4 iyun Gəncə qiyamı — 1993-cü ilin iyununda Surət Hüseynov rəhbərliyi ilə Xalq Cəbhəsi hökumətinə qarşı qiyam. Hərbi uğursuzluqlar və ordudan kənarlaşdırılmasına görə qəzəblənən Hüseynov doğulduğu Gəncə şəhərində bir qrup milisi silanlandırmış, onları tərkisilah etmək üçün göndərilən Milli Ordu qüvvələrini məğlub etdikdən sonra Bakıya doğru irəliləmişdir. Azərbaycan hökuməti yaranmış siyasi böhran səbəbilə çaxnaşmaya düşmüş, Elçibəy isə Naxçıvana getmiştir. Bu zaman Hüseynov Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri Heydər Əliyev ilə ittifaq qurmuşdur. Nəticədə, Əliyev Azərbaycan Prezidenti, Hüseynov isə Azərbaycan Baş naziri olur.
O dövrdə Azərbaycan 1991-ci ilin sonlarından etibarən beynəlxalq arena tərəfindən tanınan, SSRİ-dən müstəqillik qazanmış gənc bir respublika idi. Azərbaycan üçün müstəqillikdən sonrakı dövr xaotik olmuşdur. Yeni dövlət Azərbaycana məxsus olan, lakin ermənilərin yaşadığı Dağlıq Qarabağ anklavına nəzarət uğrunda Ermənistanlamünaqişədə idi. 1992-ci ilin mayın Xalq Cəbhəsi hərbi uğursuzluq səbəbilə kommunistAyaz Mütəllibov hökumətini devirir, həmin ilin iyununda isə milliyətçiƏbülfəz Elçibəy demokratik şəkildə prezident seçilir.
Qiyam
Azərbaycan 1993-cü ildə ErmənistanlaQarabağ müharibəsindəki hərbi uğursuzluqlar səbəbiylə vətəndaş müharibəsinin astanasında idi. Prezident Əbülfəz ElçibəyAzərbaycan Silahlı Qüvvələrinin komandiri və keçmiş kommunist Surət Hüseynovu hərbi uğursuzluqlarına görə ordudan uzaqlaşdırır. Doğulduğu Gəncə şəhərinə qayıdan Hüseynov üsyankar milisləri silahlandırır. Bəzi mənbələr Hüseynovun Rusiya hökuməti tərəfindən dəstəkləndiyini bildirir. Hər halda, Hüseynovun qüvvələri 4 iyun 1993-cü ildə həmin milisləri tərksilah etmək üçün göndərilən Milli Ordu qüvvələrini məğlub edir. Hüseynov əmrində olan əsgərlərlə Azərbaycanın paytaxtı Bakıya doğru hərəkət edərək ölkədə siyasi böhrana səbəb olur. Bu, siyasi hakimiyyətdə çaxnaşmaya gətirib çıxarır.
Əbülfəz Elçibəy Bakıdan qaçır. Çevrilişin lideri Sürət Hüseynov ölkədəki başqa bir siyasətçi, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri, əvvəllər KQB üzvü, Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Politbürosunun üzvü və SSRİ hökumət başçısının müavini olmuş Heydər Əliyev ilə ittifaq yaradır. Heydər Əliyev faktiki olaraq dövlət başçısı səlahiyyətlərini daşıyır və özünü yeni bir siyasi qüvvə olaraq təsdiq edərək Azərbaycanın siyasi arenasında birinci sıraya qayıdır. O, 15 iyun 1993-cü ildə Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Sədri olur. Doqquz gün sonra bu məclis onu ölkənin müvəqqəti prezidenti seçir, Hüseynov isə baş nazir təyin olunur.
Heydər Əliyev 3 oktyabr 1993-cü il tarixində keçirilən ölkə miqyaslı prezident seçkiləri nəticəsində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçilir və oktyabrın 10-da rəsmi olaraq vəzifəyə keçir. O, potensial vətəndaş müharibəsinin qarşısını almaq, Qarabağdakı işğal olunmuş torpaqları azad etmək, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü təmin etmək, söz azadlığı və insan hüquqlarını qorumaq istədiyini bəyan edir.
Nəticə
Heydər Əliyev Azərbaycana davamlı siyasi sabitlik gətirir. O, 1993-cü ilin oktyabrından 2003-cü ilin oktyabrına qədər Azərbaycan Respublikasının Prezidenti olaraq qalır. Əliyev ölkədə xarici investisiyanı təşviq edir və siyasi müxalifəti sıxışdırır. Əliyev 1994-cü ildə Ermənistanla atəşkəs imzalayır. O, 1998-ci ildə böyük səs çoxluğu ilə yenidən prezident seçilir, lakin müxalifət partiyalarının əksəriyyəti bu seçkiləri boykot edir. Əliyevin səhhəti 1999-cu ildən pisləşməyə başlayır. O, 2003-cü ildə prezident seçkilərində iştirakdan imtina edir, yalnız oğlu İlham Əliyevi respublika prezidentliyinə namizəd adlandırır. İlham Əliyev 2003-cü ilin oktyabrında prezident seçilir. Heydər Əliyev 2003-cü ilin dekabrında vəfat edir.
Keçmiş prezident Əbülfəz Elçibəy əslən olduğu Naxçıvan regionuna sığınır. O, 1997-ci ildə Bakıya qayıdır və prezident Əliyevi tənqid edərək yenidən siyasi fəaliyyətə başlamağa çalışır. Elçibəy 1999-cu ildə Əliyevin PKK-ya dəstək verdiyini iddia etdiyi üçün ona qarşı məhkəmə işi açılır, lakin məhkəmə işi nəticəsiz başa çatdırılır. Prostat xərçəngi diaqnozu qoyulduqdan sonra Elçibəy ölkəni tərk edir və 2000-ci ilin avqustunda Türkiyənin paytaxtı Ankara şəhərində vəfat edir. Elçibəy siyasi baxımdan hər zaman Türkiyəyə yaxın olmuşdur.
Yeni baş nazir Hüseynov 1994-cü ilin oktyabrında onu dövlət çevrilişinə cəhddə ittiham edən prezident Əliyev tərəfindən vəzifəsindən azad edilir. Hüseynov Rusiyaya sığınır, lakin 1996-cı ildə yenidən Azərbaycana göndərilir. O, dövlət çevrilişinə cəhd, prezidentə sui-qəsd cəhdi, silah qaçaqmalçılığı, narkoticarət, silahlı milis yaratmaq, qiyam və nəhayət dövlətə xəyanət ittihamı ilə mühakimə olunur. Hüseynov 15 fevral 1999-cu ildə Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi tərəfindən ömürlük həbs cəzasına məhkum edilir. O, 2004-cü ildə əfv edilir.
Schmemann, Serge. "Veteran Communist Crowns A Comeback in Azerbaijan" (ingilis). The New York Times. 1 iyul1993.
Lewis, Paul. "H.A. Aliyev, K.G.B. Officer And Azeri Leader, 80, Dies" (ingilis). The New York Times. 13 dekabr 2003.
. AFP(fransız). Le Point. 22 oktyabr 2008. 2017-11-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-31.
J. Libaridian, Gerard. L'Arménie moderne: histoire des hommes et de la nation (fransız). Éditions Karthala. 2008.
A. Shoup, John. Ethnic Groups of Africa and the Middle East: An Encyclopedia (ingilis). ABC-CLIO. (#parameter_ignored)
"The Coup of June 1993". Library of Congress (ingilis).
"Abulfez Elchibey". Encyclopædia Britannica(ingilis). 2015. 1 avqust 2015 tarixində arxivləşdirilib.
Əlavə ədəbiyyat
Nazim Bayramov. ""Dadaş Rzayev Əbülfəz Elçibəyin adından Sürət Hüseynovdan xahış etdi ki..."" (az.). moderator.az. 2014-06-10. 2015-06-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-06-22.
Nazim Bayramov. "AXC iqtidarı Sürət Hüseynovun atasının cümə axşamı Gəncəyə qoşun yeritdi" (az.). moderator.az. 2014-06-15. 2015-06-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-06-22.
Nazim Bayramov. "AXC iqtidarının Gəncədə baş tutmayan əməliyyatı..." (az.). moderator.az. 2014-06-18. 2015-06-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-06-22.
Nazim Bayramov. ""709-cu briqadanın qiyamı" ifadəsi "Tufan" rəhbərlərinin dilindən o zaman səslənməmişdi"" (az.). moderator.az. 2014-06-25. 2015-06-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-06-22.
Nazim Bayramov. ""Allahşükür Paşazadə Surət Hüseynovun qardaşı Şöhrəti özüylə Gəncəyə gətirdi"" (az.). moderator.az. 2014-07-15. 2015-06-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-06-22.
"Surət prezident Elçibəyin ünvanına nalayiq bir söz işlətdi…"
İxtiyar Şirinlə bağlı yaxın keçmişin qaranlıq səhifəsi
"Şeyx bizə elə baxırdı ki, elə bil yad ölkədən gətirilmiş əsirik"
Surət Hüseynov haqqında şok iddia…
"Surətə dedim ki, ya bizi güllələtdir, ya da gədə-güdəni yığışdır burdan"
Aprel 27, 2022
iyun, gəncə, qiyamı, 1993, ilin, iyununda, surət, hüseynov, rəhbərliyi, ilə, xalq, cəbhəsi, hökumətinə, qarşı, qiyam, hərbi, uğursuzluqlar, ordudan, kənarlaşdırılmasına, görə, qəzəblənən, hüseynov, doğulduğu, gəncə, şəhərində, qrup, milisi, silanlandırmış, onl. 4 iyun Gence qiyami 1 1993 cu ilin iyununda Suret Huseynov rehberliyi ile Xalq Cebhesi hokumetine qarsi qiyam Herbi ugursuzluqlar ve ordudan kenarlasdirilmasina gore qezeblenen Huseynov doguldugu Gence seherinde bir qrup milisi silanlandirmis onlari terkisilah etmek ucun gonderilen Milli Ordu quvvelerini meglub etdikden sonra Bakiya dogru irelilemisdir Azerbaycan hokumeti yaranmis siyasi bohran sebebile caxnasmaya dusmus Elcibey ise Naxcivana getmistir Bu zaman Huseynov Naxcivan Muxtar Respublikasi Ali Meclisinin Sedri Heyder Eliyev ile ittifaq qurmusdur Neticede Eliyev Azerbaycan Prezidenti Huseynov ise Azerbaycan Bas naziri olur Gence qiyamiBirinci Qarabag muharibesiSuret Huseynov ve Heyder Eliyev Baki seherinde Tarix 4 15 iyun 1993Yeri Gence ve Baki AzerbaycanSebebi Herbi ugursuzluqlarNeticesi Dovlet cevrilisiMunaqise terefleriHuseynovun quvveleri Azerbaycan hokumeti AXCKomandan lar Suret Huseynov Aypara Eliyev Ebulfez Elcibey Dadas Rzayev Mundericat 1 Zemin 2 Qiyam 3 Netice 4 Menbe 4 1 Istinadlar 4 2 Edebiyyat 5 Elave edebiyyatZemin RedakteO dovrde Azerbaycan 1991 ci ilin sonlarindan etibaren beynelxalq arena terefinden taninan SSRI den musteqillik qazanmis genc bir respublika idi Azerbaycan ucun musteqillikden sonraki dovr xaotik olmusdur Yeni dovlet Azerbaycana mexsus olan lakin ermenilerin yasadigi Dagliq Qarabag anklavina nezaret ugrunda Ermenistanla munaqisede idi 1992 ci ilin mayin Xalq Cebhesi herbi ugursuzluq sebebile kommunist Ayaz Mutellibov hokumetini devirir hemin ilin iyununda ise milliyetci Ebulfez Elcibey demokratik sekilde prezident secilir 2 Qiyam RedakteAzerbaycan 1993 cu ilde Ermenistanla Qarabag muharibesindeki herbi ugursuzluqlar sebebiyle vetendas muharibesinin astanasinda idi Prezident Ebulfez Elcibey Azerbaycan Silahli Quvvelerinin komandiri ve kecmis kommunist Suret Huseynovu herbi ugursuzluqlarina gore ordudan uzaqlasdirir Doguldugu Gence seherine qayidan Huseynov usyankar milisleri silahlandirir Bezi menbeler Huseynovun Rusiya hokumeti terefinden desteklendiyini bildirir Her halda Huseynovun quvveleri 4 iyun 1993 cu ilde hemin milisleri terksilah etmek ucun gonderilen Milli Ordu quvvelerini meglub edir Huseynov emrinde olan esgerlerle Azerbaycanin paytaxti Bakiya dogru hereket ederek olkede siyasi bohrana sebeb olur Bu siyasi hakimiyyetde caxnasmaya getirib cixarir 3 Ebulfez Elcibey Bakidan qacir Cevrilisin lideri Suret Huseynov olkedeki basqa bir siyasetci Naxcivan Muxtar Respublikasi Ali Meclisinin Sedri evveller KQB uzvu Sovet Ittifaqi Kommunist Partiyasi Politburosunun uzvu ve SSRI hokumet bascisinin muavini olmus Heyder Eliyev ile ittifaq yaradir Heyder Eliyev faktiki olaraq dovlet bascisi selahiyyetlerini dasiyir ve ozunu yeni bir siyasi quvve olaraq tesdiq ederek Azerbaycanin siyasi arenasinda birinci siraya qayidir O 15 iyun 1993 cu ilde Azerbaycan Respublikasi Ali Sovetinin Sedri olur Doqquz gun sonra bu meclis onu olkenin muveqqeti prezidenti secir Huseynov ise bas nazir teyin olunur 3 4 Heyder Eliyev 3 oktyabr 1993 cu il tarixinde kecirilen olke miqyasli prezident seckileri neticesinde Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti secilir ve oktyabrin 10 da resmi olaraq vezifeye kecir O potensial vetendas muharibesinin qarsisini almaq Qarabagdaki isgal olunmus torpaqlari azad etmek Azerbaycanin erazi butovluyunu temin etmek soz azadligi ve insan huquqlarini qorumaq istediyini beyan edir 3 4 Netice RedakteHeyder Eliyev Azerbaycana davamli siyasi sabitlik getirir O 1993 cu ilin oktyabrindan 2003 cu ilin oktyabrina qeder Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti olaraq qalir Eliyev olkede xarici investisiyani tesviq edir ve siyasi muxalifeti sixisdirir Eliyev 1994 cu ilde Ermenistanla ateskes imzalayir O 1998 ci ilde boyuk ses coxlugu ile yeniden prezident secilir lakin muxalifet partiyalarinin ekseriyyeti bu seckileri boykot edir 5 Eliyevin sehheti 1999 cu ilden pislesmeye baslayir O 2003 cu ilde prezident seckilerinde istirakdan imtina edir yalniz oglu Ilham Eliyevi respublika prezidentliyine namized adlandirir Ilham Eliyev 2003 cu ilin oktyabrinda prezident secilir 6 Heyder Eliyev 2003 cu ilin dekabrinda vefat edir 5 Kecmis prezident Ebulfez Elcibey eslen oldugu Naxcivan regionuna siginir O 1997 ci ilde Bakiya qayidir ve prezident Eliyevi tenqid ederek yeniden siyasi fealiyyete baslamaga calisir Elcibey 1999 cu ilde Eliyevin PKK ya destek verdiyini iddia etdiyi ucun ona qarsi mehkeme isi acilir lakin mehkeme isi neticesiz basa catdirilir Prostat xercengi diaqnozu qoyulduqdan sonra Elcibey olkeni terk edir ve 2000 ci ilin avqustunda Turkiyenin paytaxti Ankara seherinde vefat edir Elcibey siyasi baximdan her zaman Turkiyeye yaxin olmusdur 2 7 Yeni bas nazir Huseynov 1994 cu ilin oktyabrinda onu dovlet cevrilisine cehdde ittiham eden prezident Eliyev terefinden vezifesinden azad edilir Huseynov Rusiyaya siginir lakin 1996 ci ilde yeniden Azerbaycana gonderilir O dovlet cevrilisine cehd prezidente sui qesd cehdi silah qacaqmalciligi narkoticaret silahli milis yaratmaq qiyam ve nehayet dovlete xeyanet ittihami ile muhakime olunur Huseynov 15 fevral 1999 cu ilde Azerbaycan Respublikasi Ali Mehkemesi terefinden omurluk hebs cezasina mehkum edilir O 2004 cu ilde efv edilir 8 Menbe RedakteIstinadlar Redakte Gence qiyami istintaq edilir Xeberci az anspress com 2009 09 14 2012 01 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 09 28 1 2 Encyclopaedia Britannica 2015 1 2 3 Schmemann 1993 The New York Times 1 2 Library of Congress 1 2 Lewis 2003 The New York Times AFP 2008 Le Point Libaridian 2008 seh 229 Shoup 2011 seh 283 Edebiyyat Redakte Schmemann Serge Veteran Communist Crowns A Comeback in Azerbaijan ingilis The New York Times 1 iyul1993 Lewis Paul H A Aliyev K G B Officer And Azeri Leader 80 Dies ingilis The New York Times 13 dekabr 2003 Azerbaidjan la reelection du president Aliev confirmee par la Cour constitutionnelle AFP fransiz Le Point 22 oktyabr 2008 2017 11 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 08 31 J Libaridian Gerard L Armenie moderne histoire des hommes et de la nation fransiz Editions Karthala 2008 A Shoup John Ethnic Groups of Africa and the Middle East An Encyclopedia ingilis ABC CLIO parameter ignored The Coup of June 1993 Library of Congress ingilis Abulfez Elchibey Encyclopaedia Britannica ingilis 2015 1 avqust 2015 tarixinde arxivlesdirilib Elave edebiyyat RedakteNazim Bayramov Dadas Rzayev Ebulfez Elcibeyin adindan Suret Huseynovdan xahis etdi ki az moderator az 2014 06 10 2015 06 22 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 06 22 Nazim Bayramov AXC iqtidari Suret Huseynovun atasinin cume axsami Genceye qosun yeritdi az moderator az 2014 06 15 2015 06 22 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 06 22 Nazim Bayramov AXC iqtidarinin Gencede bas tutmayan emeliyyati az moderator az 2014 06 18 2015 06 22 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 06 22 Nazim Bayramov 709 cu briqadanin qiyami ifadesi Tufan rehberlerinin dilinden o zaman seslenmemisdi az moderator az 2014 06 25 2015 06 22 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 06 22 Nazim Bayramov Allahsukur Pasazade Suret Huseynovun qardasi Sohreti ozuyle Genceye getirdi az moderator az 2014 07 15 2015 06 22 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 06 22 Etibar Memmedovun ilginc qiyam iddialari arani qatdi Suret prezident Elcibeyin unvanina nalayiq bir soz isletdi Ixtiyar Sirinle bagli yaxin kecmisin qaranliq sehifesi Seyx bize ele baxirdi ki ele bil yad olkeden getirilmis esirik Suret Huseynov haqqinda sok iddia Surete dedim ki ya bizi gulleletdir ya da gede gudeni yigisdir burdan Menbe https az wikipedia org w index php title 4 iyun Gence qiyami amp oldid 6413114, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
