fbpx
Wikipedia

Dinozavr dərrakəsi

May 06, 2023

Dinozavr dərrakəsi paleontoloqlar üçün uzun müddət mübahisə mövzusu olub. Quş olmayan dinozavrlar əvvəl dərrakəsiz heyvanlar sayılmış, ancaq Dinozavr intibahından sonra onlara qiymət verilmişdir. Dinozavr dərrakəsi haqqındakı bu yeni optimizmin qaynağı Yura dövrü parkı kimi məşhur əsərlərdə nümayiş edilən həddindən artıq şişirdilmiş təsvirlərdir. Paleontoloqlar hal-hazırda dinozavrları sürünənlər üçün çox ağıllı, ancaq müasir məməlilər qədər ağıllı olmayan heyvan hesab edir. Bəziləri iddia edir ki, əgər Təbaşir-Paleogen nəsil kəsilməsi baş verməsəydi, kiçik teropodların dərrakəli formaları insan səviyyəsində intelektə təkamül edə bilərdi. Dinozavr nevrologiyası haqqnda yanlış təsəvvürlərə steqozavrlar və zauropodların çanağında ikinci beyinləri olması fikri daxildir.

Troodon inequalisin skelet tərkibi. Troodontidlər quş olmayan dinozavrlar arasında beyin kütlə indeksi yüksək olanlardandır, yəni onlar davranış baxımından inkişaf ediblər və güclü hissiyyatları olub.

Dinozavr beyninin həcmi və kütlə indeksi

Dinozavrlarda beyin həcminin bədən kütləsi ilə müqayisəsi beyin ölçüsünün endokranın həcmi qədər olduğunu təyin edib. Ancaq müasir sürünən cinsi Sphenodonun beyni öz endokranının yalnız yarısını doldurur. Bəzi paleontoloqlar bu əlli faiz qiymətləndirilməsini dinozavr beyninin həcmini hesablayanda istifadə edir. Başqaları endokran səthdəki detallardan bəzi sürünən qalıqlarının beyinlərinin endokranın daha böyük hissəsini əhatə etdiyini müəyyənləşdirib. Hans Larsson qeyd edir ki, sürünənlərdən quşlara keçid beyin həcminin əhatə etdiyi endokran həcmini hesablamaq üçün nisbəti (beyin həcminin bədən kütləsi ilə müqayisəsi) istifadə etməyi düzgün yanaşma olmaqdan çıxaldıb.

Teropod beyinləri

Karkarodontozavr saharikusun endokranı üzərindəki 2001-ci il tədqiqatında Hans Larsson aşkar etdi ki, Karkarodontozavr saharikusun və Allosaurusun uc beyinin beyinə nisbəti quş olmayan dinozavrların 95%-lik hüdudundadır. Tirannozavr isə daha çox quş proporsiyası istiqamətindədir. Tirannozavr nisbətən əsas selurozavr olduğundan selurozavrın gəlişi teropod beyninin genişlənməsinin başlanğıcı oldu.

Allosaurus fragilis

Allosaurus fragilisin beyni Karkarodontozavr saharikusunkuna oxşayır. Forma müasir timsahın beyninə oxşardır.

Karkarodontozavr saharikus

 
Karkarodontozavr saharikusun kəlləsi.

2001-ci ildə Hans Larsson Karkarodontozavr saharikusun endokranının təsvirini nəşr etdi. Heyvanın burnunun ucuna yaxın olan beyin hissəsi ön beyindir və ondan sonra orta beyin gəlir. Larsson aşkar etdi ki, orta beyin heyvanın qalan hissəsinə 45 dərəcə bucaqda aşağı doğru istiqamətlənib. Bundan sonra arxa beyin gəlir. Arxa beyin, demək olar ki, ön beyinə paraleldir və orta beyinlə 40 dərəcə bucaq əmələ gətirir. Karkarodontozavr saharikusun beyni Allosaurus fragilisin beyninə oxşardır. Larsson həm də Karkarodontozavrın uc beyninin beyinə ölçü nisbətini tədqiq etdi və tapdı ki, bu nisbət quşdan çox sürünənkinə yaxındır.

Tirannozavr

Tirannozavr uc beyinin bütün beyinə nisbətinin quş olmayan sürünən nisbətinin 95%-lik limitindən yuxarıdadır və daha çox quş proporsiyası istiqamətindədir. Bu sürünən oblastında olan Allosaurus fragilis və Karkarodontozavr saharikukusla ziddiyyət təşkil edir.

Troodon

Troodonun uc beyinin beynə nisbəti müasir quşların 31.5%-dən 63%-ə qədərdir.

Arxeopteriks

Arxeopteriksin müasir quşların 78%-i uc beyinin beyinə nisbəti var.

Limosa gupsorum

Eosen quşu Limosa gupsorumun malik olduğu nisbət ziddiyyət təşkil edir. Bu nisbət müasir quşun nisbətinin yalnız 63%-dir.

Quşlar

Quş dərrakəsi dərrakənin mmüəyyən edilməsi və ölçülməsi haqqındadır. Ənənəvi olaraq quşlar insanlardan ağılca zəif hesab edilir və bəzi mədəniyyətlərdə "quş ağıllı" sözü insanları alçaltmaq üçün istifadə edilir. Heyvanlarda dərrakənin müəyyən edilməsi və ölçülməsinin çətinliyi elmi tədqiqat işini çətinləşdirir. Anatomik olaraq quşun başına nisbətən böyük bir beyni var. Bir çox növlərdə görmə və eşitmə yaxşı inkişaf etmiş, ancaq toxunma və iybilmə yalnız az bir qrupda inkişa etmişdir. Quşlar səsləmə və nəğmə ilə birlikdə həmçinin görmə siqnalları ilə əlaqə qurur. Beləliklə intelektin test edilməsi hissiyat stimullarına verilən cavablarla öyrənilir.

"İki beyin" mifi

 
S. stenopsin qırmızı rənglə işarələnmiş beyin boşluğu

Stegosaurusu təsvir etdikdən sonra Otniel Çarlz Marş onurğa beyninin bud-çanaq oynağı hissəsində böyük kanalı qeyd edir. Bu kanalda kiçik beyindən 20 dəfə böyük quruluş yerləşə bilərdi. Bu Stegosaurus kimi məşhur dinozavrların quyruğunda "ikinci beyinləri"nin olması fikrini məşhur etdi. Bu "beyin" bədənin qalan hissəsindəki refleksləri idarə edə bilərdi. Həmçinin təklif edilib ki, bu "beyin" Stegosaurus yırtıcıların təhdidi altında olanda müvəqqəti kömək edə bilərdi. Tədqiqatlar göstərir ki, bədən boşluğunda sinir toxuması yoxdur.

Ağıllı dinozavrlar

Toyota (1977)

Məşhur yapon elmi fantastika yazıçısı Aritsune Toyota (豊田有恒)) ağıllı dinozavrlar fikri irəli sürən ilk şəxslərdən biridir. Toyota "İsti qanlı Deynonuk" (Con Ostrom, 1964) nəzəriyyəsi ilə maraqlanırdı və bəzi dinozavrların bilik əldə etmək üçün təkamül etdiyi fikrini inkişaf etdirdi. O, "İsti qanlı dinozavrlar" (Adrian Desmond , 1975, Rozmari Bakman, Oksfordşir) fikrinə əsaslandı və bunun nece ola biləcəyi haqqında nəzəri fikir yaratdı. O, ilk olaraq öz fikirlərini elmi fantastika kimi 1977-ci ildə Kako no kageri (『過去の翳』, Keçmişin kölgəsi) romanında çap etdirdi. Bu hekayədə o, dinozavrları sürünənəbənzər insanlar kimi təsvir edirdi. Sürünənəbənzər insanlar ovlanmaq üçün sümük alətlərdən istifadə edir, primitiv dildə danışır və rudimentar cəmiyyət qururlar. Bu məxluqların dromeozavrlara oxşar dinozavrlardan təkamül etdiyi fikirləşilir.

Bir il sonra Toyota yapon zoologist Tatsuo Saneyoşidən (實吉達郎) məsləhət aldı və detallarda daha çox zoolojik həqiqətlər üçün çalışmağa başladı. Sonra o, Zoku jikanhō keikakunu (『続・時間砲計画』, Prospectus　for the spatiotemporal　cannon part 2) yazdı. O, terepodu tədqiq etməyə davam etdi və 1979-cu ildə romanını Dainosaurusu sakusen (『ダイノサウルス作戦』, Dinozavrların planı) kimi seriallaşdırdı.

Saqan (1977)

Yazıçı Karl Saqan 1977-ci il kitabı Cənnətin əjdahaları:İnsan intelektinin təkamülü üzərinə fərziyyələrində heç bir nəsil kəsilmə hadisəsi baş verməsiydi, zaurornioid cinsinin daha dərrakəli formalarına təkamül edəcəyini fərz edir. Saqan fikirləşir ki, zaurornioidlərin ağalıq etdiyi dünyada hesab onluq sistemilə yox, səkkizlik say sistemi ilə olardı.

Cerison (1978)

Amerikan psixoloqu Harri Cerison ağıllı dinozavrların mövcud olmasının mümkünlüyünü təklif etdi. 1978-ci ildə Amerikan Psixoloji Assosiasiyasının görüşündə "Ağıllı dinozavrlar və müqayisəli psixologiya" adlı prezentasiya verdi. Onun nitqinə görə Dromiseyomim insan kimi dərrakəli növlərə təkamül edə bilərdi.

Rasl (1982)

 
Dinozavroidin fərziyyəyə əsaslanan modeli, Dinozavr Muzeyi, Dorçester

1982-ci ildə Ottavadakı Kanada Milli Muzeyində onurğalı qalıqlarının mühafizi olan Deyl Rasl fərz edir ki, əgər Troodon 66 milyon il bundan əvvəl Təbaşir-Paleogen nəsil kəsilməsi zamanı ölməsəydi, insandakına oxşar bir bədən şəklinə təkamül edə bilərdi. Geoloji vaxt ərzində Rasl qeyd edir ki, dinozavrlar arasında beyin kütlə indeksində stabil artış müşahidə edilib. Rasl ilk troodon kəlsəsini kəşf etdi və qeyd etdi ki, onun beyin kütlə indeksi insanlarınkından aşağı, lakin dinozavrlarınkından 6 dəfə böyükdür. Əgər troodonun təkamülü indiyə qədər davam etsəydi, onun qafa tası insanınkı ilə müqayisədə 1100 kub santimetrə qədər ola bilərdi. Troodontidlərin obyektləri götürmək və tutmaq üçün yarım-manipulyativ barmaqları və iki gözlə görmə qabiliyəti var idi.

Rasl təklif edib ki, troodontid ailəsinin bir çox digər dinozavrları kimi bu "Dinozavroid"in də böyük gözləri və hər əlində üç barmağı ola bilərdi. O hesab edir ki, bir çox müasir sürünənlərdə (və quşlarda) olduğu kimi onun cinsiyyət üzvləri daxilidir. Rasl fərz edir ki, onun göbəyə ehtiyacı var idi, çünki cift daha böyük qafa tasının inkişafına kömək edə bilər. Ancaq onun süd vəziləri olmaya bilərdi və o, quşların etdiyi kimi qusulan yeməklə balalarını yedirə bilərdi. O fikirləşir ki, onun dili quş nəğməsinə bənzər səslənə bilərdi.

Raslın fikir eksperimenti 1980-ci illərdən bəri paleontoloqların tənqid atəşinə məruz qalıb. Onların çoxu dinozavroidin həddindən artıq insana bənzədiyini qeyd edir. Qreqori Pol və Tomas Riçard Holtz onu "şübhəli biçimdə insan" hesab edir və Darren Neyş düşünür ki, böyük beyinli yüksək dərrakəli troodontid horizontal duruş və uzun quyruqla standard teropod bədən quruluşunu saxlayacaq və insan kimi əllərindənsə, quş kimi obyektləri burnu və ayaqları ilə hərəkət etdirəcək.

Ədəbiyyat

  • Larsson, H.C.E. 2001. Endocranial anatomy of Carcharodontosaurus saharicus (Theropoda: Allosauroidea) and its implications for theropod brain evolution. pp. 19–33. In: Mesozioc Vertebrate Life. Ed.s Tanke, D. H., Carpenter, K., Skrepnick, M. W. Indiana University Press.

İstinadlar

  1. Junchang Lü, Li Xu, Yongqing Liu, Xingliao Zhang, Songhai Jia, and Qiang Ji. "A new troodontid (Theropoda: Troodontidae) from the Late Cretaceous of central China, and the radiation of Asian troodontids" (PDF). Acta Palaeontologica Polonica. 55 (3). 2010: 381–388. doi:10.4202/app.2009.0047. 2018-10-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2015-06-14.
  2. ↑ "Allometric Comparison," Larsson (2001). Page 25.
  3. "Allometric Comparison," Larsson (2001). Pages 25-26.
  4. ↑ "Allometric Comparison," Larsson (2001). Page 26.
  5. ↑ "Allometric Comparison," Larsson (2001). Page 29.
  6. ↑ "Description," Larsson (2001). Page 20.
  7. "Abstract," Larsson (2001). Page 19.
  8. "Description," Larsson (2001). Pages 20-21.
  9. ↑ "Allometric Comparison," Larsson (2001). Page 30.
  10. Considered a Numenius species in "Allometric Comparison," Larsson (2001). Page 30.
  11. Fastovsky DE, Weishampel DB. Stegosauria: Hot Plates // In Fastovsky DE, Weishampel DB (ed.). The Evolution and Extinction of the Dinosaurs (2nd Edition). Cambridge University Press. 2005. 107–30. ISBN 0-521-81172-4.
  12. Switek, Brian. . Smithsonian. 2 Aug 2012. 4 August 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 July 2013.
  13. Saneyoshi, Tatsuo. Hontō ni ita fushigina ikimono: Jinrui to dōbutsu no sosentachi (Japanese). Tokyo: PHP Kenkyūjo. 2006. 41–48. ISBN 978-4-569-65442-3.
  14. ↑ Kaneko, Ryūichi. Shin kyōryū densetsu : Saiko kyōryū eoraputoru kara kyōryū jinrui made kyōryūgaku no saisentan (Japanese). Tokyo: Hayakawashobō. 1997. 204–206. ISBN 978-4-15-050211-9.
  15. . 2009-09-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-06-15.
  16. ↑ Russell, D. A.; Séguin, R. "Reconstruction of the small Cretaceous theropod Stenonychosaurus inequalis and a hypothetical dinosauroid". Syllogeus. 37. 1982: 1–43.
  17. ↑ Naish, D. (2006). Dinosauroids Revisited 2007-10-12 at the Wayback Machine Darren Naish: Tetrapod Zoology, April 23, 2011.

Xarici keçidlər

  • "Brains and intelligence" at Enchanted Learning.

May 06, 2023
dinozavr, dərrakəsi, paleontoloqlar, üçün, uzun, müddət, mübahisə, mövzusu, olub, quş, olmayan, dinozavrlar, əvvəl, dərrakəsiz, heyvanlar, sayılmış, ancaq, dinozavr, intibahından, sonra, onlara, qiymət, verilmişdir, haqqındakı, yeni, optimizmin, qaynağı, yura,. Dinozavr derrakesi paleontoloqlar ucun uzun muddet mubahise movzusu olub Qus olmayan dinozavrlar evvel derrakesiz heyvanlar sayilmis ancaq Dinozavr intibahindan sonra onlara qiymet verilmisdir Dinozavr derrakesi haqqindaki bu yeni optimizmin qaynagi Yura dovru parki kimi meshur eserlerde numayis edilen heddinden artiq sisirdilmis tesvirlerdir Paleontoloqlar hal hazirda dinozavrlari surunenler ucun cox agilli ancaq muasir memeliler qeder agilli olmayan heyvan hesab edir Bezileri iddia edir ki eger Tebasir Paleogen nesil kesilmesi bas vermeseydi kicik teropodlarin derrakeli formalari insan seviyyesinde intelekte tekamul ede bilerdi Dinozavr nevrologiyasi haqqnda yanlis tesevvurlere steqozavrlar ve zauropodlarin canaginda ikinci beyinleri olmasi fikri daxildir Troodon inequalisin skelet terkibi Troodontidler qus olmayan dinozavrlar arasinda beyin kutle indeksi yuksek olanlardandir yeni onlar davranis baximindan inkisaf edibler ve guclu hissiyyatlari olub 1 Mundericat 1 Dinozavr beyninin hecmi ve kutle indeksi 2 Teropod beyinleri 2 1 Allosaurus fragilis 2 2 Karkarodontozavr saharikus 2 3 Tirannozavr 2 4 Troodon 2 5 Arxeopteriks 2 6 Limosa gupsorum 3 Quslar 4 Iki beyin mifi 5 Agilli dinozavrlar 5 1 Toyota 1977 5 2 Saqan 1977 5 3 Cerison 1978 5 4 Rasl 1982 6 Edebiyyat 7 Istinadlar 8 Xarici kecidlerDinozavr beyninin hecmi ve kutle indeksi RedakteDinozavrlarda beyin hecminin beden kutlesi ile muqayisesi beyin olcusunun endokranin hecmi qeder oldugunu teyin edib 2 Ancaq muasir surunen cinsi Sphenodonun beyni oz endokraninin yalniz yarisini doldurur 3 Bezi paleontoloqlar bu elli faiz qiymetlendirilmesini dinozavr beyninin hecmini hesablayanda istifade edir 2 Basqalari endokran sethdeki detallardan bezi surunen qaliqlarinin beyinlerinin endokranin daha boyuk hissesini ehate etdiyini mueyyenlesdirib 4 Hans Larsson qeyd edir ki surunenlerden quslara kecid beyin hecminin ehate etdiyi endokran hecmini hesablamaq ucun nisbeti beyin hecminin beden kutlesi ile muqayisesi istifade etmeyi duzgun yanasma olmaqdan cixaldib 4 Teropod beyinleri RedakteKarkarodontozavr saharikusun endokrani uzerindeki 2001 ci il tedqiqatinda Hans Larsson askar etdi ki Karkarodontozavr saharikusun ve Allosaurusun uc beyinin beyine nisbeti qus olmayan dinozavrlarin 95 lik hududundadir 5 Tirannozavr ise daha cox qus proporsiyasi istiqametindedir 5 Tirannozavr nisbeten esas selurozavr oldugundan selurozavrin gelisi teropod beyninin genislenmesinin baslangici oldu 5 Allosaurus fragilis Redakte Allosaurus fragilisin beyni Karkarodontozavr saharikusunkuna oxsayir 6 Forma muasir timsahin beynine oxsardir Karkarodontozavr saharikus Redakte Karkarodontozavr saharikusun kellesi 2001 ci ilde Hans Larsson Karkarodontozavr saharikusun endokraninin tesvirini nesr etdi 7 Heyvanin burnunun ucuna yaxin olan beyin hissesi on beyindir ve ondan sonra orta beyin gelir Larsson askar etdi ki orta beyin heyvanin qalan hissesine 45 derece bucaqda asagi dogru istiqametlenib Bundan sonra arxa beyin gelir Arxa beyin demek olar ki on beyine paraleldir ve orta beyinle 40 derece bucaq emele getirir 8 Karkarodontozavr saharikusun beyni Allosaurus fragilisin beynine oxsardir 6 Larsson hem de Karkarodontozavrin uc beyninin beyine olcu nisbetini tedqiq etdi ve tapdi ki bu nisbet qusdan cox surunenkine yaxindir 5 Tirannozavr Redakte Tirannozavr uc beyinin butun beyine nisbetinin qus olmayan surunen nisbetinin 95 lik limitinden yuxaridadir ve daha cox qus proporsiyasi istiqametindedir 5 Bu surunen oblastinda olan Allosaurus fragilis ve Karkarodontozavr saharikukusla ziddiyyet teskil edir 5 Troodon Redakte Troodonun uc beyinin beyne nisbeti muasir quslarin 31 5 den 63 e qederdir 9 Arxeopteriks Redakte Arxeopteriksin muasir quslarin 78 i uc beyinin beyine nisbeti var 9 Limosa gupsorum Redakte Eosen qusu Limosa gupsorumun malik oldugu nisbet ziddiyyet teskil edir Bu nisbet muasir qusun nisbetinin yalniz 63 dir 10 Quslar RedakteQus derrakesi derrakenin mmueyyen edilmesi ve olculmesi haqqindadir Enenevi olaraq quslar insanlardan agilca zeif hesab edilir ve bezi medeniyyetlerde qus agilli sozu insanlari alcaltmaq ucun istifade edilir Heyvanlarda derrakenin mueyyen edilmesi ve olculmesinin cetinliyi elmi tedqiqat isini cetinlesdirir Anatomik olaraq qusun basina nisbeten boyuk bir beyni var Bir cox novlerde gorme ve esitme yaxsi inkisaf etmis ancaq toxunma ve iybilme yalniz az bir qrupda inkisa etmisdir Quslar sesleme ve negme ile birlikde hemcinin gorme siqnallari ile elaqe qurur Belelikle intelektin test edilmesi hissiyat stimullarina verilen cavablarla oyrenilir Iki beyin mifi Redakte S stenopsin qirmizi rengle isarelenmis beyin boslugu Stegosaurusu tesvir etdikden sonra Otniel Carlz Mars onurga beyninin bud canaq oynagi hissesinde boyuk kanali qeyd edir Bu kanalda kicik beyinden 20 defe boyuk qurulus yerlese bilerdi Bu Stegosaurus kimi meshur dinozavrlarin quyrugunda ikinci beyinleri nin olmasi fikrini meshur etdi Bu beyin bedenin qalan hissesindeki refleksleri idare ede bilerdi Hemcinin teklif edilib ki bu beyin Stegosaurus yirticilarin tehdidi altinda olanda muveqqeti komek ede bilerdi 11 Tedqiqatlar gosterir ki beden boslugunda sinir toxumasi yoxdur 12 Agilli dinozavrlar RedakteToyota 1977 Redakte Meshur yapon elmi fantastika yazicisi Aritsune Toyota 豊田有恒 agilli dinozavrlar fikri ireli suren ilk sexslerden biridir 13 Toyota Isti qanli Deynonuk Con Ostrom 1964 nezeriyyesi ile maraqlanirdi ve bezi dinozavrlarin bilik elde etmek ucun tekamul etdiyi fikrini inkisaf etdirdi O Isti qanli dinozavrlar Adrian Desmond 1975 Rozmari Bakman Oksfordsir fikrine esaslandi ve bunun nece ola bileceyi haqqinda nezeri fikir yaratdi 14 O ilk olaraq oz fikirlerini elmi fantastika kimi 1977 ci ilde Kako no kageri 過去の翳 Kecmisin kolgesi romaninda cap etdirdi Bu hekayede o dinozavrlari surunenebenzer insanlar kimi tesvir edirdi Surunenebenzer insanlar ovlanmaq ucun sumuk aletlerden istifade edir primitiv dilde danisir ve rudimentar cemiyyet qururlar Bu mexluqlarin dromeozavrlara oxsar dinozavrlardan tekamul etdiyi fikirlesilir Bir il sonra Toyota yapon zoologist Tatsuo Saneyosiden 實吉達郎 meslehet aldi ve detallarda daha cox zoolojik heqiqetler ucun calismaga basladi Sonra o Zoku jikanhō keikakunu 続 時間砲計画 Prospectus for the spatiotemporal cannon part 2 yazdi O terepodu tedqiq etmeye davam etdi ve 1979 cu ilde romanini Dainosaurusu sakusen ダイノサウルス作戦 Dinozavrlarin plani kimi seriallasdirdi Saqan 1977 Redakte Yazici Karl Saqan 1977 ci il kitabi Cennetin ejdahalari Insan intelektinin tekamulu uzerine ferziyyelerinde hec bir nesil kesilme hadisesi bas vermesiydi zaurornioid cinsinin daha derrakeli formalarina tekamul edeceyini ferz edir Saqan fikirlesir ki zaurornioidlerin agaliq etdiyi dunyada hesab onluq sistemile yox sekkizlik say sistemi ile olardi Cerison 1978 Redakte Amerikan psixoloqu Harri Cerison agilli dinozavrlarin movcud olmasinin mumkunluyunu teklif etdi 1978 ci ilde Amerikan Psixoloji Assosiasiyasinin gorusunde Agilli dinozavrlar ve muqayiseli psixologiya adli prezentasiya verdi Onun nitqine gore Dromiseyomim insan kimi derrakeli novlere tekamul ede bilerdi 14 Rasl 1982 Redakte Dinozavroidin ferziyyeye esaslanan modeli Dinozavr Muzeyi Dorcester 1982 ci ilde Ottavadaki Kanada Milli Muzeyinde onurgali qaliqlarinin muhafizi olan Deyl Rasl ferz edir ki eger Troodon 66 milyon il bundan evvel Tebasir Paleogen nesil kesilmesi zamani olmeseydi insandakina oxsar bir beden sekline tekamul ede bilerdi Geoloji vaxt erzinde Rasl qeyd edir ki dinozavrlar arasinda beyin kutle indeksinde stabil artis musahide edilib 15 Rasl ilk troodon kelsesini kesf etdi ve qeyd etdi ki onun beyin kutle indeksi insanlarinkindan asagi lakin dinozavrlarinkindan 6 defe boyukdur Eger troodonun tekamulu indiye qeder davam etseydi onun qafa tasi insaninki ile muqayisede 1100 kub santimetre qeder ola bilerdi Troodontidlerin obyektleri goturmek ve tutmaq ucun yarim manipulyativ barmaqlari ve iki gozle gorme qabiliyeti var idi 16 Rasl teklif edib ki troodontid ailesinin bir cox diger dinozavrlari kimi bu Dinozavroid in de boyuk gozleri ve her elinde uc barmagi ola bilerdi O hesab edir ki bir cox muasir surunenlerde ve quslarda oldugu kimi onun cinsiyyet uzvleri daxilidir Rasl ferz edir ki onun gobeye ehtiyaci var idi cunki cift daha boyuk qafa tasinin inkisafina komek ede biler Ancaq onun sud vezileri olmaya bilerdi ve o quslarin etdiyi kimi qusulan yemekle balalarini yedire bilerdi O fikirlesir ki onun dili qus negmesine benzer seslene bilerdi 16 17 Raslin fikir eksperimenti 1980 ci illerden beri paleontoloqlarin tenqid atesine meruz qalib Onlarin coxu dinozavroidin heddinden artiq insana benzediyini qeyd edir Qreqori Pol ve Tomas Ricard Holtz onu subheli bicimde insan hesab edir ve Darren Neys dusunur ki boyuk beyinli yuksek derrakeli troodontid horizontal durus ve uzun quyruqla standard teropod beden qurulusunu saxlayacaq ve insan kimi ellerindense qus kimi obyektleri burnu ve ayaqlari ile hereket etdirecek 17 Edebiyyat RedakteLarsson H C E 2001 Endocranial anatomy of Carcharodontosaurus saharicus Theropoda Allosauroidea and its implications for theropod brain evolution pp 19 33 In Mesozioc Vertebrate Life Ed s Tanke D H Carpenter K Skrepnick M W Indiana University Press Istinadlar Redakte Junchang Lu Li Xu Yongqing Liu Xingliao Zhang Songhai Jia and Qiang Ji A new troodontid Theropoda Troodontidae from the Late Cretaceous of central China and the radiation of Asian troodontids PDF Acta Palaeontologica Polonica 55 3 2010 381 388 doi 10 4202 app 2009 0047 2018 10 05 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2015 06 14 1 2 Allometric Comparison Larsson 2001 Page 25 Allometric Comparison Larsson 2001 Pages 25 26 1 2 Allometric Comparison Larsson 2001 Page 26 1 2 3 4 5 6 Allometric Comparison Larsson 2001 Page 29 1 2 Description Larsson 2001 Page 20 Abstract Larsson 2001 Page 19 Description Larsson 2001 Pages 20 21 1 2 Allometric Comparison Larsson 2001 Page 30 Considered a Numenius species in Allometric Comparison Larsson 2001 Page 30 Fastovsky DE Weishampel DB Stegosauria Hot Plates In Fastovsky DE Weishampel DB ed The Evolution and Extinction of the Dinosaurs 2nd Edition Cambridge University Press 2005 107 30 ISBN 0 521 81172 4 Switek Brian The Double Dinosaur Brain Myth Smithsonian 2 Aug 2012 4 August 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 30 July 2013 Saneyoshi Tatsuo Hontō ni ita fushigina ikimono Jinrui to dōbutsu no sosentachi Japanese Tokyo PHP Kenkyujo 2006 41 48 ISBN 978 4 569 65442 3 1 2 Kaneko Ryuichi Shin kyōryu densetsu Saiko kyōryu eoraputoru kara kyōryu jinrui made kyōryugaku no saisentan Japanese Tokyo Hayakawashobō 1997 204 206 ISBN 978 4 15 050211 9 Cosmos Smartosarus 2009 09 17 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 06 15 1 2 Russell D A Seguin R Reconstruction of the small Cretaceous theropod Stenonychosaurus inequalis and a hypothetical dinosauroid Syllogeus 37 1982 1 43 1 2 Naish D 2006 Dinosauroids Revisited Arxivlesdirilib 2007 10 12 at the Wayback Machine Darren Naish Tetrapod Zoology April 23 2011 Xarici kecidler Redakte Brains and intelligence at Enchanted Learning Menbe https az wikipedia org w index php title Dinozavr derrakesi amp oldid 6778818, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.