Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kokslaşma prosesi – ağır xammalın bərk koksa və daha aşağı temperaturda qaynayan məhsullara çevrilməsi prosesidir.Bu məhsular digər proseləri üçün (qiymətli mühərrik yanacaqları almaq üçün) xammal kimi yararlıdır. Kimya nöqteyi- nəzərdən kokslaşma reaksiyalarına dərin termiki krekinq prosesi kimi baxılır və onun son məhsullarından biri koksdur ki, o da əsasən karbondan ibarətdir. Əslində əmələ gələn koks müəyyən miqdar uçucu madələrə və yüksək tempetraturda qaynayan karbohidrogenlərə malik olur. Uçucu maddələri kənarlaşdırmaq üçün koks 980-dan 13250C-ə qədər temperaturda közərdilir.
Kokslaşma,- əsasən katalitik krekinq üçün xammal komo yararlı qazoyl almaq üçün istifadə olunur. Bu, prosesdəki katalizatorun kokslaşma surətinin azalmasına şərait yaratdı və krekinq qurğusunun istehsal gücünü artırdı. Əlavə üstünlük, istifadə edilən katalitik krekinq xammalında metalların miqdarının az olması idi. Son illərdə kokslaşma ilə həmçinin psevdosıxılmış şəraitdə katalitik krekinqin və katalizatordan təmizlənmiş katalitik krekinq qalıqlarının da emalı həyata keçirilir. Kokslaşma nəticəsində keyfiyyətli iynəvari koksla yanaşı, hidrikrekinq prosesi üçün də xammal alınır. Ləngidilmiş kokslaşma qurğularında, həmçinin daş kömür qətranı da emal olunur.
Digər termiki proseslər
Ləngidilmiş kokslaşma prosesi - ən geniş yayılmış kokslaşma üsuludur. Həmçinin koksun qaynar təbəqəsində fasiləsiz kokslaşma (flyuid kokinq), koksun qazlaşdırılması ilə kokslaşma (fleksikokinq) prosesləri də mövcuddur. Psevdosıxılmış (qaynar) layda gedən bu proseslər Exxon Mobil şirkəti tərəfindən 40 il müddətində işlənib hazırlanmış, təkmilləşdirilmiş və bu gün müxtəlif ölkələrin NEZ-da geniş istifadə olunur.
Neft koksunun tipləri
Emal prosesindən, onun şəraitindən və xammalın xassələrindən asılı olaraq bir neçə növ neft koksu alınır. Yanacaq təyinatlı koks - emal olunmamış (xam) vəziyyətdə istifadə olunur. Alüminium və poladtökmə istehsalında anod hazırlanması üçün işlıdilən koks 980-dan 13250C-ə qədər temperaturda közərdilir ki, karbonlaşma reaksiyası başa çatsın və uçucu maddələrin miqdarı olduqca aşağı səviyyəyə qədər azalsın. İynəvari koks – o, bu adı uzadılmış formalı mikrokristalardan ibarət struktura görə almışdır. Elektrod istehsalı zamanı iynəvari koksdan istifadə olunur. Qubkavari koks - belə koks ölçüləri 50sm-dan qədər olan məsaməli bərk kəsiklərdir. Ləngidilmiş kokslaşma qurğularında əmələ gəlir.Belə koks xarici görünüşünə görə qara qubkanı xatırladığından, qubkavari koks adlanır.
Tətbiqi
, əsasən aşağıdakı məqsədlər üçün istifadə olunur:
Mənbə
- V.M.Abbasov, H.C.İbrahimov, S.R.Hacıyeva, S.Ə. Məmmədxanova, E.Ş.Abdullayev, F.Ə.Əmirov// Neft və qaz emalı proseslərinin kmyası və texnologiyası// “Elm” nəşriyyatı, Bakı -2014.S.115.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kokslasma prosesi agir xammalin berk koksa ve daha asagi temperaturda qaynayan mehsullara cevrilmesi prosesidir Bu mehsular diger proseleri ucun qiymetli muherrik yanacaqlari almaq ucun xammal kimi yararlidir Kimya noqteyi nezerden kokslasma reaksiyalarina derin termiki krekinq prosesi kimi baxilir ve onun son mehsullarindan biri koksdur ki o da esasen karbondan ibaretdir Eslinde emele gelen koks mueyyen miqdar ucucu madelere ve yuksek tempetraturda qaynayan karbohidrogenlere malik olur Ucucu maddeleri kenarlasdirmaq ucun koks 980 dan 13250C e qeder temperaturda kozerdilir Kokslasma sobasi Kokslasma esasen katalitik krekinq ucun xammal komo yararli qazoyl almaq ucun istifade olunur Bu prosesdeki katalizatorun kokslasma suretinin azalmasina serait yaratdi ve krekinq qurgusunun istehsal gucunu artirdi Elave ustunluk istifade edilen katalitik krekinq xammalinda metallarin miqdarinin az olmasi idi Son illerde kokslasma ile hemcinin psevdosixilmis seraitde katalitik krekinqin ve katalizatordan temizlenmis katalitik krekinq qaliqlarinin da emali heyata kecirilir Kokslasma neticesinde keyfiyyetli iynevari koksla yanasi hidrikrekinq prosesi ucun de xammal alinir Lengidilmis kokslasma qurgularinda hemcinin das komur qetrani da emal olunur Diger termiki proseslerLengidilmis kokslasma prosesi en genis yayilmis kokslasma usuludur Hemcinin koksun qaynar tebeqesinde fasilesiz kokslasma flyuid kokinq koksun qazlasdirilmasi ile kokslasma fleksikokinq prosesleri de movcuddur Psevdosixilmis qaynar layda geden bu prosesler Exxon Mobil sirketi terefinden 40 il muddetinde islenib hazirlanmis tekmillesdirilmis ve bu gun muxtelif olkelerin NEZ da genis istifade olunur Neft koksunun tipleriEmal prosesinden onun seraitinden ve xammalin xasselerinden asili olaraq bir nece nov neft koksu alinir Yanacaq teyinatli koks emal olunmamis xam veziyyetde istifade olunur Aluminium ve poladtokme istehsalinda anod hazirlanmasi ucun islidilen koks 980 dan 13250C e qeder temperaturda kozerdilir ki karbonlasma reaksiyasi basa catsin ve ucucu maddelerin miqdari olduqca asagi seviyyeye qeder azalsin Iynevari koks o bu adi uzadilmis formali mikrokristalardan ibaret struktura gore almisdir Elektrod istehsali zamani iynevari koksdan istifade olunur Qubkavari koks bele koks olculeri 50sm dan qeder olan mesameli berk kesiklerdir Lengidilmis kokslasma qurgularinda emele gelir Bele koks xarici gorunusune gore qara qubkani xatirladigindan qubkavari koks adlanir Tetbiqi esasen asagidaki meqsedler ucun istifade olunur Yanacaq kimi Elektrolitik reduksiya ile aluminium istehsali ucun anod hazirlamaq meqsedli material kimi Elementar fosfor ve istehsalinda karbon menbeyi kimi Polad elementar fosfor ve istehsali ucun istifade edilen elektrodlarin hazirlanmasinda material kimi Qrafit istehsali ucun MenbeV M Abbasov H C Ibrahimov S R Haciyeva S E Memmedxanova E S Abdullayev F E Emirov Neft ve qaz emali proseslerinin kmyasi ve texnologiyasi Elm nesriyyati Baki 2014 S 115