fbpx
Wikipedia

Fərman Mahmudov

September 10, 2021

Fərman Rəsul oğlu Mahmudov (23 fevral 1940(1940-02-23), Böyük Əmili, Qutqaşen rayonu – 14 sentyabr 1996(1996-09-14), Bakı) — Azərbaycanlı arxeoloq.

Fərman Mahmudov
Fərman Rəsul oğlu Mahmudov
Doğum tarixi
Doğum yeri Böyük Əmili, Qutqaşen rayonu, Azərbaycan SSR, SSRİ
Vəfat tarixi (56 yaşında)
Vəfat yeri Bakı, Azərbaycan
Vətəndaşlığı SSRİ→
Azərbaycan
Milliyyəti Azərbaycanlı
Elm sahəsi Arxeologiya
Elmi dərəcəsi tarix elmləri namizədi
Elmi adı dosent
İş yeri AMEA Tarix İnstitutu (1962—1996)
Azərbaycan Dövlət Universitetinin Azərbaycan tarixi kafedrası
Təhsili Azərbaycan Dövlət Universiteti
Elmi rəhbəri Y.İ.Krupnov

Haqqında

Fərman Mahmudov 1940-cı ilin fevralın 23-də Qutqaşen rayonunun Böyük Əmili kəndində anadan olmuşdur. İbtidai təhsilini öz kəndlərində, orta təhsilini qonşu Hacıalılı kənd orta məktəbində başa vurmuşdur.

1957-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin Tarix fakültəsinə daxil olmuş, 1962-ci ildə oranı bitirmişdir. 1962-ci ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Tarix İnstitutuna işə qəbul edilmişdir. Burada baş laborant və kiçik elmi işçi vəzifəsində işləmişdir. Elə həmin ildən ömrünün sonuna qədər taleyini arxeologiya elminə bağlamış, bir sıra arxeoloji ekspedisiyalarda (Qəbələ, Qax və s.) iştirak etmiş, qısa bir müddətdə çöl-tədqiqat işlərinin sirlərini mənimsəmiş, 1963-1966-cı illərdə Tarix institutunun aspirantı olmuş, qafqazşünas Y.İ.Krupnovun elmi rəhbərliyi ilə işləmişdir.

Təcrübəli arxeoloq İ.H.Nərimanovla birgə işləməsi F.R.Mahmudovun həyatında mühüm rol oynamışdır. Onun tövsiyəsi ilə F.R.Mahmudova «Cənubi-Şərqi Azərbaycanın tunc və dəmir dövrünün əvvəllərində mədəniyyəti» mövzusu müəyyən edilir. F.R.Mahmudovun həmin zonada apardığı ilk qazıntılar bu mövzunun perspektivli olduğunu göstərir. Bir-birinin ardınca movzuya aid onlarla yaşayış məskənləri, qəbir abidələri, sənətkarlıq ocaqları aşkara çıxarılır.

1973-cü ildən başlayaraq F.R.Mahmudov artıq təcrübəli arxeoloq kimi həmin axtarışlara özü rəhbərlik edir, arxeoloji işlərin miqyası daha da genişləndirilir. Əsas diqqət Cəlilabad rayonunun Üçtəpə kəndi yanında yerləşən Əliköməktəpəsi adlı çoxtəbəqəli abidədə cəmləşdirilir. Burada eneolit təbəqəsi xüsusi maraq doğurur. Abidənin stratiqrafıyası müəyyən edilir, çoxlu miqdarda daş və sümük alətlər, saxsı məmulatı əldə edilir. Çiy kərpiclə hörülmüş kvadrat və dairəvi evlər aşkar edilir. Bir yarımqazma şəklində dairəvi otağın divarları suvanmış və boyaq ilə həndəsi naxışlanmışdır. Bütün Qafqazda həmin dövrə aid ilk tapıntı hesab edilən bu otağın məbəd olduğu güman edilir. Əliköməktəpəsindən yenə də Qafqazda ən qədim sayılan 20-dən artıq ikiyaruslu dulus kürələri aşkar edilir. Buradan tapılmış e.ə. IV minilliyə aid əhilləşdirilmiş at sümükləri Azərbaycanı bütün Avrasiyada atçılığın ilk vətəni hesab etməyə əsas verir. Azərbaycanın qədim əkinçilik və oturaq maldarlıq mərkəzi olduğu bir daha sübut edilir. Ümumiyyətlə, Muğanda 20-dən çox eneolit, 6-ilk tunc dövrü və bir neçə son tunc və ilk Dəmir dövrü abidələri qeydə alınır.

F.Mahmudov 1966-1967-ci illərdə Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasının Azərbaycan tarixi redaksiyasında işləmişdir.

F.R.Mahmudov 1979-cu ildə Tbilisi şəhərində öz namizədlik dissertasiyasını müvəffəqiyyətlə müdafiə edir.

Bundan sonra o, öz elmi fəaliyyətini pedaqoji fəaliyyətilə əlaqələndirmək qərarına gəlir. Azərbaycan Dövlət Universitetinin Azərbaycan tarixi kafedrasının dəvəti ilə həmin kafedraya işə qəbul edilir. Əvvəlcə müəllim, baş müəllim, daha sonra isə dosent vəzifələrində çalışır. F.Mahmudov «Azərbaycan tarixi üzrə qaynaqlar» adlı iri həcmli dərs vəsaiti və 1996-cı ildə kafedranın nəşr etdirdiyi «Azərbaycan tarixi» kitabının yazılmasına böyük əmək sərf etmişdir.

F. Mahmudov Yardımlı, Lerik Lənkəran və b. Azərbaycan rayonlarında da bir sıra arxeoloji tədqiqatlar aparıb.

14 sentyabr 1996-cı ildə fəqərə sümüyünün xərçəngi səbəbilə Bakıda vəfat edib, öz vəsiyyətinə uyğun olaraq doğulduğu Qəbələ rayonunun Böyük Əmili kəndində dəfn edilib.

F. Mahmudovun vəfatından çox sonra, 2008-ci ildə t.e.d., professor Qüdrət İsmayılzadənin elmi redaktorluğu ilə “Cənubi-Şərqi Azərbaycanın tunc və erkən dəmir dövrü mədəniyyəti” adlı kitab nəşr edilmişdir. Kitabda Cənubi-Şərqi Azərbaycanın tunc və erkən dəmir dövrü abidələri tarixi-arxeoloji baxımından ilk dəfə sistemləşdirilir, 30-dək arxeoloji baxımdan obyekt təhlil olunur, Muğan arxeoloji dəstəsinin fəaliyyət sahələri geniş işiqlandırılır. Jak de Morqan qardaşlarının arxeoloji işləri qeyd olunur, Uzuntəpə qəbirstanlığının, Lənkəran və Masallıda diyarşunaslıq muzeylərinin arxeoloji kolleksiyasına nəzər yetirilir. Dəfn adətlərinə, abidələrin xronologiyasına, interpretasiyaya geniş yer verilmişdir.

Ağdam rayonunun Ayaq Qərvənd kəndindən 2 km şərqdə, Sultanbud meşəsinin şimal-qərbində yerləşən 2010-cu ildə aşkar edilərək qeydiyyata alınmış Leylatəpə mədəniyyətinə aid eneolit dövrü yaşayış yerinə Fərman Mahmudovun şərəfinə Fərmantəpə adı verilib.

İlahiyyatçı Elşad Mahmudovun atasıdır.

Seçilmiş məqalələri

 
Fərman Mahmudovun bütün elmi məqalələri

Mənbə

  • Azərbaycanın cənub-qərb rayonlarının arxeoloji cəhətdən öyrənilməsinə dair. Azərb.SSR EA Tarix İnstitutu aspirantlarının 1-ci Elmi konfransının materialları. Bakı. 1965
  • Ağyazı düzənliyində Yaloylutəpə mədəniyyətinə aid abidə. Azərbaycanın maddi mədəniyyəti. Cild-6. Bakı: 1965
  • Azərbaycanın cənub rayonlarının ilk tunç dövrü abidələri haqqında. Azərb. SSR EA Tarix İnstitutu aspirantlarının 2-ci elmi konfransının məruzələrinin tezisləri. Bakı. 1966
  • Talış və Muğanın qədim mədəniyyətinə aid arxeoloji materiallar. Azərb. SSR EA Xəbərləri. №2. 1970
  • Qarqalartəpəsi və Əliköməktəpəsi yaşayış yerlərində 1971-ci ildə aparılmış arxeoloji tədqiqatlar. Azərbaycanda 1971-ci ildə aparılmış arxeoloji tədqiqatlar. Bakı. (İ.H. Nərimanovla şərikli). 1972
  • Əliköməktəpəsində arxeoloji qazıntılann ilkin yekunları // Azərbaycanda daş dövrü və eneolit. Bakı 1984.
  • Lənkəran yaxınlığındakı qədim qəbiristan haqqında. Azərb. SSR EA Xəbərləri. Tarix, fəlsəfə və hüquq seriyası. №4. 1974
  • Astara rayonundakı ilk tunc dövrü kurqanları haqqında. AMM. X cild. Bakı. 1987
  • Cəlilabad rayonunda arxeoloji axtarışlar. AMMTCTYKT. Bakı. 1991
  • Əliköməktəpəsində 1991-ci il qazıntıları. AMMTCTYKT. Bakı. 1992
  • Azərbaycan tarixi./1-3-cü bölmələr/. Bakı. 1996

İstinadlar

  1. Tarixin daş yaddaşı - daşlaşmış poeziya
  2. Tarixçi-arxeoloq-numizmat alim İlyas Babayev
  3. ↑ Q. Əhmədov, 2000, səh. 86
  4. QURUDƏRƏ KURQANI
  5. MİŞARÇAY ABİDƏLƏRİ
  6. Tufan Axundov: “Soyumun görkəmli şəxsiyyətlərinin ruhu qarşısında borcumu mən yalnız tədqiqat və nəşrlərlə ödəyə bilərəm”
  7. Sirli Cəlilabad: Açıq səma altındakı qədim abidə
  8. FRANSALI ALİM ƏLİKÖMƏKTƏPƏ ABİDƏSİNDƏN TAPILMIŞ QƏDİM AT QALIQLARINI TƏDQİQ EDƏCƏK
  9. Fransalı alim Cəlilabadda qədim at qalıqlarını araşdırır
  10. Anar Ağalarzadə, "Qədim “Muğan mədəniyyəti”nin kəşf olunduğu məkan", Azərbaycan.-2016.- 6 oktyabr.- S.7.
  11. Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyində Azərbaycanın arxeoloji qılınclar sərgisi…
  12. Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyinin arxeoloji qılınc kolleksiyası (FOTO)
  13. ↑ Q. Əhmədov, 2000, səh. 87
  14. Azərbaycan tarixi üzrə qaynaqlar / tərt. S. S. Əliyarlı [et al.] ; red. S. S. Əliyarlı. - Bakı : Çıraq, 2007. - 400 s. ; 22,5 sm. - 500 экз.. - ISBN 5-8025-0002-6 [1]
  15. Yardımlı rayonunda tunc dövrü abidələrində arxeoloji qazıntılar aparılıb
  16. Yardımlıda qədim yurd yerləri, kurqanlar aşkar edildi
  17. Lerik tarixi-arxeoloji abidələrlə zəngindir
  18. Lənkəranda qədim qəbiristanlıqda arxeoloji qazıntılar aparılacaq
  19. "Dost sözü", Millət qəzeti, səh. 7, №80 (511), 26 sentyabr 1996
  20. Azərbaycan arxeologiya elminin inkişafı və prioritet istiqamətləri
  21. F.R.Mahmudov “Cənubi-Şərqi Azərbaycanın tunc və erkən dəmir dövrü mədəniyyəti”. Bakı. 2008 (13,5 ç.v.)
  22. Azərbaycanda arxeoloji tədqiqatlar. Bakı, “Xəzər Universiteti” nəşriyyatı, 2015, səh. 90. ISBN 978-9952-8291-9-8
  23. Qafqaz arxeologiyası üçün yenilik: «Qarabağın arxeoloji abidələri xəritəsi» tərtib edilib
  24. Müstəqillik illərində Qarabağda arxeoloji tədqiqatlar
  25. Arxeoloji abidələrin elektron qeydiyyatı aparılır
  26. X.İ.Alməmmədov, E.H.Əliyev, Ş.N.Nəcəfov. Azərbaycanın qərb rayonlarında müxtəlif dövr arxeoloji abidələrin elektron qeydiyyatı və xəritələşməsi – Bakı: Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu, 2017. ISBN 978-9952-516-07-4 səh. 49-50
  27. İlahiyyatçı: “Peyğəmbərin xanımlarına şübhə ilə yanaşanların, hörmət etməyənlərin etiqadı pozuqdur” - MÜSAHİBƏ
  28. Q. Əhmədov, 2000, səh. 88-89

Mənbə

Həmçinin bax

  Vikianbarda Fərman Mahmudov ilə əlaqəli mediafayllar var.

Xarici keçidlər

September 10, 2021
fərman, mahmudov, fərman, rəsul, oğlu, mahmudov, fevral, 1940, 1940, böyük, əmili, qutqaşen, rayonu, sentyabr, 1996, 1996, bakı, azərbaycanlı, arxeoloq, fərman, rəsul, oğlu, mahmudovdoğum, tarixi, fevral, 1940doğum, yeri, böyük, əmili, qutqaşen, rayonu, azərba. Ferman Resul oglu Mahmudov 23 fevral 1940 1940 02 23 Boyuk Emili Qutqasen rayonu 14 sentyabr 1996 1996 09 14 Baki Azerbaycanli arxeoloq 1 2 Ferman MahmudovFerman Resul oglu MahmudovDogum tarixi 23 fevral 1940Dogum yeri Boyuk Emili Qutqasen rayonu Azerbaycan SSR SSRIVefat tarixi 14 sentyabr 1996 56 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanVetendasligi SSRI AzerbaycanMilliyyeti AzerbaycanliElm sahesi ArxeologiyaElmi derecesi tarix elmleri namizediElmi adi dosentIs yeri AMEA Tarix Institutu 1962 1996 Azerbaycan Dovlet Universitetinin Azerbaycan tarixi kafedrasiTehsili Azerbaycan Dovlet UniversitetiElmi rehberi Y I Krupnov Mundericat 1 Haqqinda 2 Secilmis meqaleleri 3 Istinadlar 4 Menbe 5 Hemcinin bax 6 Xarici kecidlerHaqqinda RedakteFerman Mahmudov 1940 ci ilin fevralin 23 de Qutqasen rayonunun Boyuk Emili kendinde anadan olmusdur Ibtidai tehsilini oz kendlerinde orta tehsilini qonsu Hacialili kend orta mektebinde basa vurmusdur 3 1957 ci ilde Azerbaycan Dovlet Universitetinin Tarix fakultesine daxil olmus 1962 ci ilde orani bitirmisdir 1962 ci ilde Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi Tarix Institutuna ise qebul edilmisdir Burada bas laborant ve kicik elmi isci vezifesinde islemisdir Ele hemin ilden omrunun sonuna qeder taleyini arxeologiya elmine baglamis bir sira arxeoloji ekspedisiyalarda Qebele Qax ve s istirak etmis qisa bir muddetde col tedqiqat islerinin sirlerini menimsemis 1963 1966 ci illerde Tarix institutunun aspiranti olmus qafqazsunas Y I Krupnovun elmi rehberliyi ile islemisdir 3 Tecrubeli arxeoloq I H Nerimanovla birge islemesi 4 F R Mahmudovun heyatinda muhum rol oynamisdir Onun tovsiyesi ile F R Mahmudova Cenubi Serqi Azerbaycanin tunc ve demir dovrunun evvellerinde medeniyyeti movzusu mueyyen edilir F R Mahmudovun hemin zonada apardigi ilk qazintilar bu movzunun perspektivli oldugunu gosterir Bir birinin ardinca movzuya aid onlarla yasayis meskenleri qebir abideleri senetkarliq ocaqlari askara cixarilir 3 1973 cu ilden baslayaraq F R Mahmudov artiq tecrubeli arxeoloq kimi hemin axtarislara ozu rehberlik edir arxeoloji islerin miqyasi daha da genislendirilir Esas diqqet Celilabad rayonunun 5 Uctepe kendi yaninda yerlesen Elikomektepesi adli coxtebeqeli abidede cemlesdirilir 6 Burada eneolit tebeqesi xususi maraq dogurur 7 Abidenin stratiqrafiyasi mueyyen edilir coxlu miqdarda das ve sumuk aletler saxsi memulati elde edilir Ciy kerpicle horulmus kvadrat ve dairevi evler askar edilir Bir yarimqazma seklinde dairevi otagin divarlari suvanmis ve boyaq ile hendesi naxislanmisdir Butun Qafqazda hemin dovre aid ilk tapinti hesab edilen bu otagin mebed oldugu guman edilir Elikomektepesinden yene de Qafqazda en qedim sayilan 20 den artiq ikiyaruslu dulus kureleri askar edilir Buradan tapilmis e e IV minilliye aid ehillesdirilmis at sumukleri Azerbaycani butun Avrasiyada atciligin ilk veteni hesab etmeye esas verir 8 9 Azerbaycanin qedim ekincilik ve oturaq maldarliq merkezi oldugu bir daha subut edilir Umumiyyetle Muganda 20 den cox eneolit 6 ilk tunc dovru ve bir nece son tunc ve ilk Demir dovru abideleri qeyde alinir 10 11 12 13 F Mahmudov 1966 1967 ci illerde Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasinin Azerbaycan tarixi redaksiyasinda islemisdir 13 F R Mahmudov 1979 cu ilde Tbilisi seherinde oz namizedlik dissertasiyasini muveffeqiyyetle mudafie edir 13 Bundan sonra o oz elmi fealiyyetini pedaqoji fealiyyetile elaqelendirmek qerarina gelir Azerbaycan Dovlet Universitetinin Azerbaycan tarixi kafedrasinin deveti ile hemin kafedraya ise qebul edilir Evvelce muellim bas muellim daha sonra ise dosent vezifelerinde calisir F Mahmudov Azerbaycan tarixi uzre qaynaqlar adli iri hecmli ders vesaiti 14 ve 1996 ci ilde kafedranin nesr etdirdiyi Azerbaycan tarixi kitabinin yazilmasina boyuk emek serf etmisdir 13 F Mahmudov Yardimli 15 16 Lerik 17 Lenkeran 18 ve b Azerbaycan rayonlarinda da bir sira arxeoloji tedqiqatlar aparib 14 sentyabr 1996 ci ilde feqere sumuyunun xercengi sebebile Bakida vefat edib oz vesiyyetine uygun olaraq doguldugu Qebele rayonunun Boyuk Emili kendinde defn edilib 19 F Mahmudovun vefatindan cox sonra 2008 ci ilde t e d professor Qudret Ismayilzadenin elmi redaktorlugu ile Cenubi Serqi Azerbaycanin tunc ve erken demir dovru medeniyyeti adli kitab nesr edilmisdir Kitabda Cenubi Serqi Azerbaycanin tunc ve erken demir dovru abideleri tarixi arxeoloji baximindan ilk defe sistemlesdirilir 30 dek arxeoloji baximdan obyekt tehlil olunur Mugan arxeoloji destesinin fealiyyet saheleri genis isiqlandirilir Jak de Morqan qardaslarinin arxeoloji isleri qeyd olunur 20 Uzuntepe qebirstanliginin Lenkeran ve Masallida diyarsunasliq muzeylerinin arxeoloji kolleksiyasina nezer yetirilir Defn adetlerine abidelerin xronologiyasina interpretasiyaya genis yer verilmisdir 21 Agdam rayonunun Ayaq Qervend kendinden 2 km serqde Sultanbud mesesinin simal qerbinde yerlesen 2010 cu ilde askar edilerek qeydiyyata alinmis 22 Leylatepe medeniyyetine aid 23 24 eneolit dovru yasayis yerine 25 Ferman Mahmudovun serefine Fermantepe adi verilib 26 Ilahiyyatci Elsad Mahmudovun atasidir 27 Secilmis meqaleleri Redakte Ferman Mahmudovun butun elmi meqaleleri Menbe 28 Azerbaycanin cenub qerb rayonlarinin arxeoloji cehetden oyrenilmesine dair Azerb SSR EA Tarix Institutu aspirantlarinin 1 ci Elmi konfransinin materiallari Baki 1965 Agyazi duzenliyinde Yaloylutepe medeniyyetine aid abide Azerbaycanin maddi medeniyyeti Cild 6 Baki 1965 Azerbaycanin cenub rayonlarinin ilk tunc dovru abideleri haqqinda Azerb SSR EA Tarix Institutu aspirantlarinin 2 ci elmi konfransinin meruzelerinin tezisleri Baki 1966 Talis ve Muganin qedim medeniyyetine aid arxeoloji materiallar Azerb SSR EA Xeberleri 2 1970 Qarqalartepesi ve Elikomektepesi yasayis yerlerinde 1971 ci ilde aparilmis arxeoloji tedqiqatlar Azerbaycanda 1971 ci ilde aparilmis arxeoloji tedqiqatlar Baki I H Nerimanovla serikli 1972 Elikomektepesinde arxeoloji qazintilann ilkin yekunlari Azerbaycanda das dovru ve eneolit Baki 1984 Lenkeran yaxinligindaki qedim qebiristan haqqinda Azerb SSR EA Xeberleri Tarix felsefe ve huquq seriyasi 4 1974 Astara rayonundaki ilk tunc dovru kurqanlari haqqinda AMM X cild Baki 1987 Celilabad rayonunda arxeoloji axtarislar AMMTCTYKT Baki 1991 Elikomektepesinde 1991 ci il qazintilari AMMTCTYKT Baki 1992 Azerbaycan tarixi 1 3 cu bolmeler Baki 1996Istinadlar RedakteBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Tarixin das yaddasi daslasmis poeziya Tarixci arxeoloq numizmat alim Ilyas Babayev 1 2 3 Q Ehmedov 2000 seh 86 QURUDERE KURQANI MISARCAY ABIDELERI Tufan Axundov Soyumun gorkemli sexsiyyetlerinin ruhu qarsisinda borcumu men yalniz tedqiqat ve nesrlerle odeye bilerem Sirli Celilabad Aciq sema altindaki qedim abide FRANSALI ALIM ELIKOMEKTEPE ABIDESINDEN TAPILMIS QEDIM AT QALIQLARINI TEDQIQ EDECEK Fransali alim Celilabadda qedim at qaliqlarini arasdirir Anar Agalarzade Qedim Mugan medeniyyeti nin kesf olundugu mekan Azerbaycan 2016 6 oktyabr S 7 Milli Azerbaycan Tarixi Muzeyinde Azerbaycanin arxeoloji qilinclar sergisi Milli Azerbaycan Tarixi Muzeyinin arxeoloji qilinc kolleksiyasi FOTO 1 2 3 4 Q Ehmedov 2000 seh 87 Azerbaycan tarixi uzre qaynaqlar tert S S Eliyarli et al red S S Eliyarli Baki Ciraq 2007 400 s 22 5 sm 500 ekz ISBN 5 8025 0002 6 1 Yardimli rayonunda tunc dovru abidelerinde arxeoloji qazintilar aparilib Yardimlida qedim yurd yerleri kurqanlar askar edildi Lerik tarixi arxeoloji abidelerle zengindir Lenkeranda qedim qebiristanliqda arxeoloji qazintilar aparilacaq Dost sozu Millet qezeti seh 7 80 511 26 sentyabr 1996 Azerbaycan arxeologiya elminin inkisafi ve prioritet istiqametleri F R Mahmudov Cenubi Serqi Azerbaycanin tunc ve erken demir dovru medeniyyeti Baki 2008 13 5 c v Azerbaycanda arxeoloji tedqiqatlar Baki Xezer Universiteti nesriyyati 2015 seh 90 ISBN 978 9952 8291 9 8 Qafqaz arxeologiyasi ucun yenilik Qarabagin arxeoloji abideleri xeritesi tertib edilib Musteqillik illerinde Qarabagda arxeoloji tedqiqatlar Arxeoloji abidelerin elektron qeydiyyati aparilir X I Almemmedov E H Eliyev S N Necefov Azerbaycanin qerb rayonlarinda muxtelif dovr arxeoloji abidelerin elektron qeydiyyati ve xeritelesmesi Baki Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti yaninda Elmin Inkisafi Fondu 2017 ISBN 978 9952 516 07 4 seh 49 50 Ilahiyyatci Peygemberin xanimlarina subhe ile yanasanlarin hormet etmeyenlerin etiqadi pozuqdur MUSAHIBE Q Ehmedov 2000 seh 88 89Menbe RedakteQara Ehmedov Azerbaycanin istedadli arxeoloqu Ferman Mahmudov Azerbaycan Arxeologiyasi 2000 Cild 2 Say 1 2 seh 86 89 ISSN 2218 0346 Ramin Memmedov Qebele Insanlar taleler ziyalilar II kitab Baki Sirvannesr 1996 seh 142 144Hemcinin bax Redakte Vikianbarda Ferman Mahmudov ile elaqeli mediafayllar var Fermantepe Talis Mugan medeniyyeti Azerbaycan arxeologiyasiXarici kecidler RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Ferman Mahmudov amp oldid 6007133, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.