Hil (lat.Amomum) - zəncəfilkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Hilin vətəni Hindistandır. Ancaq Hindistanla yanaşı, Şri-Lankada, Çində, Afrikada və Amerikada da becərilir. Hilin istifadə edilən əsas hissəsi onun toxumudur. Ancaq toxumları qabığından ayrıldıqdan sonra ətrini tez itirdiyi üçün qabığı ilə bir yerdə yığılır. Hilin toxumunda olan efir yağlarının əsasını alfa terpineol, delta limonen, sineol, terpenilasetat təşkil edir. Hil meyvəsinin qabığında efir yağı az (təqribən 0,1-0,7 %), sellüloza isə çoxdur (təqribən 28-31 %).
Hil zəncəfil fəsiləsindən olan çoxillik bitki cinsidir. Gövdəsinin uzunluğu 4-5 metr, meyvəsinin uzunluğu isə 1-4 santimetrdir. Qabığının rəngi sarımtıl yaşıl, toxumunun rəngi qırmızımtıl-qəhvəyidir. İyi kəskin, dadı yandırıcıdır. Qurudulmuş meyvənin 20-53 %-ni qabığı, 47-80 %-ni toxumu təşkil edir. Hil toxumunun tərkibi faizlə aşağıdakı kimidir:
Üyüdülmüş toxumundan həm yeyinti sənayesində, həm də tibbdə geniş istifadə olunur. Hil həm də zəfəran və vanildən sonra üçüncü ən qiymətli ədviyyatdır.
Faydaları
Antiseptik təsirə malikdir
İştahanı açır
Həzmi asanlaşdırır
Mədə və Bağırsaqların fəaliyyətini nizamlayır
Mədə bulanmasına qarşı faydalıdır
Sidikqovucu və qazqovucudur
İshala (həmçinin dizenteriyaya) qarşı faydalıdır
Ürək xəstəliklərinin qarşısını alır
Başağrısını aradan qaldırır
Miqrenin müalicəsinə kömək edir
Bronxitə qarşı faydalıdır
Ağciyərləri təmizləyir
Ağız iyini aradan qaldırır
Ağıza dad verir
Yaraların sağalmasına kömək edir
Tüpürcək axınını sürətləndirir
Xərçəngə qarşı faydalıdır
İltihabları aradan qaldırır
Zökəmə və qripə qarşı faydalıdır
Ən yaxşı ağrıkəsicidir
Revmatizma ağrılarını aradan qaldırır
Böyrəkləri təmizləyir
Yaddaşı möhkəmləndirir
Yuxusuzluğu aradan qaldırır
Sakitləşdirici təsirə malikdir
Növləri
Hilin bazarlarda ən çox tünd yaşıl və ağ rəngi satılır.
Hilin faydaları
Hil toxumu yeməklərə, çaya və qəhvəyə qarışdırlıraraq istifadə edilir. Əgər mədə turşuluğu çoxalaraq qida borusunu yandırırsa, ən yaxşı üsullardan biri hil çayının içilməsidir. Qastrit və mədə qıcqırması zamanı çox faydalıdır. Hil çayı yüksək xolesterini aşağı salır və immuniteti qüvvətləndirir. İnfeksion xəstəliklərdən və qripdən əziyyət çəkənlərin onun çayını dəmləyib içmək məsləhətdir. Ağızdan xoşagəlməz qoxu gəlirsə, hil dənələrini çeynəmək lazımdır. Çeynədikdən sonra isə udmaq məsləhətdir. Çünki ola bilər ki, ağız qoxusu mədədə olan problemlərdən yaransın və hilin toxumlarını udmaqla mədəni də müalicə etmək olar. Hil ürəkbulanma zamanı da yaxşı təsir edir, iştahanı artırır, mübadilə prosesini yaxşılaşdırır, köplə mübarizə aparır. Artıq çəkidən azad olmaq üçün də hil çox faydalı vasitələrdən biridir. Onun aromatik yağlarını suya əlavə edib vanna qəbul olunması həm stres və gərginliyi aradan qaldırır, həm də əsəbləri sakitləşdirir. Təbii antiseptik olduğundan soyuqdəymə zamanı onu çay və suya atıb xəstəyə vermək çox müsbət təsir göstərir. Boğaz ağrıları zamanı hil dəmləmələri ilə qarqara çox yaxşı təsirə malikdir. Diş ağrılarını azaldır, ürəyin fəaliyyətini yaxşılaşdırır.Çalışmaq lazımdır ki, hili qabığından ayrılmasın, çünki əks halda o, əz ətrini çox tez itirir.
Bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyaya kömək edə bilərsiniz. Əgər mümkündürsə, daha dəqiq bir şablondan istifadə edin. Bu məqalə sonuncu dəfə 3 ay əvvəl Sevinc Cavidan tərəfindən redaktə olunub. (Yenilə)
İstinadlar
Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
Birləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır.Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Avqust 22, 2021
bitki, amomum, zəncəfilkimilər, fəsiləsinə, bitki, cinsi, hilin, vətəni, hindistandır, ancaq, hindistanla, yanaşı, şri, lankada, çində, afrikada, amerikada, becərilir, hilin, istifadə, edilən, əsas, hissəsi, onun, toxumudur, ancaq, toxumları, qabığından, ayrıl. Hil lat Amomum 1 zencefilkimiler fesilesine aid bitki cinsi 2 Hilin veteni Hindistandir Ancaq Hindistanla yanasi Sri Lankada Cinde Afrikada ve Amerikada da becerilir Hilin istifade edilen esas hissesi onun toxumudur Ancaq toxumlari qabigindan ayrildiqdan sonra etrini tez itirdiyi ucun qabigi ile bir yerde yigilir Hilin toxumunda olan efir yaglarinin esasini alfa terpineol delta limonen sineol terpenilasetat teskil edir Hil meyvesinin qabiginda efir yagi az teqriben 0 1 0 7 selluloza ise coxdur teqriben 28 31 HilAmomumAmomum magnificumElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif BirlepelilerYarimsinif LiliidSira ZencefilciceklilerFesile ZencefilkimilerCins HilElmi adiAmomum Roxb VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 500773NCBI 188482EOL 107389GRIN 537IPNI 327296 2 Mundericat 1 Melumat 2 Faydalari 3 Novleri 4 Hilin faydalari 5 Istinadlar 6 Azerbaycanin derman bitkleri 6 1 Diger novleri 7 IstinadlarMelumat RedakteHil zencefil fesilesinden olan coxillik bitki cinsidir Govdesinin uzunlugu 4 5 metr meyvesinin uzunlugu ise 1 4 santimetrdir Qabiginin rengi sarimtil yasil toxumunun rengi qirmizimtil qehveyidir Iyi keskin dadi yandiricidir Qurudulmus meyvenin 20 53 ni qabigi 47 80 ni toxumu teskil edir Hil toxumunun terkibi faizle asagidaki kimidir Azotlu maddeler 11 15 Yag 1 2 Efir yaglari 3 5 Karbohidratlar 35 60 O cumleden Seker 0 5 0 8 Nisasta 30 50 Pentozanlar 4 7 Pektinli maddeler 0 5 Selluloza 11 19 Mineral maddeler 2 10 Uyudulmus toxumundan hem yeyinti senayesinde hem de tibbde genis istifade olunur Hil hem de zeferan ve vanilden sonra ucuncu en qiymetli edviyyatdir Faydalari RedakteAntiseptik tesire malikdir Istahani acir Hezmi asanlasdirir Mede ve Bagirsaqlarin fealiyyetini nizamlayir Mede bulanmasina qarsi faydalidir Sidikqovucu ve qazqovucudur Ishala hemcinin dizenteriyaya qarsi faydalidir Urek xesteliklerinin qarsisini alir Basagrisini aradan qaldirir Miqrenin mualicesine komek edir Bronxite qarsi faydalidir Agciyerleri temizleyir Agiz iyini aradan qaldirir Agiza dad verir Yaralarin sagalmasina komek edir Tupurcek axinini suretlendirir Xercenge qarsi faydalidir Iltihablari aradan qaldirir Zokeme ve qripe qarsi faydalidir En yaxsi agrikesicidir Revmatizma agrilarini aradan qaldirir Boyrekleri temizleyir Yaddasi mohkemlendirir Yuxusuzlugu aradan qaldirir Sakitlesdirici tesire malikdirNovleri RedakteHilin bazarlarda en cox tund yasil ve ag rengi satilir Hilin faydalari RedakteHil toxumu yemeklere caya ve qehveye qarisdirliraraq istifade edilir Eger mede tursulugu coxalaraq qida borusunu yandirirsa en yaxsi usullardan biri hil cayinin icilmesidir Qastrit ve mede qicqirmasi zamani cox faydalidir Hil cayi yuksek xolesterini asagi salir ve immuniteti quvvetlendirir Infeksion xesteliklerden ve qripden eziyyet cekenlerin onun cayini demleyib icmek meslehetdir Agizdan xosagelmez qoxu gelirse hil denelerini ceynemek lazimdir Ceynedikden sonra ise udmaq meslehetdir Cunki ola biler ki agiz qoxusu medede olan problemlerden yaransin ve hilin toxumlarini udmaqla medeni de mualice etmek olar Hil urekbulanma zamani da yaxsi tesir edir istahani artirir mubadile prosesini yaxsilasdirir kople mubarize aparir Artiq cekiden azad olmaq ucun de hil cox faydali vasitelerden biridir Onun aromatik yaglarini suya elave edib vanna qebul olunmasi hem stres ve gerginliyi aradan qaldirir hem de esebleri sakitlesdirir Tebii antiseptik oldugundan soyuqdeyme zamani onu cay ve suya atib xesteye vermek cox musbet tesir gosterir Bogaz agrilari zamani hil demlemeleri ile qarqara cox yaxsi tesire malikdir Dis agrilarini azaldir ureyin fealiyyetini yaxsilasdirir Calismaq lazimdir ki hili qabigindan ayrilmasin cunki eks halda o ez etrini cox tez itirir Bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyaya komek ede bilersiniz Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin Bu meqale sonuncu defe 3 ay evvel Sevinc Cavidan terefinden redakte olunub Yenile Istinadlar Redakte Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 NKPI az sayti 2021 03 31Azerbaycanin derman bitkleri RedakteEtirli hil Benqal hili Amomum aromaticum Roxb Girde hil Amomum globosum Lour Amomum villosum Blume Meleqet hili Amomum meleguete Rosc Aptek hili Amomum officinale Willd Esl hil Amomum repens Son Elettaria cardamomum Wh et Max Bizvari hil Nepal hili Amomum subulatum Roxb Amomum costatum Diger novleri Redakte Amomum compactumIstinadlar Redakte Birlepeliler ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Hil bitki amp oldid 5939156, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.jpg.html){kind=link}
