fbpx
Wikipedia

Heydər Əfəndiyev

September 15, 2021

Heydər Əfəndiyev (1.7.1907—27.1.1967) — kimya elmləri doktoru, AMEA-nın müxbir üzvü, professor.

Heydər Əfəndiyev
Heydər Xəlil oğlu Əfəndiyev
Doğum tarixi
Doğum yeri Şəki, Nuxa qəzası, Yelizavetpol quberniyası, Qafqaz canişinliyi, Rusiya imperiyası
Vəfat tarixi (59 yaşında)
Vəfat yeri Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ
Vətəndaşlığı Rusiya İmperiyası→
SSRİ
Milliyyəti azərbaycanlı
Elm sahəsi kimya
Elmi dərəcəsi müxbir üzv, professor
Elmi adı professor
İş yeri Qeyri-üzvi və Fiziki Kimya İnstitutu
Təhsili Azərbaycan Dövlət Universiteti
Mükafatları
  • 2-şərəf nişanı ordeni,1945, 1951
  • "Qafqazın müdafiəsinə görə və" medalı
  • “Azərbaycan SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı” -1960
  • “1941-1945- ci illərin Böyük Vətən Müharibəsində rəşadətli əməyinə görə” medalı -1946;

Həyatı

Heydər Əfəndiyev 1907-ci ildə Şəki şəhərində anadan olmuşdur. 1929-cu ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin təbiət–riyaziyyat fakültəsinə daxil olub, oranı bitirdikdən sonra Şəkidə fəhlə fakültəsinin tədris hissə müdiri vəzifəsində çalışaraq, eyni zamanda kimya fənnindən dərs demişdir. 1940-cı ildə dissertasiya işini mudafiə edərək, geokimya ixtisası üzrə Azərbaycanda ilk elmlər namizədi olmuşdur. 1958-ci ildə elmlər doktoru, 1959-cu ildə professor, 1962-ci ildə Azərbaycan EA-nın müxbir üzvü seçilmişdir.

H.Əfəndiyev 27 yanvar 1967-ci ildə vəfat etmişdir.

Elmi fəaliyyəti

Heydər Əfəndiyev 1933-cü ildə Bakıda SSRİ EA Azərbaycan filialının Geologiya bölməsindəki geokimya laboratoriyasında baş laborant kimi elmi fəaliyyətə başlayıb böyük elmi işçi səviyyəsinə kimi yüksəlmişdir. 1941-ci ildə yerli mineral xammalların tədqiqinin və onların hərbi müdafiə məqsədi üçün istifadə olunmasının vacibliyini nəzərə alaraq Heydər Əfəndiyev Kimya İnstitutunda qeyri-üzvi kimya laboratoriyasına rəhbər təyin olunur. 1949-cu ildə isə "Geokimya və radiokimya" laboratoriyasına rəhbərlik etməklə yanaşı həmin institutun direktoru vəzifəsinə irəli çəkilir. Onun rəhbərliyi dövründə (1949-1967) institutun elmi-tədqiqat dairəsi daha da genişlənir, kristallokimya, nadir elementlər kimyası, analitik kimya və s. istiqamətlərdə bu gün də fəaliyyət göstərən laboratoriyalar təşkil edilir. Heydər Əfəndiyevin çoxşaxəli elmi yaradıcılığında ona böyük şöhrət qazandıran geokimyəvi tədqiqatlar olmuşdur. Bu elm sahəsi sonradan daha da inkişaf etdirilərək mineral suların geokimyası, endogen əmələgəlmələrin geokimyası, neft yataqları lay sularının radiaoaktivliyi və geokimyası, mineral maddələrin texnologiyası və s. kimi müxtəlif istiqamətlər almışdır. Heydər Əfəndiyev 1938-1945-ci illərdə Azərbaycan Sənaye İnstitutunda assistent və dosent, 1945-1958-ci illərdə Bakı Dövlət Universitetində professor işləmişdir. O, elmi fəaliyyətinin ilk günlərindən Azərbaycanın müxtəlif regionlarının mineral sularının radiokimyəvi tədqiqi ilə çox ciddi məşğul olmuşdur. Nəticədə uzunmüddətli gərgin əməyin bəhrəsi olan böyük praktiki əhəmiyyətli "Azərbaycan mineral sularının radioaktivliyi" (1953) monoqrafiyasını dərc etdirmişdir. Heydər Əfəndiyevin elmi yaradıcılığının əsas istiqamətini maqmatik süxurlarda kimyəvi elementlərin paylanma qanunauyğunluqlarının və filiz yataqlarında nadir elementlərin geokimyasının tədqiqi təşkil edir. 1940-cı ildə bu mövzuda dissertasiya işini mudafiə edərək, geokimya ixtisası üzrə Azərbaycanda ilk elmlər namizədi olmuşdur. Həmin iş kobalt və mis elementləri haqqında məlumatlar da əlavə olunmaqla ayrıca kitab kimi dərc edilmişdir (1945). Heydər Əfəndiyevin elmi yaradıcılığında müxtəlif tip formasiyalara məxsus filiz yataqlarında baş, nadir və səpələnmiş elementlərin paylanma qanunauyğunluqlarının araşdırılması mühüm yer tutur. Bu elmi işlər əsasında o, doktorluq dissertasiyası müdafiə etmiş və "Kiçik Qafqazın şimal-şərq hissəsinin hidrotermal filiz kompleksi" (1957) kimi bu gün də aktual olan çox qiymətli monoqrafiyasını hazırlamışdır. Sonralar bu istiqamətdə tədqiqatlarını davam etdirəcək kolçedan, polimetal, mis-molibden, dəmirfilizi və Kiçik Qafqazın digər tip yataqlarında nadir elementlərin geokimyasına dair zəngin material əldə edərək, onları "Nadir elementlərin geokimyası" (1966) məqalələr məcmuəsində cəmləmişdir. Neft-lay sularının geokimyası da Heydər Əfəndiyevin elmi marağının ayrılmaz hissəsi olmuşdur. Neft-lay suları-çökmə süxurlar sistemində radioaktiv elementlərin geokimyasına dair apardığı elmi-tədqiqatlar əsaslı yenilik hesab edilir. Geokimyəvi tədqiqatların istehsalatda tətbiqi Heydər Əfəndiyevin ümdə arzularından biri olmuşdur. Kiçik Qafqazın şimal-şərq hissəsi üçün geokimyəvi dəlillər əsasında hazırladığı proqnoz xəritəsini Azərbaycan Respublikası üçün ilkin hesab etmək olar. Burada əsasən regionun məlum filiz yataqlarında baş elementlərin və səciyyəvi nadir elementlərin konsentrasiyaları əks etdirilmişdir. Heydər Əfəndiyev elmi əsərlərində nəzəri problemlərlə yanaşı, bir sıra praktiki təkliflər də irəli sürmüşdür. Ayrı-ayrı filiz yataqları üçün nadir elementlilik potensialı müəyyən edilərək filizlərin işlənilməsi prosesində baş metalları müşayiət edən konkret nadir elementlərin çıxarılması tövsiyə edilmişdir. Heydər Əfəndiyevin Azərbaycan Elmlər Akademiyasının 10 illiyinə həsr edilmiş elmi sessiyada "Mineral xammal ehtiyatları, onların öyrənilməsi və xalq təsərrüfatında istifadəsinə dair vəzifələr haqqinda" mövzusunda geniş məruzəsi mühüm elmi və praktiki əhəmiyyət daşıyırdı. Geokimyaçı alimin irəli sürdüyü bir sıra müddəalar bu gündə öz aktuallığını saxlamışdır. O, eyni zamanda geniş yayılmış mineral sulardan müalicə məqsədi ilə istifadə olunması üçün xeyli tədqiqat işləri aparmışdır. Bir kimyaçı-texnoloq kimi Heydər Əfəndiyev elmi fəaliyyətinin mühüm hissəsi respublikamızın zəngin mineral sərvətlərinin (serpentinitlər, sulfidlər, gillər, dolomit, duz və s.) kimyəvi tərkibinin öyrənilməsinə və sənayedə istifadə üçün onlardan bir sıra qiymətli maddələrin kompleks çıxarılmasına həsr olunmuşdur. Bu tədqiqatlarla bağlı "Serpentinitlərdən istifadə yolları" məqalələr məcmuəsi hazırlanmışdır. Heydər Əfəndiyev filiz yataqlarının mineralogiyası və geokimyası sahəsində yüksək ixtisaslı kadrların yetişməsində böyük işlər görmüşdür. Sənye İnstitutunda və Azərbaican Dövlət Universitetində geokimya və mineralogiyanın fiziki-kimyəvi əsasları fənlərindən sadə və anlaşıqlı dildə oxuduğu mühazirələr tələbələrin yaddaşında uzun illər saxlanırdı. O, yalnız mühazirə oxumaqla kifayətlənməyərək bir sıra tədris-metodik əsərlər də yazmışdır ki, onlardan indi də ali məktəb müəllimləri məmnuniyyətlə istifadə edirlər. Bununla yanaşı Heydər Əfəndiyev o zaman üçün çox vacib olan tələbə elmi cəmiyyətlərinin yaranmasında və istedadlı gəncləri buraya toplayıb elmin əlifbasını onlara öyrətməkdə böyük işlər görmüşdür. Ana dilimizdə dərsliklərin kifayət qədər olmamasını nəzərə alaraq o, geologiya və kimya terminləri lüğətlərinin tərtib olunmasında fəal iştirak etmişdir. Onun rəhbərliyi altında geologiya və kimya sahəsində yetişən onlarla elmlər doktoru və namizədi hazırda müxtəlif elm və təhsil ocaqlarında fəaliyyət göstərməkdədir. Böyük ürəyə, ağıla malik, sadə və həssas, tələbkar elmi rəhbər, gözəl natiq və inzibati işçi, alim-təşkilatçı olan Heydər Əfəndiyev onu tanıyanların yaddaşında həmişə belə qalacaqdır.

Elmi əsərləri

Heydər Əfəndiyev 216 elmi əsərin, 8 monoqrafiya və kitabın müəllifidir. Onun redaktorluğu ilə 22 monoqrafiya və məqalələr toplusu çapdan çıxmışdır.

Kitabları

  • Г.Х.Эфендиев «Никеленосность ультраосновных пород Азербайджана». Баку. Изд-во АН Азерб. ССР,1945, 53 c.
  • Под редакцией Г.Х.Эфендиева. “Бентонитовые глины (Гильаби) Азербайджана”. Баку. Изд-во АН Азерб. ССР. 1951.93 c.
  • Г.Х.Эфендиев «Минеральные источники Азербайджана». Баку. Изд-во АН Азерб.ССР. 1952. 60 c.
  • Г.Х.Эфендиев «Радиоактивность минеральных вод Азербайджана». Баку. Изд-во АН Азерб. ССР. 1953. 42 с.
  • Г.Х.Эфендиев «Гидротермальный рудный комплекс северо-восточной части Малого Кавказа». Баку. Изд-во АН Азерб. ССР. 1957. 342 с.
  • Г.Х.Эфендиев Э.Н.Алиханов, А.Д.Амиров. «Промышленность Азербайджана за 40 лет». (1920–1960). Баку. Азнефтеиздат. 1960. 135 c.
  • Г.Х.Эфендиев, Р.Ф.Алекберов,А.Н.Нуриев «Вопросы геохимии радиоактивных элементов нефтяных месторождений». Баку. Изд-во АН Азерб. ССР.1964. 149 c.
  • Heydər Əfəndiyev, P.H.Rüstəmov, Z.S.Qarayev “Nadir elementlər kimyasına giriş”. Bakı. Azərnəşr.1964. 236 s.
  • Сборник статей "Геохимия редких элементов" (редактор).Баку, Изд-во АН Азерб. ССР. 1966. 22 с.

Elmi məqalələri

Dəlidağ intruziv massivində uranın paylanması haqqında “S.M.Kirov adına ADU–nun elmi əsərləri”, 1959, №6, s. 3-10, (Ə.N.Nuriyev və Ə.S.Heydə¬rovla birlikdə) К геохимии галлия в колчеданно-полиметаллическом и медно-пирро¬тиновом типах месторождений. «ДАН Азерб. ССР», 1965, т. XXI, №11, с. 12-14. (Совместно с Н.А.Новрузовым, Р.С.Абдул-лаевой) О растворенных органических веществах нефтяных месторождений Азербайджана. «Азерб. нефт. хозяйство», 1965, №6, с.9-12 (Совместно с А.Н.Нуриевым) Редкие элементы железорудного месторождения Дашкесана. В кн.: «Геохимия редких элементов». Баку, Изд-во АН Азерб. ССР, с.31-36 Скандий в ультраосновных породах Малого Кавказа (Азербайджанская ССР). «Геохимия», 1966, №12, с.1457-1462. (Совместно с З.Б.Абдул¬лаевым, З.Э.Бабаевой) Neft yataqlarının lay sularında həll olunmuş üzvi maddələrin tərkibi haqqında. “Azərb. SSR EA Məruzələri”, 1966, c.XXII. №8, s.29-31. (Ə.H.Nuriyevlə birlikdə) К геохимии никеля и кобальта в ультраосновных породах офиолитовой формации Малого Кавказа (Азербайджан). «Геохимия», 1967, №4, с.425-432. (Совместно с З.Б.Абдул¬лаевым, В.В.Щербиной) Об алтаите из руд рудопроявления Ковурмардара. ИЗВ. АН Азерб. ССР. сер. наук о Земле, 1967, №5, с.65-69. (Совместно с З.Э.Бабаевой) Распределение селена и теллура на Филизчайском месторождении. В сб. «Исследование в области неорганической и физической химии и их роль в химической промышленности». Баку, АзИНТИ, 1969, с. 68-73 (Совместно с Н.А.Новрузовым, А.С.Гейдаровым )

Müəllif şəhadətnamələri və patentləri

Способ электролитического получения теллура 1965. Авторское свидетельство №16544

Beynəlxalq konfranslarda iştirakı

Elmi-təşkilati fəaliyyəti

Qeyri-üzvi və Fiziki Kimya İnstitutu

Qeyri-üzvi və Fiziki Kimya İnstitutunun direktoru (1949-1967)

Elmi-ekspertiza və konsaltinq fəaliyyəti

Elmi redaktə işləri, rəyçi və məsləhətçi olduğu əsərlər

Heydər Əfəndiyev 14 elmi əsərə və konfrans materiallarına redaktorluq edib

Dissertantlara elmi rəhbərlik və opponent

Heydər Əfəndiyevin rəhbərliyi ilə 12 fəlsəfə doktoru, 1 elmlər doktoru hazırlanmışdır.

Redaksiya fəaliyyəti

Heydər Əfəndiyev "Azərbaycan Kimya jurnalı"nın və "Elm və həyat" jurnalının redaksiya heyətinin üzvü.

Pedaqoji fəaliyyəti

Heydər Əfəndiyev 1938-1945 -ci illərdə Azərbaycan Sənaye İnstitutunda assistent və dosent, 1945-1958-ci illərdə BDU-da əvvəlcə dosent sonra professor kimi işləmişdir.

Beynəlxalq və xarici ölkələrin elmi qurumlarında üzvlüyü

Təltif və mükafatlar

  • 2-şərəf nişanı ordeni, 1945, 1951
  • "Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı, 1945
  • “Azərbaycan SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı” -1960
  • “1941-1945-ci illərin Böyük Vətən Müharibəsində rəşadətli əməyinə görə” medalı -1946;

İstinadlar

  1. "Əfəndiyev Heydər Xəlil oğlu". Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. İstifadə tarixi: 15 may 2017.[ölü keçid]

September 15, 2021
heydər, əfəndiyev, 1907, 1967, kimya, elmləri, doktoru, amea, nın, müxbir, üzvü, professor, heydər, xəlil, oğlu, əfəndiyevdoğum, tarixi, iyul, 1907doğum, yeri, şəki, nuxa, qəzası, yelizavetpol, quberniyası, qafqaz, canişinliyi, rusiya, imperiyasıvəfat, tarixi,. Heyder Efendiyev 1 7 1907 1 27 1 1967 kimya elmleri doktoru AMEA nin muxbir uzvu professor Heyder EfendiyevHeyder Xelil oglu EfendiyevDogum tarixi 1 iyul 1907Dogum yeri Seki Nuxa qezasi Yelizavetpol quberniyasi Qafqaz canisinliyi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 27 yanvar 1967 59 yasinda Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIVetendasligi Rusiya Imperiyasi SSRIMilliyyeti azerbaycanliElm sahesi kimyaElmi derecesi muxbir uzv professorElmi adi professorIs yeri Qeyri uzvi ve Fiziki Kimya InstitutuTehsili Azerbaycan Dovlet UniversitetiMukafatlari 2 seref nisani ordeni 1945 1951 Qafqazin mudafiesine gore ve medali Azerbaycan SSRI Ali Sovetinin Reyaset Heyetinin Fexri Fermani 1960 1941 1945 ci illerin Boyuk Veten Muharibesinde resadetli emeyine gore medali 1946 Mundericat 1 Heyati 2 Elmi fealiyyeti 2 1 Elmi eserleri 2 1 1 Kitablari 2 1 2 Elmi meqaleleri 2 1 3 Muellif sehadetnameleri ve patentleri 2 2 Beynelxalq konfranslarda istiraki 3 Elmi teskilati fealiyyeti 3 1 Qeyri uzvi ve Fiziki Kimya Institutu 4 Elmi ekspertiza ve konsaltinq fealiyyeti 4 1 Elmi redakte isleri reyci ve meslehetci oldugu eserler 4 2 Dissertantlara elmi rehberlik ve opponent 4 3 Redaksiya fealiyyeti 5 Pedaqoji fealiyyeti 6 Beynelxalq ve xarici olkelerin elmi qurumlarinda uzvluyu 7 Teltif ve mukafatlar 8 IstinadlarHeyati RedakteHeyder Efendiyev 1907 ci ilde Seki seherinde anadan olmusdur 1929 cu ilde Azerbaycan Dovlet Universitetinin tebiet riyaziyyat fakultesine daxil olub orani bitirdikden sonra Sekide fehle fakultesinin tedris hisse mudiri vezifesinde calisaraq eyni zamanda kimya fenninden ders demisdir 1940 ci ilde dissertasiya isini mudafie ederek geokimya ixtisasi uzre Azerbaycanda ilk elmler namizedi olmusdur 1958 ci ilde elmler doktoru 1959 cu ilde professor 1962 ci ilde Azerbaycan EA nin muxbir uzvu secilmisdir H Efendiyev 27 yanvar 1967 ci ilde vefat etmisdir Elmi fealiyyeti RedakteHeyder Efendiyev 1933 cu ilde Bakida SSRI EA Azerbaycan filialinin Geologiya bolmesindeki geokimya laboratoriyasinda bas laborant kimi elmi fealiyyete baslayib boyuk elmi isci seviyyesine kimi yukselmisdir 1941 ci ilde yerli mineral xammallarin tedqiqinin ve onlarin herbi mudafie meqsedi ucun istifade olunmasinin vacibliyini nezere alaraq Heyder Efendiyev Kimya Institutunda qeyri uzvi kimya laboratoriyasina rehber teyin olunur 1949 cu ilde ise Geokimya ve radiokimya laboratoriyasina rehberlik etmekle yanasi hemin institutun direktoru vezifesine ireli cekilir Onun rehberliyi dovrunde 1949 1967 institutun elmi tedqiqat dairesi daha da genislenir kristallokimya nadir elementler kimyasi analitik kimya ve s istiqametlerde bu gun de fealiyyet gosteren laboratoriyalar teskil edilir Heyder Efendiyevin coxsaxeli elmi yaradiciliginda ona boyuk sohret qazandiran geokimyevi tedqiqatlar olmusdur Bu elm sahesi sonradan daha da inkisaf etdirilerek mineral sularin geokimyasi endogen emelegelmelerin geokimyasi neft yataqlari lay sularinin radiaoaktivliyi ve geokimyasi mineral maddelerin texnologiyasi ve s kimi muxtelif istiqametler almisdir Heyder Efendiyev 1938 1945 ci illerde Azerbaycan Senaye Institutunda assistent ve dosent 1945 1958 ci illerde Baki Dovlet Universitetinde professor islemisdir O elmi fealiyyetinin ilk gunlerinden Azerbaycanin muxtelif regionlarinin mineral sularinin radiokimyevi tedqiqi ile cox ciddi mesgul olmusdur Neticede uzunmuddetli gergin emeyin behresi olan boyuk praktiki ehemiyyetli Azerbaycan mineral sularinin radioaktivliyi 1953 monoqrafiyasini derc etdirmisdir Heyder Efendiyevin elmi yaradiciliginin esas istiqametini maqmatik suxurlarda kimyevi elementlerin paylanma qanunauygunluqlarinin ve filiz yataqlarinda nadir elementlerin geokimyasinin tedqiqi teskil edir 1940 ci ilde bu movzuda dissertasiya isini mudafie ederek geokimya ixtisasi uzre Azerbaycanda ilk elmler namizedi olmusdur Hemin is kobalt ve mis elementleri haqqinda melumatlar da elave olunmaqla ayrica kitab kimi derc edilmisdir 1945 Heyder Efendiyevin elmi yaradiciliginda muxtelif tip formasiyalara mexsus filiz yataqlarinda bas nadir ve sepelenmis elementlerin paylanma qanunauygunluqlarinin arasdirilmasi muhum yer tutur Bu elmi isler esasinda o doktorluq dissertasiyasi mudafie etmis ve Kicik Qafqazin simal serq hissesinin hidrotermal filiz kompleksi 1957 kimi bu gun de aktual olan cox qiymetli monoqrafiyasini hazirlamisdir Sonralar bu istiqametde tedqiqatlarini davam etdirecek kolcedan polimetal mis molibden demirfilizi ve Kicik Qafqazin diger tip yataqlarinda nadir elementlerin geokimyasina dair zengin material elde ederek onlari Nadir elementlerin geokimyasi 1966 meqaleler mecmuesinde cemlemisdir Neft lay sularinin geokimyasi da Heyder Efendiyevin elmi maraginin ayrilmaz hissesi olmusdur Neft lay sulari cokme suxurlar sisteminde radioaktiv elementlerin geokimyasina dair apardigi elmi tedqiqatlar esasli yenilik hesab edilir Geokimyevi tedqiqatlarin istehsalatda tetbiqi Heyder Efendiyevin umde arzularindan biri olmusdur Kicik Qafqazin simal serq hissesi ucun geokimyevi deliller esasinda hazirladigi proqnoz xeritesini Azerbaycan Respublikasi ucun ilkin hesab etmek olar Burada esasen regionun melum filiz yataqlarinda bas elementlerin ve seciyyevi nadir elementlerin konsentrasiyalari eks etdirilmisdir Heyder Efendiyev elmi eserlerinde nezeri problemlerle yanasi bir sira praktiki teklifler de ireli surmusdur Ayri ayri filiz yataqlari ucun nadir elementlilik potensiali mueyyen edilerek filizlerin islenilmesi prosesinde bas metallari musayiet eden konkret nadir elementlerin cixarilmasi tovsiye edilmisdir Heyder Efendiyevin Azerbaycan Elmler Akademiyasinin 10 illiyine hesr edilmis elmi sessiyada Mineral xammal ehtiyatlari onlarin oyrenilmesi ve xalq teserrufatinda istifadesine dair vezifeler haqqinda movzusunda genis meruzesi muhum elmi ve praktiki ehemiyyet dasiyirdi Geokimyaci alimin ireli surduyu bir sira muddealar bu gunde oz aktualligini saxlamisdir O eyni zamanda genis yayilmis mineral sulardan mualice meqsedi ile istifade olunmasi ucun xeyli tedqiqat isleri aparmisdir Bir kimyaci texnoloq kimi Heyder Efendiyev elmi fealiyyetinin muhum hissesi respublikamizin zengin mineral servetlerinin serpentinitler sulfidler giller dolomit duz ve s kimyevi terkibinin oyrenilmesine ve senayede istifade ucun onlardan bir sira qiymetli maddelerin kompleks cixarilmasina hesr olunmusdur Bu tedqiqatlarla bagli Serpentinitlerden istifade yollari meqaleler mecmuesi hazirlanmisdir Heyder Efendiyev filiz yataqlarinin mineralogiyasi ve geokimyasi sahesinde yuksek ixtisasli kadrlarin yetismesinde boyuk isler gormusdur Senye Institutunda ve Azerbaican Dovlet Universitetinde geokimya ve mineralogiyanin fiziki kimyevi esaslari fenlerinden sade ve anlasiqli dilde oxudugu muhazireler telebelerin yaddasinda uzun iller saxlanirdi O yalniz muhazire oxumaqla kifayetlenmeyerek bir sira tedris metodik eserler de yazmisdir ki onlardan indi de ali mekteb muellimleri memnuniyyetle istifade edirler Bununla yanasi Heyder Efendiyev o zaman ucun cox vacib olan telebe elmi cemiyyetlerinin yaranmasinda ve istedadli gencleri buraya toplayib elmin elifbasini onlara oyretmekde boyuk isler gormusdur Ana dilimizde dersliklerin kifayet qeder olmamasini nezere alaraq o geologiya ve kimya terminleri lugetlerinin tertib olunmasinda feal istirak etmisdir Onun rehberliyi altinda geologiya ve kimya sahesinde yetisen onlarla elmler doktoru ve namizedi hazirda muxtelif elm ve tehsil ocaqlarinda fealiyyet gostermekdedir Boyuk ureye agila malik sade ve hessas telebkar elmi rehber gozel natiq ve inzibati isci alim teskilatci olan Heyder Efendiyev onu taniyanlarin yaddasinda hemise bele qalacaqdir Elmi eserleri Redakte Heyder Efendiyev 216 elmi eserin 8 monoqrafiya ve kitabin muellifidir Onun redaktorlugu ile 22 monoqrafiya ve meqaleler toplusu capdan cixmisdir Kitablari Redakte G H Efendiev Nikelenosnost ultraosnovnyh porod Azerbajdzhana Baku Izd vo AN Azerb SSR 1945 53 c Pod redakciej G H Efendieva Bentonitovye gliny Gilabi Azerbajdzhana Baku Izd vo AN Azerb SSR 1951 93 c G H Efendiev Mineralnye istochniki Azerbajdzhana Baku Izd vo AN Azerb SSR 1952 60 c G H Efendiev Radioaktivnost mineralnyh vod Azerbajdzhana Baku Izd vo AN Azerb SSR 1953 42 s G H Efendiev Gidrotermalnyj rudnyj kompleks severo vostochnoj chasti Malogo Kavkaza Baku Izd vo AN Azerb SSR 1957 342 s G H Efendiev E N Alihanov A D Amirov Promyshlennost Azerbajdzhana za 40 let 1920 1960 Baku Aznefteizdat 1960 135 c G H Efendiev R F Alekberov A N Nuriev Voprosy geohimii radioaktivnyh elementov neftyanyh mestorozhdenij Baku Izd vo AN Azerb SSR 1964 149 c Heyder Efendiyev P H Rustemov Z S Qarayev Nadir elementler kimyasina giris Baki Azernesr 1964 236 s Sbornik statej Geohimiya redkih elementov redaktor Baku Izd vo AN Azerb SSR 1966 22 s Elmi meqaleleri Redakte Delidag intruziv massivinde uranin paylanmasi haqqinda S M Kirov adina ADU nun elmi eserleri 1959 6 s 3 10 E N Nuriyev ve E S Heyde rovla birlikde K geohimii galliya v kolchedanno polimetallicheskom i medno pirro tinovom tipah mestorozhdenij DAN Azerb SSR 1965 t XXI 11 s 12 14 Sovmestno s N A Novruzovym R S Abdul laevoj O rastvorennyh organicheskih veshestvah neftyanyh mestorozhdenij Azerbajdzhana Azerb neft hozyajstvo 1965 6 s 9 12 Sovmestno s A N Nurievym Redkie elementy zhelezorudnogo mestorozhdeniya Dashkesana V kn Geohimiya redkih elementov Baku Izd vo AN Azerb SSR s 31 36 Skandij v ultraosnovnyh porodah Malogo Kavkaza Azerbajdzhanskaya SSR Geohimiya 1966 12 s 1457 1462 Sovmestno s Z B Abdul laevym Z E Babaevoj Neft yataqlarinin lay sularinda hell olunmus uzvi maddelerin terkibi haqqinda Azerb SSR EA Meruzeleri 1966 c XXII 8 s 29 31 E H Nuriyevle birlikde K geohimii nikelya i kobalta v ultraosnovnyh porodah ofiolitovoj formacii Malogo Kavkaza Azerbajdzhan Geohimiya 1967 4 s 425 432 Sovmestno s Z B Abdul laevym V V Sherbinoj Ob altaite iz rud rudoproyavleniya Kovurmardara IZV AN Azerb SSR ser nauk o Zemle 1967 5 s 65 69 Sovmestno s Z E Babaevoj Raspredelenie selena i tellura na Filizchajskom mestorozhdenii V sb Issledovanie v oblasti neorganicheskoj i fizicheskoj himii i ih rol v himicheskoj promyshlennosti Baku AzINTI 1969 s 68 73 Sovmestno s N A Novruzovym A S Gejdarovym Muellif sehadetnameleri ve patentleri Redakte Sposob elektroliticheskogo polucheniya tellura 1965 Avtorskoe svidetelstvo 16544 Beynelxalq konfranslarda istiraki RedakteElmi teskilati fealiyyeti RedakteQeyri uzvi ve Fiziki Kimya Institutu Redakte Qeyri uzvi ve Fiziki Kimya Institutunun direktoru 1949 1967 Elmi ekspertiza ve konsaltinq fealiyyeti RedakteElmi redakte isleri reyci ve meslehetci oldugu eserler Redakte Heyder Efendiyev 14 elmi esere ve konfrans materiallarina redaktorluq edib Dissertantlara elmi rehberlik ve opponent Redakte Heyder Efendiyevin rehberliyi ile 12 felsefe doktoru 1 elmler doktoru hazirlanmisdir Redaksiya fealiyyeti Redakte Heyder Efendiyev Azerbaycan Kimya jurnali nin ve Elm ve heyat jurnalinin redaksiya heyetinin uzvu Pedaqoji fealiyyeti RedakteHeyder Efendiyev 1938 1945 ci illerde Azerbaycan Senaye Institutunda assistent ve dosent 1945 1958 ci illerde BDU da evvelce dosent sonra professor kimi islemisdir Beynelxalq ve xarici olkelerin elmi qurumlarinda uzvluyu RedakteTeltif ve mukafatlar Redakte2 seref nisani ordeni 1945 1951 Qafqazin mudafiesine gore medali 1945 Azerbaycan SSRI Ali Sovetinin Reyaset Heyetinin Fexri Fermani 1960 1941 1945 ci illerin Boyuk Veten Muharibesinde resadetli emeyine gore medali 1946 Istinadlar Redakte Efendiyev Heyder Xelil oglu Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi Istifade tarixi 15 may 2017 olu kecid Menbe https az wikipedia org w index php title Heyder Efendiyev amp oldid 6060043, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.