Diyarbəkirin mühasirəsi — 1515-ci ildə Qara xan Ustaclının komandanlığı altındakı Səfəvi ordusunun onların hakimiyyətinə qarşı gələn Diyarbəkir əhalisiylə savaşmağa başlaması ilə başlamışdır. Təxminən 9 ay davam edən mühasirə Bıyıklı Mehmed paşa komandanlığı altındakı Osmanlı ordusunun bölgəyə daxil olması ilə sonlanmışdır.
23 avqust 1514-cü ildə Səlim komandanlığındakı Osmanlı ordusu Şah İsmayılın komandanlığındakı Səfəvi ordusunu artilleriya üstünlüyünə əsaslanaraq məğlubiyyətə uğratdı. Məğlubiyyətdən sonra Osmanlı ordusu İran və Azərbaycan bölgələrinə daxil oldular. Lakin Səfəvi ordusunun hər an hücum edə bilmə təhlükəsi, həm də yaxınlaşan qışa görə Osmanlı ordusu bu bölgələri tərk etməyə məcbur olur. Geri dönüş zamanı sultan Anadoludakı Səfəvi hakimiyyətində qalan bölgələri ələ keçirməsi üçün bölmələr göndərdi. Bu birləşmələrdən birinin komandanı olan Bıyıklı Mehmed bəy böyük uğur əldə edərək bu uğurlarına görə paşalığa yüksəldildi. O, Kemah mühasirəsində də eyni uğuru təkrarladı və Misir səfərinə görə İstanbula dönməli olan Səlim onu Səfəvi imperiyasına qarşı şərq cəbhəsini idarə etmək üçün bölgə orduları komandanlığına təyin etdi.
Bütün bunlar baş verərkən İdris Bitlisinin təhrik etdiyi Diyarbəkir əhalisi şəhərdəki Səfəvi bölmələrini qovaraq Osmanlı sultanına bağlılığını bildirdi. Tuncelidən ümidini kəsən Şah İsmayıl Diyarbəkir üsyanına cavab olaraq keçmiş şəhər valisinin qardaşı Qara xan Ustaclının komandanlığı altında 5-6 minlik ordunu bölgəyə Səfəvi hakimiyyətini bərpa etmək üçün göndərdi.
Səfəvi ordusunun Vanı keçməsindən xəbərdar olan İdris Bitlisi Səlimə xəbər göndərdi və kürd tayfalarından təşkil edilən 10 minlik qüvvəni ətrafında toplamağı bacardı. Səlim də o zaman Bayburtda olan Bıyıklı Mehmed paşanı ordusunu toplaması üçün vəzifələndirdi. Amasya bəylərbəyi Şadi paşa da 5 min sipahi ilə Mehmedə qatılması barədə sultandan əmr aldı.
Mühasirəredaktə
Diyarbəkir önlərinə gələn Qara xan Ustaclı bölmələrinin qovulduğu şəhəri hər şeyə rəğmən sülh yolu ilə geri almaq istədi. Şəhərin təslim olmamasından sonra mühasirə başladı. Bu əsnada Amasyadan hələ İstanbula dönməmiş Səlim İgid Əli komandanlığındakı az sayıda yardım qüvvəsini Diyarbəkirə yolladı. Gecə yarısı yarma hərəkatı ilə Rum qapısından içəri girməyi bacaran İgid Əli döyüşçülərini şəhərin müdafiəsi üçün yerləşdirdi. Şəhərdə yayılan və Osmanlı ordusunun yaxın zamanda gələcəyi barədə məluma mühasirəçi Səfəvi ordusunun işini daha da çətinləşdirdi.
Müdafiənin güclənməsindən sonra Şah İsmayıl və Səfəviləri dəstəkıəyən qızılbaş tayfaları dəstək bölmələri göndərdilər.Bu əsnada kürd tayfaları da Səfəvi ordusunun məşğul olmasından istifadə edərək Bingöl, Batman və Siirt bölgələrindəki köhnə bölgələrini Səfəvilərdən aldılar. Mühasirənin uzanmasından sonra Mehmed paşa ordusunu hazırlayaraq Diyarbəkirə yola düşdü. Bu qərarın verilməsində Diyarbəkirdə Osmanlı qüvvələrinin Səfəvi ordusuna müqavimət göstərmə də getdikcə uğursuz olması mühüm rol oynamışdı. Ərzincan və Bingöldən keçərək Diyarbəkirə irəliləyən Osmanlı ordusuAmasyada və yolboyu kürd tayfaları tərəfindən daha da gücləndirildi. 5-ci gündə Diyarbəkirə çatıldı. Uzun sürən və hələ də sonlandırılmayan mühasirədən nəticə əldə edə bilməyən Qara xan say etibarilə böyük olan Osmanlı ordusunun yaxınlaşdığı xəbərini aldıqdan sonra Mardinə doğru geri çəkildi. Beləliklə, 9 aydır mühasirədə olan Diyarbəkir 10 sentyabr günü Osmanlı imperatorluğuna birləşdirildi.
Nəticəredaktə
Səfəvi ordusunun geri çəkilməsindən sonra Mehmed paşa şəhərə daxil olmadı, qarnizon üçün bir qədər döyüşçü buaxdıqdan sonra Səfəvi ordusunu təqib etmək üçün Mardinə yollandı. Mardində də durmayan Qara xan Sincara geri çəkildi. Mardin Osmanlıya təslim olsa da, içqaladakı qızılbaş ordusu Osmanlı ordusuna müqaviməti davam etdirdi. Bu qızılbaş ordusunu məğlub edə bilməyən Osmanlı ordusu Diyarbəkirə doğru geri çəkilməyə məcbur oldu.
Mardində ordunu tərk edən Şadi paşa və başqa 5 sancaqbəyi Səlim tərəfindən ordudan qovuldular və cəzalandırıldılar. Bıyıklı Mehmed paşa isə 4 oktyabrda Osmanlının ilk Diyarbəkir bəylərbəyi olaraq vəzifələndirildi. Ona azsayda olan və artilleriya dəstəyindən məhrum olan qızılbaş ordusuna qarşı hərəkatını davam etdirə bilmək üçün durmadan İstanbuldan və Anadoludan dəstək qüvvələr göndərildi. Bundan əlavə, Qaraman bəylərbəyi Hüsrəv paşaya ordusu ilə ona qatılması əmr edildi.
Nejat Göyünç. "DİYARBAKIR". TDV İslam Ansiklopedisi. 2019. 19 avqust 2019 tarixində .
Mart 31, 2024
diyarbəkirin, mühasirəsi, 1515, ildə, qara, ustaclının, komandanlığı, altındakı, səfəvi, ordusunun, onların, hakimiyyətinə, qarşı, gələn, diyarbəkir, əhalisiylə, savaşmağa, başlaması, ilə, başlamışdır, təxminən, davam, edən, mühasirə, bıyıklı, mehmed, paşa, ko. Diyarbekirin muhasiresi 1515 ci ilde Qara xan Ustaclinin komandanligi altindaki Sefevi ordusunun onlarin hakimiyyetine qarsi gelen Diyarbekir ehalisiyle savasmaga baslamasi ile baslamisdir Texminen 9 ay davam eden muhasire Biyikli Mehmed pasa komandanligi altindaki Osmanli ordusunun bolgeye daxil olmasi ile sonlanmisdir 2 Diyarbekirin muhasiresiSefevi Osmanli muharibesi 1514 1555 Qalanin hal hazirki veziyyetiTarix 1514 10 sentyabr 1515Yeri Diyarbekir TuriyeSebebi Sefevi Osmanli munasibetleriNeticesi Osmanli Imperiyasi qalib geldiErazi deyisikliyi Diyarbekir Osmanli dovletinin eline kecdi Munaqise terefleriOsmanli Imperiyasi Osmanliperest kurd tayfalari Sefeviler ImperiyasiKomandan lar Biyikli Mehmed pasa Sadi pasa Idris Bitlisi Cemsid bey Qara xan UstacliTereflerin quvvesi15 min 1 6 7 min Mundericat 1 Arxa plan 2 Muhasire 3 Netice 4 Hemcinin bax 5 IstinadlarArxa plan redakte23 avqust 1514 cu ilde Selim komandanligindaki Osmanli ordusu Sah Ismayilin komandanligindaki Sefevi ordusunu artilleriya ustunluyune esaslanaraq meglubiyyete ugratdi Meglubiyyetden sonra Osmanli ordusu Iran ve Azerbaycan bolgelerine daxil oldular Lakin Sefevi ordusunun her an hucum ede bilme tehlukesi hem de yaxinlasan qisa gore Osmanli ordusu bu bolgeleri terk etmeye mecbur olur Geri donus zamani sultan Anadoludaki Sefevi hakimiyyetinde qalan bolgeleri ele kecirmesi ucun bolmeler gonderdi Bu birlesmelerden birinin komandani olan Biyikli Mehmed bey boyuk ugur elde ederek bu ugurlarina gore pasaliga yukseldildi O Kemah muhasiresinde de eyni uguru tekrarladi ve Misir seferine gore Istanbula donmeli olan Selim onu Sefevi imperiyasina qarsi serq cebhesini idare etmek ucun bolge ordulari komandanligina teyin etdi 3 Anadoludaki qudretli qizilbaslardan olan ve daha evvel de Osmanli hakimiyyetine qarsi usyan qaldirmis Nureli Xelife komandanligi altinda ordu hazirladi ve ona Tunceli uzerinden Erzincana hucum etmesini emr etdi Bundan xeberdar olan Biyikli Mehmed pasa quvvelerini toplayaraq gozlenilmeden hucum ederek Ovaciq doyusunde Nureli Xelifenin ordusunu meglub etdi Doyus de Nureli Xelife de olduruldu 4 Butun bunlar bas vererken Idris Bitlisinin tehrik etdiyi Diyarbekir ehalisi seherdeki Sefevi bolmelerini qovaraq Osmanli sultanina bagliligini bildirdi Tunceliden umidini kesen Sah Ismayil Diyarbekir usyanina cavab olaraq kecmis seher valisinin qardasi Qara xan Ustaclinin komandanligi altinda 5 6 minlik ordunu bolgeye Sefevi hakimiyyetini berpa etmek ucun gonderdi Sefevi ordusunun Vani kecmesinden xeberdar olan Idris Bitlisi Selime xeber gonderdi ve kurd tayfalarindan teskil edilen 10 minlik quvveni etrafinda toplamagi bacardi Selim de o zaman Bayburtda olan Biyikli Mehmed pasani ordusunu toplamasi ucun vezifelendirdi Amasya beylerbeyi Sadi pasa da 5 min sipahi ile Mehmede qatilmasi barede sultandan emr aldi Muhasire redakteDiyarbekir onlerine gelen Qara xan Ustacli bolmelerinin qovuldugu seheri her seye regmen sulh yolu ile geri almaq istedi Seherin teslim olmamasindan sonra muhasire basladi Bu esnada Amasyadan hele Istanbula donmemis Selim Igid Eli komandanligindaki az sayida yardim quvvesini Diyarbekire yolladi Gece yarisi yarma herekati ile Rum qapisindan iceri girmeyi bacaran Igid Eli doyusculerini seherin mudafiesi ucun yerlesdirdi Seherde yayilan ve Osmanli ordusunun yaxin zamanda geleceyi barede meluma muhasireci Sefevi ordusunun isini daha da cetinlesdirdi Mudafienin guclenmesinden sonra Sah Ismayil ve Sefevileri destekieyen qizilbas tayfalari destek bolmeleri gonderdiler Bu esnada kurd tayfalari da Sefevi ordusunun mesgul olmasindan istifade ederek Bingol Batman ve Siirt bolgelerindeki kohne bolgelerini Sefevilerden aldilar Muhasirenin uzanmasindan sonra Mehmed pasa ordusunu hazirlayaraq Diyarbekire yola dusdu Bu qerarin verilmesinde Diyarbekirde Osmanli quvvelerinin Sefevi ordusuna muqavimet gosterme de getdikce ugursuz olmasi muhum rol oynamisdi Erzincan ve Bingolden kecerek Diyarbekire irelileyen Osmanli ordusu Amasyada ve yolboyu kurd tayfalari terefinden daha da guclendirildi 5 ci gunde Diyarbekire catildi Uzun suren ve hele de sonlandirilmayan muhasireden netice elde ede bilmeyen Qara xan say etibarile boyuk olan Osmanli ordusunun yaxinlasdigi xeberini aldiqdan sonra Mardine dogru geri cekildi Belelikle 9 aydir muhasirede olan Diyarbekir 10 sentyabr gunu Osmanli imperatorluguna birlesdirildi 5 Netice redakteSefevi ordusunun geri cekilmesinden sonra Mehmed pasa sehere daxil olmadi qarnizon ucun bir qeder doyuscu buaxdiqdan sonra Sefevi ordusunu teqib etmek ucun Mardine yollandi Mardinde de durmayan Qara xan Sincara geri cekildi Mardin Osmanliya teslim olsa da icqaladaki qizilbas ordusu Osmanli ordusuna muqavimeti davam etdirdi Bu qizilbas ordusunu meglub ede bilmeyen Osmanli ordusu Diyarbekire dogru geri cekilmeye mecbur oldu Mardinde ordunu terk eden Sadi pasa ve basqa 5 sancaqbeyi Selim terefinden ordudan qovuldular ve cezalandirildilar Biyikli Mehmed pasa ise 4 oktyabrda Osmanlinin ilk Diyarbekir beylerbeyi olaraq vezifelendirildi Ona azsayda olan ve artilleriya desteyinden mehrum olan qizilbas ordusuna qarsi herekatini davam etdire bilmek ucun durmadan Istanbuldan ve Anadoludan destek quvveler gonderildi Bundan elave Qaraman beylerbeyi Husrev pasaya ordusu ile ona qatilmasi emr edildi Hemcinin bax redakteKemahin muhasiresi Bayburtun muhasiresi Caldiran doyusu Qochisar doyusu Mardinin muhasiresiIstinadlar redakte Genelkurmay Baskanligi TSK tarihi cilt III kisim II Misir Seferi eki seh 81 Ismail Hami Danismend Izahli Osmanli Tarihi Kronolojisi II Istanbul Topkapi Istanbul Dogu Kutuphanesi 1971 seh 32 34 Mehmet Ali Unal Harput TDV Islam Ansiklopedisi 1997 19 avqust 2019 tarixinde arxivlesdirilib Feridun Emecan V Bolum Istanbul Kapi yayinlari 2016 seh 175 ISBN 9786055147624 Nejat Goyunc DIYARBAKIR TDV Islam Ansiklopedisi 2019 19 avqust 2019 tarixinde arxivlesdirilib Menbe https az wikipedia org w index php title Diyarbekirin muhasiresi amp oldid 7169041, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.svg.html){kind=link}