Kezenoyam(çeç. Къоьзана Іам, Эйзен Ӏам) — Dağıstan ərazisində yerləşən uçqun və ya tıxac göl. Göl Dağıstanın Botlix rayonu ilə Çeçenistan Respublikasının Vedeno rayonu sərhəddindədir. Kezenoyam gölü Sulak çayı hövzəsinə daxildir. Regional əhəmiyyətli hidroloji abidə hesab olunur. Subalp çəmənlikləri zonasında yerləşir. Yağıntı və yeraltı sula ilə qidalanır. Səth axımı yoxdur. Göldə suyun səviyyəsi kəskin dəyişir. Dəyişmələr mövsimi və çoxillikdir (6–8 m). İllik düşən yağıntıların miqdarı suyun səviyyəsinə böyük təsir göstərir. Yayda göl suyunun temperaturu 17–18 °С olur. Qışda buz örtüyünün qalınlığı 60–80 sm olur. Ümumi göl suyunun həcmi — 62 milyon m³-dir. Dəniz səviyyəsindən hündürlüyü — 1854 metrdir. Göl səthinin sahəsi isə — 1,7 km²-dir. Bunun 1,5 km² — Çeçenistan ərazisinə düşür.
Kezenoyam | |
---|---|
çeç. Къоьзана Іам, Эйзен Ӏам | |
![]() | |
Ümumi məlumatlar | |
Tipi | Uçqun və tıxac |
Mütləq hündürlüyü | 1854 m |
Eni | 0,735 km |
Uzunluğu | 2,7 km |
Sahil uzunluğu | 10 km |
Sahəsi |
|
Dərin yeri | 72 m |
Tökülən çay | Xarsum |
Minerallaşma tipi | şirin |
Yerləşməsi | |
Ölkə | |
| |
![]() |
Adlanması
Müxtəlif şəkildə adlandırılır:Kezenoyam, Kazenoyam, Eyzenam, Retlo.
Ümumi məlumat
Ərazidə arxeloji tapıntılar və tarixi-memarlıq abidələri üstünlük təşkil edir. Bunlara həm hərbi, həm də yaşayış tikililəri daxildir. Ərazidə olan orta əsr Aldam-Qezi qəsri diqqəti cəlb edir. Göl yaxınlığında Kezenoy, Xoy, Arsoy, Sadoy, Buni, Makajoy aulları yerləşir. Etnoqrafik nəticələrə görə ərazi qədim məskunlaşma bölgəsidir.
Yüksək dağ gölü olan Kezenoyam Çeçenistanın ən böyük gölüdür. Göl Andiy silsiləsinin cənub yamaclarında yerləşir. Göl iki kiçik çayın — Xarsum (Alxar) və Kauxa(Xodu) tıxac əmələ gətirməsi nəticəsində formalaşmış. Tıxaca səbəb isə zəlzələ zamanı baş vermiş uçqun olmuş. Gölün qərb hissəsində yerləşən bəndin hündürlüyü 100 m-dir. Göl yatağı çox dikdir və dib hissəsi düzdür. Ən dərin yeri 74 metrdir. Şimaldan cənuba doğru 2 km uzanır. Qərbdən şərqə doğru isə 2,7 km uzanır. Ən enli yeri 735 metrdir. Sahil xəttinin uzunluğu 10 km-dir. Göl suyu soyuqdur. Yayda su səthinin temperaturu 17–18 °С-dən artıq olmur. Aşağı qatların temperaturu isə təxminən 7–8 °С olur.
Ədəbiyyat
- Перспективы рекреационного использования озера Кезеной-Ам (Северо-Восточный Кавказ) / В. А. Широкова, В. А. Снытко, И. А. Керимов и др. // Современные проблемы геологии, геофизики и геоэкологии Северного Кавказа. Материалы IV Всероссийской научно-технической конференции. — Грозный, 2015. — С. 263–265
İstinadlar
- Лист карты K-38–45 — ФГУП "ГОСГИСЦЕНТР"
- Реестр наименований географических объектов на территорию Чеченской Республики по состоянию на 21.10.2016 (PDF+ZIP) // Государственный каталог географических названий. rosreestr.ru.
- "Жемчужина Чечено-Ингушетии", В. Рыжиков, Грозный, 1972 год
- Ю. В. Ефремов Голубое ожерелье Кавказа. Л., Гидрометеоиздат, 1988, 160 стр.
- limno.org.ru. Россия. 2017–09-14. 2019–09-21. https://archive.today/20190921054915/http://limno.org.ru/win/lakerus/chr_03.htm%7Curl=Озера Республики Чечня Arxivləşdirilib 2019-09-21 at Archive.today
- "К ВОПРОСУ ОБ ОПРЕДЕЛЕНИИ АДМИНИСТРАТИВНОЙ ГРАНИЦЫ ЧЕЧЕНСКОЙ РЕСПУБЛИКИ В РАЙОНЕ ОЗЕРА КЕЗЕНОЙ-АМ". 2019-08-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-28.
- Берг Л.С. Рыбы пресных вод СССР и сопредельных стран. — М.—Л., 1948. — Т. 1. — С. 254. — 466 с.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kezenoyam cec Kozana Iam Ejzen Ӏam Dagistan erazisinde yerlesen ucqun ve ya tixac gol Gol Dagistanin Botlix rayonu ile Cecenistan Respublikasinin Vedeno rayonu serheddindedir Kezenoyam golu Sulak cayi hovzesine daxildir Regional ehemiyyetli hidroloji abide hesab olunur Subalp cemenlikleri zonasinda yerlesir Yaginti ve yeralti sula ile qidalanir Seth aximi yoxdur Golde suyun seviyyesi keskin deyisir Deyismeler movsimi ve coxillikdir 6 8 m Illik dusen yagintilarin miqdari suyun seviyyesine boyuk tesir gosterir Yayda gol suyunun temperaturu 17 18 S olur Qisda buz ortuyunun qalinligi 60 80 sm olur Umumi gol suyunun hecmi 62 milyon m dir Deniz seviyyesinden hundurluyu 1854 metrdir Gol sethinin sahesi ise 1 7 km dir Bunun 1 5 km Cecenistan erazisine dusur Kezenoyamcec Kozana Iam Ejzen ӀamUmumi melumatlarTipi Ucqun ve tixacMutleq hundurluyu 1854 mEni 0 735 kmUzunlugu 2 7 kmSahil uzunlugu 10 kmSahesi 2 km Derin yeri 72 mTokulen cay XarsumMinerallasma tipi sirinYerlesmesi42 46 38 sm e 46 09 11 s u Olke RusiyaKezenoyam Vikianbarda elaqeli mediafayllarAdlanmasiMuxtelif sekilde adlandirilir Kezenoyam Kazenoyam Eyzenam Retlo Umumi melumatErazide arxeloji tapintilar ve tarixi memarliq abideleri ustunluk teskil edir Bunlara hem herbi hem de yasayis tikilileri daxildir Erazide olan orta esr Aldam Qezi qesri diqqeti celb edir Gol yaxinliginda Kezenoy Xoy Arsoy Sadoy Buni Makajoy aullari yerlesir Etnoqrafik neticelere gore erazi qedim meskunlasma bolgesidir Yuksek dag golu olan Kezenoyam Cecenistanin en boyuk goludur Gol Andiy silsilesinin cenub yamaclarinda yerlesir Gol iki kicik cayin Xarsum Alxar ve Kauxa Xodu tixac emele getirmesi neticesinde formalasmis Tixaca sebeb ise zelzele zamani bas vermis ucqun olmus Golun qerb hissesinde yerlesen bendin hundurluyu 100 m dir Gol yatagi cox dikdir ve dib hissesi duzdur En derin yeri 74 metrdir Simaldan cenuba dogru 2 km uzanir Qerbden serqe dogru ise 2 7 km uzanir En enli yeri 735 metrdir Sahil xettinin uzunlugu 10 km dir Gol suyu soyuqdur Yayda su sethinin temperaturu 17 18 S den artiq olmur Asagi qatlarin temperaturu ise texminen 7 8 S olur EdebiyyatPerspektivy rekreacionnogo ispolzovaniya ozera Kezenoj Am Severo Vostochnyj Kavkaz V A Shirokova V A Snytko I A Kerimov i dr Sovremennye problemy geologii geofiziki i geoekologii Severnogo Kavkaza Materialy IV Vserossijskoj nauchno tehnicheskoj konferencii Groznyj 2015 S 263 265IstinadlarList karty K 38 45 FGUP GOSGISCENTR Reestr naimenovanij geograficheskih obektov na territoriyu Chechenskoj Respubliki po sostoyaniyu na 21 10 2016 PDF ZIP Gosudarstvennyj katalog geograficheskih nazvanij rosreestr ru Zhemchuzhina Checheno Ingushetii V Ryzhikov Groznyj 1972 god Yu V Efremov Goluboe ozherele Kavkaza L Gidrometeoizdat 1988 160 str limno org ru Rossiya 2017 09 14 2019 09 21 https archive today 20190921054915 http limno org ru win lakerus chr 03 htm 7Curl Ozera Respubliki Chechnya Arxivlesdirilib 2019 09 21 at Archive today K VOPROSU OB OPREDELENII ADMINISTRATIVNOJ GRANICY ChEChENSKOJ RESPUBLIKI V RAJONE OZERA KEZENOJ AM 2019 08 11 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 28 Berg L S Ryby presnyh vod SSSR i sopredelnyh stran M L 1948 T 1 S 254 466 s