| Fomin tıs-tısı | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Cins: ???: Fomin tıs-tısı | ||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
| ||||||||
Fomin tıs-tısı (lat. Acantholimon fominii) — plumbaqokimilər fəsiləsinin tıs-tıs cinsinə aid bitki növü.
Təbii yayılması:
| ]Qafqaz dağları ərazisində təbii halda geniş yayılmışdır.
Botaniki təsviri
| ]Təbiətdə alçaq kolcuqdur. Yastıqcıqları möhkəm, yarımşarşəkilli, diametri 10-20 sm-dir. Yay yarpaqları intensiv göyümtül, hamar, üç hissəli, xətvari-lansetvari, çox cod, uzunluğu 1-2 (3) sm və eni 1-1,5 mm, çılpaq, ucu biz, kənarları xırda tükcüklüdür. Yaz yarpaqları çox qısa və bir qədər enlidir. Çiçək saplaqları 4-10 dəfə yarpaqlardan uzun, hündürlüyü 10-18 sm, nazik, yuxarı hissəsi çox dalğalı, sadə və ya az budaqlı, qısa tükcüklü və ya təxminən çılpaq ola bilir. Çiçəkləri çiçək qrupunda seyrək yerləşmişdir. Sünbüllər arasındakı məsafə onların uzunluğundan bir az çoxdur və ya sünbüllərin uzunluğuna bərabərdir. Sünbüllərin uzunluğu 11-12 mm-ə çatır və birçiçəklidir. Çiçəkaltlıqları çılpaqdır. Üst çiçəkaltlığının uzunluğu 6-8 mm, içəridəkilərdən bir az qısa, onlara bərabər və ya onlardan uzun, lansetvari, ucu biz, ensiz haşiyəlidir. İçəri çiçəkaltlıqları kasacığın borucuğuna bərabər və ya bir az ondan uzun, enli haşiyələnmişdir. Kasacığın uzunluğu 10-11 mm olub qıfvaridir. Borucuğu tükcüklü, büküyü ağ, 10 qanadlı, tünd-qonur, kənarlarına qədər çatan damarcıqlıdır. Çiçək tacı açıq-qırmızıdır. Toxumu uzunsov olub uzunluğu 5-6 mm, eni təxminən 0,5 mm, qonurdur. May-iyun aylarında çiçəkləyir. Təbiətdə əsasən toxum vasitəsilə çoxalır.
Ekologiyası
| ]Dağ ətəyində quru, gilli və daşlıq yamaclarda bitir.
Azərbaycanda yayılması
| ]Azərbaycanın nadir və relikt növüdür. Kiçik Qafqazın şimal hissəsində təbii arealı vardır.
İstifadəsi
| ]Dekorativ bitki kimi xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.
Ədəbiyyat
| ]- Флора Азербайджана. т.7. 1957; Azərbaycanın “Qırmızı” və “Yaşıl Kitabları”na tövsiyə olunan bitki və bitki formasiyaları. 1996;
- Azərbaycan florasının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008.
İstinadlar
| ]- Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri. Bakı: Elm, 2014, 380 səh.
http://dendrologiya.az/?page_id=112 Arxivləşdirilib 2019-11-17 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Fomin tis tisiElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad Ali bitkilerKlad Coxsporlu bitkilerKlad Borulu bitkilerKlad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad EvdikotlarKlad Bazal evdikotlarKlad SuperasteridlerDeste QerenfilciceklilerFesile PlumbaqokimilerCins Tis tis Fomin tis tisiBeynelxalq elmi adiAcantholimon fominiiSeklin VikiAnbarda axtarisiNCBI 1851273EOL 5490371 Fomin tis tisi lat Acantholimon fominii plumbaqokimiler fesilesinin tis tis cinsine aid bitki novu Tebii yayilmasi span Qafqaz daglari erazisinde tebii halda genis yayilmisdir Botaniki tesviri span Tebietde alcaq kolcuqdur Yastiqciqlari mohkem yarimsarsekilli diametri 10 20 sm dir Yay yarpaqlari intensiv goyumtul hamar uc hisseli xetvari lansetvari cox cod uzunlugu 1 2 3 sm ve eni 1 1 5 mm cilpaq ucu biz kenarlari xirda tukcukludur Yaz yarpaqlari cox qisa ve bir qeder enlidir Cicek saplaqlari 4 10 defe yarpaqlardan uzun hundurluyu 10 18 sm nazik yuxari hissesi cox dalgali sade ve ya az budaqli qisa tukcuklu ve ya texminen cilpaq ola bilir Cicekleri cicek qrupunda seyrek yerlesmisdir Sunbuller arasindaki mesafe onlarin uzunlugundan bir az coxdur ve ya sunbullerin uzunluguna beraberdir Sunbullerin uzunlugu 11 12 mm e catir ve birciceklidir Cicekaltliqlari cilpaqdir Ust cicekaltliginin uzunlugu 6 8 mm iceridekilerden bir az qisa onlara beraber ve ya onlardan uzun lansetvari ucu biz ensiz hasiyelidir Iceri cicekaltliqlari kasacigin borucuguna beraber ve ya bir az ondan uzun enli hasiyelenmisdir Kasacigin uzunlugu 10 11 mm olub qifvaridir Borucugu tukcuklu bukuyu ag 10 qanadli tund qonur kenarlarina qeder catan damarciqlidir Cicek taci aciq qirmizidir Toxumu uzunsov olub uzunlugu 5 6 mm eni texminen 0 5 mm qonurdur May iyun aylarinda cicekleyir Tebietde esasen toxum vasitesile coxalir Ekologiyasi span Dag eteyinde quru gilli ve dasliq yamaclarda bitir Azerbaycanda yayilmasi span Azerbaycanin nadir ve relikt novudur Kicik Qafqazin simal hissesinde tebii areali vardir Istifadesi span Dekorativ bitki kimi xususi ehemiyyet kesb edir Edebiyyat span Flora Azerbajdzhana t 7 1957 Azerbaycanin Qirmizi ve Yasil Kitablari na tovsiye olunan bitki ve bitki formasiyalari 1996 Azerbaycan florasinin konspekti I III cildler 2005 2006 2008 Istinadlar span Tofiq Memmedov Elman Isgender Tariyel Talibov Azerbaycanin nadir agac ve kol bitkileri Baki Elm 2014 380 seh http dendrologiya az page id 112 Arxivlesdirilib 2019 11 17 at the Wayback Machine Takson eynilesdirmeleriWikidata Q17233825 Wikispecies Acantholimon fominii EoL 5490371 GBIF 4090255 iNaturalist 830970 IPNI 685983 1 NCBI 1851273 Plant List kew 2614713 POWO urn lsid ipni org names 685983 1 Tropicos 25400233 WFO wfo 0000513298 Kateqoriya Tis tisGizli kateqoriyalar Vikipediya Kartockasinda yanlis alem gosterilen biologiya meqaleleriVikipediya Sekilleri olmayan meqaleler tip takson Vikipediya Sekli olmayan orqanizmler haqqinda meqalelerVikinovlere istinadi olmayan meqalelerUTMX siz biologiya meqaleleriTaksonun latinca adindan istiqametlendirme olmayan biologiya meqaleleriTakson sablonu istifade olunan meqalelerTaksonbarda from parametri daxil edilmemis meqaleler
