fbpx
Wikipedia

Embrion

Avqust 22, 2021

Embrion — Embrion çoxhüceyrəli bir orqanizmin inkişafının başlanğıc mərhələsidir. Ümumiyyətlə, cinsi olaraq çoxalan orqanizmlərdə embrional inkişaf döllənmədən dərhal sonra başlayan və toxuma və orqanlar kimi bədən quruluşlarının meydana gəlməsi ilə davam edən həyat dövrünün bir hissəsidir. Hər bir embrion, ziqot kimi inkişafına, hüceyrələrin birləşməsindən (yəni bir dişi yumurtanın erkək sperma ilə mayalanmasından) əmələ gələn ayrı bir hüceyrə kimi başlayır. Embrional inkişafın ilk mərhələlərində, tək hüceyrəli bir ziqot, hüceyrələrin dolaşığına bənzəyən bir blastula meydana gətirmək üçün parçalanma adlanan bir çox sürətli hüceyrə bölgüsünə məruz qalır. Sonra blastula mərhələsindəki embrion hüceyrələri qastrulyasiya adlanan bir müddətdə özlərini təbəqələrə düzəltməyə başlayırlar. Bu təbəqələrin hər biri inkişaf edən çoxhüceyrəli orqanizmin sinir sistemi, birləşdirici toxuma və orqanlar kimi fərqli hissələrini meydana gətirir.

Embrion
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Etimologiya

İlk dəfə 14-cü əsrin ortalarında ingilis dilində təsdiqlənmiş "embrion" sözü orta əsrlərdə latınca "embrion"dan, özü isə yunan dilindən embμβρυον (embrion) gəlir. Hərifi mənası gənc deməkdir. Yunan termininin latınlaşdırılmış düzgün forması embriondur.

İnkişaf

Heyvan embrionları

Heyvanlarda mayalanma, hüceyrələrin birləşməsindən (məsələn, yumurta və sperma) əmələ gələn yeganə hüceyrə olan ziqotun yaradılması ilə embrional inkişaf prosesi ilə başlayır. Bir ziqotun çoxhüceyrəli bir embriona çevrilməsi bir çox tanınan mərhələdən keçir və bunlar tez-tez dekolte, blastula, qastrulyasiya və orqanogenezə bölünür.

Bölünmə, gübrələmədən sonra meydana gələn sürətli mitotik hüceyrə bölünmə dövrüdür. Bölünmə zamanı embrionun ümumi ölçüsü dəyişmir, ancaq bölündükcə fərdi hüceyrələrin ölçüsü sürətlə azalır və hüceyrələrin ümumi sayını artırır. Yarılma blastula meydana gəlməsi ilə nəticələnir.

Blastula mərhələsindəki bir embrion növlərə görə sarının üstündəki hüceyrələrin topu kimi və ya orta boşluğu əhatə edən içi boş bir hücrə kimi görünə bilər. Embrionun hüceyrələri bölünməyə və saylarını artırmağa davam edərkən RNT və zülallar kimi hüceyrələrdəki molekullar gen ekspresyonu, hüceyrə taleyinin spesifikasiyası kimi əsas inkişaf proseslərinə aktiv şəkildə kömək edir.

Qastrulyasiya, iki və ya daha çox hüceyrə qatının (cücərmə qatları) inkişafını əhatə edən embrional inkişafın növbəti mərhələsidir. İki qat əmələ gətirən heyvanlara diploblastik, üç qat əmələ gətirən heyvanlara (yastı qurdlardan insana qədər digər heyvanların əksəriyyəti) triploblastik deyilir. Triploblastik heyvanların qastrulyasiyası zamanı ektoderm, mezoderm və endoderm adlanan üç cücərmə təbəqəsi əmələ gəlir. Yetkin bir heyvanın bütün toxumaları və orqanları mənşəyini bu təbəqələrdən birinə qədər izləyə bilər . Məsələn, ektodermadan dərinin və sinir sisteminin epidermisi, mezodermadan damar sistemi, əzələlər, sümüklər və birləşdirici toxumalar, endodermadan isə daxili orqanlar meydana gətirir. Həzm sistemi və həzm sistemi və tənəffüs sisteminin epiteli. Embrionun quruluşunda görünən bir çox dəyişiklik qastrulyasiya zamanı baş verir, çünki müxtəlif cücərmə vərəqlərini təşkil edən hüceyrələr miqrasiya edir və əvvəlcədən dairəvi olan embrionun qaba bükülməsinə və ya qabartılmasına səbəb olur. Embrional dövr müxtəlif növlərə görə dəyişir. İnsanın inkişafında, konsepsiyadan sonra doqquzuncu həftədən sonra embrion əvəzinə "fetus" ifadəsi istifadə olunur , kleitrum adlı bir sümük görünən zaman embrional inkişaf tamamlanır. Yumurtadan çıxan heyvanlarda, məsələn quşlarda, cavan heyvanın balası çıxdıqdan sonra ümumiyyətlə artıq embrion deyilmir. Viviparous heyvanlarda (nəsilləri ən azı valideyn orqanında inkişaf edən heyvanlar), nəsil ümumiyyətlə valideyn daxilində embrion adlanır və artıq doğulduqdan və ya valideyn bədənindən çıxdıqdan sonra bir embrion sayılmır. Bununla birlikdə, yumurta içərisində və ya ana vəziyyətində meydana gələn inkişaf və böyümə dərəcəsi növlərdən fərqli olaraq çox dəyişir, belə ki, bir növdə yumurtadan çıxdıqdan və ya doğulduqdan sonra baş verən proseslər digər hadisələrdə bu hadisələrdən çox əvvəl baş verə bilər. Buna görə, bir dərsliyə görə, elm adamları ümumiyyətlə embriologiya sahəsini heyvanların inkişafını öyrənmək kimi geniş mənada şərh edirlər.

Bitki embrionları

 
The inside of a Ginkgo seed, showing the embryo

Çiçəkli bitkilər (angiospermlər) haploid yumurtanın sperma ilə döllənməsindən sonra embrionlar yaradır. Hər iki hüceyrənin DNT-si birləşərək bir embriona çevriləcək diploid, birhüceyrəli ziqot əmələ gətirir. Embrional inkişaf zamanı bir neçə dəfə bölünən ziqot toxumun bir hissəsidir. Digər toxum komponentlərinə bitkinin böyüyən embrionunu dəstəkləyən endosperm, qidalandırıcı toxuma və qoruyucu bir xarici örtük olan toxum örtüyü daxildir. Ziqotanın ilk hüceyrə bölgüsü asimmetrikdir, nəticədə embrionun bir kiçik hüceyrəsi (apikal hüceyrə) və bir böyük hüceyrəsi (bazal hüceyrəsi) var. Kiçik apikal hüceyrə sonda yetkin bitkinin kök, yarpaq və kök kimi quruluşlarının əksəriyyətinə səbəb olur. Daha böyük bazal hüceyrə embrionu endospermə bağlayan bir süspensor əmələ gətirir ki, qida maddələri aralarından keçsin. Bitki embrionunun hüceyrələri bölünməyə və ümumi görünüşləri ilə adlandırılan inkişaf mərhələlərini keçməyə davam edirlər: kürə, ürək və torpedo. Qlobus mərhələsində üç əsas toxuma növü (dəri və damar) ayırd edilə bilər. Dəri toxuması bir bitkinin epidermisini və ya xarici örtüyünü, yerüstü toxuması fotosintez, qaynaq saxlama və fiziki dəstək funksiyalarını yerinə yetirən daxili bitki materialını meydana gətirir və damar toxuması ksilem kimi birləşdirici toxuma meydana gətirir. Ürək mərhələsində bir və ya iki kotiledon (cücərti yarpaqları) əmələ gəlir. Meristemlər (kök hüceyrə fəaliyyət mərkəzləri) torpedo mərhələsində inkişaf edir və nəticədə ömrü boyu yetkin bir bitkinin yetkin toxumalarının çoxunu istehsal edəcəkdir. Embrional böyümənin sonunda toxumlar cücərmədən əvvəl ümumiyyətlə hərəkətsiz vəziyyətə gəlir. Embrion cücərməyə (bir toxumdan böyüməyə) və ilk həqiqi yarpağını əmələ gətirməyə başladıqda, fidan və ya cücərmə adlanır.

Tədqiqat və texnologiya

Bioloji proseslər

Bir çox bitki və heyvan növünün embrionları, kök hüceyrələr, təkamül və inkişaf, hüceyrələrin bölünməsi, və gen ifadəsi kimi mövzuları öyrənmək üçün dünyanın bioloji tədqiqat laboratoriyalarında öyrənilir. Nobel Fiziologiya və Tibb Mükafatına layiq görülmüş embrionlarda edilən elmi kəşflərə misal olaraq, əvvəlcə amfibiya embrionlarında rast gəlinən bir qrup hüceyrə sinfi toxumasını meydana gətirən Spemann-Mangold təşkilatçısı və bədən seqmentlərinə səbəb olan genlər var.

Köməkçi reproduktiv texnologiyalar

Köməkçi reproduktiv texnologiyalardan (ART) istifadə edərək embrionların yaradılması və ya manipulyasiyası insanlarda və digər heyvanlarda məhsuldarlıq problemlərinin həlli, habelə kənd təsərrüfatı növlərinin selektiv yetişdirilməsi üçün istifadə olunur. 1987–2015-ci illərdə yalnız Amerika Birləşmiş Ştatlarında, ekstrakorporal gübrələmə daxil olmaqla ART metodları təxminən 1 milyon insanın dünyaya gəlməsi ilə nəticələndi. Digər klinik texnologiyalar, ekstrakorporal gübrələmə-də istifadə üçün embrionlar seçilmədən əvvəl aneuploidiya kimi müəyyən ciddi genetik anomaliyaları aşkar edə bilən preimplantasiya genetik diaqnozunu (PGD) əhatə edir. Bəziləri, potensial bir xəstəlik qarşısının alınması yolu olaraq istifadə edərək insan embrionlarının genetik düzəlişini təklif etdilər, lakin bu, elmi cəmiyyət tərəfindən geniş şəkildə qınandı.

ART metodları, inək və donuz kimi təsərrüfat heyvanlarının, istədikləri xüsusiyyətlərə görə seçmə üsulla yetişdirilməsi və ya nəsil sayını artıraraq gəlirliliyini artırmaq üçün də istifadə olunur. Məsələn, təbii çoxalmada inəklər adətən ildə bir buzov istehsal edir, ekstrakorporal gübrələmə isə süd məhsuldarlığını ildə 9–12 dana qədər artırır . Ekstrakorporal gübrələmə və növlər arasında hüceyrə nüvə köçürülməsi (iSCNT) klonlaşdırılması da daxil olmaqla digər ART üsulları, şimal ağ kərgədan çita, və nərə balığı kimi nəsli kəsilməkdə olan və ya həssas növlərin sayını artırmaq cəhdlərində də istifadə olunur.

Bitki və heyvanların biomüxtəlifliyinin yenidən qorunması

Genetik ehtiyatların kriopreservasiyası, gələcəkdə istifadə üçün qorumaq üçün heyvanlardan və ya bitkilərdən embrionlar, toxumlar və ya qametlər kimi reproduktiv materialların aşağı temperaturda toplanmasını və saxlanmasını əhatə edir. Heyvan növləri üçün bəzi geniş miqyaslı krio-mühafizə səylərinə İngiltərənin dondurulmuş gəmisi də daxil olmaqla dünyanın müxtəlif yerlərində 'dondurulmuş zooparklar' daxildir, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində Nəsli Tükənmək üzrə Vəhşi Yaşam Mərkəzi və ABŞ-dakı San Diego Zooparkında İnstitut Mühafizəsi. 2018-ci ilədək, xüsusilə kütləvi yox olma və ya digər qlobal fövqəladə vəziyyətlərdə bitki bioloji müxtəlifliyini saxlamaq və qorumaq üçün təxminən 1700 toxum ehtiyatı istifadə edilmişdir. Norveçdəki Svalbarddakı Global Seed Vault, ən çox bitki reproduktiv toxuma kolleksiyasına sahibdir, bir milyondan çox nümunə –18 ° C (0 ° F) -də saxlanılır.

Fosilləşmiş embrionlar

Fosilləşdirilmiş heyvan embrionları prekembriyadan məlumdur və Kembri dövründə çox sayda rast gəlinir. Fosilləşmiş dinozavr embrionları belə tapıldı.

İstinadlar

  1. ἔμβρυον 2013-05-31 at the Wayback Machine, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus
  2. ἔμβρυος 2013-05-31 at the Wayback Machine, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus
  3. ἐν 2013-05-31 at the Wayback Machine, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus
  4. βρύω 2013-05-31 at the Wayback Machine, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus
  5. βρύω 2013-05-31 at the Wayback Machine, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus
  6. "24.6. Fertilization and Early Embryonic Development – Concepts of Biology – 1st Canadian Edition". opentextbc.ca. İstifadə tarixi: 2019-10-30.
  7. "The Role of Biotechnology in Exploring and Protecting Agricultural Genetic Resources". www.fao.org. İstifadə tarixi: 2020-04-15.
  8. Gilbert, Scott F. (2000). "The Circle of Life: The Stages of Animal Development". Developmental Biology. 6th Edition (ingilis).
  9. . 11e.devbio.com. 2019-10-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-07.
  10. Balinsky, Boris Ivan (1975). An Introduction to Embryology (Fourth). W.B. Saunders Company. ISBN 0-7216-1518-X.
  11. Heasman, Janet (2006-04-01). "Patterning the early Xenopus embryo". Development (ingilis). 133 (7): 1205–1217. doi:10.1242/dev.02304. ISSN 0950-1991. PMID 16527985.
  12. Zorn, Aaron M.; Wells, James M. (2009). "Vertebrate Endoderm Development and Organ Formation". Annual Review of Cell and Developmental Biology. 25: 221–251. doi:10.1146/annurev.cellbio.042308.113344. ISSN 1081-0706. PMC 2861293. PMID 19575677.
  13. Nowotschin, Sonja; Hadjantonakis, Anna-Katerina; Campbell, Kyra (2019-06-01). "The endoderm: a divergent cell lineage with many commonalities". Development (ingilis). 146 (11): dev150920. doi:10.1242/dev.150920. ISSN 0950-1991. PMC 6589075. PMID 31160415.
  14. "Process of Eukaryotic Embryonic Development | The Embryo Project Encyclopedia". embryo.asu.edu. İstifadə tarixi: 2019-11-07.
  15. Lee, Alicia. "Two cheetah cubs were born for the first time by IVF. The breakthrough offers hope for the threatened species". CNN. İstifadə tarixi: 2020-04-15.
  16. Hartenstein, Volker; Stollewerk, Angelika (2015-02-23). "The Evolution of Early Neurogenesis". Developmental Cell. 32 (4): 390–407. doi:10.1016/j.devcel.2015.02.004. ISSN 1534-5807. PMC 5987553. PMID 25710527.
  17. "Embryo vs. Fetus: The First 27 Weeks of Pregnancy". MedicineNet (ingilis). İstifadə tarixi: 2019-11-07.
  18. Fatira, Effrosyni; Havelka, Miloš; Labbé, Catherine; Depincé, Alexandra; Iegorova, Viktoriia; Pšenička, Martin; Saito, Taiju (2018-04-16). "Application of interspecific Somatic Cell Nuclear Transfer (iSCNT) in sturgeons and an unexpectedly produced gynogenetic sterlet with homozygous quadruple haploid". Scientific Reports (ingilis). 8 (1): 5997. Bibcode:2018NatSR...8.5997F. doi:10.1038/s41598-018-24376-1. ISSN 2045-2322. PMC 5902484. PMID 29662093.
  19. Kimmel, Charles B.; Ballard, William W.; Kimmel, Seth R.; Ullmann, Bonnie; Schilling, Thomas F. (1995). "Stages of embryonic development of the zebrafish". Developmental Dynamics (ingilis). 203 (3): 253–310. doi:10.1002/aja.1002030302. ISSN 1097-0177. PMID 8589427. (#parameter_ignored)
  20. Sample, Ian (2019-09-11). "Scientists use IVF procedures to help save near-extinct rhinos". The Guardian (ingilis). ISSN 0261-3077. İstifadə tarixi: 2020-04-15.
  21. "seed | Form, Function, Dispersal, & Germination". Encyclopedia Britannica (ingilis). İstifadə tarixi: 2019-11-09.
  22. "Chapter 12A. Plant Development". biology.kenyon.edu. İstifadə tarixi: 2019-11-09.
  23. Blondin, P. (January 2016). "Logistics of large scale commercial IVF embryo production". Reproduction, Fertility, and Development. 29 (1): 32–36. doi:10.1071/RD16317. ISSN 1031-3613. PMID 28278791.
  24. (ingilis). 2020-07-31 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-15.
  25. Fletcher, Amy Lynn (2014). "Bio-Interventions: Cloning Endangered Species as Wildlife Conservation". In Fletcher, Amy Lynn (ed.). Mendel's Ark. Mendel's Ark: Biotechnology and the Future of Extinction (ingilis). Springer Netherlands. 49–66. doi:10.1007/978-94-017-9121-2_4. ISBN 978-94-017-9121-2.
  26. Hove, Colette A. ten; Lu, Kuan-Ju; Weijers, Dolf (2015-02-01). "Building a plant: cell fate specification in the early Arabidopsis embryo". Development (ingilis). 142 (3): 420–430. doi:10.1242/dev.111500. ISSN 0950-1991. PMID 25605778.
  27. "Germination and Seedling Emergence". Forage Information System (ingilis). 2016-03-28. İstifadə tarixi: 2019-11-09.
  28. "Vascular Tissue". Biology Dictionary (ingilis). 2018-05-21. İstifadə tarixi: 2019-11-09.
  29. Penfield, Steven (2017-09-11). "Seed dormancy and germination". Current Biology (ingilis). 27 (17): R874–R878. doi:10.1016/j.cub.2017.05.050. ISSN 0960-9822. PMID 28898656.
  30. "A vast crypt was built to protect humans from the apocalypse. But doomsday might already be here". The Independent (ingilis). 2018-03-04. İstifadə tarixi: 2020-04-15.
  31. "GLOSSARY G". www2.estrellamountain.edu. İstifadə tarixi: 2019-11-09.
  32. "Svalbard Global Seed Vault". Crop Trust (ingilis). İstifadə tarixi: 2020-04-15.
  33. "Experts Are Calling for a Ban on Gene Editing of Human Embryos. Here's Why They're Worried". Time (ingilis). İstifadə tarixi: 2020-04-15.
  34. "Life Cycle - in a nutshell - bryophyte". www.anbg.gov.au (ingilis). İstifadə tarixi: 2019-11-14.
  35. "Plant development - Nutritional dependence of the embryo". Encyclopedia Britannica (ingilis). İstifadə tarixi: 2019-11-14.
  36. "Bryophytes – Biology 2e". opentextbc.ca. İstifadə tarixi: 2019-11-14.
  37. . formosa.ntm.gov.tw. 2019-11-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-11-09.
  38. Cyranoski, David; Ledford, Heidi (2018-11-26). "Genome-edited baby claim provokes international outcry". Nature (ingilis). 563 (7733): 607–608. Bibcode:2018Natur.563..607C. doi:10.1038/d41586-018-07545-0. PMID 30482929. (#parameter_ignored)
  39. Mummery, Christine; van de Stolpe, Anja; Roelen, Bernard A. J.; Clevers, Hans, eds. (2014-01-01), "Chapter 4 - Of Mice and Men: The History of Embryonic Stem Cells", Stem Cells (Second Edition), Academic Press, 69–100, ISBN 9780124115514, İstifadə tarixi: 2019-11-14
  40. Martín-Durán, José M.; Monjo, Francisco; Romero, Rafael (2012). "Planarian embryology in the era of comparative developmental biology". The International Journal of Developmental Biology. 56 (1–3): 39–48. doi:10.1387/ijdb.113442jm. ISSN 1696-3547. PMID 22450993.
  41. Kumar, Megha; Pushpa, Kumari; Mylavarapu, Sivaram V. S. (July 2015). "Splitting the cell, building the organism: Mechanisms of cell division in metazoan embryos". IUBMB Life. 67 (7): 575–587. doi:10.1002/iub.1404. ISSN 1521-6551. PMC 5937677. PMID 26173082.
  42. Jukam, David; Shariati, S. Ali M.; Skotheim, Jan M. (2017-08-21). "Zygotic Genome Activation in Vertebrates". Developmental Cell. 42 (4): 316–332. doi:10.1016/j.devcel.2017.07.026. ISSN 1878-1551. PMC 5714289. PMID 28829942.
  43. "Spemann-Mangold Organizer | The Embryo Project Encyclopedia". embryo.asu.edu. İstifadə tarixi: 2019-11-14.
  44. "The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1995". NobelPrize.org (ingilis). İstifadə tarixi: 2019-11-14.

Avqust 22, 2021
embrion, çoxhüceyrəli, orqanizmin, inkişafının, başlanğıc, mərhələsidir, ümumiyyətlə, cinsi, olaraq, çoxalan, orqanizmlərdə, embrional, inkişaf, döllənmədən, dərhal, sonra, başlayan, toxuma, orqanlar, kimi, bədən, quruluşlarının, meydana, gəlməsi, ilə, davam, . Embrion Embrion coxhuceyreli bir orqanizmin inkisafinin baslangic merhelesidir 1 Umumiyyetle cinsi olaraq coxalan orqanizmlerde embrional inkisaf dollenmeden derhal sonra baslayan ve toxuma ve orqanlar kimi beden quruluslarinin meydana gelmesi ile davam eden heyat dovrunun bir hissesidir Her bir embrion ziqot kimi inkisafina huceyrelerin birlesmesinden yeni bir disi yumurtanin erkek sperma ile mayalanmasindan emele gelen ayri bir huceyre kimi baslayir 2 Embrional inkisafin ilk merhelelerinde tek huceyreli bir ziqot huceyrelerin dolasigina benzeyen bir blastula meydana getirmek ucun parcalanma adlanan bir cox suretli huceyre bolgusune meruz qalir Sonra blastula merhelesindeki embrion huceyreleri qastrulyasiya adlanan bir muddetde ozlerini tebeqelere duzeltmeye baslayirlar Bu tebeqelerin her biri inkisaf eden coxhuceyreli orqanizmin sinir sistemi birlesdirici toxuma ve orqanlar kimi ferqli hisselerini meydana getirir 3 Embrion Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Etimologiya 2 Inkisaf 2 1 Heyvan embrionlari 2 2 Bitki embrionlari 3 Tedqiqat ve texnologiya 3 1 Bioloji prosesler 3 2 Komekci reproduktiv texnologiyalar 3 3 Bitki ve heyvanlarin biomuxtelifliyinin yeniden qorunmasi 4 Fosillesmis embrionlar 5 IstinadlarEtimologiya RedakteIlk defe 14 cu esrin ortalarinda ingilis dilinde tesdiqlenmis embrion sozu orta esrlerde latinca embrion dan ozu ise yunan dilinden embmbryon embrion gelir 4 Herifi menasi genc demekdir Yunan termininin latinlasdirilmis duzgun formasi embriondur 5 Inkisaf RedakteHeyvan embrionlari Redakte Heyvanlarda mayalanma huceyrelerin birlesmesinden meselen yumurta ve sperma emele gelen yegane huceyre olan ziqotun yaradilmasi ile embrional inkisaf prosesi ile baslayir 6 7 Bir ziqotun coxhuceyreli bir embriona cevrilmesi bir cox taninan merheleden kecir ve bunlar tez tez dekolte blastula qastrulyasiya ve orqanogeneze bolunur 8 Bolunme gubrelemeden sonra meydana gelen suretli mitotik huceyre bolunme dovrudur Bolunme zamani embrionun umumi olcusu deyismir ancaq bolundukce ferdi huceyrelerin olcusu suretle azalir ve huceyrelerin umumi sayini artirir 9 Yarilma blastula meydana gelmesi ile neticelenir 10 Blastula merhelesindeki bir embrion novlere gore sarinin ustundeki huceyrelerin topu kimi ve ya orta boslugu ehate eden ici bos bir hucre kimi gorune biler 11 Embrionun huceyreleri bolunmeye ve saylarini artirmaga davam ederken RNT ve zulallar kimi huceyrelerdeki molekullar gen ekspresyonu huceyre taleyinin spesifikasiyasi kimi esas inkisaf proseslerine aktiv sekilde komek edir Qastrulyasiya iki ve ya daha cox huceyre qatinin cucerme qatlari inkisafini ehate eden embrional inkisafin novbeti merhelesidir 12 Iki qat emele getiren heyvanlara diploblastik uc qat emele getiren heyvanlara yasti qurdlardan insana qeder diger heyvanlarin ekseriyyeti triploblastik deyilir Triploblastik heyvanlarin qastrulyasiyasi zamani ektoderm mezoderm ve endoderm adlanan uc cucerme tebeqesi emele gelir 13 Yetkin bir heyvanin butun toxumalari ve orqanlari menseyini bu tebeqelerden birine qeder izleye biler Meselen ektodermadan derinin ve sinir sisteminin epidermisi mezodermadan damar sistemi ezeleler sumukler ve birlesdirici toxumalar endodermadan ise daxili orqanlar meydana getirir 14 Hezm sistemi ve hezm sistemi ve teneffus sisteminin epiteli 15 Embrionun qurulusunda gorunen bir cox deyisiklik qastrulyasiya zamani bas verir cunki muxtelif cucerme vereqlerini teskil eden huceyreler miqrasiya edir ve evvelceden dairevi olan embrionun qaba bukulmesine ve ya qabartilmasina sebeb olur 16 Embrional dovr muxtelif novlere gore deyisir Insanin inkisafinda konsepsiyadan sonra doqquzuncu hefteden sonra embrion evezine fetus ifadesi istifade olunur kleitrum adli bir sumuk gorunen zaman embrional inkisaf tamamlanir 17 Yumurtadan cixan heyvanlarda meselen quslarda cavan heyvanin balasi cixdiqdan sonra umumiyyetle artiq embrion deyilmir 18 Viviparous heyvanlarda nesilleri en azi valideyn orqaninda inkisaf eden heyvanlar nesil umumiyyetle valideyn daxilinde embrion adlanir ve artiq dogulduqdan ve ya valideyn bedeninden cixdiqdan sonra bir embrion sayilmir 19 Bununla birlikde yumurta icerisinde ve ya ana veziyyetinde meydana gelen inkisaf ve boyume derecesi novlerden ferqli olaraq cox deyisir bele ki bir novde yumurtadan cixdiqdan ve ya dogulduqdan sonra bas veren prosesler diger hadiselerde bu hadiselerden cox evvel bas vere biler 20 Buna gore bir dersliye gore elm adamlari umumiyyetle embriologiya sahesini heyvanlarin inkisafini oyrenmek kimi genis menada serh edirler 21 Bitki embrionlari Redakte The inside of a Ginkgo seed showing the embryo Cicekli bitkiler angiospermler haploid yumurtanin sperma ile dollenmesinden sonra embrionlar yaradir Her iki huceyrenin DNT si birleserek bir embriona cevrilecek diploid birhuceyreli ziqot emele getirir 22 Embrional inkisaf zamani bir nece defe bolunen ziqot toxumun bir hissesidir Diger toxum komponentlerine bitkinin boyuyen embrionunu destekleyen endosperm qidalandirici toxuma ve qoruyucu bir xarici ortuk olan toxum ortuyu daxildir 23 Ziqotanin ilk huceyre bolgusu asimmetrikdir neticede embrionun bir kicik huceyresi apikal huceyre ve bir boyuk huceyresi bazal huceyresi var 24 Kicik apikal huceyre sonda yetkin bitkinin kok yarpaq ve kok kimi quruluslarinin ekseriyyetine sebeb olur Daha boyuk bazal huceyre embrionu endosperme baglayan bir suspensor emele getirir ki qida maddeleri aralarindan kecsin 25 Bitki embrionunun huceyreleri bolunmeye ve umumi gorunusleri ile adlandirilan inkisaf merhelelerini kecmeye davam edirler kure urek ve torpedo 26 27 Qlobus merhelesinde uc esas toxuma novu deri ve damar ayird edile biler Deri toxumasi bir bitkinin epidermisini ve ya xarici ortuyunu yerustu toxumasi fotosintez qaynaq saxlama ve fiziki destek funksiyalarini yerine yetiren daxili bitki materialini meydana getirir ve damar toxumasi ksilem kimi birlesdirici toxuma meydana getirir 28 Urek merhelesinde bir ve ya iki kotiledon cucerti yarpaqlari emele gelir 29 Meristemler kok huceyre fealiyyet merkezleri torpedo merhelesinde inkisaf edir ve neticede omru boyu yetkin bir bitkinin yetkin toxumalarinin coxunu istehsal edecekdir Embrional boyumenin sonunda toxumlar cucermeden evvel umumiyyetle hereketsiz veziyyete gelir 30 Embrion cucermeye bir toxumdan boyumeye ve ilk heqiqi yarpagini emele getirmeye basladiqda fidan ve ya cucerme adlanir 31 32 Tedqiqat ve texnologiya RedakteBioloji prosesler Redakte Bir cox bitki ve heyvan novunun embrionlari kok huceyreler tekamul ve inkisaf 33 huceyrelerin bolunmesi ve gen ifadesi kimi movzulari oyrenmek ucun dunyanin bioloji tedqiqat laboratoriyalarinda oyrenilir 34 Nobel Fiziologiya ve Tibb Mukafatina layiq gorulmus embrionlarda edilen elmi kesflere misal olaraq evvelce amfibiya embrionlarinda rast gelinen bir qrup huceyre sinfi toxumasini meydana getiren Spemann Mangold teskilatcisi ve beden seqmentlerine sebeb olan genler var 35 Komekci reproduktiv texnologiyalar Redakte Komekci reproduktiv texnologiyalardan ART istifade ederek embrionlarin yaradilmasi ve ya manipulyasiyasi insanlarda ve diger heyvanlarda mehsuldarliq problemlerinin helli habele kend teserrufati novlerinin selektiv yetisdirilmesi ucun istifade olunur 36 1987 2015 ci illerde yalniz Amerika Birlesmis Statlarinda ekstrakorporal gubreleme daxil olmaqla ART metodlari texminen 1 milyon insanin dunyaya gelmesi ile neticelendi Diger klinik texnologiyalar ekstrakorporal gubreleme de istifade ucun embrionlar secilmeden evvel aneuploidiya kimi mueyyen ciddi genetik anomaliyalari askar ede bilen preimplantasiya genetik diaqnozunu PGD ehate edir Bezileri potensial bir xestelik qarsisinin alinmasi yolu olaraq istifade ederek insan embrionlarinin genetik duzelisini teklif etdiler lakin bu elmi cemiyyet terefinden genis sekilde qinandi 37 38 ART metodlari inek ve donuz kimi teserrufat heyvanlarinin istedikleri xususiyyetlere gore secme usulla yetisdirilmesi ve ya nesil sayini artiraraq gelirliliyini artirmaq ucun de istifade olunur 39 Meselen tebii coxalmada inekler adeten ilde bir buzov istehsal edir ekstrakorporal gubreleme ise sud mehsuldarligini ilde 9 12 dana qeder artirir Ekstrakorporal gubreleme ve novler arasinda huceyre nuve kocurulmesi iSCNT klonlasdirilmasi da daxil olmaqla diger ART usullari simal ag kergedan cita ve nere baligi kimi nesli kesilmekde olan ve ya hessas novlerin sayini artirmaq cehdlerinde de istifade olunur 40 Bitki ve heyvanlarin biomuxtelifliyinin yeniden qorunmasi Redakte Genetik ehtiyatlarin kriopreservasiyasi gelecekde istifade ucun qorumaq ucun heyvanlardan ve ya bitkilerden embrionlar toxumlar ve ya qametler kimi reproduktiv materiallarin asagi temperaturda toplanmasini ve saxlanmasini ehate edir 41 Heyvan novleri ucun bezi genis miqyasli krio muhafize seylerine Ingilterenin dondurulmus gemisi de daxil olmaqla dunyanin muxtelif yerlerinde dondurulmus zooparklar daxildir Birlesmis Ereb Emirliklerinin Birlesmis Ereb Emirliklerinde Nesli Tukenmek uzre Vehsi Yasam Merkezi ve ABS daki San Diego Zooparkinda Institut Muhafizesi 2018 ci iledek xususile kutlevi yox olma ve ya diger qlobal fovqelade veziyyetlerde bitki bioloji muxtelifliyini saxlamaq ve qorumaq ucun texminen 1700 toxum ehtiyati istifade edilmisdir Norvecdeki Svalbarddaki Global Seed Vault en cox bitki reproduktiv toxuma kolleksiyasina sahibdir bir milyondan cox numune 18 C 0 F de saxlanilir 42 43 44 Fosillesmis embrionlar RedakteFosillesdirilmis heyvan embrionlari prekembriyadan melumdur ve Kembri dovrunde cox sayda rast gelinir Fosillesmis dinozavr embrionlari bele tapildi Istinadlar Redakte ἔmbryon Arxivlesdirilib 2013 05 31 at the Wayback Machine Henry George Liddell Robert Scott A Greek English Lexicon on Perseus ἔmbryos Arxivlesdirilib 2013 05 31 at the Wayback Machine Henry George Liddell Robert Scott A Greek English Lexicon on Perseus ἐn Arxivlesdirilib 2013 05 31 at the Wayback Machine Henry George Liddell Robert Scott A Greek English Lexicon on Perseus bryw Arxivlesdirilib 2013 05 31 at the Wayback Machine Henry George Liddell Robert Scott A Greek English Lexicon on Perseus bryw Arxivlesdirilib 2013 05 31 at the Wayback Machine Henry George Liddell Robert Scott A Greek English Lexicon on Perseus 24 6 Fertilization and Early Embryonic Development Concepts of Biology 1st Canadian Edition opentextbc ca Istifade tarixi 2019 10 30 The Role of Biotechnology in Exploring and Protecting Agricultural Genetic Resources www fao org Istifade tarixi 2020 04 15 Gilbert Scott F 2000 The Circle of Life The Stages of Animal Development Developmental Biology 6th Edition ingilis DevBio 11e 11e devbio com 2019 10 30 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 11 07 Balinsky Boris Ivan 1975 An Introduction to Embryology Fourth W B Saunders Company ISBN 0 7216 1518 X Heasman Janet 2006 04 01 Patterning the early Xenopus embryo Development ingilis 133 7 1205 1217 doi 10 1242 dev 02304 ISSN 0950 1991 PMID 16527985 Zorn Aaron M Wells James M 2009 Vertebrate Endoderm Development and Organ Formation Annual Review of Cell and Developmental Biology 25 221 251 doi 10 1146 annurev cellbio 042308 113344 ISSN 1081 0706 PMC 2861293 PMID 19575677 Nowotschin Sonja Hadjantonakis Anna Katerina Campbell Kyra 2019 06 01 The endoderm a divergent cell lineage with many commonalities Development ingilis 146 11 dev150920 doi 10 1242 dev 150920 ISSN 0950 1991 PMC 6589075 PMID 31160415 Process of Eukaryotic Embryonic Development The Embryo Project Encyclopedia embryo asu edu Istifade tarixi 2019 11 07 Lee Alicia Two cheetah cubs were born for the first time by IVF The breakthrough offers hope for the threatened species CNN Istifade tarixi 2020 04 15 Hartenstein Volker Stollewerk Angelika 2015 02 23 The Evolution of Early Neurogenesis Developmental Cell 32 4 390 407 doi 10 1016 j devcel 2015 02 004 ISSN 1534 5807 PMC 5987553 PMID 25710527 Embryo vs Fetus The First 27 Weeks of Pregnancy MedicineNet ingilis Istifade tarixi 2019 11 07 Fatira Effrosyni Havelka Milos Labbe Catherine Depince Alexandra Iegorova Viktoriia Psenicka Martin Saito Taiju 2018 04 16 Application of interspecific Somatic Cell Nuclear Transfer iSCNT in sturgeons and an unexpectedly produced gynogenetic sterlet with homozygous quadruple haploid Scientific Reports ingilis 8 1 5997 Bibcode 2018NatSR 8 5997F doi 10 1038 s41598 018 24376 1 ISSN 2045 2322 PMC 5902484 PMID 29662093 Kimmel Charles B Ballard William W Kimmel Seth R Ullmann Bonnie Schilling Thomas F 1995 Stages of embryonic development of the zebrafish Developmental Dynamics ingilis 203 3 253 310 doi 10 1002 aja 1002030302 ISSN 1097 0177 PMID 8589427 parameter ignored Sample Ian 2019 09 11 Scientists use IVF procedures to help save near extinct rhinos The Guardian ingilis ISSN 0261 3077 Istifade tarixi 2020 04 15 seed Form Function Dispersal amp Germination Encyclopedia Britannica ingilis Istifade tarixi 2019 11 09 Chapter 12A Plant Development biology kenyon edu Istifade tarixi 2019 11 09 Blondin P January 2016 Logistics of large scale commercial IVF embryo production Reproduction Fertility and Development 29 1 32 36 doi 10 1071 RD16317 ISSN 1031 3613 PMID 28278791 Agriculture for Impact Embryo Transfer ingilis 2020 07 31 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 04 15 Fletcher Amy Lynn 2014 Bio Interventions Cloning Endangered Species as Wildlife Conservation In Fletcher Amy Lynn ed Mendel s Ark Mendel s Ark Biotechnology and the Future of Extinction ingilis Springer Netherlands 49 66 doi 10 1007 978 94 017 9121 2 4 ISBN 978 94 017 9121 2 Hove Colette A ten Lu Kuan Ju Weijers Dolf 2015 02 01 Building a plant cell fate specification in the early Arabidopsis embryo Development ingilis 142 3 420 430 doi 10 1242 dev 111500 ISSN 0950 1991 PMID 25605778 Germination and Seedling Emergence Forage Information System ingilis 2016 03 28 Istifade tarixi 2019 11 09 Vascular Tissue Biology Dictionary ingilis 2018 05 21 Istifade tarixi 2019 11 09 Penfield Steven 2017 09 11 Seed dormancy and germination Current Biology ingilis 27 17 R874 R878 doi 10 1016 j cub 2017 05 050 ISSN 0960 9822 PMID 28898656 A vast crypt was built to protect humans from the apocalypse But doomsday might already be here The Independent ingilis 2018 03 04 Istifade tarixi 2020 04 15 GLOSSARY G www2 estrellamountain edu Istifade tarixi 2019 11 09 Svalbard Global Seed Vault Crop Trust ingilis Istifade tarixi 2020 04 15 Experts Are Calling for a Ban on Gene Editing of Human Embryos Here s Why They re Worried Time ingilis Istifade tarixi 2020 04 15 Life Cycle in a nutshell bryophyte www anbg gov au ingilis Istifade tarixi 2019 11 14 Plant development Nutritional dependence of the embryo Encyclopedia Britannica ingilis Istifade tarixi 2019 11 14 Bryophytes Biology 2e opentextbc ca Istifade tarixi 2019 11 14 What are seaweeds formosa ntm gov tw 2019 11 20 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 11 09 Cyranoski David Ledford Heidi 2018 11 26 Genome edited baby claim provokes international outcry Nature ingilis 563 7733 607 608 Bibcode 2018Natur 563 607C doi 10 1038 d41586 018 07545 0 PMID 30482929 parameter ignored Mummery Christine van de Stolpe Anja Roelen Bernard A J Clevers Hans eds 2014 01 01 Chapter 4 Of Mice and Men The History of Embryonic Stem Cells Stem Cells Second Edition Academic Press 69 100 ISBN 9780124115514 Istifade tarixi 2019 11 14 Martin Duran Jose M Monjo Francisco Romero Rafael 2012 Planarian embryology in the era of comparative developmental biology The International Journal of Developmental Biology 56 1 3 39 48 doi 10 1387 ijdb 113442jm ISSN 1696 3547 PMID 22450993 Kumar Megha Pushpa Kumari Mylavarapu Sivaram V S July 2015 Splitting the cell building the organism Mechanisms of cell division in metazoan embryos IUBMB Life 67 7 575 587 doi 10 1002 iub 1404 ISSN 1521 6551 PMC 5937677 PMID 26173082 Jukam David Shariati S Ali M Skotheim Jan M 2017 08 21 Zygotic Genome Activation in Vertebrates Developmental Cell 42 4 316 332 doi 10 1016 j devcel 2017 07 026 ISSN 1878 1551 PMC 5714289 PMID 28829942 Spemann Mangold Organizer The Embryo Project Encyclopedia embryo asu edu Istifade tarixi 2019 11 14 The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1995 NobelPrize org ingilis Istifade tarixi 2019 11 14 Menbe https az wikipedia org w index php title Embrion amp oldid 6101668, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.