Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
1897-ci ildə Osmanlı-Yunan müharibəsi (digər adıyla "30 gün müharibəsi"), Osmanlı imperiyası ilə Yunanıstan krallığı arasında olan müharibədir. Təxminən bir ay davam edən müharibə Osmanlı imperiyasının qələbəsi ilə nəticələnmişdir.
| Osmanlı-Yunanıstan müharibəsi | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| Tarix | 17 aprel 1897- 19 may 1897 | ||
| Yeri | , Yunanıstan | ||
| Nəticəsi | Osmanlı imperiyasının qəti qələbəsi | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| | |||
| Komandan(lar) | |||
| | |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Müharibədən əvvəl
Osmanlı imperiyasına aid olan və İon dənizi sahilindəki Arta limanı 1878 Berlin müqaviləsinə görə 1881-ci ildə Yunanıstana verilmişdi. Bu genişlənmədən sonra Yunanıstanın yeni hədəfi Epir (Yanya vilayəti) və Krit adası idi. Bu bölgələrdəki əhalinin təxminən 2/3-ni təşkil edən Osmanlı rumları Yunanıstan tərəfindən Osmanlı imperiyasına davamlı qızışdırılırdı.
Yunanıstanın Osmanlı idarəsindəki rumları üsyana qaldırmaq cəhdlərinin davam etməsinə cavab olaraq Osmanlı imperiyası Yunanıstana müharibə elan etdi. Yunanlar xüsusilə sərt təbiəti olan yerlərdə Osmanlıya müqavimət göstərərək, Avropa dövlətləri ilə razılaşıb, ittifaq təşkil etməyi planlaşdırırdılar. Osmanlı qüvvələrini təşkil edən komandanlığındakı təxminən 120.000 nəfərlik orduya qarşı, yunan kralı vəliəhd şahzadəsi Konstantinin komandanlıq etdiyi 75 minlik yunan ordusu vuruşurdu.
Yunanıstan hərbi qüvvələrinin və mülkü partizan dəstələrinin sərhəd boyunca qırğınlar təşkil etməsi və Yunanıstan rəhbərliyinin bunun qarşısını almaq üçün bir iş görməmisə cavab olaraq, Osmanlı Avropa dövlətlərinə şikayət etmiş, lakin Avropa dövlətləri razılığa gələ bilmədikdən sonra Osmanlı özü müharibə elan etməyə məcbur olmşdular. Yunan və türk ordularıyla yanaşı yunan kralının Danimarka əsilli olmasına görə bir qrup Danimarkalı və İtaliyalı könüllülərdə bu müharibədə iştirak etmişdir.
Müharibənin başlanması
18 aprel, 1897-ci ildəki Milano keçidindəki ilk döyüş Osmanlı ordusunun qələbəsi ilə nəticələndi. Ancaq döyüşün yavaş templə davam etməsi səbəbi ilə böyük dövlətlərdən gələ biləcək bir müdaxiləni önləmək üçün Sultan II Əbdülhəmid Ədhəm paşaya müharibəni tezliklə bitirmək əmrini verdi. Beləliklə 25 aprel, 1897-ci ildə Yenişəhər, 28 aprel Tirhala ələ keçirildi. Yunan ordusu cənubdakı Dömekəyə doğru geri çəkilərkən, Ədhəm paşa komandanlığındakı Osmanlı ordusu şərqə doğru irəliləyərk 8 mayda çox böyük strateji əhəmiyyəti olan, liman-şəhər hesab edilən Volosovoya girdi. Dömekedə möhkəmlənən yunan ordusu, müdafiə döyüşü üslubunu seçdi. Yunanların güclərinə çox arxayın olmalarına baxmayaraq, 17 mayda baş verən şiddətli döyüşlərdə Osmanlı ordusu qalib gəldi. Dağılan və nizamsız şəkildə cənuba doğru qaçan yunan ordusunu təqib edən Osmanlı qoşunları, Avropanın diplomatik təzyiqləri başlayana qədər olduqca çox torpaq ələ keçirmək istəyirdi.
Müharibənin sonu
Osmanlı ordusunun paytaxt Afinaya girməsinə maneə qalmamışdı. Sədrəzəm Xəlil Rüfət Paşa Sultandan ordunun Afinaya girməsi üçün xahiş etmişdi. Bunun yunanlar üzərində psixoloji üstünlük yaradacağını düşünürdü, lakin rus çarı II Nikolayın şəxsən teleqraf çəkərək, Osmanlıdan dərhal müharibənin dayandırılmasını tələb etməsindən sonra, 19 mayda döyüşlər faktiki olaraq dayandırıldı. 20 may, 1897-ci ildə isə atəşkəş imzalandı.
Maraqlı faktlar
- Qızı Şadiyə Sultanın xatirələrinə görə, müharibə zamanı sultanın əmri ilə hərəmxanaya top-top bezlər gətirilmiş, sarayın bütün qadınları yaralı əsgərlər üçün geyimlər tikməklə məşğul olmuşdu.
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- Ekinci, Mehmet Uğur. The Unwanted War: The Diplomatic Background of the Ottoman-Greek War of 1897. Saarbrücken: VDM, 2009. ISBN 978-3-639-15456-6.
- Mehmet Uğur Ekinci, "The Origins of the 1897 Ottoman-Greek War: A Diplomatic History." Yüksek Lisans Tezi, Bilkent Üniversitesi Tarih Bölümü, Ankara, 2006, s. iv.
- Arpacı, Seyfullah, Sultan II Abdülhamid.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Osmanli Yunan muharibesi Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin 1897 ci ilde Osmanli Yunan muharibesi diger adiyla 30 gun muharibesi Osmanli imperiyasi ile Yunanistan kralligi arasinda olan muharibedir Texminen bir ay davam eden muharibe Osmanli imperiyasinin qelebesi ile neticelenmisdir Osmanli Yunanistan muharibesiTarix 17 aprel 1897 19 may 1897Yeri YunanistanNeticesi Osmanli imperiyasinin qeti qelebesiMunaqise terefleriOsmanli imperiyasi Yunanistan KralligiKomandan lar Edhem pasa I KonstantinTereflerin quvvesi120 000 75 000 Vikianbarda elaqeli mediafayllarMuharibeden evvelOsmanli imperiyasina aid olan ve Ion denizi sahilindeki Arta limani 1878 Berlin muqavilesine gore 1881 ci ilde Yunanistana verilmisdi Bu genislenmeden sonra Yunanistanin yeni hedefi Epir Yanya vilayeti ve Krit adasi idi Bu bolgelerdeki ehalinin texminen 2 3 ni teskil eden Osmanli rumlari Yunanistan terefinden Osmanli imperiyasina davamli qizisdirilirdi Saray ressami Fausto Zonaro terefinden cekilmis ve Osmanli ordusunun Afinaya irelileyisini canlandiran resm eseri Yunanistanin Osmanli idaresindeki rumlari usyana qaldirmaq cehdlerinin davam etmesine cavab olaraq Osmanli imperiyasi Yunanistana muharibe elan etdi Yunanlar xususile sert tebieti olan yerlerde Osmanliya muqavimet gostererek Avropa dovletleri ile razilasib ittifaq teskil etmeyi planlasdirirdilar Osmanli quvvelerini teskil eden komandanligindaki texminen 120 000 neferlik orduya qarsi yunan krali veliehd sahzadesi Konstantinin komandanliq etdiyi 75 minlik yunan ordusu vurusurdu Yunanistan herbi quvvelerinin ve mulku partizan destelerinin serhed boyunca qirginlar teskil etmesi ve Yunanistan rehberliyinin bunun qarsisini almaq ucun bir is gormemise cavab olaraq Osmanli Avropa dovletlerine sikayet etmis lakin Avropa dovletleri raziliga gele bilmedikden sonra Osmanli ozu muharibe elan etmeye mecbur olmsdular Yunan ve turk ordulariyla yanasi yunan kralinin Danimarka esilli olmasina gore bir qrup Danimarkali ve Italiyali konullulerde bu muharibede istirak etmisdir Muharibenin baslanmasi18 aprel 1897 ci ildeki Milano kecidindeki ilk doyus Osmanli ordusunun qelebesi ile neticelendi Ancaq doyusun yavas temple davam etmesi sebebi ile boyuk dovletlerden gele bilecek bir mudaxileni onlemek ucun Sultan II Ebdulhemid Edhem pasaya muharibeni tezlikle bitirmek emrini verdi Belelikle 25 aprel 1897 ci ilde Yeniseher 28 aprel Tirhala ele kecirildi Yunan ordusu cenubdaki Domekeye dogru geri cekilerken Edhem pasa komandanligindaki Osmanli ordusu serqe dogru irelileyerk 8 mayda cox boyuk strateji ehemiyyeti olan liman seher hesab edilen Volosovoya girdi Domekede mohkemlenen yunan ordusu mudafie doyusu uslubunu secdi Yunanlarin guclerine cox arxayin olmalarina baxmayaraq 17 mayda bas veren siddetli doyuslerde Osmanli ordusu qalib geldi Dagilan ve nizamsiz sekilde cenuba dogru qacan yunan ordusunu teqib eden Osmanli qosunlari Avropanin diplomatik tezyiqleri baslayana qeder olduqca cox torpaq ele kecirmek isteyirdi Muharibenin sonuOsmanli ordusunun paytaxt Afinaya girmesine manee qalmamisdi Sedrezem Xelil Rufet Pasa Sultandan ordunun Afinaya girmesi ucun xahis etmisdi Bunun yunanlar uzerinde psixoloji ustunluk yaradacagini dusunurdu lakin rus cari II Nikolayin sexsen teleqraf cekerek Osmanlidan derhal muharibenin dayandirilmasini teleb etmesinden sonra 19 mayda doyusler faktiki olaraq dayandirildi 20 may 1897 ci ilde ise ateskes imzalandi Maraqli faktlarQizi Sadiye Sultanin xatirelerine gore muharibe zamani sultanin emri ile heremxanaya top top bezler getirilmis sarayin butun qadinlari yarali esgerler ucun geyimler tikmekle mesgul olmusdu IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Ekinci Mehmet Ugur The Unwanted War The Diplomatic Background of the Ottoman Greek War of 1897 Saarbrucken VDM 2009 ISBN 978 3 639 15456 6 Mehmet Ugur Ekinci The Origins of the 1897 Ottoman Greek War A Diplomatic History Yuksek Lisans Tezi Bilkent Universitesi Tarih Bolumu Ankara 2006 s iv Arpaci Seyfullah Sultan II Abdulhamid Hemcinin baxXarici kecidler