1915-ci ildə Zəngəzur və İrəvan quberniyasının ərazisində 382 şiə məscidi, 9 sünni məscidi fəaliyyət göstərib. İrəvan quberniyasında məscidlərin artma dinamikası 1904-cü ildə 201, 1911-ci ildə 342, 1915-ci ildə 382 şəklində olub. Bu artım dinamikası bölgədə müsəlman əhalisinin sürətlə artmasından və bu ərazidə müsəlman ruhanilərinin güclü mövqeyindən xəbər verir. Məhəllə məscidləri Zəngəzurun Şəki, Vaqudi, Mərdhuz, Qarraq, Saldaş, Karkyal, Ağbəs, Ağbağ, Hacıəmi, Ballıqaya, Karkas, Çaralı, Xardcmaqlı, Dəstəkərd, Qalacıq, Cicimli 1, Cicimli 2, Qaroaçalı, Seydlər, Mollalar, Təzə Kilsə, Nərcan, Zor, Əfəndilər, Pasan, Xurtekes, Hacıqəmbər, Qarabağlar, Dəmirçilər, Dondarlı, Kurdaluq, Ulaclı, Saraclı, Dərzili, Oxçi, Kaqlar kəndlərində fəaliyyət göstərib. Ümumilikdə İrəvan quberniyasının Eçmiədzin uyezdində 36 məhəllə məscidi, Sürməli uyezdində 47 məhəllə məscidi, Şərur-Dərələyəz uyezdində 63 məhəllə məscidi, Novobayəzed uyezdində 14 məhəllə məscidi, İrəvan uyezdində 54 məhəllə məscidi fəaliyyət göstərib. Bu məscidlərdə quberniyada anadan olanların, ölənlərin, evlənənlərin, boşananların qeydiyyatı aparıb. Hər məhəllənin mollası qubernator tərəfindən təyin olunub. İrəvan şəhərinin özündə isə XX əsrin əvvəlinə kimi Qədim Şəhər, Çame, Hacı Novruzəlibəy, Hacı İmamverdibəy, Mirzə Səfibəy, Hacı Cəfərbəy məscidləri fəaliyyət göstərib. İrəvanın Came məscidi kompleksində iri mədrəsə binası da mövcud olub. Bu tarixi abidələrin əksəriyyəti ermənilər tərəfindən vəhşicəsinə məhv edilib, yaxud mənşəyi dəyişdirilib.
İrəvan məscidləri
1832-ci ildə İ.Şopen İrəvan şəhərində 12 məscid qeydə almışdı: Came məscidi, Qala məscidi, Şah Abbas məscidi, Zal xan məscidi, Novruzəli bəy məscidi, Sərtib xan məscidi, Hüseynəli xan məscidi, Hacı İmamverdibəy məscidi, Hacı Cəfərbəy məscidi və s. Erməni vandalları Qərbi Azərbaycan ərazisində salamat qalmış bir sıra Azərbaycan və bütün alban abidələrini erməniləşdirmişlər.
Göydələn minarələri olan İrəvan məscidləri şəhərin əsas siluetini səciyyələndirən qurğulardan idi. Belə məscidlərin elə 4-ü qalanın "Şəhər" adlı məhəlləsində yerləşirdi: "Novruzəli xan", "Hüseynəli xan" (Göy məscid), "Xoca Səfərbəy" və "Məhəmməd Sərtibxan" məscidləri. 1604-cü ildə I Şah Abbas İrəvan qalasını osmanlılardan azad edəndən sonra Sərdar sarayının şərq tərəfində möhtəşəm bir məscid inşa etdirdi. 1606-cı ildə inşa edilən bu məscidin memarı o vaxtın məşhur sənətkarı Şeyx Bahəddin idi. Gəncə məscidi ilə ümumi oxşarlığı olan İrəvan məscid kompleksinə mədrəsə, kitabxana, mehmanxana və müxtəlif təyinatlı tikililər daxil idi. 1918-ci ilə qədər məscid və ətrafındakı binalar kompleksi yarıuçuq da olsa, qalırdı. Sonralar tamamilə məhv edildi.
1725-ci ildə Rəcəb Paşa tərəfindən İrəvan qalasında yeni bir məscid inşa edildi. XVIII əsrdə Abbas Mirzə tərəfindən inşa etdirilən məscid də memarlıq üslubuna görə hər kəsi heyran edəcək gözəllikdə olmuşdur. Ruslar İrəvan qalasını işğal etdikdən sonra (1827) Abbas Mirzənin inşa etdirdiyi məscid tamamilə sökülmüş, Rəcəb Paşanın ucaltdırdığı məscidin yerində isə rus kilsəsi tikilmişdir.
Göy məscid adı ilə məşhur olan Hüseynəli xan məscidinin öncə dörd minarəsi olmuşdur. İkinci dünya müharibəsindən sonra məscidin üç minarəsini dağıtmışlar. Son dövrlərə qədər təkminarəli də olsa, Göy məscid İslam nişanəsi kimi şəhərdə diqqəti cəlb edən abidələrdən idi.
XX yüzilliyin əvvəllərinə qədər İrəvan qalasında 8 məscid fəaliyyət göstərmişdir. İndi onların izi belə qalmamışdır. İrəvan qalasında ən qədim məscid 1510-cu ildə Şah İsmayılın əmri ilə inşa olunmuşdur. 1918-ci ildə ermənilər həmin məscidə müsəlmanları dolduraraq, od vurub yandırmışlar. Məscid insanlarla birgə tamamilə yanıb külə dönmüşdür.
Ümumiyyətlə, 1912-ci ilə qədər Qərbi Azərbaycan (indiki Ermənistan) ərazisində İrəvan qəzasında 42, Eçmiədzin qəzasında 33, Zəngəzur qəzasında 35 məscid fəaliyyət göstərmişdir. Hazırda bu məscidlərin heç biri qalmamış, hamısı ermənilər tərəfindən dağıdılmışdır.
"Məscidlər" (azərb.). iravan.info. 2016-01-28. 2016-01-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-01-28.
İkili standartlarla əl-ələ saxtakarlıq: Ermənilər bircə məscidimizi saxlayıblar — FOTO
Avqust 02, 2021
ermənistandakı, məscidlərin, siyahısı, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin,. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Bu sehifenin neytralligi subhe dogurur Meqalede teref tutma ve ya pislemek meqsedi dasiyan ve dogrulugu subut edilmeyen fikirler oldugu iddia edilir Xahis olunur bu mesele ile elaqedar muzakirelerde istirak edesiniz 1915 ci ilde Zengezur ve Irevan quberniyasinin erazisinde 382 sie mescidi 9 sunni mescidi fealiyyet gosterib Irevan quberniyasinda mescidlerin artma dinamikasi 1904 cu ilde 201 1911 ci ilde 342 1915 ci ilde 382 seklinde olub Bu artim dinamikasi bolgede muselman ehalisinin suretle artmasindan ve bu erazide muselman ruhanilerinin guclu movqeyinden xeber verir Mehelle mescidleri Zengezurun Seki Vaqudi Merdhuz Qarraq Saldas Karkyal Agbes Agbag Haciemi Balliqaya Karkas Carali Xardcmaqli Destekerd Qalaciq Cicimli 1 Cicimli 2 Qaroacali Seydler Mollalar Teze Kilse Nercan Zor Efendiler Pasan Xurtekes Haciqember Qarabaglar Demirciler Dondarli Kurdaluq Ulacli Saracli Derzili Oxci Kaqlar kendlerinde fealiyyet gosterib Umumilikde Irevan quberniyasinin Ecmiedzin uyezdinde 36 mehelle mescidi Surmeli uyezdinde 47 mehelle mescidi Serur Dereleyez uyezdinde 63 mehelle mescidi Novobayezed uyezdinde 14 mehelle mescidi Irevan uyezdinde 54 mehelle mescidi fealiyyet gosterib Bu mescidlerde quberniyada anadan olanlarin olenlerin evlenenlerin bosananlarin qeydiyyati aparib Her mehellenin mollasi qubernator terefinden teyin olunub Irevan seherinin ozunde ise XX esrin evveline kimi Qedim Seher Came Haci Novruzelibey Haci Imamverdibey Mirze Sefibey Haci Ceferbey mescidleri fealiyyet gosterib Irevanin Came mescidi kompleksinde iri medrese binasi da movcud olub Bu tarixi abidelerin ekseriyyeti ermeniler terefinden vehsicesine mehv edilib yaxud menseyi deyisdirilib Mundericat 1 Irevan mescidleri 2 Istinadlar 3 Hemcinin bax 4 Xarici kecidlerIrevan mescidleri Redakte1832 ci ilde I Sopen Irevan seherinde 12 mescid qeyde almisdi Came mescidi Qala mescidi Sah Abbas mescidi Zal xan mescidi Novruzeli bey mescidi Sertib xan mescidi Huseyneli xan mescidi Haci Imamverdibey mescidi Haci Ceferbey mescidi ve s Ermeni vandallari Qerbi Azerbaycan erazisinde salamat qalmis bir sira Azerbaycan ve butun alban abidelerini ermenilesdirmisler 1 Goydelen minareleri olan Irevan mescidleri seherin esas siluetini seciyyelendiren qurgulardan idi Bele mescidlerin ele 4 u qalanin Seher adli mehellesinde yerlesirdi Novruzeli xan Huseyneli xan Goy mescid Xoca Seferbey ve Mehemmed Sertibxan mescidleri 1604 cu ilde I Sah Abbas Irevan qalasini osmanlilardan azad edenden sonra Serdar sarayinin serq terefinde mohtesem bir mescid insa etdirdi 1606 ci ilde insa edilen bu mescidin memari o vaxtin meshur senetkari Seyx Baheddin idi Gence mescidi ile umumi oxsarligi olan Irevan mescid kompleksine medrese kitabxana mehmanxana ve muxtelif teyinatli tikililer daxil idi 1918 ci ile qeder mescid ve etrafindaki binalar kompleksi yariucuq da olsa qalirdi Sonralar tamamile mehv edildi 1725 ci ilde Receb Pasa terefinden Irevan qalasinda yeni bir mescid insa edildi XVIII esrde Abbas Mirze terefinden insa etdirilen mescid de memarliq uslubuna gore her kesi heyran edecek gozellikde olmusdur Ruslar Irevan qalasini isgal etdikden sonra 1827 Abbas Mirzenin insa etdirdiyi mescid tamamile sokulmus Receb Pasanin ucaltdirdigi mescidin yerinde ise rus kilsesi tikilmisdir Goy mescid adi ile meshur olan Huseyneli xan mescidinin once dord minaresi olmusdur Ikinci dunya muharibesinden sonra mescidin uc minaresini dagitmislar Son dovrlere qeder tekminareli de olsa Goy mescid Islam nisanesi kimi seherde diqqeti celb eden abidelerden idi XX yuzilliyin evvellerine qeder Irevan qalasinda 8 mescid fealiyyet gostermisdir Indi onlarin izi bele qalmamisdir Irevan qalasinda en qedim mescid 1510 cu ilde Sah Ismayilin emri ile insa olunmusdur 1918 ci ilde ermeniler hemin mescide muselmanlari dolduraraq od vurub yandirmislar Mescid insanlarla birge tamamile yanib kule donmusdur Umumiyyetle 1912 ci ile qeder Qerbi Azerbaycan indiki Ermenistan erazisinde Irevan qezasinda 42 Ecmiedzin qezasinda 33 Zengezur qezasinda 35 mescid fealiyyet gostermisdir Hazirda bu mescidlerin hec biri qalmamis hamisi ermeniler terefinden dagidilmisdir Istinadlar Redakte Ermeni vandalizmine dur deyen yoxdurHemcinin bax RedakteErmenistanda islamXarici kecidler Redakte Mescidler azerb iravan info 2016 01 28 2016 01 28 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 01 28 Ikili standartlarla el ele saxtakarliq Ermeniler birce mescidimizi saxlayiblar FOTOMenbe https az wikipedia org w index php title Ermenistandaki mescidlerin siyahisi amp oldid 6029535, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
