Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dialektologiya — (yunan dilində διάλεκτος, dialektos, "danışma, dialekt"; və -λογία, -logia "elm") — dilçilikdə dialekt və şivəni öyrənən elm sahəsidir. O, ilk növbədə coğrafi paylanmaya və onların əlaqəli xüsusiyyətlərinə əsaslanaraq dildəki variasiyaları öyrənir. Dialektologiya iki yerli dialektin ortaq əcdaddan ayrılması və sinxron variasiya kimi mövzularla məşğul olur. Dialektoloqlar son nəticədə regional ərazilərə uyğun gələn qrammatik, leksik və fonoloji xüsusiyyətlərlə məşğul olurlar. Beləliklə, onlar adətən nəinki müəyyən ərazilərdə nəsillər boyu yaşamış əhali ilə deyil, həm də dillərini yeni ərazilərə gətirən miqrant qrupları ilə məşğul olurlar.
Dialektologiyanın əsas anlayışları
Dialekt anlayışı altında dilçilikdə dilin məhdud ərazidə işlədilən növü (variantı) nəzərdə tutulur. Dialekt bütün dilə xas olan əlamətlərlə yanaşı, eyni zamanda özünəməxsus xüsusiyyətləri ilə səciyyələnir. Dialektologiyanın əsas anlayışları və terminləri bunlardır: şivə, şivələr qrupu, ləhcə, dialekt, keçid (aralıq) şivə və izoqloss.
Şivə dilin dialekt bölünməsinin ən kiçik vahididir. O, bir və ya bir neçə yaşayış məntəqəsi sakinlərinin nitqində meydana çıxır. Əsas dil xüsusiyyətləri yaxın və ümumi olan bir neçə şivə şivələr qrupunu əmələ gətirir. Ləhcə dilin dialekt bölünməsinin ən böyük vahididir. Dilin tərkib hissəsi kimi çıxış edən 7 ləhcə bir neçə şivələr qrupunun məcmusudur. Dialekt termini məhdud ərazidə işlədilən ünsiyyət formasının adıdır. Keçid şivə termini isə dilin ərazi cəhətdən əlaqədə olan iki müxtəlif dialektin sərhəd zonasında yerləşən və həmin dialektlərin xüsusiyyətlərini özündə əks etdirən şivələrə aid edilir. Belə şivələrlə əlaqədar bəzən aralıq şivələr termini də işlədilir.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Dialektologiya
İstinadlar
- Məmmədli, Məhərrəm. AZƏRBAYCAN DİALEKTOLOGİYASI (az.) (Məmmədəli Dünyamalı oğlu Qıpçaq). Bakı: Zərdabi LTD. 2019. 6, 7.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dialektologiya yunan dilinde dialektos dialektos danisma dialekt ve logia logia elm dilcilikde dialekt ve siveni oyrenen elm sahesidir O ilk novbede cografi paylanmaya ve onlarin elaqeli xususiyyetlerine esaslanaraq dildeki variasiyalari oyrenir Dialektologiya iki yerli dialektin ortaq ecdaddan ayrilmasi ve sinxron variasiya kimi movzularla mesgul olur Dialektoloqlar son neticede regional erazilere uygun gelen qrammatik leksik ve fonoloji xususiyyetlerle mesgul olurlar Belelikle onlar adeten neinki mueyyen erazilerde nesiller boyu yasamis ehali ile deyil hem de dillerini yeni erazilere getiren miqrant qruplari ile mesgul olurlar Dialektologiyanin esas anlayislariDialekt anlayisi altinda dilcilikde dilin mehdud erazide isledilen novu varianti nezerde tutulur Dialekt butun dile xas olan elametlerle yanasi eyni zamanda ozunemexsus xususiyyetleri ile seciyyelenir Dialektologiyanin esas anlayislari ve terminleri bunlardir sive siveler qrupu lehce dialekt kecid araliq sive ve izoqloss Sive dilin dialekt bolunmesinin en kicik vahididir O bir ve ya bir nece yasayis menteqesi sakinlerinin nitqinde meydana cixir Esas dil xususiyyetleri yaxin ve umumi olan bir nece sive siveler qrupunu emele getirir Lehce dilin dialekt bolunmesinin en boyuk vahididir Dilin terkib hissesi kimi cixis eden 7 lehce bir nece siveler qrupunun mecmusudur Dialekt termini mehdud erazide isledilen unsiyyet formasinin adidir Kecid sive termini ise dilin erazi cehetden elaqede olan iki muxtelif dialektin serhed zonasinda yerlesen ve hemin dialektlerin xususiyyetlerini ozunde eks etdiren sivelere aid edilir Bele sivelerle elaqedar bezen araliq siveler termini de isledilir Hemcinin baxAreal dilcilik Dialekt LehceXarici kecidlerDialektologiyaIstinadlarMemmedli Meherrem AZERBAYCAN DIALEKTOLOGIYASI az Memmedeli Dunyamali oglu Qipcaq Baki Zerdabi LTD 2019 6 7