Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Knyaz (rus. князь) — qədimdə slavyanlarda monarx titulu. Daha sonralar feodal monarx dövlətinin başçısı. Knyaz titulu qərbi avropada geniş yayılmış olan hersoq, qraf, fürst kimi titullarla eyni məna daşıyır. Qədim germanların dilində knyaz — kuningaz (kral) anlamını verir. Bəzi mənbələrdə knyaz IX əsrdə slavyanlaşdırılmış qədim germanların, anqlo-saksonların və skandinavların könig sözü sayılır. Qadınlar isə "knyagina" titulu daşıyıblar.
Knyaz titulu müxtəif dövrlərdə müxtəif mənalar kəsb etmişdir. Erkən olaraq slavyanlarda zadəgan, əsli-nəcabətli insanlara verilən bu titul get-gedə dərəcəsini artıraraq hökmdar rütbəsini əvəz etmişdir. Daha sonralar Böyük knyaz — orta əsrlərdə Rusiyada ən yüksək titul sayılırdı və yalnız çarlara verilirdi. Daha sonralar çar imperator titulu ilə əvəzləndikdən sonra Böyük knyaz titulu imperatorun qardaşına, oğluna, nəvəsinə verilirdi. Qadın cinsli titul sahibləri knyaginya adlandırılırdı. Knyaginya titulu adətən knyazın zövcəsinə ya qızlarına verilirdi. Rusiya imperatoru III Pyotr taxta çıxana qədər xələf şahzadə kimi Böyük knyaz titulu daşımışdır.
Knyazlıq
Adətən knyazın hökmranlığı altında olan monarx dövləti knyazlıq adlandırılır. Tarixdə knyazın idarə etdiyi dövlətin çarlıq adlandırılmasına da təsadüf edilir. Buna qədim rus dövlətlərini ya ,çarlığını misal göstərmək olar. Knyazlıqda dövlət idarəçiliyi əsasən tarixi dövlətlərdə monarxiyanın mütləq formasına, müasir dövrümüzdə isə parlamentar ya konstitusion idarə üsuluna əsaslananır. Bəzi tarixçilər qədim dövlətləri çarlıqlar, knyazlıqlar, onların hökmdarlarını isə kyaz ya çarlar adlandırırlar. Beləki, Azərbaycan ərazisində mövcud olmuş Qafqaz Albaniyası dövlətini çarlıq, hökmdarlarını isə knyaz və ya çar adlandırılırlar. Məsələn;
- Xaçın knyazlığı — knyaz hökmdarlar: Atrnerseh, Böyük Qriqor, Dop sülaləsi, Hovannes, Həsən Monax, I Həsən, I Qriqor Dop, II Həsən, II Qriqor Dop, III Həsən, Vəqram, Həsən Cəlal
- Girdiman knyazlığı — Mehranilər
Müasir knyazlıq və knyazlar
- Knyazlıq — Lixtenşteyn
- Bayraqları —
![image]()
![image]()
![image]()
![image]()
- Gerbi —
![image]()
- Qurluşu — konstitusiyalı monarxiya
- Başçısı — Knyaz II Hans Adam fon Lixtenşteyn
- Knyazlıq — Monako
- Bayraqları —
![image]()
![image]()
![image]()
- Gerbi —
![image]()
- Qurluşu — konstitusiyalı monarxiya
- Başçısı — Knyaz II Albert
- Knyazlıq — Andorra
- Bayraqları —
![image]()
- Gerbi —
![image]()
- Qurluşu — konstitusiyalı monarxiya
- Başçısı — kofürst — Vives-i-Sisilya, Joan Enrik və Fransa prezidenti
Oxşar titullar
Knyaz termini roman mənşəyli titulla (lat. princeps) eyni ekvivalentlik təşkil edir və kral ailə üzvülərinə verilir. Orta əsrlərdə Alman knyazları alm. Fürst) ya da alm. Prinz adlandırılırdı. Dəzən ali din xadimlərinə də alm. Fürst) titulu verilirdi. Müasir Avropada 3 müstəqil knyazlıq: Andorra, Monako və Lixtenşteyn mövcuddur. Knyaz-yepiskop tituluna Roma papası malikdir. eyni zamanda knyaz tituluna Malta ordeni dayşıyıcıları malikdirlər.
- “Fürst” (alm. Fürst, ing. first = birinci) — ali aristokrat titulu — “knyaz”.
- “Qrosfürst” (alm. Grossfürst, — “Böyük knyaz”
- “Kurfürst” (alm. Kurfürst, hərfi — “seçilən–knyaz” , alm. kür — “seçim, seçilən” və alm. Fürst — “knyaz”; lat. princeps elector imperii)
- Qraf, qrafinya(alm. Graf; lat. comes anlamı «yoldaş»), fr. comte, ing. earl və yaxud count) — Qərbi Avropada zadəgan titulu. Onun malik olduğu əraziyə qraflıq deyilir.
- Hersoq, hersoginya (alm. Herzog, fr. duc, ing. duke, it. duca lat. dux) qədim germanlarda əsli-nəcabətli nəsildən seçilmiş hərbi rəhbər, orta əsrlərdə tayfa başçısı (knyaz), feodalizm dövrünün sonları, kraldan sonra birinci iri torpaqlara və mülklərə sahib, vassal statuslu mülkədarlara verilən titulu. Onun malik olduğu əraziyə hersoqluq deyilir.
İstinadlar
- Isabel de Madariaga: Tsar into emperor: the title of Peter the Great. In: Ragnhild Marie Hatton et al: Royal and Republican Sovereignty in Early Modern Europe. Cambridge University Press, 1997, S. 354.
- Havlík: Kronika o Velké Moravě, S. 132-133.
- Преображенский А. Г. Этимологический словарь русского языка. М., 1959. Т. 1, с. 324
- Max Vasmer. Russisches etymologisches Wörterbuch. Winter, Heidelberg. In 3 Bd. 1953—1958. // Этимологический словарь русского языка Макса Фасмера М., 1964—1973. (Стр. 285)
- Этимологический словарь славянских языков, под редакцией О. Н. Трубачёва. Праславянский лексический фонд. Вып. 13, М., 1987, с. 200
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Knyaz deqiqlesdirme Knyaz rus knyaz qedimde slavyanlarda monarx titulu Daha sonralar feodal monarx dovletinin bascisi Knyaz titulu qerbi avropada genis yayilmis olan hersoq qraf furst kimi titullarla eyni mena dasiyir Qedim germanlarin dilinde knyaz kuningaz kral anlamini verir Bezi menbelerde knyaz IX esrde slavyanlasdirilmis qedim germanlarin anqlo saksonlarin ve skandinavlarin konig sozu sayilir Qadinlar ise knyagina titulu dasiyiblar Knyaz titulu muxteif dovrlerde muxteif menalar kesb etmisdir Erken olaraq slavyanlarda zadegan esli necabetli insanlara verilen bu titul get gede derecesini artiraraq hokmdar rutbesini evez etmisdir Daha sonralar Boyuk knyaz orta esrlerde Rusiyada en yuksek titul sayilirdi ve yalniz carlara verilirdi Daha sonralar car imperator titulu ile evezlendikden sonra Boyuk knyaz titulu imperatorun qardasina ogluna nevesine verilirdi Qadin cinsli titul sahibleri knyaginya adlandirilirdi Knyaginya titulu adeten knyazin zovcesine ya qizlarina verilirdi Rusiya imperatoru III Pyotr taxta cixana qeder xelef sahzade kimi Boyuk knyaz titulu dasimisdir KnyazliqAdeten knyazin hokmranligi altinda olan monarx dovleti knyazliq adlandirilir Tarixde knyazin idare etdiyi dovletin carliq adlandirilmasina da tesaduf edilir Buna qedim rus dovletlerini ya carligini misal gostermek olar Knyazliqda dovlet idareciliyi esasen tarixi dovletlerde monarxiyanin mutleq formasina muasir dovrumuzde ise parlamentar ya konstitusion idare usuluna esaslananir Bezi tarixciler qedim dovletleri carliqlar knyazliqlar onlarin hokmdarlarini ise kyaz ya carlar adlandirirlar Beleki Azerbaycan erazisinde movcud olmus Qafqaz Albaniyasi dovletini carliq hokmdarlarini ise knyaz ve ya car adlandirilirlar Meselen Xacin knyazligi knyaz hokmdarlar Atrnerseh Boyuk Qriqor Dop sulalesi Hovannes Hesen Monax I Hesen I Qriqor Dop II Hesen II Qriqor Dop III Hesen Veqram Hesen Celal Girdiman knyazligi MehranilerMuasir knyazliq ve knyazlarKnyazKnyazliq Lixtensteyn Bayraqlari Gerbi Qurlusu konstitusiyali monarxiya Bascisi Knyaz II Hans Adam fon LixtensteynKnyazKnyazliq Monako Bayraqlari Gerbi Qurlusu konstitusiyali monarxiya Bascisi Knyaz II AlbertKofurstKnyazliq Andorra Bayraqlari Gerbi Qurlusu konstitusiyali monarxiya Bascisi kofurst Vives i Sisilya Joan Enrik ve Fransa prezidentiOxsar titullarKnyaz termini roman menseyli titulla lat princeps eyni ekvivalentlik teskil edir ve kral aile uzvulerine verilir Orta esrlerde Alman knyazlari alm Furst ya da alm Prinz adlandirilirdi Dezen ali din xadimlerine de alm Furst titulu verilirdi Muasir Avropada 3 musteqil knyazliq Andorra Monako ve Lixtensteyn movcuddur Knyaz yepiskop tituluna Roma papasi malikdir eyni zamanda knyaz tituluna Malta ordeni daysiyicilari malikdirler Furst alm Furst ing first birinci ali aristokrat titulu knyaz Qrosfurst alm Grossfurst Boyuk knyaz Kurfurst alm Kurfurst herfi secilen knyaz alm kur secim secilen ve alm Furst knyaz lat princeps elector imperii Qraf qrafinya alm Graf lat comes anlami yoldas fr comte ing earl ve yaxud count Qerbi Avropada zadegan titulu Onun malik oldugu eraziye qrafliq deyilir Hersoq hersoginya alm Herzog fr duc ing duke it duca lat dux qedim germanlarda esli necabetli nesilden secilmis herbi rehber orta esrlerde tayfa bascisi knyaz feodalizm dovrunun sonlari kraldan sonra birinci iri torpaqlara ve mulklere sahib vassal statuslu mulkedarlara verilen titulu Onun malik oldugu eraziye hersoqluq deyilir IstinadlarIsabel de Madariaga Tsar into emperor the title of Peter the Great In Ragnhild Marie Hatton et al Royal and Republican Sovereignty in Early Modern Europe Cambridge University Press 1997 S 354 Havlik Kronika o Velke Morave S 132 133 Preobrazhenskij A G Etimologicheskij slovar russkogo yazyka M 1959 T 1 s 324 Max Vasmer Russisches etymologisches Worterbuch Winter Heidelberg In 3 Bd 1953 1958 Etimologicheskij slovar russkogo yazyka Maksa Fasmera M 1964 1973 Str 285 Etimologicheskij slovar slavyanskih yazykov pod redakciej O N Trubachyova Praslavyanskij leksicheskij fond Vyp 13 M 1987 s 200