Eduard Karloviç Pekarski (d. 1858 – ö. 1934) – Polyak əsilli rus etnoqrafı, dilçisi, folklorşünası.
Həyatı
1858-ci ildə anadan olmuşdur. Orta təhsilini Minsk və Çerniqov şəhərlərində almışdır. Lakin o dövrdəki siyasi maneələr ucbatından təhsilini davam etdirə bilməmişdir. 1877-ci ildə Xarkov Baytarlıq Məktəbinə daxil olsa da, 1879-cu ildə tələbə üsyanlarında iştirak etdiyi üçün beş il müddətinə Arxanqelsk vilayətinə sürgün edilmişdir. Daha sonra sürgündən qaçaraq saxta addan istifadə edib Moskvaya getsə də, tezliklə yaxalanaraq yenidən sürgün edilmişdir. Moskvadakı hərbi məhkəmədə mühakimə olunan Pekarski gizli siyasi təşkilatlara qoşulmaq və qadağa qoyulmuş çap materiallarını özündə saxlamaqla günahlandırılaraq məhkum edilmişdir. Məhkəmədə günahkar hesab olunaraq 15 il həbs cəzasına məhkum olunsa da, gəncliyi nəzərə alaraq, Sibirin Yakutsk vilayətinə sürgün edilmişdir. Bütün haqları əlindən alınaraq Yakutiyaya gələn Pekarski dilini, dinini və adət-ənənələrini bilmədiyi bir xalqla yaşamaq məcburiyyətində idi. O dövrdə Yakutiyada rus dilini bilən çox az idi. Ruslar belə kommunikasiya yaratmaq üçün yakut dilini öyrənmək məcburiyyətində qalırdılar. Pekarski də yakut dilini əvvəlcə sırf kommunikasiya üçün öyrənməyə başlayır. Lakin yakut dili ilə məşğul olması qısa bir müddətdən sonra ciddi və dərin işə çevrilmişdir. D. D. Popov və V. M. İonov kimi dostlarının köməyi ilə yakut dili ilə yanaşı yakut etnoqrafiyası və folkloru üzərində də çalışmışdır. 1894-1896-cı illərdə Rusiya Coğrafiya Qurumunun Şərqi Sibir filialının təşkil etdiyi araşdırma səfərinə qoşulan Pekarski yakutların dili, folkloru və etnoqrafiyası sahəsində zəngin bilik və sənədlər toplamışdır. Həmin qurumun maddi dəstəyi ilə «Jakutskij slovar'» adlı əsərinin birinci cildini yayımlamışdır. Rusiya Elmlər Akademiyasının köməyi ilə Yakutskda yerləşmiş Pekarskı 1903-cü ildə yeni bir araşdırmaya başlayır. Rusiya Elmlər Akademiyası xüsusi olaraq V. Radlov və C. Saleman kimi tanınmış elm xadimləri Pekarskinin yakut dil və folkloru sahəsindəki elmi araşdırmalarına yüksək dəyər verirdilər. Hətta Elmlər Akademiyası Pekarskinin «Yakutca-türkcə lüğət» adlı əsəri üzərindəki araşdırmalarını davam etdirməsi üçün 1904-cü ildən başlayaraq illik 400-500 manat dəyərində yardım da göndərməyə başlayır. 1905-ci ildə Elmlər Akademiyasının müraciəti nəticəsində Pekarskinin Peterburqa qayıtmasına icazə verilir. 1905-1910-cu illər arasında Pekarski Rusiya Dövlət Muzeyinin etnoqrafiya şöbəsində, 1911-ci ildən etibarən isə Antropologiya və Etnoqrafiya Muzeyində işləməyə başlamışdır. Bu illərdə türkoloq daha əvvəl çap etdirdiyi yakut dilinin lüğəti üzərində işləmiş, 1907-ci ildə lüğətin həmin cildinin gözdən keçirilmiş forması Elmlər Akademiyası tərəfindən çap edilmişdir. Bu lüğətin son, yəni, on üçüncü cildi 1930-cu ildə yayımlanmışdır 1958-1959-cu illərdə isə yenidən çapa verilən lüğət digər türkoloqlar üçün də yararlı mənbəyə çevrilmişdir. Mütəxəssislər hesab edir ki, Pekarskinin yakut dili lüğəti türk lüğətçiliyinə dəstək sahəsində atılan böyük bir addımdır. Bu əsərdə təkcə danışıq dilində istifadə olunan sözlər deyil, dastanlarda xalq inanclarındakı aralıq sözlər, bütün allahların adları və yakutların yaşadığı torpaqlarda dağ, çay, göl, meşə, kənd adlarına da yer verilmişdir. Pekarski yakut dilinin lüğəti ilə yanaşı yakut xalq ədəbiyyatına da böyük maraq göstərmişdir. Bu yoldakı çalışmalarının sonunda «Obrazcy narodnoj literatun jakutov» adlı üçcildlik əsərini yayımlamışdır. Pekarski 1914-1917-ci illəri arasında Rus Coğrafiya Qurumunun Etnoqrafiya şöbəsində katib vəzifəsində, daha sonra isə «Zivaja starina» jurnalında redaktor olaraq çalışmağa başlamışdır. 1927-ci ildə SSRİ-nin Elmlər Akademiyasının xəbərləşmə üzvlüyünə seçilmişdir. 1934-cü ildə Leninqrad şəhərində vəfat etmişdir.
Xarici keçidlər
Noyabr 19, 2021
eduard, pekarski, eduard, karloviç, pekarski, 1858, 1934, polyak, əsilli, etnoqrafı, dilçisi, folklorşünası, həyatı, redaktə1858, ildə, anadan, olmuşdur, orta, təhsilini, minsk, çerniqov, şəhərlərində, almışdır, lakin, dövrdəki, siyasi, maneələr, ucbatından, t. Eduard Karlovic Pekarski d 1858 o 1934 Polyak esilli rus etnoqrafi dilcisi folklorsunasi Heyati Redakte1858 ci ilde anadan olmusdur Orta tehsilini Minsk ve Cerniqov seherlerinde almisdir Lakin o dovrdeki siyasi maneeler ucbatindan tehsilini davam etdire bilmemisdir 1877 ci ilde Xarkov Baytarliq Mektebine daxil olsa da 1879 cu ilde telebe usyanlarinda istirak etdiyi ucun bes il muddetine Arxanqelsk vilayetine surgun edilmisdir Daha sonra surgunden qacaraq saxta addan istifade edib Moskvaya getse de tezlikle yaxalanaraq yeniden surgun edilmisdir Moskvadaki herbi mehkemede muhakime olunan Pekarski gizli siyasi teskilatlara qosulmaq ve qadaga qoyulmus cap materiallarini ozunde saxlamaqla gunahlandirilaraq mehkum edilmisdir Mehkemede gunahkar hesab olunaraq 15 il hebs cezasina mehkum olunsa da gencliyi nezere alaraq Sibirin Yakutsk vilayetine surgun edilmisdir Butun haqlari elinden alinaraq Yakutiyaya gelen Pekarski dilini dinini ve adet enenelerini bilmediyi bir xalqla yasamaq mecburiyyetinde idi O dovrde Yakutiyada rus dilini bilen cox az idi Ruslar bele kommunikasiya yaratmaq ucun yakut dilini oyrenmek mecburiyyetinde qalirdilar Pekarski de yakut dilini evvelce sirf kommunikasiya ucun oyrenmeye baslayir Lakin yakut dili ile mesgul olmasi qisa bir muddetden sonra ciddi ve derin ise cevrilmisdir D D Popov ve V M Ionov kimi dostlarinin komeyi ile yakut dili ile yanasi yakut etnoqrafiyasi ve folkloru uzerinde de calismisdir 1894 1896 ci illerde Rusiya Cografiya Qurumunun Serqi Sibir filialinin teskil etdiyi arasdirma seferine qosulan Pekarski yakutlarin dili folkloru ve etnoqrafiyasi sahesinde zengin bilik ve senedler toplamisdir Hemin qurumun maddi desteyi ile Jakutskij slovar adli eserinin birinci cildini yayimlamisdir Rusiya Elmler Akademiyasinin komeyi ile Yakutskda yerlesmis Pekarski 1903 cu ilde yeni bir arasdirmaya baslayir Rusiya Elmler Akademiyasi xususi olaraq V Radlov ve C Saleman kimi taninmis elm xadimleri Pekarskinin yakut dil ve folkloru sahesindeki elmi arasdirmalarina yuksek deyer verirdiler Hetta Elmler Akademiyasi Pekarskinin Yakutca turkce luget adli eseri uzerindeki arasdirmalarini davam etdirmesi ucun 1904 cu ilden baslayaraq illik 400 500 manat deyerinde yardim da gondermeye baslayir 1905 ci ilde Elmler Akademiyasinin muracieti neticesinde Pekarskinin Peterburqa qayitmasina icaze verilir 1905 1910 cu iller arasinda Pekarski Rusiya Dovlet Muzeyinin etnoqrafiya sobesinde 1911 ci ilden etibaren ise Antropologiya ve Etnoqrafiya Muzeyinde islemeye baslamisdir Bu illerde turkoloq daha evvel cap etdirdiyi yakut dilinin lugeti uzerinde islemis 1907 ci ilde lugetin hemin cildinin gozden kecirilmis formasi Elmler Akademiyasi terefinden cap edilmisdir Bu lugetin son yeni on ucuncu cildi 1930 cu ilde yayimlanmisdir 1958 1959 cu illerde ise yeniden capa verilen luget diger turkoloqlar ucun de yararli menbeye cevrilmisdir Mutexessisler hesab edir ki Pekarskinin yakut dili lugeti turk lugetciliyine destek sahesinde atilan boyuk bir addimdir Bu eserde tekce danisiq dilinde istifade olunan sozler deyil dastanlarda xalq inanclarindaki araliq sozler butun allahlarin adlari ve yakutlarin yasadigi torpaqlarda dag cay gol mese kend adlarina da yer verilmisdir Pekarski yakut dilinin lugeti ile yanasi yakut xalq edebiyyatina da boyuk maraq gostermisdir Bu yoldaki calismalarinin sonunda Obrazcy narodnoj literatun jakutov adli uccildlik eserini yayimlamisdir Pekarski 1914 1917 ci illeri arasinda Rus Cografiya Qurumunun Etnoqrafiya sobesinde katib vezifesinde daha sonra ise Zivaja starina jurnalinda redaktor olaraq calismaga baslamisdir 1927 ci ilde SSRI nin Elmler Akademiyasinin xeberlesme uzvluyune secilmisdir 1934 cu ilde Leninqrad seherinde vefat etmisdir Xarici kecidler Redakte Menbe https az wikipedia org w index php title Eduard Pekarski amp oldid 4355487, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
