Donbass müharibəsi — Ukraynanın cənub-şərqində Rusiyameylli qüvvələrlə Ukrayna ordusu arasında 2014-cü ilin aprel ayından bəri baş verən müharibə. 2014-cü ildə baş vermiş Ukrayna inqilabı və Avromeydan hərəkatının ardınca 2014-cü ilin mart ayının əvvəllərindən etibarən rusyönümlü qruplaşmaların etirazları Ukraynanın Donetsk və Luqansk vilayətlərində də baş verdi. Bu cür etiraz aksiyalarının davamı olaraq Krım yarımadası Rusiya Federasiyası tərəfindən anneksiya olundu və rusyönümlü separatçıların daha böyük qruplaşmaları Ukraynanın cənub və şərq hissələrinə də yayıldı ki, bu da Donetsk və Luqanskda özünü idarə etmək iddiasında olan separatçı qüvvələrlə Ukrayna hökuməti arasında silahlı münaqişənin baş verməsi ilə nəticələndi. Öz müstəqilliyini elan etmiş separatçı Donetsk Xalq Respublikasında 2014-cü ilin may ayından rəhbərliyin dəyişdiyi avqust ayına qədər olan müddət ərzində separatçı hökumətin bir çox liderləri Rusiya vətəndaşlarından ibarət idi. 2014-cü ilin ortaları ərzində rusiyalı yarımhərbi qüvvələr separatçı döyüşçülərin 15 faizini, Ukrayna hökumətinin məlumatlarına görə isə 80 faizini təşkil edirdi. 2017-ci ilin sentyabr ayına olan məlumata əsasən Ukraynanın Donetsk və Luqansk vilayətlərində hökumət qüvvələri ilə mübarizə aparan 6,000 rusiyalı hərbçi və 40,000 nəfər separatçının olduğu hesablanmışdır.
Donbass müharibəsi
2018-ci ilin avqust ayına olan hərbi vəziyyət: Çəhrayı rənglə təsvir olunmuş ərazilər rusyönümlü separatçıların, sarı rənglə təsvir olunmuş ərazilər isə Ukrayna hökumətinin nəzarəti altındadır
5 sentyabr 2014-cü ildə atəşkəs barədə Minsk protokolu imzalandı
Faktiki olaraq Rusiya tərəfindən idarə olunan Donbass Komissiyası yaradıldı
15 fevral 2015-ci ildə Minsk 2 atəşkəs razılaşması qüvvəyə mindi. Buna baxmayaraq, razılaşmadan qısa müddət sonra separatçılar Debaltsev şəhərini ələ keçirdi
1 sentyabr 2015-ci ildə Minsk 2 atəşkəs razılaşmasının yenilənməsinə cəhd edildi
40,000–45,000 nəfər (3,000–4,000 nəfər rusiyalı könüllü) 9,000–12,000 nəfər Rusiya hərbçisi (Ukrayna və ABŞ hesablamalarına əsasən)
Ölənlər və yaralananlar
4077 ölü 123 itkin 11,037+ yaralı
3,506–4,412 ölü
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
22 və 25 avqust 2014-cü il tarixləri arasında Rusiyaya məxsus "humanitar konvoy" Ukrayna hökumətinin icazəsi olmadan ölkə ərazisinə daxil oldu. Həmin konvoylar həm rusyönümlü qüvvələrin nəzarəti altında olan ərazilərdən, həm də Donetsk vilayətinin cənub-şərqində yerləşən Novoazovsk şəhəri istiqamətindən ölkə ərazisinə daxil olurdu. Bu hadisələr Rusiya ilə sərhəd xəttindən Ukrayna hərbçilərinə məxsus müdafiə mövqelərinin atəşə tutulması ilə davam etdi. Ukrayna Təhlükəsizlik Xidmətinin başçısı Valentin Nalivayçenko 22 avqustda baş vermiş hadisələri "Ukrayna ərazisinin Rusiya tərəfindən birbaşa işğalı" adlandırdı. Ukrayna və Qərb dövlətlərinin rəsmiləri bu hadisələri Ukraynanın Rusiya tərəfindən "görünməz işğal"ı kimi təqdim etdi.
Rusiyalı dövlət rəsmilərinin Donbasdakı rus qoşunlarının mövcudluğu barədə fikirləri anlaşılmaz idi: hökumət rəsmiləri Ukraynada nizami silahlı qüvvələrin mövcud olmadığını bildirsə də, bəzi hallarda həmin ərazidə yaşayan "rusdilli əhalinin müdafiə olunması məqsədilə" döyüş zonasına rusiyalı "hərbi mütəxəssislərin" göndərildiyi açıqlanırdı. 2017-ci ilin sonlarına qədər olan vaxt ərzində ATƏT müşahidəçiləri onlara müşahidə etmək icazəsi verilən iki nəzarət-buraxılış məntəqəsi vasitəsilə Rusiya ərazisindən Donbassa hərbi formaya oxşar geyimdə 30 minə yaxın şəxsin keçdiyini hesablamışdır. 2018-ci ilin avqust ayında ilk dəfə olaraq ATƏT-ə məxsus dron vasitəsilə Rusiyadan münaqişənin davam etdiyi əraziyə iki hərbi konvoyun daxil olması qeydə alındı. Münaqişənin başlanğıcında Ukrayna tərəfi də bir neçə dəfə hərbi konvoyların Ukrayna ərazisinə keçməsini qeydə alsa da, Rusiya bu iddiaları təkzib edirdi. 2018-ci ilin avqustunda münaqişə ərzində ilk dəfə olaraq separatçıların nəzarəti altında olan ərazidə Rusiyaya məxsus dörd ədəd radioelektron mübarizə sistemləri müşahidə olundu.
Sonradan, Donetsk və Luqansk vilayətlərində yerləşən üsyançılar Ukrayna hökumətinin hücumları nəticəsində itirilmiş əraziləri yenidən nəzarət altına almağı bacardı. 5 sentyabr 2014-cü ildə Ukrayna, Rusiya, Donetsk Xalq Respublikası və Luqansk Xalq Respublikası arasında atəşkəs barədə Minsk protokolu adlı sənəd imzalandı. Lakin, bu atəşkəs müqaviləsi uzun müddət qüvvədə qalmadı. Belə ki, artıq 2015-ci ilin yanvarında Donetsk Beynəlxalq Hava Limanı və Debaltsev şəhəri də daxil olmaqla münaqişə zonası boyunca ağır döyüşlər başlandı. Atəşkəs müqaviləsinin imzalanmasından dərhal sonra separatçı qüvvələr Debaltsev şəhərinə hücuma keçdi və nəticədə, burada yerləşən Ukrayna qoşunları geri çəkilmək məcburiyyətində qaldı. Debaltsevin separatçılar tərəfindən ələ keçirilməsindən aylar sonra təmas xətti boyunca kiçik toqquşmalar davam etsə də, heç bir ərazi dəyişikliyi qeydə alınmadı. Münaqişənin bu cür davam etməsi onun getdikcə "donmuş münaqişə"yə çevrilməsi ilə nəticələndi. Hər ay tərəflər hərbi və mülki itkilər versə də, təmas xətti boyunca heç bir ciddi irəliləyiş qeydə alınmırdı. 2017-ci ildə münaqişə zonasında ortalama olaraq hər üç gündə bir ukraynalı hərbçi həlak olurdu. Münaqişənin başlanğıcından etibarən tərəflər arasında 10-dan çox atəşkəs razılaşması qeydə alınsa da, bunların heç biri münaqişəni dayandırmaq gücündə olmadı. Tərəflər arasındakı ən son atəşkəs razılaşması isə 1 iyul 2018-ci il tarixində qüvvəyə mindi. Buna baxmayaraq, razılaşmanın qüvvəyə minməsindən bir neçə saat sonra Ukrayna və separatçı qüvvələr bir-birilərini atəşkəsi pozmaqda ittiham etdi.
Məzmun
Ukrayna Silahlı Qüvvələri (bura həm Milli Qvardiya, həm nizami ordu hissələri, həm könüllülər batalyonları daxildir) iyun-iyul aylarında separatçıların nəzarətində olan bir neçə şəhərə nəzarəti ələ ala bildi və daha sonra nisbətən uğurlu hücum əməliyyatlarını davam etdirərək ölkənin şərqindəki iki əsas şəhəri - Luqanskı və Donetski mühasirəyə aldı. Həmçinin Ukrayna qüvvələri Donetsk yaxınlığındakı strateji əhəmiyyətli Sahur-Moqila yüksəkliyinə nəzarəti ələ alaraq Rusiyadan separatçıların köməyinə gələn hərbi kalonlara zərbə endirə bilirdi. Lakin Donetski və Luqanskı mühasirədə saxlayan Ukrayna ordusu bu şəhərləri separatçılardan təmizləmək üçün hücum əməliyyatına başlamağa risk etmədi. İyulun sonlarından başlayaraq Rusiya ilə sərhəddə mühasirəyə alınan Ukrayna ordu hissələri qeyri-bərabər döyüşlərdə ağır itkilər verməyə başladı. Donetsk vilayətinin Rusiya ilə sərhədi boyu Ukrayna ordusunun üç briqdası və sərhəd xidmətinin qüvvələri mühasirəyə alınmışdı. Ukrayna Baş Qərargahı Rusiya ilə sərhəddə mühasirəyə alınan qüvvələri oradan çıxara bilmək üçün heç nə edə bilmədi. Mühasirə avqustun 7-8-nə qədər davam etdi, Ukrayna ordusunun qüvvələri mühasirədən çoxsaylı canlı qüvvə və texnika itirməklə, darmadağın olunmuş vəziyyətdə çıxa bildi. Onlarla hərbi texnika hərbi qənimət kimi separatçıların əlinə keçdi. Həmçinin Rusiyadan Donetsk separatçılarına hərbi köməyin göndərilməsi daha da asanlaşdı.
Qənimət kimi ələ keçirilən çoxsaylı tankların və artilleriya qurğularının, habelə Rusiyadan gələn köməyin sayəsində separatçılar Ukrayna ordusunun Donetsk vilayəti ilə Luqansk vilayətini bir-birindən təcrid etməyə yönəlmiş ikinci hücum əməliyyatının qarşısını ala bildilər. Üstəlik hücum edən Ukrayna qüvvələrinin iri birləşmələri mühasirəyə alındı. Avqustun 13-15-dən etibarən cənub istiqamətində yaradılan mühasirə həlqəsində Ukrayna ordusunun iki briqadası, könüllülərdən ibarət bir neçə batalyon indiyədək qalmaqdadır.Paralel olaraq separatçılar gözlənilməz hücum əməliyyatı həyata keçirdilər - Rusiyadan yeridilən zirehli texnika və desantçıların köməyi ilə onlar cənub-qərb istiqamətində hərəkət edərək Azov dənizi sahilindəki Novoazovsk şəhərini tutdular. Bununla da Ukrayna ordusunun daha bir neçə birləşməsi və könüllülər batalyonu növbəti mühasirə həlqəsinə düşdü. Amvrosiyevsk ətrafında yaradılan mühasirə həlqəsində 3 briqada, könüllülərdən ibarət “Azov” və “Dnepr” batalyonları qaldı. Separatçıların və onlara köməyə gələn elit Rusiya qüvvələrinin cənub-qərb istiqamətində, Mariopol şəhərinə doğru hücumu nəticəsində könüllülərdən ibarət Odessa və Prikarpatye batalyonları öz mövqelərini tərk edərək qaçdı. “Azov” batalyonunun mühasirəyə düşməyən bölmələri isə Mariopola doğru geri çəkildi.
Nəhayət, cənub istiqamətində Donetsk separatçılarının qüvvələrinin hücumları nəticəsində daha bir mühasirə həlqəsi yaradıldı. Novotroitski və Volnovaxa rayonları istiqamətində yaradılan mühasirə həlqəsinə Ukrayna ordusunun 51-ci briqadasının ikinci batalyon taktiki qrupu, könüllülərdən ibarət “Şaxtyorsk” batalyonu qalmaqdadır. Bununla da Donetskdən cənubda yaradılan üç mühasirə həlqəsində Ukrayna ordusunun 7 minlik canlı qüvvəsi, yüzlərlə hərbi texnikası qalır. Daha bir mühasirə həlqəsi isə Mariopol şəhəri ətrafında yarana bilər. Hazırda separatçılar rus desantçılarının köməyi ilə Mariopola doğru şimal və qərb istiqamətlərindən irəliləyirlər. Əgər mühasirə həlqəsi qapansa, orada Ukrayna silahlı qüvvələrinin daha 2 minlik qüvvəsi və 100-ə yaxın hərbi texnikası qala bilər.
Avqustun 31-də separatçılar Azov dənizinin sahilində yerləşən strateji əhəmiyyətli Mariopol şəhərini tam mühasirəyə aldıqlarını elan ediblər. Separatçıların bildirdiyinə görə, onlar şəhəri Zaparojye ilə birləşdirən magistral yola nəzarəti də ələ alıblar. Ötən iki gün ərzində separatçıların qüvvələri və Rusiyadan onlara köməyə gələn desantçılar, tank batalyonları Azov dənizinin sahilinə qədər irəliləyə biliblər. Ukrayna ordusunun hissələri Mariopol ətrafındakı Strarodubovka, Boyevoye və Çernovoye Pola yaşayış məntəqələrindən geri çəkiliblər.
Qüvvələr
Əvvəlcə separatçılardan canlı qüvvə və texnika sarıdan bir neçə dəfə üstün olan Ukrayna ordusunun üstünlüyü hazırda kəskin azalıb. Belə ki, Ukrayna qüvvələri hazırda 45-50 minlik canlı qüvvəyə malikdir (mühasirədəkilər də nəzərə alınmaqla), separatçılar isə artıq 20-25 minlik orduya, yüzlərlə tanka və digər hərbi texnikaya malikdir.
Ukrayna rəhbərliyi 23 illik müstəqillik dövrü ərzində ordu quruculuğuna vaxt ayırmayıb və sovet dövründən ölkənin hərbi anbarlarında qalan texnika, sursat ehtiyatlarını xaricə satmaqla məşğul olub. Ukrayna sovet ordusunun anbarlarında qalan hərbi texnika və sursatı Azərbaycan da daxil bir çox ölkələrə satmaqla dünyanın iri silah ixracatçıları arasında yer alırdı. Nəticədə istifadəyə yararlı tankların, döyüş maşınlarının, artilleriya qurğularının əksəriyyəti satılıb. Bu səbəbdən separatçıların qüvvələrinin artdığı bir vaxtda Ukrayna ordusunu sursat və texnika ilə təchiz etmək imkanları tükənir.
Döyüşən tərəflərin hər ikisində dünyanın bir çox ölkələrindən muzdlular və könüllülər döyüşürdü. Təkcə Ukrayna ordusunun tərkibində 52 nəfər erməni əsilli şəxs döyüşlərdə həyatını itirib.
Münaqişənin gələcəyi
Bəzi ekspertlərin fikrincə, Donbass müharibəsi GUAM təşkilatının digər üzvlərində olduğu kimi Ukraynada da "qara dəlik" yaradacaq və "dondurulmuş münaqişə"yə çevriləcək.
"Ukraine and pro-Russia rebels sign ceasefire deal". BBC.com. 5 sentyabr 2014. İstifadə tarixi: 29 avqust 2018.
Röpcke, Julian (29 mart 2016). "Putin's shadow government for Donbass exposed". Bild. İstifadə tarixi: 29 avqust 2018.
Gibbons-Neff, Thomas (3 sentyabr 2015). "Three-day-old ceasefire in Ukraine broken as fighting resumes in some areas". The Washington Post. İstifadə tarixi: 29 avqust 2018.
Burridge, Tom (20 fevral 2017). "East Ukraine ceasefire due to take effect". BBC News. İstifadə tarixi: 29 avqust 2018.
Thursday, August 25, 2016 - 13:10 (25 avqust 2016). "Estonia at War: Special Forces with Ukrainian Combat Troops in Donbass | Donbass International News Agency". Dninews.com. İstifadə tarixi: 29 avqust 2018.
"Lithuania says it supplies ammunition to Ukraine for first time in two years". Reuters. 3 sentyabr 2016. İstifadə tarixi: 29 avqust 2018.
U.S. Confirms Delivery Of Javelin Antitank Missiles To Ukraine
"What is some strong evidence that Russian troops or arms are in the East Ukraine?". Quora. 23 dekabr 2017. İstifadə tarixi: 29 avqust 2018.
"UPDATE: PACE officially recognizes occupied areas in Donbas as 'effectively controlled' by Russia". unian.info. 24 aprel 2018. İstifadə tarixi: 29 avqust 2018.
"Ukraine vs Russia: The ICJ's Court Decision, Examined". en.hromadske.ua. 24 aprel 2017. İstifadə tarixi: 29 avqust 2018.
"Ukraine: Breaking Bodies: Torture and Summary Killings in Eastern Ukraine". Amnesty International. 22 may 2015. səh. 10. İstifadə tarixi: 29 avqust 2018. Sustained fighting erupted in eastern Ukraine that summer, amidst compelling evidence of Russian military involvement.
. Ukraine Today. 28 iyul 2015. 28 fevral 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 avqust 2018.
"Pro-Russian rebels have 40,000-strong army, sufficient for 'mid-sized European state': Ukraine defence minister". ABC AU. 9 iyun 2015. İstifadə tarixi: 29 avqust 2018.
Around 3–4 thousand Russian volunteers fighting for Donetsk People's Republic militia
"Kyiv Says 42,500 Rebels, Russian Soldiers Stationed in East Ukraine". RadioFreeEurope/RadioLiberty. İstifadə tarixi: 29 avqust 2018.
"SBU chief says 403 Ukrainian citizens missing as a result of Donbas war". Ukrainian Independent Information Agency. 15 dekabr 2017. İstifadə tarixi: 29 avqust 2018.
"Ukraine Today: Over 3000 Ukrainian servicemen killed in Donbas war". KyivPost. 6 dekabr 2016. İstifadə tarixi: 29 avqust 2018.
"At least 22 Ukrainian soldiers killed in Russia's war in December–January". kyivpost.com. 12 yanvar 2017.
General Staff: Almost 200 Ukrainian soldiers killed in 2017
"Проект "Груз-200 из Украины в Россию"". İstifadə tarixi: 29 avqust 2018.
Grytsenko, Oksana (12 aprel 2014). "Armed pro-Russian insurgents in Luhansk say they are ready for police raid". Kyiv Post. 12 aprel 2014 tarixində .
"Pushing locals aside, Russians take top rebel posts in east Ukraine". Reuters. 27 iyul 2014. 28 iyul 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 29 avqust 2018.
"Kyiv says there are about 6,000 Russian soldiers, 40,000 separatists in Donbas". KyivPost. 11 sentyabr 2017. İstifadə tarixi: 29 avqust 2018.
Miller, Christopher (30 yanvar 2017). "Anxious Ukraine Risks Escalation In 'Creeping Offensive'". RadioFreeEurope/RadioLiberty. İstifadə tarixi: 29 avqust 2018.
Michael R. Gordon (22 avqust 2014). "Russia Moves Artillery Units into Ukraine, NATO Says". The New York Times. İstifadə tarixi: 29 avqust 2018.
Kramer, Andrew E.; Gordon, Michael R. (27 avqust 2014). "Ukraine Reports Russian Invasion on a New Front". The New York Times. İstifadə tarixi: 29 avqust 2018.
. Reuters. 22 avqust 2014. 22 avqust 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 avqust 2018.
"Monitor Posts Video Of Truck Convoys Between Russia, Eastern Ukraine". RadioFreeEurope/RadioLiberty (ingilis). İstifadə tarixi: 29 avqust 2018.
"Latest from the OSCE Special Monitoring Mission to Ukraine (SMM), based on information received as of 19:30, 10 August 2018 | OSCE". www.osce.org (ingilis). İstifadə tarixi: 29 avqust 2018.
Whitmore, Brian (26 iyul 2016). "The Daily Vertical: Ukraine's Forgotten War (Transcript)". rferl.org. İstifadə tarixi: 29 avqust 2018.
Ukrayna dövləti Ermənistana qarşı
Rusif Huseynov. Ukraine: Towards a frozen future?: The Politicon, 11 November 2015
Xarici keçidlər
VikianbardaDonbass müharibəsi ilə əlaqəli mediafayllar var.
Bowen, Andrew (2017). "Coercive Diplomacy and the Donbas: Explaining Russian Strategy in Eastern Ukraine". Journal of Strategic Studies. doi:10.1080/01402390.2017.1413550.
Ivanov, O. (2016). Social Background of the Military Conflict in Ukraine: Regional cleavages and geopolitical orientations. Social, Health, And Communication Studies Journal, 2(1), 52–73. Retrieved 26 June 2017.
12 May 2014 report on human rights and minority rights situation in Ukraine by the OSCE Office for Democratic Institutions and Human Rights
15 July 2014 report on the human rights situation in Donbass and Crimea by the OHCHR
28 August 2014 report on claims of war crimes by the insurgents in Donbass by Human Rights Watch
15 November 2014 report on the human rights situation in Donbass and Crimea by the OHCHR
2 March 2015 report on the human rights situation in Donbass and Crimea by the OHCHR
Avqust 03, 2021
donbass, müharibəsi, ukraynanın, cənub, şərqində, rusiyameylli, qüvvələrlə, ukrayna, ordusu, arasında, 2014, ilin, aprel, ayından, bəri, baş, verən, müharibə, 2014, ildə, baş, vermiş, ukrayna, inqilabı, avromeydan, hərəkatının, ardınca, 2014, ilin, mart, ayını. Donbass muharibesi Ukraynanin cenub serqinde Rusiyameylli quvvelerle Ukrayna ordusu arasinda 2014 cu ilin aprel ayindan beri bas veren muharibe 2014 cu ilde bas vermis Ukrayna inqilabi ve Avromeydan herekatinin ardinca 2014 cu ilin mart ayinin evvellerinden etibaren rusyonumlu qruplasmalarin etirazlari Ukraynanin Donetsk ve Luqansk vilayetlerinde de bas verdi Bu cur etiraz aksiyalarinin davami olaraq Krim yarimadasi Rusiya Federasiyasi terefinden anneksiya olundu ve rusyonumlu separatcilarin daha boyuk qruplasmalari Ukraynanin cenub ve serq hisselerine de yayildi ki bu da Donetsk ve Luqanskda ozunu idare etmek iddiasinda olan separatci quvvelerle Ukrayna hokumeti arasinda silahli munaqisenin bas vermesi ile neticelendi 21 Oz musteqilliyini elan etmis separatci Donetsk Xalq Respublikasinda 2014 cu ilin may ayindan rehberliyin deyisdiyi avqust ayina qeder olan muddet erzinde separatci hokumetin bir cox liderleri Rusiya vetendaslarindan ibaret idi 22 2014 cu ilin ortalari erzinde rusiyali yarimherbi quvveler separatci doyusculerin 15 faizini Ukrayna hokumetinin melumatlarina gore ise 80 faizini teskil edirdi 2017 ci ilin sentyabr ayina olan melumata esasen Ukraynanin Donetsk ve Luqansk vilayetlerinde hokumet quvveleri ile mubarize aparan 6 000 rusiyali herbci ve 40 000 nefer separatcinin oldugu hesablanmisdir 23 24 Donbass muharibesi2018 ci ilin avqust ayina olan herbi veziyyet Cehrayi rengle tesvir olunmus eraziler rusyonumlu separatcilarin sari rengle tesvir olunmus eraziler ise Ukrayna hokumetinin nezareti altindadirTarix 6 aprel 2014 davam edirYeri Ukraynanin Donetsk ve Luqansk vilayetleriNeticesi Davam edir Rusyonumlu separatcilar Donetsk ve Luqansk vilayetlerinin bir hissesine nezareti ele kecirdi Malayziya Hava Yollari reys 17 vuruldu 298 nefer helak oldu 5 sentyabr 2014 cu ilde ateskes barede Minsk protokolu imzalandi 1 Faktiki olaraq Rusiya terefinden idare olunan Donbass Komissiyasi yaradildi 2 15 fevral 2015 ci ilde Minsk 2 ateskes razilasmasi quvveye mindi Buna baxmayaraq razilasmadan qisa muddet sonra separatcilar Debaltsev seherini ele kecirdi 1 sentyabr 2015 ci ilde Minsk 2 ateskes razilasmasinin yenilenmesine cehd edildi 3 10 dan cox ateskes cehdi ugursuzluqla neticelendi 4 Munaqise terefleriUkraynaDestek Estoniya 5 Litva 6 ABS 7 Donetsk Xalq Respublikasi Luqansk Xalq Respublikasi Rusiya 8 9 10 11 Komandan lar Vladimir Zelenski Petro Porosenko Aleksandr Zaxarcenko Leonid Pasecnik Vladimir PutinTereflerin quvvesi64 000 nefer 12 40 000 45 000 nefer 13 3 000 4 000 nefer rusiyali konullu 14 9 000 12 000 nefer Rusiya herbcisi Ukrayna ve ABS hesablamalarina esasen 15 Olenler ve yaralananlar4077 olu123 itkin 16 11 037 yarali 17 18 19 3 506 4 412 olu 20 Vikianbarda elaqeli mediafayllar22 ve 25 avqust 2014 cu il tarixleri arasinda Rusiyaya mexsus humanitar konvoy Ukrayna hokumetinin icazesi olmadan olke erazisine daxil oldu Hemin konvoylar hem rusyonumlu quvvelerin nezareti altinda olan erazilerden hem de Donetsk vilayetinin cenub serqinde yerlesen Novoazovsk seheri istiqametinden olke erazisine daxil olurdu Bu hadiseler Rusiya ile serhed xettinden Ukrayna herbcilerine mexsus mudafie movqelerinin atese tutulmasi ile davam etdi 25 26 Ukrayna Tehlukesizlik Xidmetinin bascisi Valentin Nalivaycenko 22 avqustda bas vermis hadiseleri Ukrayna erazisinin Rusiya terefinden birbasa isgali adlandirdi 27 Ukrayna ve Qerb dovletlerinin resmileri bu hadiseleri Ukraynanin Rusiya terefinden gorunmez isgal i kimi teqdim etdi Rusiyali dovlet resmilerinin Donbasdaki rus qosunlarinin movcudlugu barede fikirleri anlasilmaz idi hokumet resmileri Ukraynada nizami silahli quvvelerin movcud olmadigini bildirse de bezi hallarda hemin erazide yasayan rusdilli ehalinin mudafie olunmasi meqsedile doyus zonasina rusiyali herbi mutexessislerin gonderildiyi aciqlanirdi 2017 ci ilin sonlarina qeder olan vaxt erzinde ATET musahidecileri onlara musahide etmek icazesi verilen iki nezaret buraxilis menteqesi vasitesile Rusiya erazisinden Donbassa herbi formaya oxsar geyimde 30 mine yaxin sexsin kecdiyini hesablamisdir 2018 ci ilin avqust ayinda ilk defe olaraq ATET e mexsus dron vasitesile Rusiyadan munaqisenin davam etdiyi eraziye iki herbi konvoyun daxil olmasi qeyde alindi Munaqisenin baslangicinda Ukrayna terefi de bir nece defe herbi konvoylarin Ukrayna erazisine kecmesini qeyde alsa da Rusiya bu iddialari tekzib edirdi 28 2018 ci ilin avqustunda munaqise erzinde ilk defe olaraq separatcilarin nezareti altinda olan erazide Rusiyaya mexsus dord eded radioelektron mubarize sistemleri musahide olundu 29 Sonradan Donetsk ve Luqansk vilayetlerinde yerlesen usyancilar Ukrayna hokumetinin hucumlari neticesinde itirilmis erazileri yeniden nezaret altina almagi bacardi 5 sentyabr 2014 cu ilde Ukrayna Rusiya Donetsk Xalq Respublikasi ve Luqansk Xalq Respublikasi arasinda ateskes barede Minsk protokolu adli sened imzalandi Lakin bu ateskes muqavilesi uzun muddet quvvede qalmadi Bele ki artiq 2015 ci ilin yanvarinda Donetsk Beynelxalq Hava Limani ve Debaltsev seheri de daxil olmaqla munaqise zonasi boyunca agir doyusler baslandi Ateskes muqavilesinin imzalanmasindan derhal sonra separatci quvveler Debaltsev seherine hucuma kecdi ve neticede burada yerlesen Ukrayna qosunlari geri cekilmek mecburiyyetinde qaldi Debaltsevin separatcilar terefinden ele kecirilmesinden aylar sonra temas xetti boyunca kicik toqqusmalar davam etse de hec bir erazi deyisikliyi qeyde alinmadi Munaqisenin bu cur davam etmesi onun getdikce donmus munaqise ye cevrilmesi ile neticelendi Her ay terefler herbi ve mulki itkiler verse de temas xetti boyunca hec bir ciddi irelileyis qeyde alinmirdi 30 2017 ci ilde munaqise zonasinda ortalama olaraq her uc gunde bir ukraynali herbci helak olurdu Munaqisenin baslangicindan etibaren terefler arasinda 10 dan cox ateskes razilasmasi qeyde alinsa da bunlarin hec biri munaqiseni dayandirmaq gucunde olmadi Terefler arasindaki en son ateskes razilasmasi ise 1 iyul 2018 ci il tarixinde quvveye mindi Buna baxmayaraq razilasmanin quvveye minmesinden bir nece saat sonra Ukrayna ve separatci quvveler bir birilerini ateskesi pozmaqda ittiham etdi Mundericat 1 Mezmun 2 Quvveler 3 Munaqisenin geleceyi 4 Hemcinin bax 5 Istinadlar 6 Xarici kecidlerMezmun RedakteUkrayna Silahli Quvveleri bura hem Milli Qvardiya hem nizami ordu hisseleri hem konulluler batalyonlari daxildir iyun iyul aylarinda separatcilarin nezaretinde olan bir nece sehere nezareti ele ala bildi ve daha sonra nisbeten ugurlu hucum emeliyyatlarini davam etdirerek olkenin serqindeki iki esas seheri Luqanski ve Donetski muhasireye aldi Hemcinin Ukrayna quvveleri Donetsk yaxinligindaki strateji ehemiyyetli Sahur Moqila yuksekliyine nezareti ele alaraq Rusiyadan separatcilarin komeyine gelen herbi kalonlara zerbe endire bilirdi Lakin Donetski ve Luqanski muhasirede saxlayan Ukrayna ordusu bu seherleri separatcilardan temizlemek ucun hucum emeliyyatina baslamaga risk etmedi Iyulun sonlarindan baslayaraq Rusiya ile serhedde muhasireye alinan Ukrayna ordu hisseleri qeyri beraber doyuslerde agir itkiler vermeye basladi Donetsk vilayetinin Rusiya ile serhedi boyu Ukrayna ordusunun uc briqdasi ve serhed xidmetinin quvveleri muhasireye alinmisdi Ukrayna Bas Qerargahi Rusiya ile serhedde muhasireye alinan quvveleri oradan cixara bilmek ucun hec ne ede bilmedi Muhasire avqustun 7 8 ne qeder davam etdi Ukrayna ordusunun quvveleri muhasireden coxsayli canli quvve ve texnika itirmekle darmadagin olunmus veziyyetde cixa bildi Onlarla herbi texnika herbi qenimet kimi separatcilarin eline kecdi Hemcinin Rusiyadan Donetsk separatcilarina herbi komeyin gonderilmesi daha da asanlasdi Qenimet kimi ele kecirilen coxsayli tanklarin ve artilleriya qurgularinin habele Rusiyadan gelen komeyin sayesinde separatcilar Ukrayna ordusunun Donetsk vilayeti ile Luqansk vilayetini bir birinden tecrid etmeye yonelmis ikinci hucum emeliyyatinin qarsisini ala bildiler Ustelik hucum eden Ukrayna quvvelerinin iri birlesmeleri muhasireye alindi Avqustun 13 15 den etibaren cenub istiqametinde yaradilan muhasire helqesinde Ukrayna ordusunun iki briqadasi konullulerden ibaret bir nece batalyon indiyedek qalmaqdadir Paralel olaraq separatcilar gozlenilmez hucum emeliyyati heyata kecirdiler Rusiyadan yeridilen zirehli texnika ve desantcilarin komeyi ile onlar cenub qerb istiqametinde hereket ederek Azov denizi sahilindeki Novoazovsk seherini tutdular Bununla da Ukrayna ordusunun daha bir nece birlesmesi ve konulluler batalyonu novbeti muhasire helqesine dusdu Amvrosiyevsk etrafinda yaradilan muhasire helqesinde 3 briqada konullulerden ibaret Azov ve Dnepr batalyonlari qaldi Separatcilarin ve onlara komeye gelen elit Rusiya quvvelerinin cenub qerb istiqametinde Mariopol seherine dogru hucumu neticesinde konullulerden ibaret Odessa ve Prikarpatye batalyonlari oz movqelerini terk ederek qacdi Azov batalyonunun muhasireye dusmeyen bolmeleri ise Mariopola dogru geri cekildi Nehayet cenub istiqametinde Donetsk separatcilarinin quvvelerinin hucumlari neticesinde daha bir muhasire helqesi yaradildi Novotroitski ve Volnovaxa rayonlari istiqametinde yaradilan muhasire helqesine Ukrayna ordusunun 51 ci briqadasinin ikinci batalyon taktiki qrupu konullulerden ibaret Saxtyorsk batalyonu qalmaqdadir Bununla da Donetskden cenubda yaradilan uc muhasire helqesinde Ukrayna ordusunun 7 minlik canli quvvesi yuzlerle herbi texnikasi qalir Daha bir muhasire helqesi ise Mariopol seheri etrafinda yarana biler Hazirda separatcilar rus desantcilarinin komeyi ile Mariopola dogru simal ve qerb istiqametlerinden irelileyirler Eger muhasire helqesi qapansa orada Ukrayna silahli quvvelerinin daha 2 minlik quvvesi ve 100 e yaxin herbi texnikasi qala biler Avqustun 31 de separatcilar Azov denizinin sahilinde yerlesen strateji ehemiyyetli Mariopol seherini tam muhasireye aldiqlarini elan edibler Separatcilarin bildirdiyine gore onlar seheri Zaparojye ile birlesdiren magistral yola nezareti de ele aliblar Oten iki gun erzinde separatcilarin quvveleri ve Rusiyadan onlara komeye gelen desantcilar tank batalyonlari Azov denizinin sahiline qeder irelileye bilibler Ukrayna ordusunun hisseleri Mariopol etrafindaki Strarodubovka Boyevoye ve Cernovoye Pola yasayis menteqelerinden geri cekilibler Quvveler RedakteEvvelce separatcilardan canli quvve ve texnika saridan bir nece defe ustun olan Ukrayna ordusunun ustunluyu hazirda keskin azalib Bele ki Ukrayna quvveleri hazirda 45 50 minlik canli quvveye malikdir muhasiredekiler de nezere alinmaqla separatcilar ise artiq 20 25 minlik orduya yuzlerle tanka ve diger herbi texnikaya malikdir Ukrayna rehberliyi 23 illik musteqillik dovru erzinde ordu quruculuguna vaxt ayirmayib ve sovet dovrunden olkenin herbi anbarlarinda qalan texnika sursat ehtiyatlarini xarice satmaqla mesgul olub Ukrayna sovet ordusunun anbarlarinda qalan herbi texnika ve sursati Azerbaycan da daxil bir cox olkelere satmaqla dunyanin iri silah ixracatcilari arasinda yer alirdi Neticede istifadeye yararli tanklarin doyus masinlarinin artilleriya qurgularinin ekseriyyeti satilib Bu sebebden separatcilarin quvvelerinin artdigi bir vaxtda Ukrayna ordusunu sursat ve texnika ile techiz etmek imkanlari tukenir Doyusen tereflerin her ikisinde dunyanin bir cox olkelerinden muzdlular ve konulluler doyusurdu Tekce Ukrayna ordusunun terkibinde 52 nefer ermeni esilli sexs doyuslerde heyatini itirib 31 Munaqisenin geleceyi RedakteBezi ekspertlerin fikrince Donbass muharibesi GUAM teskilatinin diger uzvlerinde oldugu kimi Ukraynada da qara delik yaradacaq ve dondurulmus munaqise ye cevrilecek 32 Hemcinin bax RedakteUkrayna Silahli Quvveleri Rusiya Silahli Quvveleri Krim yarimadasiIstinadlar Redakte Ukraine and pro Russia rebels sign ceasefire deal BBC com 5 sentyabr 2014 Istifade tarixi 29 avqust 2018 Ropcke Julian 29 mart 2016 Putin s shadow government for Donbass exposed Bild Istifade tarixi 29 avqust 2018 Gibbons Neff Thomas 3 sentyabr 2015 Three day old ceasefire in Ukraine broken as fighting resumes in some areas The Washington Post Istifade tarixi 29 avqust 2018 Burridge Tom 20 fevral 2017 East Ukraine ceasefire due to take effect BBC News Istifade tarixi 29 avqust 2018 Thursday August 25 2016 13 10 25 avqust 2016 Estonia at War Special Forces with Ukrainian Combat Troops in Donbass Donbass International News Agency Dninews com Istifade tarixi 29 avqust 2018 Lithuania says it supplies ammunition to Ukraine for first time in two years Reuters 3 sentyabr 2016 Istifade tarixi 29 avqust 2018 U S Confirms Delivery Of Javelin Antitank Missiles To Ukraine What is some strong evidence that Russian troops or arms are in the East Ukraine Quora 23 dekabr 2017 Istifade tarixi 29 avqust 2018 UPDATE PACE officially recognizes occupied areas in Donbas as effectively controlled by Russia unian info 24 aprel 2018 Istifade tarixi 29 avqust 2018 Ukraine vs Russia The ICJ s Court Decision Examined en hromadske ua 24 aprel 2017 Istifade tarixi 29 avqust 2018 Ukraine Breaking Bodies Torture and Summary Killings in Eastern Ukraine Amnesty International 22 may 2015 seh 10 Istifade tarixi 29 avqust 2018 Sustained fighting erupted in eastern Ukraine that summer amidst compelling evidence of Russian military involvement Probability of full scale Russian invasion remains high Ukrainian army general Ukraine Today 28 iyul 2015 28 fevral 2017 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 avqust 2018 Pro Russian rebels have 40 000 strong army sufficient for mid sized European state Ukraine defence minister ABC AU 9 iyun 2015 Istifade tarixi 29 avqust 2018 Around 3 4 thousand Russian volunteers fighting for Donetsk People s Republic militia Kyiv Says 42 500 Rebels Russian Soldiers Stationed in East Ukraine RadioFreeEurope RadioLiberty Istifade tarixi 29 avqust 2018 SBU chief says 403 Ukrainian citizens missing as a result of Donbas war Ukrainian Independent Information Agency 15 dekabr 2017 Istifade tarixi 29 avqust 2018 Ukraine Today Over 3000 Ukrainian servicemen killed in Donbas war KyivPost 6 dekabr 2016 Istifade tarixi 29 avqust 2018 At least 22 Ukrainian soldiers killed in Russia s war in December January kyivpost com 12 yanvar 2017 General Staff Almost 200 Ukrainian soldiers killed in 2017 Proekt Gruz 200 iz Ukrainy v Rossiyu Istifade tarixi 29 avqust 2018 Grytsenko Oksana 12 aprel 2014 Armed pro Russian insurgents in Luhansk say they are ready for police raid Kyiv Post 12 aprel 2014 tarixinde arxivlesdirilib Pushing locals aside Russians take top rebel posts in east Ukraine Reuters 27 iyul 2014 28 iyul 2014 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 avqust 2018 Kyiv says there are about 6 000 Russian soldiers 40 000 separatists in Donbas KyivPost 11 sentyabr 2017 Istifade tarixi 29 avqust 2018 Miller Christopher 30 yanvar 2017 Anxious Ukraine Risks Escalation In Creeping Offensive RadioFreeEurope RadioLiberty Istifade tarixi 29 avqust 2018 Michael R Gordon 22 avqust 2014 Russia Moves Artillery Units into Ukraine NATO Says The New York Times Istifade tarixi 29 avqust 2018 Kramer Andrew E Gordon Michael R 27 avqust 2014 Ukraine Reports Russian Invasion on a New Front The New York Times Istifade tarixi 29 avqust 2018 Ukraine accuses Russia of invasion after aid convoy crosses border Reuters 22 avqust 2014 22 avqust 2014 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 avqust 2018 Monitor Posts Video Of Truck Convoys Between Russia Eastern Ukraine RadioFreeEurope RadioLiberty ingilis Istifade tarixi 29 avqust 2018 Latest from the OSCE Special Monitoring Mission to Ukraine SMM based on information received as of 19 30 10 August 2018 OSCE www osce org ingilis Istifade tarixi 29 avqust 2018 Whitmore Brian 26 iyul 2016 The Daily Vertical Ukraine s Forgotten War Transcript rferl org Istifade tarixi 29 avqust 2018 Ukrayna dovleti Ermenistana qarsi Rusif Huseynov Ukraine Towards a frozen future The Politicon 11 November 2015Xarici kecidler Redakte Vikianbarda Donbass muharibesi ile elaqeli mediafayllar var Bowen Andrew 2017 Coercive Diplomacy and the Donbas Explaining Russian Strategy in Eastern Ukraine Journal of Strategic Studies doi 10 1080 01402390 2017 1413550 Ivanov O 2016 Social Background of the Military Conflict in Ukraine Regional cleavages and geopolitical orientations Social Health And Communication Studies Journal 2 1 52 73 Retrieved 26 June 2017 12 May 2014 report on human rights and minority rights situation in Ukraine by the OSCE Office for Democratic Institutions and Human Rights 15 July 2014 report on the human rights situation in Donbass and Crimea by the OHCHR 28 August 2014 report on claims of war crimes by the insurgents in Donbass by Human Rights Watch 15 November 2014 report on the human rights situation in Donbass and Crimea by the OHCHR 2 March 2015 report on the human rights situation in Donbass and Crimea by the OHCHRMenbe https az wikipedia org w index php title Donbass muharibesi amp oldid 5558566, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
