Diferensial hesabı - riyaziyyatın funksiyaların xassələrini törəmə və diferensiallar vasitəsilə öyrənən bölməsi. D.h. mahiyyəti ondan ibarətdir ki, funksiyanın lokal (ayrı-ayrı nöqtələrin ətrafındakı) xassələrini araşdırmaqla onun xassələrini bütövlükdə təsvir etsin. D.h. bəzi məsələlərinə hələ qədim yunan riyaziyyatçıları diqqət yetirmişlər. D.h. bir çox məsələləri öz həllini, həm də yüksək səviyyədə, fransız riyaziyyatçıları R.Dekartın, P.Fermanın və başqalarının işlərində tapmışdır.
Amma buna baxmayaraq diferensial hesabının əsasını qoyanlar ingilis alimi İssak Nyuton və alman alimi H.Leybnis hesab edilir. Onların işlərində diferensial hesabının əsas anlayışları olan törəmə və diferensial anlayışları verilmişdir. Bu anlayışların əsasında limit anlayışı durur. Ancaq o dövrdə hələ limit anlayışı riyazi mənada tam əsaslandırılmamışdı.
XIX əsrin əvvəllərindən başlayaraq diferensial hesabı limitlər nəzəriyyəsinin teoremləri ilə əsaslandırıldı (O. Koşi, B.Bolsano, K.Hauss).
Diferensial hesabının ilkin anlayışlarının daha dərindən analizi çoxluqlar nəzəriyyəsinin inkişafı ilə bağlıdır.
XVIII əsrdən başlayaraq diferensial hesabı müxtəlif elm sahələrinin - diferensial həndəsə, variasiya hesabı, diferensial tənliklər və s. yaranmasına səbəb oldu.
Diferensial həndəsə
Riyaziyyatın üçölçülü Evklid fəzası, yaxud Affin fəzasında əyrilərin və səthlərin xassələrini, o cümlədən, çoxölçülü səthləri və s. həndəsi obrazları riyazi analizin üsulları ilə öyrənən sahəsidir.
Ədəbiyyat
M.Mərdanov, S.Mirzəyev, Ş. Sadıqov Məktəblinin riyaziyyatdan izahlı lüğəti. Bakı 2016, "Radius nəşriyyatı", 296 səh.
"Azərbaycan Sovet Ensklopediyası" I-X cild, Bakı 1976-1987.
"Fizika, riyaziyyat və informatika tədrisi" jurnalları, 2000-2012-ci illər,Bakı.
Avqust 11, 2021
diferensial, hesabı, riyaziyyatın, funksiyaların, xassələrini, törəmə, diferensiallar, vasitəsilə, öyrənən, bölməsi, mahiyyəti, ondan, ibarətdir, funksiyanın, lokal, ayrı, ayrı, nöqtələrin, ətrafındakı, xassələrini, araşdırmaqla, onun, xassələrini, bütövlükdə,. Diferensial hesabi riyaziyyatin funksiyalarin xasselerini toreme ve diferensiallar vasitesile oyrenen bolmesi D h mahiyyeti ondan ibaretdir ki funksiyanin lokal ayri ayri noqtelerin etrafindaki xasselerini arasdirmaqla onun xasselerini butovlukde tesvir etsin D h bezi meselelerine hele qedim yunan riyaziyyatcilari diqqet yetirmisler D h bir cox meseleleri oz hellini hem de yuksek seviyyede fransiz riyaziyyatcilari R Dekartin P Fermanin ve basqalarinin islerinde tapmisdir Amma buna baxmayaraq diferensial hesabinin esasini qoyanlar ingilis alimi Issak Nyuton ve alman alimi H Leybnis hesab edilir Onlarin islerinde diferensial hesabinin esas anlayislari olan toreme ve diferensial anlayislari verilmisdir Bu anlayislarin esasinda limit anlayisi durur Ancaq o dovrde hele limit anlayisi riyazi menada tam esaslandirilmamisdi XIX esrin evvellerinden baslayaraq diferensial hesabi limitler nezeriyyesinin teoremleri ile esaslandirildi O Kosi B Bolsano K Hauss Diferensial hesabinin ilkin anlayislarinin daha derinden analizi coxluqlar nezeriyyesinin inkisafi ile baglidir XVIII esrden baslayaraq diferensial hesabi muxtelif elm sahelerinin diferensial hendese variasiya hesabi diferensial tenlikler ve s yaranmasina sebeb oldu Diferensial hendese RedakteRiyaziyyatin ucolculu Evklid fezasi yaxud Affin fezasinda eyrilerin ve sethlerin xasselerini o cumleden coxolculu sethleri ve s hendesi obrazlari riyazi analizin usullari ile oyrenen sahesidir Edebiyyat RedakteM Merdanov S Mirzeyev S Sadiqov Mekteblinin riyaziyyatdan izahli lugeti Baki 2016 Radius nesriyyati 296 seh Azerbaycan Sovet Ensklopediyasi I X cild Baki 1976 1987 Fizika riyaziyyat ve informatika tedrisi jurnallari 2000 2012 ci iller Baki Menbe https az wikipedia org w index php title Diferensial hesabi amp oldid 4360454, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
