Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kaçkar Dağları Milli Parkı — böyük hissəsi Rizənin Çamlıhemşin ilçəsində, bir hissəsi isə Ərzurum və Artvin illərində yerləşən milli parkdır. 51.550 hektar ərazisi olan milli park Fırtına dərəsi ilə Hemşin dərəsi arasında yerləşən Kaçkar dağları üzərində qurulmuşdur.
| Kaçkar dağları Milli Parkı | |
|---|---|
| türk. Kaçkar dağları Millî Parkı | |
 Kaçkar dağları Milli Parkı | |
BTMB kateqoriyası — II (Milli park) | |
| Sahəsi | 51.550 ha |
| Yaradılma tarixi | 1994 |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Türkiyə |
| Rayon | Rizə, Ərzurum. |
| Kaçkar Dağları Milli Parkı | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ümumi məlumat
Sahədə qorunmuş təbii ekosistem, alüvvial meşələr, çayır, kol bitkiləri, yaşıl meşələr, aktual buzlaqlar və onların meydana gətirdiyi şəkillər ilə bölgədə əsrlər boyunca çöl həyat tərzi və mədəniyyəti yaranmışdır.
Milli Parkda tarixi dəyərə sahib olan əsər və qalıqlar ilə mədəni dəyərlər yaranmışdır. Zir qala, Qala-i bala, Elevit qalıqları, Çat körpüsü, tarixi qəsrlər, Vartivor və Hodoçur yayla şənlikləri bunlardan bəziləridir.
Fiziki xüsusiyyətləri
Alp qırışıqlığı erasında əmələ gələn dağ kütlələri ümumiyyətlə qranit və qranit qayalardan ibarətdir. Türkiyədə Pleystosen epoxası dövründə buzlaqların əmələ gəlməsi və hələ də aktiv buzlaqların yarandığı məhdud sahələrdən biridir. Milli Parkda 9 buzlaq vadisi, asılı vadilər, buzlaq gölləri, moren gölləri, buzlaq vadiləri və morenlər yerləşmişdir. Dağların yüksəklərində 0.5 hektardan böyük olan 79 ədəd buzlaq gölü yerləşir.
Təbii həyat
Milli park sahəsində nəmli dərə, meşə, alp və subalp ilə bataqlıq və Akva bitki tipləri təyin olunmuşdur. Endemik yüksəkliyi ilə dünyada 25 əhəmiyyətli ekoloji bölgədən biri hesab olunur.
Fauna
Milli Parkda 30 məməli növü qeydə alınmışdır: Gəlincik, ağac dələsi, dələ, porsuq, vaşaq, su samuru, cüyür, çəngəl buynuzlu dağ keçisi, canavar, ayı, çöl keçisi, çöl donuzunu bu məməlilərə misal göstərmək olar. 12 tipə aid 136 quş növü təyin olunmuşdur. Bunlardan 92-si qəti qoruma altındakı, 34 ədədi isə qorunan fauna növləri siyahısındadır.
Flora
Bölgədə olan 2500 bitki taksonundan 160-ı yerli, 300-ü isə Türkiyə baxımından endemik bitkidir. Meşə gülünün 3000 m yüksəklikdə bitdiyi tək yerdir. Şərqi Qaradəniz meşəsi (Quercus pontica) relikt (qalıq) bir növ olması baxımından əhəmiyyətlidir.
300–1500 metr arasında enliyarpaqlı meşələr geniş yayılmışdır. Vələs, fıstıq, şabalıd, cökə, palıd növləri bu meşələri təşkil edir. Alçaqlıqdakı kol növləri psödomaki formasındadır. 1500 metrdən yüksək ərazilərdə Şərqi Qaradənizə xas şərq küknarı, Şərqi Qaradəniz küknarı, və qarışıq meşələr geniş yayılmışdır. Bu iynəyarpaqlı növlər arasına bəzən tozağacı növləri və əsməqovaq qarışır. Meşələrin yerini 2400 metrdən sonra alp bitkiləri tutur. 2400–2850 m arasındakı şimal yamaclarında Qafqaz meşə gülü, qaragilə ən çox rast gəlinən növlərdir. Qafqaz meşə gülü yanında əyri çayırsaçı (Deshampsia flexuosa), yabanı zanbaq, dağ kələmi (Polyganum bistorta), qəzəlsəbət (Solidago virgo-aurea) kimi su otu növləri bitir. Qayalıq ərazilərdə isə yosunlara və şibyələrə rast gəlmək olar.
Meşə yarusları
51.550 hektar ərazisi olam milli parkın 10.300 hektar qismi meşələrlə örtülüdür. Bu meşələrin 27%-i qurumuş,73%-i isə mormal meşədir. Yusufeli sərhədlərində 89 hektarlıq Meşə şamı meşəsi yerləşmişdir.
- Alüvvial Meşələr: Fırtına dərəsinin dənizə töküldüyü nöqtədən Çat məhəlləsinə qədər olan sahədə dərənin daşıdığı allüvial qalıqların yığılmasıyla meydana gəlmiş meşə formasıdır. İçində qızılağacların olduğu bu meşələr dərin kök strukturu ilə torpağı eroziyadan qoruyur. Vadinin üst qisimlərində daşqın və sellərlə gələn qalıqları tutmaqla eroziyanın qarşısını alır. Torpağı qoruyan meşələr bu sahələrdə əkinçiliyin inkişafına səbəb olur.
- Şümşad Meşələri: Əksəriyyəti dərə boyunca yerləşən, bir hissəsi isə yamaclarda cəmlənən meşə formasıdır. Şümşad ağacları 8–32 sm diametrə, 8–9 m uzunluğa malikdir. Bu meşələr bioloji qaynaq olmalarından başqa estetik baxımdan da əhəmiyyətlidir.
- Yaşlı meşələr: Ağac seqmentinin olmadığı, ağacların çoxunun təbii yetkinliyə çatdığı, mühitdə canlı ağaclarla birlikdə çürümüş, ayaqda quru, çürüməkdə olan ağacların bir arada olduğu meşə formasıdır. Fırtına vadisinin yaxınlığında olan Palovit vadisinin Təbii Yaşlı Meşələri Türkiyənin ən yaxşı qorunmuş təbii meşələrindəndir. Vadi yamaclarının çox dik olması ağac seqmentinə maneə törətmiş, yaşlı ağaclar dövrümüzə qədər gəlib çatmışdır. Fırtına vadisində olan 4603 hektarlıq təbii yaşlı meşələrin Avropadakı təcili daha yaxşı qorumağa ehtiyacı olan 100 meşədən biri olduğu qəbul edilmişdir.
Ərazinin istifadəsi
Ərazinin rekreasiya imkanları aşağıdakı kateqoriyalarda cəmlənib: Təbiət gəzintisi (trekkinq), kanoe sürmə, təbiət fotoqrafiyası, alpinizim, hündürlüyə dırmanma, balıqçılıq, qayıqla gəzinti, xizək sürmə, gəzinti imkanı, təbiət düşərgəsi, dağ velosipedi, çöl həyatı və quş izləmı, öküz döyüşləri, kurort-səhiyyə turizmi və ekstrim idman növləri.
Kaçkar Dağları Milli Parkının uzunmüddətli inkişaf planı hazırlanmış, tur marşrutları, çadır düşərgələri yerləri təyin olunmuşdur.
Nəqliyyat
Qara dəniz sahil yolundan milli parka Çamlıhemşin ilçəsindən getmək olar. Rizə-Çamlıhemşin yolunun uzunluğu 62 km, Çamlıhemşin-Ayder yolunun uzunluğu isə 17 km-dir. Cənubdan çatmaq üçün Ərzurum-Artvin quru yolundan istifadə etmək lazımdır. Sarıgöl, Altıparmak, Yaylalar kəndləri üzərindən də nəqliyyatı təmin etmək mümkündür.
İstinadlar
- http://www.dogaegitimi.net/kackar.html http://web.archive.org/web/20150813223927/http://dogaegitimi.net/kackar.html
- http://rizesube.ormansu.gov.tr/Rize/dogaturizmimasterplan.aspx?sflang=tr http://web.archive.org/web/20160103170500/http://rizesube.ormansu.gov.tr/Rize/dogaturizmimasterplan.aspx?sflang=tr
- http://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Yayinlar/Forests%20of%20TURKEY.pdf http://web.archive.org/web/20141215061908/http://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/Yayinlar/Forests%20of%20TURKEY.pdf
- (PDF). 2016-03-04 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-11.
- http://bolge12.ormansu.gov.tr/12bolge/kackardaglarimilliparki.aspx?sflang=tr 2014-04-29 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kackar Daglari Milli Parki boyuk hissesi Rizenin Camlihemsin ilcesinde bir hissesi ise Erzurum ve Artvin illerinde yerlesen milli parkdir 51 550 hektar erazisi olan milli park Firtina deresi ile Hemsin deresi arasinda yerlesen Kackar daglari uzerinde qurulmusdur Kackar daglari Milli Parkiturk Kackar daglari Milli ParkiKackar daglari Milli ParkiBTMB kateqoriyasi II Milli park Sahesi 51 550 haYaradilma tarixi 1994Yerlesmesi40 51 40 sm e 41 06 04 s u Olke TurkiyeRayon Rize Erzurum Kackar Daglari Milli ParkiKackar daglari Milli Parki Vikianbarda elaqeli mediafayllarYaylalarin yerlesmesiDuserge cadirlariBuzlaq golleriQafqaz tetrasiEndemik Qafqaz meseguluUmumi melumatSahede qorunmus tebii ekosistem aluvvial meseler cayir kol bitkileri yasil meseler aktual buzlaqlar ve onlarin meydana getirdiyi sekiller ile bolgede esrler boyunca col heyat terzi ve medeniyyeti yaranmisdir Milli Parkda tarixi deyere sahib olan eser ve qaliqlar ile medeni deyerler yaranmisdir Zir qala Qala i bala Elevit qaliqlari Cat korpusu tarixi qesrler Vartivor ve Hodocur yayla senlikleri bunlardan bezileridir Fiziki xususiyyetleriAlp qirisiqligi erasinda emele gelen dag kutleleri umumiyyetle qranit ve qranit qayalardan ibaretdir Turkiyede Pleystosen epoxasi dovrunde buzlaqlarin emele gelmesi ve hele de aktiv buzlaqlarin yarandigi mehdud sahelerden biridir Milli Parkda 9 buzlaq vadisi asili vadiler buzlaq golleri moren golleri buzlaq vadileri ve morenler yerlesmisdir Daglarin yukseklerinde 0 5 hektardan boyuk olan 79 eded buzlaq golu yerlesir Tebii heyatMilli park sahesinde nemli dere mese alp ve subalp ile bataqliq ve Akva bitki tipleri teyin olunmusdur Endemik yuksekliyi ile dunyada 25 ehemiyyetli ekoloji bolgeden biri hesab olunur Fauna Milli Parkda 30 memeli novu qeyde alinmisdir Gelincik agac delesi dele porsuq vasaq su samuru cuyur cengel buynuzlu dag kecisi canavar ayi col kecisi col donuzunu bu memelilere misal gostermek olar 12 tipe aid 136 qus novu teyin olunmusdur Bunlardan 92 si qeti qoruma altindaki 34 ededi ise qorunan fauna novleri siyahisindadir Flora Bolgede olan 2500 bitki taksonundan 160 i yerli 300 u ise Turkiye baximindan endemik bitkidir Mese gulunun 3000 m yukseklikde bitdiyi tek yerdir Serqi Qaradeniz mesesi Quercus pontica relikt qaliq bir nov olmasi baximindan ehemiyyetlidir 300 1500 metr arasinda enliyarpaqli meseler genis yayilmisdir Veles fistiq sabalid coke palid novleri bu meseleri teskil edir Alcaqliqdaki kol novleri psodomaki formasindadir 1500 metrden yuksek erazilerde Serqi Qaradenize xas serq kuknari Serqi Qaradeniz kuknari ve qarisiq meseler genis yayilmisdir Bu iyneyarpaqli novler arasina bezen tozagaci novleri ve esmeqovaq qarisir Meselerin yerini 2400 metrden sonra alp bitkileri tutur 2400 2850 m arasindaki simal yamaclarinda Qafqaz mese gulu qaragile en cox rast gelinen novlerdir Qafqaz mese gulu yaninda eyri cayirsaci Deshampsia flexuosa yabani zanbaq dag kelemi Polyganum bistorta qezelsebet Solidago virgo aurea kimi su otu novleri bitir Qayaliq erazilerde ise yosunlara ve sibyelere rast gelmek olar Mese yaruslari51 550 hektar erazisi olam milli parkin 10 300 hektar qismi meselerle ortuludur Bu meselerin 27 i qurumus 73 i ise mormal mesedir Yusufeli serhedlerinde 89 hektarliq Mese sami mesesi yerlesmisdir Aluvvial Meseler Firtina deresinin denize tokulduyu noqteden Cat mehellesine qeder olan sahede derenin dasidigi alluvial qaliqlarin yigilmasiyla meydana gelmis mese formasidir Icinde qizilagaclarin oldugu bu meseler derin kok strukturu ile torpagi eroziyadan qoruyur Vadinin ust qisimlerinde dasqin ve sellerle gelen qaliqlari tutmaqla eroziyanin qarsisini alir Torpagi qoruyan meseler bu sahelerde ekinciliyin inkisafina sebeb olur Sumsad Meseleri Ekseriyyeti dere boyunca yerlesen bir hissesi ise yamaclarda cemlenen mese formasidir Sumsad agaclari 8 32 sm diametre 8 9 m uzunluga malikdir Bu meseler bioloji qaynaq olmalarindan basqa estetik baximdan da ehemiyyetlidir Yasli meseler Agac seqmentinin olmadigi agaclarin coxunun tebii yetkinliye catdigi muhitde canli agaclarla birlikde curumus ayaqda quru curumekde olan agaclarin bir arada oldugu mese formasidir Firtina vadisinin yaxinliginda olan Palovit vadisinin Tebii Yasli Meseleri Turkiyenin en yaxsi qorunmus tebii meselerindendir Vadi yamaclarinin cox dik olmasi agac seqmentine manee toretmis yasli agaclar dovrumuze qeder gelib catmisdir Firtina vadisinde olan 4603 hektarliq tebii yasli meselerin Avropadaki tecili daha yaxsi qorumaga ehtiyaci olan 100 meseden biri oldugu qebul edilmisdir Erazinin istifadesiErazinin rekreasiya imkanlari asagidaki kateqoriyalarda cemlenib Tebiet gezintisi trekkinq kanoe surme tebiet fotoqrafiyasi alpinizim hundurluye dirmanma baliqciliq qayiqla gezinti xizek surme gezinti imkani tebiet dusergesi dag velosipedi col heyati ve qus izlemi okuz doyusleri kurort sehiyye turizmi ve ekstrim idman novleri Kackar Daglari Milli Parkinin uzunmuddetli inkisaf plani hazirlanmis tur marsrutlari cadir dusergeleri yerleri teyin olunmusdur NeqliyyatQara deniz sahil yolundan milli parka Camlihemsin ilcesinden getmek olar Rize Camlihemsin yolunun uzunlugu 62 km Camlihemsin Ayder yolunun uzunlugu ise 17 km dir Cenubdan catmaq ucun Erzurum Artvin quru yolundan istifade etmek lazimdir Sarigol Altiparmak Yaylalar kendleri uzerinden de neqliyyati temin etmek mumkundur Istinadlarhttp www dogaegitimi net kackar html http web archive org web 20150813223927 http dogaegitimi net kackar html http rizesube ormansu gov tr Rize dogaturizmimasterplan aspx sflang tr http web archive org web 20160103170500 http rizesube ormansu gov tr Rize dogaturizmimasterplan aspx sflang tr http www ogm gov tr ekutuphane Yayinlar Forests 20of 20TURKEY pdf http web archive org web 20141215061908 http www ogm gov tr ekutuphane Yayinlar Forests 20of 20TURKEY pdf PDF 2016 03 04 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 04 11 http bolge12 ormansu gov tr 12bolge kackardaglarimilliparki aspx sflang tr 2014 04 29 at the Wayback Machine