Tuatara və ya hatteriya (lat.Sphenodon punctatus)— müasir sürünənlərin ən qədim qrupunun yeganə nümayəndəsi olan hatteriya daxildir. Xarici görünüşcə iri kərtənkələyə oxşamasına baxmayaraq, hatteriyanın orqanlarının quruluşu özünəməxsus qədimilik və primitivliklə səciyyələnir. Baş və gövdənin üzəri qərni pulcuqların ən primitiv forması olan xırda pulcuqlarla örtülüdür. Fəqərələri balıqlarda ol¬duğu kimi amfisoldur, fəqərələrin cismi arasında xorda qalır. Steqosefalların qarın zirehinin qalığı sayılan dərialtı qarın qabırğaları var. Amfibilərdə olduğu kimi xış sümükləri üzərində də dişlər olur. Yaxşı inkişaf etmiş təpə gözü var. Təbil boşluqları və təbil pərdələri yoxdur. Kəllə qutusu diapsid quruluşdadır. Cütləşmə (kopulyasiya) orqanı yoxdur, bu əlamət reptililər içərisində yeganə haldır. Uzunluğu, adətən, 50 sm-dir, yaşlı erkəklər isə 70-75 sm-ə qədər ola bilir. Yeni Zelandiyanın şərqində və cənubunda sahilə yaxın adalarda yayılıb. Müstəmləkə rejiminin komplekslərin istismarını artırması, eləcə də itlər və donuzlar tərəfindən tələf edil¬məsi nəticəsində hazırda hatteriyanın nəsli kəsilmək üzrədir. Hatteriya az hərəkətli heyvan olub, gecə həyatı keçirir. Albatros və digər okean quşlarının yuvasında yaşayır, lakin onların yumurta və balalarına toxunmur. Qurdlar, həşərat və ilbizlərlə yemlənir. 20 yaşında cinsiyyət yetkinliyinə çatır. Payızda, adətən, 9-12, bəzən 15-17 yumurta qoyur: Yumurtalarını torpağa basdırır. Süni şərait¬də 50 ildən çox yaşadığı məlumdur .
Mustafayev Q.T., Tağıyev Ə.N., Sadıqova N.A. Onurğalılar zoologiyası. Dərslik. Bakı: Bakı Universiteti Nəşriyyat, 2009, s.292-293
Avqust 09, 2021
tuatara, hatteriya, sphenodon, punctatus, müasir, sürünənlərin, qədim, qrupunun, yeganə, nümayəndəsi, olan, hatteriya, daxildir, xarici, görünüşcə, kərtənkələyə, oxşamasına, baxmayaraq, hatteriyanın, orqanlarının, quruluşu, özünəməxsus, qədimilik, primitivlikl. Tuatara ve ya hatteriya lat Sphenodon punctatus muasir surunenlerin en qedim qrupunun yegane numayendesi olan hatteriya daxildir Xarici gorunusce iri kertenkeleye oxsamasina baxmayaraq hatteriyanin orqanlarinin qurulusu ozunemexsus qedimilik ve primitivlikle seciyyelenir Bas ve govdenin uzeri qerni pulcuqlarin en primitiv formasi olan xirda pulcuqlarla ortuludur Feqereleri baliqlarda ol dugu kimi amfisoldur feqerelerin cismi arasinda xorda qalir Steqosefallarin qarin zirehinin qaligi sayilan derialti qarin qabirgalari var Amfibilerde oldugu kimi xis sumukleri uzerinde de disler olur Yaxsi inkisaf etmis tepe gozu var Tebil bosluqlari ve tebil perdeleri yoxdur Kelle qutusu diapsid qurulusdadir Cutlesme kopulyasiya orqani yoxdur bu elamet reptililer icerisinde yegane haldir Uzunlugu adeten 50 sm dir yasli erkekler ise 70 75 sm e qeder ola bilir Yeni Zelandiyanin serqinde ve cenubunda sahile yaxin adalarda yayilib Mustemleke rejiminin komplekslerin istismarini artirmasi elece de itler ve donuzlar terefinden telef edil mesi neticesinde hazirda hatteriyanin nesli kesilmek uzredir Hatteriya az hereketli heyvan olub gece heyati kecirir Albatros ve diger okean quslarinin yuvasinda yasayir lakin onlarin yumurta ve balalarina toxunmur Qurdlar heserat ve ilbizlerle yemlenir 20 yasinda cinsiyyet yetkinliyine catir Payizda adeten 9 12 bezen 15 17 yumurta qoyur Yumurtalarini torpaga basdirir Suni serait de 50 ilden cox yasadigi melumdur 1 TuataraSphenodon punctatusElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme SonagizlilarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarSinif SurunenlerDeste Dimdikbaslarnov TuataraElmi adiSphenodon punctatus Gray 1842VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 202132NCBI 8508EOL 460890PBDB 92231Istinadlar Redakte Mustafayev Q T Tagiyev E N Sadiqova N A Onurgalilar zoologiyasi Derslik Baki Baki Universiteti Nesriyyat 2009 s 292 293Menbe https az wikipedia org w index php title Tuatara amp oldid 6092866, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
