəaliyyət motivindən – azad olmaq, müstəqil olmaq, sərbəst qalmaq imkanlarına nailolma cəhdlərindən, səylərindən danışırıqsa, bu quruluşları hərəkətə gətirmədən gözlənilən nəticəni əldə etmək də olmaz

İstinadlar

  1. "Center for Cognitive Liberty & Ethics (CCLE) – FAQ" (ingilis). Center for Cognitive Liberty and Ethics. 2003-09-15. 2012-03-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-03-14.
  2. Richard Glen Boire (2000). On Cognitive Liberty Part II. 1 (Journal of Cognitive Liberties). (ing.)
  3. "Keeping Freedom in Mind". Center for Cognitive Liberty and Ethics. 2018-04-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-03-11. (#parameter_ignored_suggest) (ing.)
  4. Charlotte Walsh (2010-05-01). Drugs and human rights: private palliatives, sacramental freedoms and cognitive liberty. 14 (The International Journal of Human Rights). 425–441.
  5. Jan Christoph Bublitz, Reinhard Merkel (2014). Crimes Against Minds: On Mental Manipulations, Harms and a Human Right to Mental Self-Determination. 8 (Criminal Law and Philosophy). 51–77.
  6. Wrye Sententia (2004-05-01). Neuroethical Considerations: Cognitive Liberty and Converging Technologies for Improving Human Cognition. 1013 (Annals of the New York Academy of Sciences). 221–228.

September 29, 2021
koqnitiv, azadlıq, əqli, müqəddəratını, təyinetmə, hüququ, fərdin, zehni, proseslərini, idrakını, şüurunu, idarə, etmək, azadlığı, konsepsiya, düşüncə, vicdan, azadlığı, bədəninizlə, əlaqəli, hərəkət, azadlığı, kimi, anlayışları, genişləndirir, beynəlxalq, ins. Koqnitiv azadliq ve ya eqli oz muqedderatini teyinetme huququ ferdin oz zehni proseslerini idrakini ve suurunu idare etmek azadligi Bu konsepsiya dusunce ve vicdan azadligi ve bedeninizle elaqeli hereket azadligi kimi anlayislari genislendirir Koqnitiv azadliq beynelxalq insan huquqlari muqavilelerinde taninmis bir huquq deyil lakin ABS da mehdud bir seviyyede taninmisdir Muasir elm ucun sexsiyyetin tedqiqi enenevi hal alib Hazirda sxsiyyetin quurlusunu emele getiren meyil istek duygu hiss telebat motiv maraq bilik bacariq ideal inanc deyer dunyaya munasibet ve s meseleler genis sekilde oyrenilir 1 Koqnitiv azadliga sahib olmaq dusunce yoga holotropik nefes alma psixoaktiv maddelerin istifadesi meselen psixodelikler psixostimulyatorlar ve diger qruplarin maddeleri neyroteknologiyalarin deyisdirilmis suur veziyyetlerine catma yollarinda mehdudiyyetsiz olmaq ve s demekdir Sexsiyyetin qurulusundaki azadliq gostericilerine psixologiyada onun harmonik inkisafinin esas sertlerden biri kimi baxilir Bu fikir dunyanin taninmis psixoloqlarin elmi tedqiqatlarinda da tesdiqlenir Insan azadliga yalniz musteqil ve suurlu sekilde motivlere esaslanaraq qerarlar qebul etdiyi halda sahib ola bilir Yalniz bu yolla oz isteklerini heyata kecirir Bundan basqa ferdi azadligin mezmunu ve ehate dairesi ferqlidir Bu ferq bir sira meselelere gore ayird edilir 2 qebul edilmis qerarlarin realllasdirilmasi terzine ve vasitelerine munasibet gorulen ise qiymet vermek oz hereketlerini ferdi ideala gore tenzimleyerek basa catdirmaq bacarigi azadligin evvelceden ferd terefinden mueyyen edilmis serhedleri ve s 3 4 Hele qedim dovrlerden baslayaraq insanin butovluyu haqqinda Aristotel ve Hippokrat terefinden ireli surulen ilk fikirler sonralar bir sira felsefi ve psixoloji cereyanlarda ekzistentialist personalist 5 biheviorist humanist koqnitivist ve s ayriayri nezeriyyelerde mutexessisler terefinden Freyd Yung Adler Ayzenk Fromm Ollport Vigotski Seler Yudin Caspers Bell Berdyayev Bozovic Vernadski ve b muxtelif aspektlerde tedqiq edilerek azadliq haqqindaki klassik elmi dusunceler daha da inkisaf etdirilmisdir Ferdi inkisaf konsepsiyalari arasinda Avropa ve Amerikanin bir sira tedqiqatcilarinin yanasmalari dunyada qebul olunur 6 biogenetik Z Freyd A Adler E Krecmer sosiogenetik E Torndayk B Skinner psixogenetik E Erikson J Piaje koqnitiv rol nezeriyyesi K Levin C Kelli personaloji E Spranger C Buler humanist A Maslou C Rocers C Kelli hesab edir ki insan oz azadliginin serhedlerini ozu musteqil olaraq mueyyenlesdirerek bu olcunu sexsi muhakimelerine gore teyin edir S L Rubinsteyn insan azadligini ozunun davranis imkanlarini musteqil olaraq teyin etmek bacarigi kimi serh edir Insan buna uygun olmayan butun qerarlari redd edir M Baxtin sexsiyyetin polifonik ve coxbucaqli olduguna inanaraq onun formalasmasinda emeyin boyuk ehemiyyetini vurgulayir O hereket aktinin ehemiyyetini inteqral sexsiyyetin formalasdirilmasinda esas vasitelerden biri kimi mueyyen edirdi A Leontyev sexsiyyetin butovluyu meselesini muzakire ederken onun nuvesini tam olaraq mueyyenlesdirmeye calisirdi A Leontyev bu nuveni fealiyyetde gorurdu L S Viqotskiye gore hereket suurun deyisdirilmesi yolu ile mukemmel bir sexsiyyetin yaranmasina imkan verir O ilkin refleksiv seviyyeden menevi seviyyeye qalxir Istenilen daxili quvve instinkt refleks meyil istek hiss telebat ve b insanin fealiyyet unsiyyet ve davranisinin stimulverici menbeyidir Azadliq fenomeni de onlarin tesiri ile hisse meyile telebata motive meqsede nehayet fealiyyete cevrilir Fealiyyetin bas vermesinde istirak eden elementlerin en baslicasi insanin koqnitiv bacariqlaridir Koqnitiv bacarigi bele basa dusmeliyik insan oz fealiyyetini planlasdirir onu merhelelerle teskil edir nezaretde saxlayir ve semereli neticeler elde edir Bu prosesde sirf idrak prosesleri ve proseslerarasi elaqeler istirak etseler de onlari menalandiran stimullasdiran herekete getiren komekci amiller de vardir Xususen eger biz sexsiyyetden onun meqsedyonlu fealiyyet motivinden azad olmaq musteqil olmaq serbest qalmaq imkanlarina nailolma cehdlerinden seylerinden danisiriqsa bu quruluslari herekete getirmeden gozlenilen neticeni elde etmek de olmazIstinadlar Redakte Center for Cognitive Liberty amp Ethics CCLE FAQ ingilis Center for Cognitive Liberty and Ethics 2003 09 15 2012 03 12 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 03 14 Richard Glen Boire 2000 On Cognitive Liberty Part II 1 Journal of Cognitive Liberties ing Keeping Freedom in Mind Center for Cognitive Liberty and Ethics 2018 04 24 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 03 11 parameter ignored suggest ing Charlotte Walsh 2010 05 01 Drugs and human rights private palliatives sacramental freedoms and cognitive liberty 14 The International Journal of Human Rights 425 441 Jan Christoph Bublitz Reinhard Merkel 2014 Crimes Against Minds On Mental Manipulations Harms and a Human Right to Mental Self Determination 8 Criminal Law and Philosophy 51 77 Wrye Sententia 2004 05 01 Neuroethical Considerations Cognitive Liberty and Converging Technologies for Improving Human Cognition 1013 Annals of the New York Academy of Sciences 221 228 Menbe https az wikipedia org w index php title Koqnitiv azadliq amp oldid 5805220, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.