Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
 | Bu məqalə Heyratı muğamı haqqındadır. Digər mənalar üçün Heyratı (dəqiqləşdirmə) səhifəsinə baxın. |
Heyratı – Azərbaycan zərbi muğamı və bu muğam üzərində qurulmuş unudulmuş Azərbaycan rəqsi.
Mənası
"Heyratı" sözü Herat coğrafi adının təhrif olunmuş biçimidir. Hazırda Herat İranda şəhər və Əfqanıstanda İranla həmsərhədd olan vilayətin adıdır. Amma vaxtılə orada Səfəvilər dövlətinin önəmli mərkəzlərindən biri olan Herat bəylərbəyliyi olub.Əfrasiyab Bədəlbəylinin "İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti"ndə "Kabili" sözü bu muğamın başqa bir adı kimi göstərilmişdir.
Özəllikləri
Mahur-hindi muğamı kökündə gümrah, nikbin və cəngavər əhvali – ruhiyyəli zərbi muğam. Rast məqamına əsaslanır . Özü də "do" mayeli rast lad-məqamına əsaslanır. Heyratı zərbi muğamı "Mahur – hindi" muğam dəstgahının ayrı-ayrı melodik dönəmlərini özündə birləşdirən sərbəst improvizəyə malikdir. Ölçüsü 4/2-dir. Heyratı nikbin, mərd, qəhrəmani əhval yaradandır. Bütün ifa variantlarında qəzəllə oxunur. Ən mahir ifaçısı Xan Şuşinski hesab olunur. Xanəndə Heyratı oxuyan zaman çox miqdarda nəqarətvari sözlərdən istifadə etmişdir. []
Bu muğam üzərində rəqs də mövcud olub, ancaq unudulub. Xalq musiqisini dərindən bilən Cabbar Qaryağdıoğlu Heyratı rəqsini bilirdi.
Heyratı muğam XX əsrin əvvəllərində Türkiyəli musiqişünas Rauf Yektabəyin təşəbbüsü və Məşədi Cəmil Əmirovun köməyi ilə ilk dəfə nota salınıb.
Heyratı bəstəkar musiqisində
Üzeyir Hacıbəyov heyratı muğamını "Leyli və Məcnun" operasına da daxil etmişdir .
Bəstəkar Əfrasiyab Bədəlbəyli isə simfonik zərbi-muğam Heyratını bəstələmişdir.
Qaynaq
- . 2014-06-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-03-16.
- Əfrasiyab Bədəlbəyli. İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti - Kabili 2021-04-23 at the Wayback Machine
- "Muğam Ensiklopediyası - Heyratı". 2019-09-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-05-11.
- "Üzeyir Hacıbəyov elektron dərs vəsaiti - Heyratı". 2021-04-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-05-11.
- Mustafa Səmənli. İlk Azərbaycan rəqs ansamblı.[ölü keçid] “Qobustan”.-2009.-№3.-S.39-46.
- Rafael Musayev. Muğamların not yazılarına dair 2022-01-23 at the Wayback Machine. "Musiqi dünyası" jurnalı.
- Əfrasiyab Bədəlbəyli. Əfrasiyab Bədəlbəylinin arxiv fondu 2021-10-25 at the Wayback Machine
Video
- "Leyli və Məcnun" operası - Nofəlin xor ilə səhnəsində «Heyratı» zərbi-muğamı
- Təşkilat Nəsirov - Heyratı (1991)
- Canəli Əkbərov - Heyratı
- Muğam-marş Heyratı
Xarici keçidlər
- Muğam festivalı 2016-03-13 at the Wayback Machine
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale Heyrati mugami haqqindadir Diger menalar ucun Heyrati deqiqlesdirme sehifesine baxin Heyrati Azerbaycan zerbi mugami ve bu mugam uzerinde qurulmus unudulmus Azerbaycan reqsi Heyrati mugaminin notlari Efrasiyab Bedelbeylinin islenmesinde Menasi Heyrati sozu Herat cografi adinin tehrif olunmus bicimidir Hazirda Herat Iranda seher ve Efqanistanda Iranla hemserhedd olan vilayetin adidir Amma vaxtile orada Sefeviler dovletinin onemli merkezlerinden biri olan Herat beylerbeyliyi olub Efrasiyab Bedelbeylinin Izahli monoqrafik musiqi lugeti nde Kabili sozu bu mugamin basqa bir adi kimi gosterilmisdir OzellikleriMahur hindi mugami kokunde gumrah nikbin ve cengaver ehvali ruhiyyeli zerbi mugam Rast meqamina esaslanir Ozu de do mayeli rast lad meqamina esaslanir Heyrati zerbi mugami Mahur hindi mugam destgahinin ayri ayri melodik donemlerini ozunde birlesdiren serbest improvizeye malikdir Olcusu 4 2 dir Heyrati nikbin merd qehremani ehval yaradandir Butun ifa variantlarinda qezelle oxunur En mahir ifacisi Xan Susinski hesab olunur Xanende Heyrati oxuyan zaman cox miqdarda neqaretvari sozlerden istifade etmisdir menbe gosterin Bu mugam uzerinde reqs de movcud olub ancaq unudulub Xalq musiqisini derinden bilen Cabbar Qaryagdioglu Heyrati reqsini bilirdi Heyrati mugam XX esrin evvellerinde Turkiyeli musiqisunas Rauf Yektabeyin tesebbusu ve Mesedi Cemil Emirovun komeyi ile ilk defe nota salinib Heyrati bestekar musiqisindeUzeyir Hacibeyov heyrati mugamini Leyli ve Mecnun operasina da daxil etmisdir Bestekar Efrasiyab Bedelbeyli ise simfonik zerbi mugam Heyratini bestelemisdir Qaynaq 2014 06 16 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 03 16 Efrasiyab Bedelbeyli Izahli monoqrafik musiqi lugeti Kabili 2021 04 23 at the Wayback Machine Mugam Ensiklopediyasi Heyrati 2019 09 09 tarixinde Istifade tarixi 2013 05 11 Uzeyir Hacibeyov elektron ders vesaiti Heyrati 2021 04 14 tarixinde Istifade tarixi 2013 05 11 Mustafa Semenli Ilk Azerbaycan reqs ansambli olu kecid Qobustan 2009 3 S 39 46 Rafael Musayev Mugamlarin not yazilarina dair 2022 01 23 at the Wayback Machine Musiqi dunyasi jurnali Efrasiyab Bedelbeyli Efrasiyab Bedelbeylinin arxiv fondu 2021 10 25 at the Wayback MachineVideo Leyli ve Mecnun operasi Nofelin xor ile sehnesinde Heyrati zerbi mugami Teskilat Nesirov Heyrati 1991 Caneli Ekberov Heyrati Mugam mars HeyratiXarici kecidlerMugam festivali 2016 03 13 at the Wayback MachineHemcinin baxAzerbaycan musiqisi Mugam Zerbi mugamlar