Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Devid Tompson (ing. David Thompson; 30 aprel 1770[…], Vestminster, Böyük London – 10 fevral 1857[…]) — ingilis mənşəli kanadalı xəritəçi, və astronom, Şimali Amerikanın ən mühüm coğrafi tədqiqatçılarından biri. O, XVIII və XIX əsrlərdə Kanada və Amerika Birləşmiş Ştatları ərazisində 90,000 kilometrdən çox məsafə qət etmiş, 4 milyon kvadrat kilometrlik ərazinin xəritəsini tərtib etmişdir. Tompson həmçinin görkəmli Hudson's Bay Company və əməkdaşı olmuşdur.
| Devid Tompson | |
|---|---|
| ing. David Thompson | |
 | |
| Doğum tarixi | 30 aprel 1770[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 10 fevral 1857[…](86 yaşında) |
| Fəaliyyəti | tədqiqatçı-səyyah[d], kanoe sprint[d] |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bioqrafiyası
Devid Tompson 1770-ci ildə Londonda, yoxsul bir ailədə anadan olmuşdur. Atasının erkən vəfatından sonra o, adlı xeyriyyə məktəbində təhsil almışdır. 1784-cü ildə — cəmi 14 yaşında ikən Hudson's Bay Companydə təlimatçı şagird kimi işə başlamış və Şimali Amerikaya göndərilmişdir. Burada o, yalnız ticarət deyil, həm də astronomiya, naviqasiya və xəritəçəkmə sahəsində dərin biliklər əldə etmiş, bu da sonrakı kəşfiyyat fəaliyyətinin əsasını təşkil etmişdir. Tompson ilk kəşfiyyat missiyalarını Hudson Körfəzi və ətraf ərazilərdə həyata keçirmişdir. 1797-ci ildə o, "Hudson's Bay Company"dən ayrılaraq rəqib şirkət olan ""yə qoşulmuşdur. Bu şirkət üçün çalışdığı dövrdə o, Qayalı dağlar dağ silsiləsini keçmiş və Sakit okean istiqamətində bir çox tədqiqat aparmışdır.
Ən əhəmiyyətli marşrutlar:
- Kolumbiya çayı boyunca ilk sistemli Avropa kəşfiyyatı (1811)
- Atabaska, Saskaçevan, Kuteney, Freyzer və Pis çayları boyunca tədqiqatlar
- Kanada–ABŞ sərhədlərinin xəritələndirilməsi
Tompson 1807–1812-ci illər arasında əsas səyahətlərini həyata keçirmiş və bu müddətdə ərazinin topoqrafik və coğrafi xüsusiyyətlərini dəqiqliklə sənədləşdirmişdir.
Devid Tompson öz dövrünün ən dəqiq və etibarlı xəritəçilərindən biri hesab olunurdu. O, sekstant, və astrolab kimi cihazlardan istifadə edərək, olduqca yüksək dəqiqliklə koordinatlar və relyef xəritələri tərtib etmişdir. 1814-cü ildə onun çəkdiyi xəritə – Şimali Amerikanın daxili ərazilərinin ilk əhatəli coğrafi xəritəsi – bu sahədə inqilabi nəticə hesab olunur.
O həm də yerli xalqların dillərini və həyat tərzini sənədləşdirmişdir. Yerli tayfalarla münasibətləri hörmətə və əməkdaşlığa əsaslanırdı.
Tompson 1799-cu ildə yerli Kri tayfasına mənsub Şarlotta Smoll ilə evlənmişdir. Onların 13 uşağı olmuş və birlikdə çoxsaylı səyyahətə çıxmışlar. Ailəsi onun səyahətlərində mühüm rol oynamışdır.
Karyerasının son dövrlərində Tompson Kanada–ABŞ sərhədləri ilə bağlı rəsmi ölçmə işlərində iştirak etmişdir. Lakin o, həyatının son illərini yoxsulluq içində keçirmişdir. 1857-ci ildə, 86 yaşında vəfat etmiş və əvvəlcə naməlum bir qəbirdə dəfn olunmuşdur. Daha sonra qəbri müəyyən edilərək yenidən qeyd olunmuşdur.
Devid Tompson bu gün “Şimali Amerikanın ən böyük xəritəçisi” kimi tanınır. Onun tərtib etdiyi xəritələr sonradan minlərlə insanın köçü, sərhədlərin müəyyənləşdirilməsi və ticarət yollarının qurulması üçün əsas olmuşdur.
Əsərləri
- 1814: Map of the North-West Territory of the Province of Canada
- 1897: New light on the early history of the greater Northwest (edited by Elliott Coues) Volume I; Volume II; Volume III
- 1916: David Thompson's narrative of his explorations in western America, 1784–1812 (edited by J.B. Tyrrell)
- 1950: David Thompson's journals relating to Montana and adjacent regions, 1808–1812 (edited by M. Catherine White)
- 1962: David Thompson's narrative, 1784–1812 (edited by Richard Glover)
- 1974: David Thompson's Journal of the International Boundary Survey, 1817–1827: western Lake Erie, August–September 1819 (edited by Clarke E. Leverette)
- 1993: Columbia Journals (edited by Barbara Belyea)
- 2006: "Moccasin Miles – The Travels of Charlotte Small Thompson 1799–1812 Arxivləşdirilib 27 fevral 2009 at the Wayback Machine" Contemporary and Historical Maps: Charlotte Small (S. Leanne Playter/Andreas N. Korsos|Publisher: Arcturus Consulting)
- 2006/2007: "David Thompson in Alberta 1787–1812"; "David Thompson on the Columbia River 1807–1812"; "The Explorations and Travels of David Thompson 1784–1812"; "Posts and Forts of the North American Fur Trade 1600–1870" Arxivləşdirilib 27 fevral 2009 at the Wayback Machine Contemporary and Historical Maps: David Thompson (Andreas N. Korsos|Publisher: Arcturus Consulting)
- 2010: Official Documentary of Thompson was released by National Geographic, ca.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- David Thompson // Encyclopædia Britannica (ing.).
- "The Country of Adventurers: David Thompson narrated by Rick Hansen". HBC History Foundation. 19 October 2015. 2021-12-11 tarixində arxivləşdirilib.
- Thompson, David. Tyrrell, Joseph (redaktor). David Thompson's Narrative of His Explorations in Western America, 1784–1812. Champlain Society. 1916. doi:10.3138/9781442618114. hdl:2027/uiug.30112076489480. ISBN .
- Prior, Neil. "The Welsh explorer who put Canada on the map". BBC News. İstifadə tarixi: 5 May 2025.
- Thompson, David. Moreau, William E. (redaktor). The Writings of David Thompson, Volume 1, The Travels, 1850 version. The Champlain Society. 2009. səh. xx. ISBN .
- "David Thompson". Hudson's Bay Company History Foundation. 18 April 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 January 2013.
- Broughton, Peter. "The Accuracy and Use of Sextants and Watches in Rupert's Land in the 1790s". Annals of Science. 66 (2). 2009: 209–229. doi:10.1080/00033790902743001.
- Bigsby, John Jeremiah. The Shoe and Canoe: or Pictures of Travel in the Canadas; with Facts and Opinions on Emigration, State Policy, and Other Points of Public Interest. Chapman and Hall. 1850. 113–114.
- Nisbet, Jack. Sources of the River:Tracking David Thompson across North America. Seattle, WA: Sasquatch Books. 1994. ISBN .
- Nisbet, Jack. The Mapmaker's Eye: David Thompson on the Columbia Plateau. Pullman, WA: Washington State University Press. 2005. ISBN .
- Gottfred, J. & A. "The Life of David Thompson". Northwest Journal. 2002. ISSN 1206-4203. 6 February 2020 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 July 2020.
- Sebert, L.M. The Determination of Longitude in Western Canada. Technical Report No: 71-3. Ottawa: Surveys and Mapping Branch, Department of Energy, Mines and Resources. 1971. Sebert gives 102°16′ as the longitude of Cumberland House, but Old Cumberland House, still in use at that time, was 2km to the east, see: "Cumberland House Provincial Park". Canada's Historic Places. Parks Canada. İstifadə tarixi: 21 August 2020.
- Laut, Agnes C. Pioneers of the Pacific coast : a chronicle of sea rovers and fur hunters. Toronto: Brook & company. 1915. səh. 108.
- Schafer, J. A History of the Pacific Northwest. New York: The Macmillan Company. 1918. səh. 75.
- Kittelson, David. "John Coxe: Hawaii's First Soldier of Fortune" (PDF). Hawaii Historical Review. 1 (10). 1965: 194–198. 2019-08-08 tarixində arxivləşdirilib (PDF).
- Meinig, D.W. The Great Columbia Plain (Weyerhaeuser Environmental Classic). University of Washington Press. 1995 [1968]. 37–38, 50. ISBN .
- Moreau, William E., redaktorThe Writings of David Thompson, Volume 1: The Travels, 1850 Version. The Publications of the Champlain Society. 2009. səh. 12. doi:10.3138/9781442620766. ISBN .
- Thompson, David. Columbia Journals. Edited by Barbara Belyea. McGill-Queen's University Press, 1994, p. 135
Ədəbiyyat
- Andra-Warner, Elle. David Thompson: A Life of Adventure and Discovery. Heritage House Publishing Co. Ltd. 2010.
- Cochrane, Charles Norris. Wallace, William Stewart (redaktor). David Thompson. The Macmillan Company of Canada Limited. 1924.
- Flandrau, Grace. Koo-koo-sint, the Star Man: a chronicle of David Thompson. Great Northern Railway. 1925.Available online through the Washington State Library's Classics in Washington History collection
- Haywood, Carl W. Sometime Only Horses to Eat: David Thompson; The Saleesh House Period 1807–1812: Tracking David Thompson Across Western North America. Stonydale Press Publishing Co. 2008.
- Jenish, D'Arcy. Epic Wanderer: David Thompson and the Mapping of the Canadian West. Doubleday Canada. 2003.
- McCart, Joyce and Peter. On the Road with David Thompson. Fifth House. 2000.
- Nisbet, Jack. Sources of the River: Tracking David Thompson Across Western North America. Sasquatch Books. 1994.
- Tyrrell, Joseph Burr. David Thompson, Canada's Greatest Geographer. 1922.
Xarici keçidlər
- David Thompson's Narrative of His Explorations in Western America 1784–1812 Vol's I and II, Champlain Society 1916, PDF (B/W) 25.1 MB
- Complete text of David Thompson's Narrative (Glover edition) Champlain Society digital collection
- Biography at the Dictionary of Canadian Biography Online
- David Thompson: Map Maker, Explorer and Visionary, online exhibit on Archives of Ontario website
- DavidThompson200: bicentennial commemorations of Thompson's explorations
- KSPS Public TV (PBS), Uncharted Territory: David Thompson on the Columbia Plateau — YouTube platformasında, Narrative of David Thompson's life and travels. / Feb 2011
- The Writings of David Thompson edited by William E. Moreau. Three volumes.
- David Thompson Papers, Thomas Fisher Rare Book Library Arxivləşdirilib 8 dekabr 2015 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Devid Tompson ing David Thompson 30 aprel 1770 1 2 Vestminster Boyuk London 10 fevral 1857 1 2 ingilis menseli kanadali xeriteci kesfiyyatci ve astronom Simali Amerikanin en muhum cografi tedqiqatcilarindan biri 3 O XVIII ve XIX esrlerde Kanada ve Amerika Birlesmis Statlari erazisinde 90 000 kilometrden cox mesafe qet etmis 4 4 milyon kvadrat kilometrlik erazinin xeritesini tertib etmisdir Tompson hemcinin gorkemli Hudson s Bay Company ve North West Company emekdasi olmusdur 5 Devid Tompsoning David Thompson Dogum tarixi 30 aprel 1770 1770 04 30 1 2 Dogum yeri Vestminster Vestminster borosu Boyuk London Ingiltere Boyuk Britaniya kralligi Vefat tarixi 10 fevral 1857 1857 02 10 1 2 86 yasinda Fealiyyeti tedqiqatci seyyah d kanoe sprint d nbsp Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Bioqrafiyasi 2 Eserleri 3 Istinadlar 4 Edebiyyat 5 Xarici kecidlerBioqrafiyasiredakteDevid Tompson 1770 ci ilde Londonda yoxsul bir ailede anadan olmusdur Atasinin erken vefatindan sonra o Qrey Kot Hospital adli xeyriyye mektebinde tehsil almisdir 1784 cu ilde cemi 14 yasinda iken Hudson s Bay Companyde telimatci sagird kimi ise baslamis ve Simali Amerikaya gonderilmisdir 6 Burada o yalniz ticaret deyil hem de astronomiya naviqasiya ve xeritecekme sahesinde derin bilikler elde etmis bu da sonraki kesfiyyat fealiyyetinin esasini teskil etmisdir Tompson ilk kesfiyyat missiyalarini Hudson Korfezi ve etraf erazilerde heyata kecirmisdir 7 1797 ci ilde o Hudson s Bay Company den ayrilaraq reqib sirket olan North West Company ye qosulmusdur Bu sirket ucun calisdigi dovrde o Qayali daglar dag silsilesini kecmis ve Sakit okean istiqametinde bir cox tedqiqat aparmisdir 8 En ehemiyyetli marsrutlar 9 Kolumbiya cayi boyunca ilk sistemli Avropa kesfiyyati 1811 Atabaska Saskacevan Kuteney Freyzer ve Pis caylari boyunca tedqiqatlar Kanada ABS serhedlerinin xeritelendirilmesi Tompson 1807 1812 ci iller arasinda esas seyahetlerini heyata kecirmis ve bu muddetde erazinin topoqrafik ve cografi xususiyyetlerini deqiqlikle senedlesdirmisdir 10 Devid Tompson oz dovrunun en deqiq ve etibarli xeritecilerinden biri hesab olunurdu 11 O sekstant qronometr ve astrolab kimi cihazlardan istifade ederek olduqca yuksek deqiqlikle koordinatlar ve relyef xeriteleri tertib etmisdir 1814 cu ilde onun cekdiyi xerite Simali Amerikanin daxili erazilerinin ilk ehateli cografi xeritesi bu sahede inqilabi netice hesab olunur 12 O hem de yerli xalqlarin dillerini ve heyat terzini senedlesdirmisdir Yerli tayfalarla munasibetleri hormete ve emekdasliga esaslanirdi 13 Tompson 1799 cu ilde yerli Kri tayfasina mensub Sarlotta Smoll ile evlenmisdir 14 15 Onlarin 13 usagi olmus ve birlikde coxsayli seyyahete cixmislar Ailesi onun seyahetlerinde muhum rol oynamisdir Karyerasinin son dovrlerinde Tompson Kanada ABS serhedleri ile bagli resmi olcme islerinde istirak etmisdir 16 Lakin o heyatinin son illerini yoxsulluq icinde kecirmisdir 1857 ci ilde 86 yasinda vefat etmis ve evvelce namelum bir qebirde defn olunmusdur Daha sonra qebri mueyyen edilerek yeniden qeyd olunmusdur 17 Devid Tompson bu gun Simali Amerikanin en boyuk xeritecisi kimi taninir 18 Onun tertib etdiyi xeriteler sonradan minlerle insanin kocu serhedlerin mueyyenlesdirilmesi ve ticaret yollarinin qurulmasi ucun esas olmusdur 19 Eserleriredakte1814 Map of the North West Territory of the Province of Canada 1897 New light on the early history of the greater Northwest edited by Elliott Coues Volume I Volume II Volume III 1916 David Thompson s narrative of his explorations in western America 1784 1812 edited by J B Tyrrell 1950 David Thompson s journals relating to Montana and adjacent regions 1808 1812 edited by M Catherine White 1962 David Thompson s narrative 1784 1812 edited by Richard Glover 1974 David Thompson s Journal of the International Boundary Survey 1817 1827 western Lake Erie August September 1819 edited by Clarke E Leverette 1993 Columbia Journals edited by Barbara Belyea 2006 Moccasin Miles The Travels of Charlotte Small Thompson 1799 1812 Arxivlesdirilib 27 fevral 2009 at the Wayback Machine Contemporary and Historical Maps Charlotte Small S Leanne Playter Andreas N Korsos Publisher Arcturus Consulting 2006 2007 David Thompson in Alberta 1787 1812 David Thompson on the Columbia River 1807 1812 The Explorations and Travels of David Thompson 1784 1812 Posts and Forts of the North American Fur Trade 1600 1870 Arxivlesdirilib 27 fevral 2009 at the Wayback Machine Contemporary and Historical Maps David Thompson Andreas N Korsos Publisher Arcturus Consulting 2010 Official Documentary of Thompson was released by National Geographic ca Istinadlarredakte 1 2 3 4 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru nbsp fr aciq melumat platformasi 2011 1 2 3 4 David Thompson Encyclopaedia Britannica nbsp ing The Country of Adventurers David Thompson narrated by Rick Hansen HBC History Foundation 19 October 2015 2021 12 11 tarixinde arxivlesdirilib Thompson David Tyrrell Joseph redaktor David Thompson s Narrative of His Explorations in Western America 1784 1812 Champlain Society 1916 doi 10 3138 9781442618114 hdl 2027 uiug 30112076489480 ISBN nbsp 978 1 4426 1811 4 Prior Neil The Welsh explorer who put Canada on the map BBC News Istifade tarixi 5 May 2025 Thompson David Moreau William E redaktor The Writings of David Thompson Volume 1 The Travels 1850 version The Champlain Society 2009 seh nbsp xx ISBN nbsp 978 0773535589 David Thompson Hudson s Bay Company History Foundation 18 April 2015 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 January 2013 Broughton Peter The Accuracy and Use of Sextants and Watches in Rupert s Land in the 1790s Annals of Science 66 2 2009 209 229 doi 10 1080 00033790902743001 Bigsby John Jeremiah The Shoe and Canoe or Pictures of Travel in the Canadas with Facts and Opinions on Emigration State Policy and Other Points of Public Interest Chapman and Hall 1850 113 114 Nisbet Jack Sources of the River Tracking David Thompson across North America Seattle WA Sasquatch Books 1994 ISBN nbsp 1 57061 006 1 Nisbet Jack The Mapmaker s Eye David Thompson on the Columbia Plateau Pullman WA Washington State University Press 2005 ISBN nbsp 0 87422 285 0 Gottfred J amp A The Life of David Thompson Northwest Journal 2002 ISSN nbsp 1206 4203 6 February 2020 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 July 2020 Sebert L M The Determination of Longitude in Western Canada Technical Report No 71 3 Ottawa Surveys and Mapping Branch Department of Energy Mines and Resources 1971 Sebert gives 102 16 as the longitude of Cumberland House but Old Cumberland House still in use at that time was 2km to the east see Cumberland House Provincial Park Canada s Historic Places Parks Canada Istifade tarixi 21 August 2020 Laut Agnes C Pioneers of the Pacific coast nbsp a chronicle of sea rovers and fur hunters Toronto Brook amp company 1915 seh nbsp 108 Schafer J A History of the Pacific Northwest New York The Macmillan Company 1918 seh nbsp 75 Kittelson David John Coxe Hawaii s First Soldier of Fortune PDF Hawaii Historical Review 1 10 1965 194 198 2019 08 08 tarixinde arxivlesdirilib PDF Meinig D W The Great Columbia Plain Weyerhaeuser Environmental Classic University of Washington Press 1995 1968 37 38 50 ISBN nbsp 978 0 295 97485 9 Moreau William E redaktorThe Writings of David Thompson Volume 1 The Travels 1850 Version The Publications of the Champlain Society 2009 seh nbsp 12 doi 10 3138 9781442620766 ISBN nbsp 978 0 7735 3557 2 Thompson David Columbia Journals Edited by Barbara Belyea McGill Queen s University Press 1994 p 135EdebiyyatredakteAndra Warner Elle David Thompson A Life of Adventure and Discovery Heritage House Publishing Co Ltd 2010 Cochrane Charles Norris Wallace William Stewart redaktor David Thompson The Macmillan Company of Canada Limited 1924 Flandrau Grace Koo koo sint the Star Man a chronicle of David Thompson Great Northern Railway 1925 Available online through the Washington State Library s Classics in Washington History collection Haywood Carl W Sometime Only Horses to Eat David Thompson The Saleesh House Period 1807 1812 Tracking David Thompson Across Western North America Stonydale Press Publishing Co 2008 Jenish D Arcy Epic Wanderer David Thompson and the Mapping of the Canadian West Doubleday Canada 2003 McCart Joyce and Peter On the Road with David Thompson Fifth House 2000 Nisbet Jack Sources of the River Tracking David Thompson Across Western North America Sasquatch Books 1994 Tyrrell Joseph Burr David Thompson Canada s Greatest Geographer 1922 Xarici kecidlerredakte nbsp Vikianbarda Devid Tompson ile elaqeli mediafayllar var David Thompson s Narrative of His Explorations in Western America 1784 1812 Vol s I and II Champlain Society 1916 PDF B W 25 1 MB Complete text of David Thompson s Narrative Glover edition Champlain Society digital collection Biography at the Dictionary of Canadian Biography Online David Thompson Map Maker Explorer and Visionary online exhibit on Archives of Ontario website DavidThompson200 bicentennial commemorations of Thompson s explorations KSPS Public TV PBS Uncharted Territory David Thompson on the Columbia Plateau YouTube platformasinda Narrative of David Thompson s life and travels Feb 2011 The Writings of David Thompson edited by William E Moreau Three volumes David Thompson Papers Thomas Fisher Rare Book Library Arxivlesdirilib 8 dekabr 2015 at the Wayback Machine Menbe https az wikipedia org w index php title Devid Tompson amp oldid 8233970