Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Fərdi sahibkarlıq — bir şəxs tərəfindən idarə olunan və mülkiyyəti ona məxsus olan ən sadə biznes formasıdır. Bu sahibkarlıq növündə hüquqi şəxs yaradılmadan fəaliyyət göstərilir və bütün gəlir, zərər, aktiv və öhdəliklər sahibkarın özünə məxsus olur. Fərdi sahibkar həm biznesin sahibi, həm də onun idarəedicisidir.
Fərdi sahibkarlıq bir çox ölkələrdə ən çox rast gəlinən biznes formalarından biridir, çünki onun yaradılması üçün minimal sənədləşmə və hüquqi prosedur tələb olunur. Bu formanın əsas üstünlüyü tam nəzarət və qərarvermə azadlığıdır, çünki sahibkar bütün qərarları özü verir və qazancın hamısını özü əldə edir.
Lakin bu modelin mənfi cəhəti ondan ibarətdir ki, sahibkarın məsuliyyəti məhdudlaşdırılmamışdır — yəni biznesin borclarına görə şəxsi əmlakı ilə cavabdeh olur. Bu xüsusiyyət onu məhdud məsuliyyətli cəmiyyət və ya korporasiya kimi hüquqi formalardan fərqləndirir.
Fərdi sahibkarlıq adətən kiçik ticarət müəssisələri, xidmət sahələri və sənətkarlıq fəaliyyətləri üçün seçilir. Belə sahibkarlar tez-tez yerli səviyyədə fəaliyyət göstərir və öz müştəri bazalarına şəxsi münasibətlər əsasında xidmət edirlər.
Fərdi sahibkarların qeydiyyatı bir çox ölkələrdə yerli və ya milli aparılır. Azərbaycanda fərdi sahibkarlıq fəaliyyəti və ilə tənzimlənir.
Tarixi baxımdan fərdi sahibkarlıq insan iqtisadi fəaliyyətinin ən qədim formalarından biridir. İlk ticarət və sənətkarlıq növləri məhz fərdi şəxslər tərəfindən həyata keçirilmiş və bu model əsrlər boyu bazar münasibətlərinin əsasını təşkil etmişdir.
Bu sahibkarlıq forması, müasir dövrdə də, xüsusilə mikroiqtisadiyyat səviyyəsində və təşəbbüslərində əhəmiyyətli rol oynayır. O, həm iqtisadi azadlığın, həm də şəxsi məsuliyyətin təcəssümü kimi qiymətləndirilir.
Üstünlüklər və çatışmazlıqlar
Fərdi sahibkarlıq bir çox hallarda sahibkar üçün çevik və sadə idarəetmə forması yaradır. Əsas üstünlüyü ondan ibarətdir ki, sahibkar bütün qərarları özü verir və gəlirin tam sahibi olur. Biznesin idarə olunması üçün direktorlar şurası və ya ortaq tələb olunmur. Fərdi sahibkar fəaliyyət istiqamətini istənilən vaxt dəyişə və bazar şəraitinə tez uyğunlaşa bilər.
Digər üstünlük minimal qeydiyyat və vergi prosedurlarının olmasıdır, bu da kiçik bizneslərin yaranmasını asanlaşdırır. Fərdi sahibkarlar, adətən, aşağı xərclərlə fəaliyyət göstərdiyi üçün daha rəqabətli qiymətlər təklif edə bilirlər. Onların müştərilərlə münasibəti şəxsidir, bu da etimadı artırır.
Lakin çatışmazlıqlar da az deyil. Ən mühüm çatışmazlıq — məhdudlaşdırılmamış məsuliyyət prinsipidir: sahibkar şirkətin borclarına görə şəxsi əmlakı ilə cavabdeh olur. Bundan əlavə, maliyyə resurslarına çıxış məhduddur, çünki banklar və investorlar fərdi sahibkarlığa az etibar edirlər.
İş yükü və qərarvermə məsuliyyəti tam sahibkarın üzərinə düşür. Biznes böyüdükcə idarəetmə və vergi məsələləri çətinləşə bilər. Həmçinin, sahibkarın xəstələnməsi və ya fəaliyyəti dayandırması biznesin tam dayanmasına səbəb ola bilər. Fərdi sahibkarlıq kiçik və şəxsi miqyasda ən effektiv, lakin böyümə potensialı məhdud bir model hesab olunur.
Müxtəlif ölkələrdə fərdi sahibkarlıq qaydaları
Niderland
Niderlandda fərdi sahibkarlıq “Eenmanszaak” adlanır və qeydiyyatdan keçməlidir. Sahibkar qeydiyyatdan sonra vergi identifikasiya nömrəsi alır. Fəaliyyətin qanuni sayılması üçün sahibkar illik gəlirini ilə təqdim etməlidir. Bu modeldə sahibkarın gəliri birbaşa onun şəxsi gəliri kimi vergiyə cəlb olunur. Əlavə olaraq, Niderland fərdi sahibkarlara sosial sığorta və pensiya ödənişləri üçün müəyyən güzəştlər təqdim edir.
Hökumət “KvK” adlı elektron sistem vasitəsilə qeydiyyatı asanlaşdırıb. Sahibkar fəaliyyətinə başladığı andan etibarən ƏDV ödəyicisi ola bilər.
Əgər sahibkar illik dövriyyəsi müəyyən həddi keçmirsə, sadələşdirilmiş vergi rejimindən istifadə edə bilər. Fərdi sahibkarlığın bağlanması da sadə qaydada həyata keçirilir.
Bu model əsasən kiçik xidmət sektoru və yerli ticarət üçün əlverişlidir. Dövlət həmçinin startap sahibkarlarına vergi güzəştləri təqdim edir. Niderlandda fərdi sahibkarların hüquqi məsuliyyəti tam şəxsi mülkiyyətlə məhduddur.
İrlandiya
İrlandiyada fərdi sahibkarlıq “Sole Trader” kimi tanınır və qeydiyyat vasitəsilə aparılır. Qeydiyyat prosesi onlayn şəkildə həyata keçirilir və cəmi bir neçə gün çəkir. Sahibkar öz biznes adını və fəaliyyət sahəsini dövlət orqanına bildirir. Onun gəlirləri şəxsiyyətinə bağlı olaraq gəlir vergisi altında hesablanır.
İrlandiyada fərdi sahibkarlıq üçün illik hesabat təqdim etmək məcburi deyil, lakin vergi öhdəlikləri mütləqdir. Sahibkar ödənişləri və ƏDV üçün qeydiyyatdan keçə bilər. Bu modelin üstünlüyü idarəetmənin sadəliyi və aşağı inzibati xərclərdir. Hökumət startaplar üçün “Start Your Own Business Relief” adlı güzəşt proqramı təqdim edir.
İrlandiyada fərdi sahibkar həmçinin işçi işə götürə bilər və bunun üçün xüsusi “PAYE” sistemi mövcuddur. Fərdi sahibkarlığın mənfi tərəfi isə borclara görə şəxsi məsuliyyət və maliyyə dəstəyi məhdudiyyətidir.
Malayziya
Malayziyada fərdi sahibkarlıq “Sole Proprietor” kimi tanınır və (SSM) tərəfindən qeydiyyata alınır. Qeydiyyat prosesi onlayn “EzBiz” platformasında həyata keçirilir. Fərdi sahibkar yalnız bir hüquqi şəxs kimi çıxış edə bilər və şəxsi aktivləri biznes borclarına görə risk altındadır. Qeydiyyatdan sonra sahibkar illik lisenziya haqqı ödəməlidir.
Malayziyada fərdi sahibkarın gəliri şəxsi gəlir kimi vergiyə cəlb olunur. Əgər dövriyyə müəyyən məbləğdən çoxdursa, sahibkar ƏDV üçün qeydiyyatdan keçməlidir. Hökumət mikro və kiçik biznesləri dəstəkləmək məqsədilə xüsusi kredit və təlim proqramları həyata keçirir. Fərdi sahibkar istədiyi vaxt biznesini ləğv edə və ya dəyişdirə bilər. Bu model xüsusilə kiçik ticarət, yeməkxana və xidmət sektorunda geniş yayılıb.
Fərdi sahibkarlığın qeydiyyatı
Fərdi sahibkarlığın qeydiyyatı ölkədən ölkəyə fərqlənsə də, ümumilikdə sadə prosedurlara əsaslanır. Əsas mərhələlərə sahibkarın şəxsiyyətinin təsdiqi, biznes adının seçilməsi və vergi qeydiyyatı daxildir. Bir çox dövlətlər elektron qeydiyyat sistemləri tətbiq edərək bu prosesi sürətləndiriblər. Qeydiyyat zamanı sahibkar fəaliyyət növünü və iş yerinin ünvanını göstərir. Vergi orqanı tərəfindən ona xüsusi identifikasiya nömrəsi verilir. Qeydiyyatdan sonra sahibkarın fəaliyyətinə hüquqi əsas yaranır.
Azərbaycanda bu proses vasitəsilə aparılır və elektron hökumət portalı üzərindən mümkündür. Qeydiyyat prosesi bir neçə iş günü çəkir və sahibkara təqdim olunur.
Mal və xidmətlər vergisi (ƏDV)
Əlavə dəyər vergisi (ƏDV) fərdi sahibkarların fəaliyyətində mühüm yer tutur. Sahibkarın illik dövriyyəsi müəyyən məbləğdən çox olduqda, ƏDV qeydiyyatı məcburi olur. Bu vergi istehlakdan toplanır və sahibkar dövlət adından onu alır. Sahibkar mütəmadi olaraq ƏDV bəyannamələri təqdim etməlidir.
Bir çox ölkələrdə kiçik dövriyyəli fərdi sahibkarlar üçün ƏDV güzəştləri və ya azadlıqları mövcuddur. ƏDV-nin düzgün hesablanmaması cərimə ilə nəticələnə bilər. Bu vergi həmçinin biznes şəffaflığını artırır və rəsmi uçotu təşviq edir.
Fərdi sahibkarlar işəgötürən kimi
Fərdi sahibkar yalnız öz fəaliyyəti ilə məşğul olmur, eyni zamanda işçiləri işə götürə bilər. İşəgötürmə prosesi zamanı sahibkar əmək müqaviləsi bağlamalı və işçilərin hüquqlarını qorumağa borcludur. Hər bir işçi üçün əmək haqqı hesablanmalı və dövlət sosial sığorta fonduna müvafiq ödənişlər edilməlidir. Fərdi sahibkar işçilərinin əmək kitabçası və uçotunu aparır. Əmək qanunvericiliyinə görə, işçilərin məzuniyyət, sosial təminat və iş şəraiti hüquqları təmin edilməlidir. Bir çox ölkələrdə fərdi sahibkarların işəgötürmə prosesi elektron sistemlərlə asanlaşdırılıb. Məsələn, Avropa İttifaqı ölkələrində sahibkarlar işçi qəbulunu vergi orqanına onlayn şəkildə bildirirlər. Fərdi sahibkarlar həm daimi, həm də müvəqqəti işçiləri işə götürə bilər. Onlar həmçinin praktikant və könüllülərlə əməkdaşlıq edə bilirlər.
İşçilərlə münasibətlərdə şəffaflıq və etimad biznesin davamlılığı üçün vacibdir. Sahibkarın işəgötürən kimi əsas öhdəliyi — əmək qanunlarına və təhlükəsizlik qaydalarına riayət etməkdir. Əmək müqaviləsinin pozulması və ya qeyri-qanuni işçi çalışdırılması ciddi cərimələrlə nəticələnə bilər. Fərdi sahibkarın işçiləri üçün sosial sığorta ödənişləri onun vergi öhdəliklərinə əlavə olunur. Bəzi dövlətlərdə, o cümlədən Azərbaycanda, fərdi sahibkarlar üçün mikro-sahibkarlıq rejimi mövcuddur və bu rejimdə vergi və sığorta yükü azaldılır.
İşçi sayına görə fərdi sahibkarlıq kiçik və ya mikro müəssisə kimi təsnif edilə bilər. İşçilərin işdən çıxarılması və ya azaldılması hallarında sahibkar qanunla müəyyən edilmiş xəbərdarlıq müddətinə əməl etməlidir. Beləliklə, fərdi sahibkarın işəgötürən kimi rolu yalnız iqtisadi deyil, həm də sosial məsuliyyət daşıyır.
Birləşmiş Krallıq
Birləşmiş Krallıqda fərdi sahibkarlıq (sole trader) hüquqi baxımdan sadə və çevik biznes formasıdır. Sahibkar yalnız öz adı və ya qeydiyyatdan keçmiş ticarət adı ilə fəaliyyət göstərə bilər. Qeydiyyat prosesi (HMRC) tərəfindən həyata keçirilir. Sahibkarlar hər il gəlir vergisi bəyannaməsi təqdim etməli və sosial sığorta haqları ödəməlidirlər. Fərdi sahibkar işçi götürə və əmək müqavilələri bağlaya bilər.
Sahibkarın məsuliyyəti məhdud deyil, yəni borclara görə şəxsi əmlakı ilə cavabdeh olur. Birləşmiş Krallıqda fərdi sahibkarlıq kiçik bizneslər və ailə müəssisələri üçün ən populyar formadır. Sahibkarlar həmçinin ƏDV qeydiyyatı üçün müraciət edə bilərlər. Vergitutma sistemi gəlirdən asılı olaraq dəyişir və sadələşdirilmiş rejimlər mövcuddur.HMRC fərdi sahibkarlara mühasibatlıq və vergi bəyannamələri üçün onlayn xidmətlər təqdim edir. Sahibkar adını dəyişdirmək və ya fəaliyyətini dayandırmaq istədikdə bunu elektron sistem vasitəsilə bildirə bilər. Fərdi sahibkarlar öz işlərini daha sonra və ya formasına çevirə bilirlər.
Birləşmiş Krallıqda bu modelin üstünlüyü çeviklik, az bürokratiya və aşağı başlanğıc xərclərdir. Lakin əsas mənfi cəhət şəxsi məsuliyyətin məhdudlaşdırılmamasıdır. Bu səbəbdən sahibkarlar çox vaxt kommersiya risklərini sığorta ilə azaldırlar.
Birləşmiş Ştatlar
ABŞ-da fərdi sahibkarlıq ən çox yayılmış biznes növüdür. Onun yaradılması üçün rəsmi qeydiyyat çox vaxt tələb olunmur. Sahibkar sadəcə olaraq fəaliyyətə başlayır və gəlirlərini illik vergi bəyannaməsində göstərir. Vergilər (IRS) tərəfindən toplanır. Sahibkar bütün biznes borclarına və hüquqi öhdəliklərə şəxsən cavabdehdir. ABŞ-da fərdi sahibkarlar tez-tez yerli və ya ştat səviyyəsində lisenziya almağa məcburdurlar. Bəzi ştatlarda “Doing Business As” (DBA) adının qeydiyyatı tələb olunur.
Fərdi sahibkarlığın üstünlüyü onun sadəliyi və minimal vergi hesabatıdır. Lakin şəxsi məsuliyyətin məhdud olmaması bu modeli riskli edir. Sahibkar öz gəlirlərindən həm gəlir, həm də özünü məşğulluq vergisi ödəyir. Kiçik bizneslər üçün federal və ştat səviyyəsində dəstək proqramları mövcuddur. ABŞ-da fərdi sahibkarlar daha sonra fəaliyyətlərini kimi qeydiyyatdan keçirə bilərlər.
Fərdi sahibkarlar üçün mühasibat uçotu nisbətən sadədir, lakin səhv bəyannamələr vergi yoxlamalarına səbəb ola bilər. ABŞ iqtisadi sistemində fərdi sahibkarlar innovasiya və özünü məşğulluğun əsas hissəsini təşkil edirlər. Bu model xüsusilə kiçik xidmət, ticarət və yaradıcılıq sahələrində geniş yayılmışdır.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ferdi sahibkarliq bir sexs terefinden idare olunan ve mulkiyyeti ona mexsus olan en sade biznes formasidir Bu sahibkarliq novunde huquqi sexs yaradilmadan fealiyyet gosterilir ve butun gelir zerer aktiv ve ohdelikler sahibkarin ozune mexsus olur Ferdi sahibkar hem biznesin sahibi hem de onun idareedicisidir Ferdi sahibkarliq bir cox olkelerde en cox rast gelinen biznes formalarindan biridir cunki onun yaradilmasi ucun minimal senedlesme ve huquqi prosedur teleb olunur Bu formanin esas ustunluyu tam nezaret ve qerarverme azadligidir cunki sahibkar butun qerarlari ozu verir ve qazancin hamisini ozu elde edir Lakin bu modelin menfi ceheti ondan ibaretdir ki sahibkarin mesuliyyeti mehdudlasdirilmamisdir yeni biznesin borclarina gore sexsi emlaki ile cavabdeh olur Bu xususiyyet onu mehdud mesuliyyetli cemiyyet ve ya korporasiya kimi huquqi formalardan ferqlendirir Ferdi sahibkarliq adeten kicik ticaret muessiseleri xidmet saheleri ve senetkarliq fealiyyetleri ucun secilir Bele sahibkarlar tez tez yerli seviyyede fealiyyet gosterir ve oz musteri bazalarina sexsi munasibetler esasinda xidmet edirler Ferdi sahibkarlarin qeydiyyati bir cox olkelerde yerli ve ya milli aparilir Azerbaycanda ferdi sahibkarliq fealiyyeti ve ile tenzimlenir Tarixi baximdan ferdi sahibkarliq insan iqtisadi fealiyyetinin en qedim formalarindan biridir Ilk ticaret ve senetkarliq novleri mehz ferdi sexsler terefinden heyata kecirilmis ve bu model esrler boyu bazar munasibetlerinin esasini teskil etmisdir Bu sahibkarliq formasi muasir dovrde de xususile mikroiqtisadiyyat seviyyesinde ve tesebbuslerinde ehemiyyetli rol oynayir O hem iqtisadi azadligin hem de sexsi mesuliyyetin tecessumu kimi qiymetlendirilir Ustunlukler ve catismazliqlarFerdi sahibkarliq bir cox hallarda sahibkar ucun cevik ve sade idareetme formasi yaradir Esas ustunluyu ondan ibaretdir ki sahibkar butun qerarlari ozu verir ve gelirin tam sahibi olur Biznesin idare olunmasi ucun direktorlar surasi ve ya ortaq teleb olunmur Ferdi sahibkar fealiyyet istiqametini istenilen vaxt deyise ve bazar seraitine tez uygunlasa biler Diger ustunluk minimal qeydiyyat ve vergi prosedurlarinin olmasidir bu da kicik bizneslerin yaranmasini asanlasdirir Ferdi sahibkarlar adeten asagi xerclerle fealiyyet gosterdiyi ucun daha reqabetli qiymetler teklif ede bilirler Onlarin musterilerle munasibeti sexsidir bu da etimadi artirir Lakin catismazliqlar da az deyil En muhum catismazliq mehdudlasdirilmamis mesuliyyet prinsipidir sahibkar sirketin borclarina gore sexsi emlaki ile cavabdeh olur Bundan elave maliyye resurslarina cixis mehduddur cunki banklar ve investorlar ferdi sahibkarliga az etibar edirler Is yuku ve qerarverme mesuliyyeti tam sahibkarin uzerine dusur Biznes boyudukce idareetme ve vergi meseleleri cetinlese biler Hemcinin sahibkarin xestelenmesi ve ya fealiyyeti dayandirmasi biznesin tam dayanmasina sebeb ola biler Ferdi sahibkarliq kicik ve sexsi miqyasda en effektiv lakin boyume potensiali mehdud bir model hesab olunur Muxtelif olkelerde ferdi sahibkarliq qaydalariNiderland Niderlandda ferdi sahibkarliq Eenmanszaak adlanir ve qeydiyyatdan kecmelidir Sahibkar qeydiyyatdan sonra vergi identifikasiya nomresi alir Fealiyyetin qanuni sayilmasi ucun sahibkar illik gelirini ile teqdim etmelidir Bu modelde sahibkarin geliri birbasa onun sexsi geliri kimi vergiye celb olunur Elave olaraq Niderland ferdi sahibkarlara sosial sigorta ve pensiya odenisleri ucun mueyyen guzestler teqdim edir Hokumet KvK adli elektron sistem vasitesile qeydiyyati asanlasdirib Sahibkar fealiyyetine basladigi andan etibaren EDV odeyicisi ola biler Eger sahibkar illik dovriyyesi mueyyen heddi kecmirse sadelesdirilmis vergi rejiminden istifade ede biler Ferdi sahibkarligin baglanmasi da sade qaydada heyata kecirilir Bu model esasen kicik xidmet sektoru ve yerli ticaret ucun elverislidir Dovlet hemcinin startap sahibkarlarina vergi guzestleri teqdim edir Niderlandda ferdi sahibkarlarin huquqi mesuliyyeti tam sexsi mulkiyyetle mehduddur Irlandiya Irlandiyada ferdi sahibkarliq Sole Trader kimi taninir ve qeydiyyat vasitesile aparilir Qeydiyyat prosesi onlayn sekilde heyata kecirilir ve cemi bir nece gun cekir Sahibkar oz biznes adini ve fealiyyet sahesini dovlet orqanina bildirir Onun gelirleri sexsiyyetine bagli olaraq gelir vergisi altinda hesablanir Irlandiyada ferdi sahibkarliq ucun illik hesabat teqdim etmek mecburi deyil lakin vergi ohdelikleri mutleqdir Sahibkar odenisleri ve EDV ucun qeydiyyatdan kece biler Bu modelin ustunluyu idareetmenin sadeliyi ve asagi inzibati xerclerdir Hokumet startaplar ucun Start Your Own Business Relief adli guzest proqrami teqdim edir Irlandiyada ferdi sahibkar hemcinin isci ise goture biler ve bunun ucun xususi PAYE sistemi movcuddur Ferdi sahibkarligin menfi terefi ise borclara gore sexsi mesuliyyet ve maliyye desteyi mehdudiyyetidir Malayziya Malayziyada ferdi sahibkarliq Sole Proprietor kimi taninir ve SSM terefinden qeydiyyata alinir Qeydiyyat prosesi onlayn EzBiz platformasinda heyata kecirilir Ferdi sahibkar yalniz bir huquqi sexs kimi cixis ede biler ve sexsi aktivleri biznes borclarina gore risk altindadir Qeydiyyatdan sonra sahibkar illik lisenziya haqqi odemelidir Malayziyada ferdi sahibkarin geliri sexsi gelir kimi vergiye celb olunur Eger dovriyye mueyyen meblegden coxdursa sahibkar EDV ucun qeydiyyatdan kecmelidir Hokumet mikro ve kicik biznesleri desteklemek meqsedile xususi kredit ve telim proqramlari heyata kecirir Ferdi sahibkar istediyi vaxt biznesini legv ede ve ya deyisdire biler Bu model xususile kicik ticaret yemekxana ve xidmet sektorunda genis yayilib Ferdi sahibkarligin qeydiyyati Ferdi sahibkarligin qeydiyyati olkeden olkeye ferqlense de umumilikde sade prosedurlara esaslanir Esas merhelelere sahibkarin sexsiyyetinin tesdiqi biznes adinin secilmesi ve vergi qeydiyyati daxildir Bir cox dovletler elektron qeydiyyat sistemleri tetbiq ederek bu prosesi suretlendiribler Qeydiyyat zamani sahibkar fealiyyet novunu ve is yerinin unvanini gosterir Vergi orqani terefinden ona xususi identifikasiya nomresi verilir Qeydiyyatdan sonra sahibkarin fealiyyetine huquqi esas yaranir Azerbaycanda bu proses vasitesile aparilir ve elektron hokumet portali uzerinden mumkundur Qeydiyyat prosesi bir nece is gunu cekir ve sahibkara teqdim olunur Mal ve xidmetler vergisi EDV Elave deyer vergisi EDV ferdi sahibkarlarin fealiyyetinde muhum yer tutur Sahibkarin illik dovriyyesi mueyyen meblegden cox olduqda EDV qeydiyyati mecburi olur Bu vergi istehlakdan toplanir ve sahibkar dovlet adindan onu alir Sahibkar mutemadi olaraq EDV beyannameleri teqdim etmelidir Bir cox olkelerde kicik dovriyyeli ferdi sahibkarlar ucun EDV guzestleri ve ya azadliqlari movcuddur EDV nin duzgun hesablanmamasi cerime ile neticelene biler Bu vergi hemcinin biznes seffafligini artirir ve resmi ucotu tesviq edir Ferdi sahibkarlar isegoturen kimi Ferdi sahibkar yalniz oz fealiyyeti ile mesgul olmur eyni zamanda iscileri ise goture biler Isegoturme prosesi zamani sahibkar emek muqavilesi baglamali ve iscilerin huquqlarini qorumaga borcludur Her bir isci ucun emek haqqi hesablanmali ve dovlet sosial sigorta fonduna muvafiq odenisler edilmelidir Ferdi sahibkar iscilerinin emek kitabcasi ve ucotunu aparir Emek qanunvericiliyine gore iscilerin mezuniyyet sosial teminat ve is seraiti huquqlari temin edilmelidir Bir cox olkelerde ferdi sahibkarlarin isegoturme prosesi elektron sistemlerle asanlasdirilib Meselen Avropa Ittifaqi olkelerinde sahibkarlar isci qebulunu vergi orqanina onlayn sekilde bildirirler Ferdi sahibkarlar hem daimi hem de muveqqeti iscileri ise goture biler Onlar hemcinin praktikant ve konullulerle emekdasliq ede bilirler Iscilerle munasibetlerde seffafliq ve etimad biznesin davamliligi ucun vacibdir Sahibkarin isegoturen kimi esas ohdeliyi emek qanunlarina ve tehlukesizlik qaydalarina riayet etmekdir Emek muqavilesinin pozulmasi ve ya qeyri qanuni isci calisdirilmasi ciddi cerimelerle neticelene biler Ferdi sahibkarin iscileri ucun sosial sigorta odenisleri onun vergi ohdeliklerine elave olunur Bezi dovletlerde o cumleden Azerbaycanda ferdi sahibkarlar ucun mikro sahibkarliq rejimi movcuddur ve bu rejimde vergi ve sigorta yuku azaldilir Isci sayina gore ferdi sahibkarliq kicik ve ya mikro muessise kimi tesnif edile biler Iscilerin isden cixarilmasi ve ya azaldilmasi hallarinda sahibkar qanunla mueyyen edilmis xeberdarliq muddetine emel etmelidir Belelikle ferdi sahibkarin isegoturen kimi rolu yalniz iqtisadi deyil hem de sosial mesuliyyet dasiyir Birlesmis Kralliq Birlesmis Kralliqda ferdi sahibkarliq sole trader huquqi baximdan sade ve cevik biznes formasidir Sahibkar yalniz oz adi ve ya qeydiyyatdan kecmis ticaret adi ile fealiyyet gostere biler Qeydiyyat prosesi HMRC terefinden heyata kecirilir Sahibkarlar her il gelir vergisi beyannamesi teqdim etmeli ve sosial sigorta haqlari odemelidirler Ferdi sahibkar isci goture ve emek muqavileleri baglaya biler Sahibkarin mesuliyyeti mehdud deyil yeni borclara gore sexsi emlaki ile cavabdeh olur Birlesmis Kralliqda ferdi sahibkarliq kicik biznesler ve aile muessiseleri ucun en populyar formadir Sahibkarlar hemcinin EDV qeydiyyati ucun muraciet ede bilerler Vergitutma sistemi gelirden asili olaraq deyisir ve sadelesdirilmis rejimler movcuddur HMRC ferdi sahibkarlara muhasibatliq ve vergi beyannameleri ucun onlayn xidmetler teqdim edir Sahibkar adini deyisdirmek ve ya fealiyyetini dayandirmaq istedikde bunu elektron sistem vasitesile bildire biler Ferdi sahibkarlar oz islerini daha sonra ve ya formasina cevire bilirler Birlesmis Kralliqda bu modelin ustunluyu ceviklik az burokratiya ve asagi baslangic xerclerdir Lakin esas menfi cehet sexsi mesuliyyetin mehdudlasdirilmamasidir Bu sebebden sahibkarlar cox vaxt kommersiya risklerini sigorta ile azaldirlar Birlesmis Statlar ABS da ferdi sahibkarliq en cox yayilmis biznes novudur Onun yaradilmasi ucun resmi qeydiyyat cox vaxt teleb olunmur Sahibkar sadece olaraq fealiyyete baslayir ve gelirlerini illik vergi beyannamesinde gosterir Vergiler IRS terefinden toplanir Sahibkar butun biznes borclarina ve huquqi ohdeliklere sexsen cavabdehdir ABS da ferdi sahibkarlar tez tez yerli ve ya stat seviyyesinde lisenziya almaga mecburdurlar Bezi statlarda Doing Business As DBA adinin qeydiyyati teleb olunur Ferdi sahibkarligin ustunluyu onun sadeliyi ve minimal vergi hesabatidir Lakin sexsi mesuliyyetin mehdud olmamasi bu modeli riskli edir Sahibkar oz gelirlerinden hem gelir hem de ozunu mesgulluq vergisi odeyir Kicik biznesler ucun federal ve stat seviyyesinde destek proqramlari movcuddur ABS da ferdi sahibkarlar daha sonra fealiyyetlerini kimi qeydiyyatdan kecire bilerler Ferdi sahibkarlar ucun muhasibat ucotu nisbeten sadedir lakin sehv beyannameler vergi yoxlamalarina sebeb ola biler ABS iqtisadi sisteminde ferdi sahibkarlar innovasiya ve ozunu mesgullugun esas hissesini teskil edirler Bu model xususile kicik xidmet ticaret ve yaradiciliq sahelerinde genis yayilmisdir Istinadlar