Kimyəvi sintez - kimyəvi birləşmələrin kimyəvi və fiziki metodlarla alınmasıdır. Kimyəvi maddələrin təbiətindən asılı olaraq, bu sintezlər üzvi və ya qeyri-üzvi ola bilərlər.
Üzvi sintez
Üzvi kimya tarixini bir neçə dövrə bölmək olar.
Birinci dövr - bu üzvi kimya anlayışının meydana çıxması dövrü.
İkinci dövr - kimyada atom-molekul anlayışları və çəki nisbətlərinin irəli sürülməsi, maddənin saxlanması qanunu kimi Lavuazye-Lomonosov fikirlərinin meydana çıxması ilə əlaqədar olan dövrdür.
Üçüncü dövr sintez və quruluş nəzəriyyəsi dövrü adlana bilər; bu dövr keçən əsrin ortalarından başlayaraq 1920-ci illərə qədər davam etmişdir. Bu dövrdə üzvi kimyanın tərəqqisinə, əsasən, aşağıdakı 3 fakt səbəb olmuşdur:
həyat qüvvəsi nəzəriyyəsinin məğlubiyyəti və bununla əlaqədar olaraq üzvi sintezin tərəqqisi;
A.M.Butlerovun nəzəri cəhətdən kimya tarixində böyük əhəmiyyəti olan quruluş nəzəriyyəsi;
daş kömür qatranının emalı və bununla əlaqədar olaraq yeni üzvi sintetik kimya sənayesinin meydana çıxması.
Dünyanın müxtəlif laboratoriyalarında müxtəlif üzvi maddələr sintez edilir və bəzən yeni üzvi maddələr əvvəlcə laboratoriyalarda sintez olunur, sonra təbiətdə tapılırdı. Hazırda kimya laboratoriyası bu cəhətdən təbiəti ötmüşdür, təbiətdə olmayan bir çox üzvi maddələr sənaye miqyasında zavodlarda min tonlarla alınmaqda və işlənməkdədir.
Kimyəvi materialşünasılıqda sintez metodları
Kimyəvi materialşünaslıqda bir sıra sintez metodları geniş istifadə olunur. Bunlardan aşağıdakıları göstərmək olar: kimyəvi metod, qaz fazada sintez metodu, duzların ərintilərinin elektrolizi, yüksək təzyiqdə sintez metodları. Yarımkeçirici maddələrin sintezində aşağıdakı metodlardan istifadə edilir.
Birbaşa sintez metodu
Dolayı sintez metodu
Qaz fazadan sintez metodu
Dolayı sintez metodu
Nisbətən yüksək ərimə temperaturuna malik, eləcə də çətin alınan peritektik birləşmələri almaq üçün dolayı sintez metodundan istifadə edilir. Bu metodun köməyi ilə V əsas, VI və VII əlavə yarımqrup elementlərinin xalkogenidli birləşmələri sintez olunur. Dolayı yolla alınan xalkogenidli birləşmələr digər metodlarla alınan birləşmələrə nisbətən daha bircinsli olurlar. Lakin dolayı metodun da özünün çatışmayan cəhətləri vardır. Bunun üçün bir neçə ardıcıl əməliyyat aparılmışdır və bu zaman alman məhsul əlavə aşqarlarla çirklənmiş olur.
Qaz fazadan sintez
Bir sıra elementlərin xalkogenidləri (CdX, ZnX, GeX) qaz fazadan sintez metodları ilə alınır. Qaz fazadan sintez də aşağı temperatur və təzyiqlərdə aparılır. Bu metod ilk dəfə olaraq Freriks tərəfindən hazırlanmışdır [1]. Qaz fazadan sintez metodlarının bir sıra variantları öz əksini [2] monoqrafiyada tapmışdır. Bu metodun da əsaslı çatışmayan cəhəti ondan ibarətdir ki, alınan maddələr fiziki xarakteristikalarına görə bircinsli olmurlar.
Birbaşa sintez
Əksər hallarda yarımkeçirici maddələrin sintezi birbaşa sintez metodları ilə aparılır. Ona görə də biz bu metodun üzərində ətraflı dayanacağıq. Bu metod da öz növbəsində üç yarımqrupa bölünür:
birzonalı sintez
ikitemperatur zonalı maili sintez
ikitemperatur zonalı şaquli sintez.
Qeyd etmək lazımdır ki, bu metodların hər birinin çatışmayan cəhəti vardır. Məsələn, ikizonah üfüqi variantda maddələrin stexiometrik tərkibdə alınması üçün müddət lazımdır, şaquli variantda isə maddənin üzəri çətin əriyən örtüklə örtülür və kimyəvi reaksiyanın başa çatması çətinləşir. Kükürdlü və selenidli birləşmələri almaq üçün son zamanlar kombinə edilmiş vizual metoddan da geniş istifadə edilir [3]. Bu metodun mahiyyəti ondan ibarətdir ki, hər hansı element və xalkogen (S, Se) stexiometrik tərkibdə çəkilib kvars ampulaya doldurulur, 0,133Pa təzyiqinə qədər havasızlaşdırılır və ağzı bağlanır. Uzunluğu 0,20-0,25 m olan kvars ampula 45° bucaq altında olan sobaya daxil edilir və onun bir hissəsi sobadan kənarda yerləşdirilir. Sintez sobasının temperaturu ilkin komponentlərin ərimə temperaturundan xeyli yüksəyə qaldırır. Bu zaman hava vasitəsilə soyudulma kifayət etmədikdə ampulanın kənarda olan ucu yaş pambıqla soyudulur. Belə yüksək temperaturda metalla kükürd və ya selen arasında reaksiya qısa müddətdə başa çatır.
Mənbə
Frerichs R. Single-crystal growth of some chalcogenide compounds AIIBVI. // Phys.Rev., 1947. V.72. p.594-601.
Фрицше К. Получение полупроводников. М.: Мир. 1964. 320 с.
Рустамов П.Г., Мардахаев Б.Н., Алиджанов М.А., Сафаров М.Г. Твердые растворы в системе Ga2S3-Sb2S3 // Азербайджанский химический журнал. 1964. № 4. с. 97-101.
Avqust 27, 2021
kimyəvi, sintez, kimyəvi, birləşmələrin, kimyəvi, fiziki, metodlarla, alınmasıdır, kimyəvi, maddələrin, təbiətindən, asılı, olaraq, sintezlər, üzvi, qeyri, üzvi, bilərlər, mündəricat, üzvi, sintez, kimyəvi, materialşünasılıqda, sintez, metodları, dolayı, sinte. Kimyevi sintez kimyevi birlesmelerin kimyevi ve fiziki metodlarla alinmasidir Kimyevi maddelerin tebietinden asili olaraq bu sintezler uzvi ve ya qeyri uzvi ola bilerler Mundericat 1 Uzvi sintez 2 Kimyevi materialsunasiliqda sintez metodlari 3 Dolayi sintez metodu 4 Qaz fazadan sintez 5 Birbasa sintez 6 MenbeUzvi sintez RedakteUzvi kimya tarixini bir nece dovre bolmek olar Birinci dovr bu uzvi kimya anlayisinin meydana cixmasi dovru Ikinci dovr kimyada atom molekul anlayislari ve ceki nisbetlerinin ireli surulmesi maddenin saxlanmasi qanunu kimi Lavuazye Lomonosov fikirlerinin meydana cixmasi ile elaqedar olan dovrdur Ucuncu dovr sintez ve qurulus nezeriyyesi dovru adlana biler bu dovr kecen esrin ortalarindan baslayaraq 1920 ci illere qeder davam etmisdir Bu dovrde uzvi kimyanin tereqqisine esasen asagidaki 3 fakt sebeb olmusdur heyat quvvesi nezeriyyesinin meglubiyyeti ve bununla elaqedar olaraq uzvi sintezin tereqqisi A M Butlerovun nezeri cehetden kimya tarixinde boyuk ehemiyyeti olan qurulus nezeriyyesi das komur qatraninin emali ve bununla elaqedar olaraq yeni uzvi sintetik kimya senayesinin meydana cixmasi Dunyanin muxtelif laboratoriyalarinda muxtelif uzvi maddeler sintez edilir ve bezen yeni uzvi maddeler evvelce laboratoriyalarda sintez olunur sonra tebietde tapilirdi Hazirda kimya laboratoriyasi bu cehetden tebieti otmusdur tebietde olmayan bir cox uzvi maddeler senaye miqyasinda zavodlarda min tonlarla alinmaqda ve islenmekdedir Kimyevi materialsunasiliqda sintez metodlari RedakteKimyevi materialsunasliqda bir sira sintez metodlari genis istifade olunur Bunlardan asagidakilari gostermek olar kimyevi metod qaz fazada sintez metodu duzlarin erintilerinin elektrolizi yuksek tezyiqde sintez metodlari Yarimkecirici maddelerin sintezinde asagidaki metodlardan istifade edilir Birbasa sintez metodu Dolayi sintez metodu Qaz fazadan sintez metoduDolayi sintez metodu RedakteNisbeten yuksek erime temperaturuna malik elece de cetin alinan peritektik birlesmeleri almaq ucun dolayi sintez metodundan istifade edilir Bu metodun komeyi ile V esas VI ve VII elave yarimqrup elementlerinin xalkogenidli birlesmeleri sintez olunur Dolayi yolla alinan xalkogenidli birlesmeler diger metodlarla alinan birlesmelere nisbeten daha bircinsli olurlar Lakin dolayi metodun da ozunun catismayan cehetleri vardir Bunun ucun bir nece ardicil emeliyyat aparilmisdir ve bu zaman alman mehsul elave asqarlarla cirklenmis olur Qaz fazadan sintez RedakteBir sira elementlerin xalkogenidleri CdX ZnX GeX qaz fazadan sintez metodlari ile alinir Qaz fazadan sintez de asagi temperatur ve tezyiqlerde aparilir Bu metod ilk defe olaraq Freriks terefinden hazirlanmisdir 1 Qaz fazadan sintez metodlarinin bir sira variantlari oz eksini 2 monoqrafiyada tapmisdir Bu metodun da esasli catismayan ceheti ondan ibaretdir ki alinan maddeler fiziki xarakteristikalarina gore bircinsli olmurlar Birbasa sintez RedakteEkser hallarda yarimkecirici maddelerin sintezi birbasa sintez metodlari ile aparilir Ona gore de biz bu metodun uzerinde etrafli dayanacagiq Bu metod da oz novbesinde uc yarimqrupa bolunur birzonali sintez ikitemperatur zonali maili sintez ikitemperatur zonali saquli sintez Qeyd etmek lazimdir ki bu metodlarin her birinin catismayan ceheti vardir Meselen ikizonah ufuqi variantda maddelerin stexiometrik terkibde alinmasi ucun muddet lazimdir saquli variantda ise maddenin uzeri cetin eriyen ortukle ortulur ve kimyevi reaksiyanin basa catmasi cetinlesir Kukurdlu ve selenidli birlesmeleri almaq ucun son zamanlar kombine edilmis vizual metoddan da genis istifade edilir 3 Bu metodun mahiyyeti ondan ibaretdir ki her hansi element ve xalkogen S Se stexiometrik terkibde cekilib kvars ampulaya doldurulur 0 133Pa tezyiqine qeder havasizlasdirilir ve agzi baglanir Uzunlugu 0 20 0 25 m olan kvars ampula 45 bucaq altinda olan sobaya daxil edilir ve onun bir hissesi sobadan kenarda yerlesdirilir Sintez sobasinin temperaturu ilkin komponentlerin erime temperaturundan xeyli yukseye qaldirir Bu zaman hava vasitesile soyudulma kifayet etmedikde ampulanin kenarda olan ucu yas pambiqla soyudulur Bele yuksek temperaturda metalla kukurd ve ya selen arasinda reaksiya qisa muddetde basa catir Menbe RedakteFrerichs R Single crystal growth of some chalcogenide compounds AIIBVI Phys Rev 1947 V 72 p 594 601 Fricshe K Poluchenie poluprovodnikov M Mir 1964 320 s Rustamov P G Mardahaev B N Alidzhanov M A Safarov M G Tverdye rastvory v sisteme Ga2S3 Sb2S3 Azerbajdzhanskij himicheskij zhurnal 1964 4 s 97 101 Menbe https az wikipedia org w index php title Kimyevi sintez amp oldid 4554630, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
