fbpx
Wikipedia

Dünya okeanı

Dünya okeanı — hidrosferanın 96.5 %-ni təşkil etməklə onun əsas hissəsi. Yerin kəsilməz, ancaq bir sahədə yerləşməyən, materikadalarını əhatə edən və ümumi duzluluğu ilə xarakterizə olunan su sahəsi.

Dünya xəritəsində okeanlar.

Qitəarxipelaqlar dünya okeanını beş( bunlardan Cənub okeanı tam olaraq təsdiqlənməyib) qeyri-bərabər hissəyə bölür:

Okeanların böyük sahəli hissələri dəniz, körfəz, boğaz və s. adlanır. Okeanlar haqqında elm okeanologiya adlanır.

Dünya okeanının öyrənilməsi

Uzun tarixi dövr ərzində okeanlara aid toplanan biliklər okeanologiya elminin yaranmasına səbəb oldu. Elmi tədqiqatlar aparmaq məqsədi ilə ilk dünya səyahəti 1872-74-cü illərdə "Çellencer" ingilis gəmisində həyata keçirilmişdir

İlkin su vulkan püskürmələri zamanı ayrılan yuvenil suların hesabına xloridli xassəyə malik olmuşdur. Daha sonra okean suyunun silisiumlu süxurlarla və çaylar vasitəsi ilə gətirilən karbonatlrla qarşılıqlı əlaqəsi nəticəsində, o xloridli karbonatlı suya çevrilmişdir. Sonrakı geoloji mərhələdə bitkilər meydana gəlmiş, fotosintez prosesi nəticəsində suda sərbəst oksigen və azot qazları yarnmışdır. Üzvü maddələrin çürüməsindən və okean dibindəki vulkanik çatlardan suya daima karbon qazı daxil olur. Mikroorqanizmlərin və digər amillərin təsiri ilə okean suyu tərkibinə görə xloridli-sulfatlı, natrium-maqneziumlu suya çevrildi ki, bu ona acı tam-duzluluq verdi.

Duzluluq promil ilə (yəni 1000 qram suda olan duzun qramlarla miqdarı) ölçülür və xəritələrdə izoqalin, yəni eyni duzluluğa malik əraziləri birləşdirən xətlərdə göstərilir. 

Okeanlar haqqında məlumat

Şimal yarımkürəsinin 60,7 %-ni, cənub yarımkürəsinin isə 80,9 %-ni okeandənizlər tutur. Dünya okeanının orta dərinliyi 3794 m, maksimal dərinliyi 11022 m-dir (Marian çökəkliyi). Sahil xətləri, dib relyefi, temperatur və duzluluğun paylanması, cərəyanlar sistemi və s. xüsusiyyətlərinə görə Dünya okeanı 4 hissə ayrılır:

Sakit okean - sahəsi 179 mln. km², orta dərinliyi 3957 m, maksimal dərinliyi 11022 m (Marian çökəkliyi). Ən böyük, ən enli, ən isti, ən dərin okeandır. Beş materiklə əhatə olunur, dörd yarımkürədə yerləşir.

Atlantik okean - sahəsi 92 mln. km², orta dərinliyi 3602 m, maksimal dərinliyi 8742 m (Puerto-Riko çökəkliyi). Ən uzun (Şimaldan-cənuba), ən duzlu okeandır. Bütün coğrafi qurşaqlarda yerləşir. Beş materiklə əhatə olunur, dörd yarımkürədə yerləşir.

Hind okeanı - sahəsi 76 mln. km², orta dərinliyi 3736 m, maksimal dərinliyi 7729 m (Zond çökəkliyi). Dörd materiklə əhatə olunur, üç yarımkürədə(şimal,cənub və şərq)yerləşir.

Şimal Buzlu okean - sahəsi 14 mln. km² , orta dərinliyi 1131 m, maksimal dərinliyi 5527 m (Qrenlandiya dənizi). Ən kiçik, ən soyuq, ən dayaz okeandır. Bütün coğrafi uzunluqlarda yerləşir. İki materiklə əhatə olunur, üç yarımkürədə(şərq, qərb və şimal) yerləşir.

Dünya okeanın tərkibinə dənizlər, körfəzlər, boğazlar və s. daxildir.

Dünya okeanının suları

Mənbə

  • Впервые оценено влияние таяния ледников на уровень Мирового океана 2009-07-30 at the Wayback Machine
  • Список интернет-адресов на сайте Тихоокеанского океанологического института им. В. И. Ильичева 2009-01-30 at the Wayback Machine
  • Генеральная батиметрическая карта океанов (GEBCO) (ing.)
  • файл 2016-03-03 at the Wayback Machine с происхождением названий деталей рельефа океанического дна
  • Приборы, оборудование и плавсредства наблюдений в морях и океанах. Термины и определения (ГОСТ 18458-84)

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

İstinadlar

  1. Кнг. Основы Океанологии, А.М.Гусев., стр. 245
  2. А.Д.Добровольский, Б.С.Залагоин. кнг. Моря СССР, стр. 190
  3. Основы Океанологии. А.М.Гусев. Курс общей геофизики, г.1983. стр.245

dünya, okeanı, hidrosferanın, təşkil, etməklə, onun, əsas, hissəsi, yerin, kəsilməz, ancaq, sahədə, yerləşməyən, materik, adalarını, əhatə, edən, ümumi, duzluluğu, ilə, xarakterizə, olunan, sahəsi, dünya, xəritəsində, okeanlar, qitə, arxipelaqlar, dünya, okean. Dunya okeani hidrosferanin 96 5 ni teskil etmekle onun esas hissesi Yerin kesilmez ancaq bir sahede yerlesmeyen materik ve adalarini ehate eden ve umumi duzlulugu ile xarakterize olunan su sahesi Dunya xeritesinde okeanlar Qite ve arxipelaqlar dunya okeanini bes bunlardan Cenub okeani tam olaraq tesdiqlenmeyib qeyri beraber hisseye bolur Atlantik okean Hind okeani Simal Buzlu okean Sakit okean Cenub okeaniOkeanlarin boyuk saheli hisseleri deniz korfez bogaz ve s adlanir Okeanlar haqqinda elm okeanologiya adlanir 1 Mundericat 1 Dunya okeaninin oyrenilmesi 2 Okeanlar haqqinda melumat 3 Dunya okeaninin sulari 4 Menbe 5 Hemcinin bax 6 Xarici kecidler 7 IstinadlarDunya okeaninin oyrenilmesi RedakteUzun tarixi dovr erzinde okeanlara aid toplanan bilikler okeanologiya elminin yaranmasina sebeb oldu Elmi tedqiqatlar aparmaq meqsedi ile ilk dunya seyaheti 1872 74 cu illerde Cellencer ingilis gemisinde heyata kecirilmisdirIlkin su vulkan puskurmeleri zamani ayrilan yuvenil sularin hesabina xloridli xasseye malik olmusdur Daha sonra okean suyunun silisiumlu suxurlarla ve caylar vasitesi ile getirilen karbonatlrla qarsiliqli elaqesi neticesinde o xloridli karbonatli suya cevrilmisdir Sonraki geoloji merhelede bitkiler meydana gelmis fotosintez prosesi neticesinde suda serbest oksigen ve azot qazlari yarnmisdir Uzvu maddelerin curumesinden ve okean dibindeki vulkanik catlardan suya daima karbon qazi daxil olur Mikroorqanizmlerin ve diger amillerin tesiri ile okean suyu terkibine gore xloridli sulfatli natrium maqneziumlu suya cevrildi ki bu ona aci tam duzluluq verdi Duzluluq promil ile yeni 1000 qram suda olan duzun qramlarla miqdari olculur ve xeritelerde izoqalin yeni eyni duzluluga malik erazileri birlesdiren xetlerde gosterilir 2 Okeanlar haqqinda melumat RedakteSimal yarimkuresinin 60 7 ni cenub yarimkuresinin ise 80 9 ni okean ve denizler tutur Dunya okeaninin orta derinliyi 3794 m maksimal derinliyi 11022 m dir Marian cokekliyi Sahil xetleri dib relyefi temperatur ve duzlulugun paylanmasi cereyanlar sistemi ve s xususiyyetlerine gore Dunya okeani 4 hisse ayrilir Sakit okean sahesi 179 mln km orta derinliyi 3957 m maksimal derinliyi 11022 m Marian cokekliyi En boyuk en enli en isti en derin okeandir Bes materikle ehate olunur dord yarimkurede yerlesir Atlantik okean sahesi 92 mln km orta derinliyi 3602 m maksimal derinliyi 8742 m Puerto Riko cokekliyi En uzun Simaldan cenuba en duzlu okeandir Butun cografi qursaqlarda yerlesir Bes materikle ehate olunur dord yarimkurede yerlesir Hind okeani sahesi 76 mln km orta derinliyi 3736 m maksimal derinliyi 7729 m Zond cokekliyi Dord materikle ehate olunur uc yarimkurede simal cenub ve serq yerlesir Simal Buzlu okean sahesi 14 mln km orta derinliyi 1131 m maksimal derinliyi 5527 m Qrenlandiya denizi En kicik en soyuq en dayaz okeandir Butun cografi uzunluqlarda yerlesir Iki materikle ehate olunur uc yarimkurede serq qerb ve simal yerlesir Dunya okeanin terkibine denizler korfezler bogazlar ve s daxildir 3 Dunya okeaninin sulari Redakte Menbe RedakteVpervye oceneno vliyanie tayaniya lednikov na uroven Mirovogo okeana Arxivlesdirilib 2009 07 30 at the Wayback Machine Spisok internet adresov na sajte Tihookeanskogo okeanologicheskogo instituta im V I Ilicheva Arxivlesdirilib 2009 01 30 at the Wayback Machine Generalnaya batimetricheskaya karta okeanov GEBCO ing fajl Arxivlesdirilib 2016 03 03 at the Wayback Machine s proishozhdeniem nazvanij detalej relefa okeanicheskogo dna Pribory oborudovanie i plavsredstva nablyudenij v moryah i okeanah Terminy i opredeleniya GOST 18458 84 Hemcinin bax RedakteOkean Atlantik okean Hind okeani Simal Buzlu okean Sakit okeanXarici kecidler Redaktehttp kayzen az tag D C3 BCnya 20okean C4 B1 https minfakt wordpress com 2012 04 20 dunya okeani http az strategiya az old m xeber amp id 13871 olu kecid Istinadlar Redakte Kng Osnovy Okeanologii A M Gusev str 245 A D Dobrovolskij B S Zalagoin kng Morya SSSR str 190 Osnovy Okeanologii A M Gusev Kurs obshej geofiziki g 1983 str 245Menbe https az wikipedia org w index php title Dunya okeani amp oldid 5945032, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.