Fatma Aliye Topuz (türk. Fatma Aliye Topuz 9 oktyabr 1862, Konstantinopol – 13 iyul 1936, İstanbul) — Türk yazıçısı, esseist, tərcüməçi və gender bərabərliyi uğrunda mübarizənin iştirakçısı. Fatma Aliye Topuz həm Türkiyədə, həm də İslam dünyasında ilk qadın roman yazıçı sayılır.
Fatma Aliye Topuz | |
---|---|
Doğum tarixi | 9 oktyabr 1862 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 13 iyul 1936(73 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri | |
Atası | Əhməd Cevdət paşa |
Fəaliyyəti | roman yazıçısı, esseist, felyetonçu[d], yazıçı, jurnalist |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Bioqrafiya
9 oktyabr 1862-ci ildə İstanbulda anadan olmuşdur. Əhməd Cövdət paşanın birinci qızı və yazıçı Emine Önasyanın böyük bacısı idi. Aliye Fatmanın anası Advie Rəbiyə xanım idi. 1866-cı ildə Fatmanın atası Misirə Vali vəzifəsinə təyin edilir. 1868-ci ilə qədər həyat yoldaşı və uşaqları ilə Hələbdə yaşamalı olur. 1875-ci ildə Cövdət Paşa Yunanıstana göndərildikdə, ailə altı ay Yanyada qalır. Nəhayət 1878-ci ildə Fatmanın ailəsi Dəməşqdə məskunlaşır.
Osmanlı İmperiyasındakı qızlar ümumi təhsil müəssisələrində təhsil almağa göndərilmirdilər. Ancaq Fatma maraqlanan bir uşaq olduğundan, qeyri-rəsmi bir ev təhsili almağı bacarmışdır. Ərəb və fransız dillərində danışmağı öyrənmişdi. 1879-cu ildə Fatma on yeddi yaşında ikən atası Osmanlı sultanı II Əbdülhəmidin köməkçisi və Plevna mühasirəsinin qəhrəmanı Qazi Osman Paşanın qardaşı oğlu Mehmet Faiq bəylə evlənir. Evlilikdən Fatma dörd qız uşağı dünyaya gətirir: Xədicə (1880), Ayişə (1884), Nimət (1900) və Zübeyde İsmət (1901).
Fatma ərindən daha savadlı olması səbəbindən evliliyin ilk illərində əri ona xarici dillərdə roman oxumağı qadağan edirdi.
Xeyriyə işləri
Fatma Aliye xeyriyyə işlərində fəal iştirak edirdi. 1897-ci ildə Osmanlı-Yunan müharibəsindən sonra əsgər ailələrinə dəstək olmaq məqsədilə Osmanlı Qadınlara Kömək Təşkilatı təsis edir. Bu ölkədəki ilk qadın təşkilatlarından biri idi. 1899-cu ildə II Sultan Əbdülhəmid tərəfindən mükafata layiq görülür.
Fatma qurulmasında da iştirak etmişdir. Bundan əlavə, 1910-cu illərdə İtaliya-Osmanlı müharibəsi və Balkan müharibələrindən sonra qurulan Osmanlı Qadınları Milli Müdafiə Komitəsində çalışmışdır.
Fatma Aliye Topuzun portreti (1934-cü ildə "Ad haqqında Qanun tətbiq edildikdən sonra" Topuz soyadını qəbul etmişdir) 2009-cu ildə buraxılmış 50 türk lirəsi əsginaslarında təsvir edilmişdir.
İstinadlar
- Aliye Topuz Fatma // Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (xorv.). 2009.
- Yunus, Ceyda. "Fatma Aliye kime uzak?" (Turkish). Milliyet. 2008-03-28. 2016-04-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-05-03.
- "E-9 Fifty Turkish Lira". TC Merkez Bankası. 2009-04-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-05-03.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Fatma Aliye Topuz turk Fatma Aliye Topuz 9 oktyabr 1862 Konstantinopol 13 iyul 1936 Istanbul Turk yazicisi esseist tercumeci ve gender beraberliyi ugrunda mubarizenin istirakcisi Fatma Aliye Topuz hem Turkiyede hem de Islam dunyasinda ilk qadin roman yazici sayilir Fatma Aliye TopuzDogum tarixi 9 oktyabr 1862 1862 10 09 Dogum yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasiVefat tarixi 13 iyul 1936 1936 07 13 73 yasinda Vefat yeri Istanbul Istanbul ili TurkiyeDefn yeri Ferikoy mezarligiAtasi Ehmed Cevdet pasaFealiyyeti roman yazicisi esseist felyetoncu d yazici jurnalist Vikianbarda elaqeli mediafayllarBioqrafiya9 oktyabr 1862 ci ilde Istanbulda anadan olmusdur Ehmed Covdet pasanin birinci qizi ve yazici Emine Onasyanin boyuk bacisi idi Aliye Fatmanin anasi Advie Rebiye xanim idi 1866 ci ilde Fatmanin atasi Misire Vali vezifesine teyin edilir 1868 ci ile qeder heyat yoldasi ve usaqlari ile Helebde yasamali olur 1875 ci ilde Covdet Pasa Yunanistana gonderildikde aile alti ay Yanyada qalir Nehayet 1878 ci ilde Fatmanin ailesi Demesqde meskunlasir Osmanli Imperiyasindaki qizlar umumi tehsil muessiselerinde tehsil almaga gonderilmirdiler Ancaq Fatma maraqlanan bir usaq oldugundan qeyri resmi bir ev tehsili almagi bacarmisdir Ereb ve fransiz dillerinde danismagi oyrenmisdi 1879 cu ilde Fatma on yeddi yasinda iken atasi Osmanli sultani II Ebdulhemidin komekcisi ve Plevna muhasiresinin qehremani Qazi Osman Pasanin qardasi oglu Mehmet Faiq beyle evlenir Evlilikden Fatma dord qiz usagi dunyaya getirir Xedice 1880 Ayise 1884 Nimet 1900 ve Zubeyde Ismet 1901 Fatma erinden daha savadli olmasi sebebinden evliliyin ilk illerinde eri ona xarici dillerde roman oxumagi qadagan edirdi Xeyriye isleriFatma Aliye xeyriyye islerinde feal istirak edirdi 1897 ci ilde Osmanli Yunan muharibesinden sonra esger ailelerine destek olmaq meqsedile Osmanli Qadinlara Komek Teskilati tesis edir Bu olkedeki ilk qadin teskilatlarindan biri idi 1899 cu ilde II Sultan Ebdulhemid terefinden mukafata layiq gorulur Fatma qurulmasinda da istirak etmisdir Bundan elave 1910 cu illerde Italiya Osmanli muharibesi ve Balkan muharibelerinden sonra qurulan Osmanli Qadinlari Milli Mudafie Komitesinde calismisdir Fatma Aliye Topuzun portreti 1934 cu ilde Ad haqqinda Qanun tetbiq edildikden sonra Topuz soyadini qebul etmisdir 2009 cu ilde buraxilmis 50 turk liresi esginaslarinda tesvir edilmisdir IstinadlarAliye Topuz Fatma Proleksis enciklopedija Opca i nacionalna enciklopedija xorv 2009 Yunus Ceyda Fatma Aliye kime uzak Turkish Milliyet 2008 03 28 2016 04 14 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 05 03 E 9 Fifty Turkish Lira TC Merkez Bankasi 2009 04 17 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 05 03