Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
DDT — (Dixlordifeniltrixloretan) 20-ci əsrin ən məşhur sintetik pestisidlərindən biridir və geniş miqyasda kənd təsərrüfatında zərərvericilərə qarşı istifadə olunub. Bir çox xəstəliklərin yayılmasını əngəlləyərək, xüsusən də tropik regionlarda malyariya və tif kimi xəstəliklərin azalmasına səbəb olub. Heyvanların və insanların orqanizmində toplanma qabiliyyətinə görə bir çox ölkələrdə istifadəsi qadağandır.
| DDT | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ümumi | |
| Kimyəvi formulu | C14H9Cl5 |
| Molyar kütlə | 0 kq |
| Fiziki xassələri | |
| Sıxlıq | 0,99 ± 0 q/sm³ |
| Termik xüsusiyyətlər | |
| Ərimə nöqtəsi | 227 ± 1 ℉, 108,3 °C |
| Buxarın təzyiqi | 0 ± 0 mm Hg |
| Təsnifatı | |
| CAS-da qeyd. nöm. | 50-29-3 |
| PubChem | 3036 |
| RTECS | KJ3325000 |
| ChEBI | 16130 |
| ChemSpider | 2928 |
Tarixi
1939-cu ildə İsveçrə kimyaçısı Paul Müller 4,4-dixlordifeniltrixloretanda (DDT) insektisid xüsusiyyətləri aşkar edib. Bu kəşf o dövrün elmi ictimaiyyəti arasında diqqətə layiq deyildi . Müller DDT-nin insektisid xassələrini kəşf etdikdən bir il sonra GER Gegy korporasiyasının rəhbərliyi əla perspektivləri dərk edərək yeni dərmanı patentləşdirdi. 1942-ci ildə yeni təmas insektisidinin ilk sahə sınaqları milçəklər, Kolorado kartof böcəyi, aphids, güvə və bir çox digər zərərvericilər üzərində aparıldı.
Təcrübələrin nəticələri heyrətamiz oldu və bir neçə ay sonra DDT satışa çıxdı. Paul Müllerin kəşfi həqiqətən inqilabi idi. Yeni insektisid taxıl, qarğıdalı, tərəvəz, texniki və bostan bitkilərində, bağlarda və istixanalarda zərərvericilərə qarşı stabil təsir göstərən ilk etibarlı məhsul oldu.
1948-ci ildə Paul Müller "DDT-nin təmas zəhəri kimi yüksək effektivliyinin kəşfinə görə" tibb üzrə Nobel mükafatına layiq görüldü. 1980-ci illərin sonuna qədər malyariya və gənə ensefalitinin yayılmasının qarşısını almaq üçün SSRİ-nin bir çox bölgələrində istifadə edilmişdir.
Faydaları və zərərləri
1944-cü ilin yanvarında DDT istifadə edərək Neapolda tif epidemiyasının qarşısı alındı . DDT-nin tifaya qarşı effektivliyinə əlavə olaraq, insektisid nisbətən zərərsiz olduğu aşkar edilmişdir: 1,3 milyon insana təxminən 15 qram 5% toz püskürtülmüşdür və bir neçə dəri qıcıqlanmasından başqa insanlarda heç bir zərərli təsir bildirilməmişdir. Ucuz, asan əldə edilən və çox effektiv olduğuna görə kənd təsərrüfatında zərərvericilərə qarşı geniş yayılmışdı. 1962-ci ildən sonra DDT insan sağlamlığı üçün də təhlükə yaratdığı aşkar olundu. Həyat dövründə yığılan DDT-nin təsiri bir çox canlı növünə zərər verir, xüsusən də quşların yumurta qabıqlarını nazikləşdirirdi. 1972-ci ildə ABŞ-də və sonra bir çox ölkədə qadağan edilmişdir.
Ətraf mühitə təsiri
Ümumilikdə DDT-nin ətraf mühitə təsir mexanizmini aşağıdakı kimi təqdim etmək olar. İstifadə zamanı DDT qaçılmaz olaraq qida zəncirinə daxil olur . Bundan sonra zərərsizləşdirilmir, zərərsiz maddələrə parçalanır, əksinə, canlıların orqanizmlərində toplanaraq dövr etməyə başlayır. Bundan əlavə, DDT qida zəncirinin müxtəlif səviyyələrində canlı orqanizmlərə zəhərli təsir göstərir ki, bu da bəzi hallarda istər-istəməz həyati funksiyalara ya bastırıcı təsir göstərir, ya da canlı orqanizmin ölümünə səbəb olur. Ətraf mühitə bu cür təsir, flora və faunanın növ tərkibinin dəyişməsinə, qida zəncirinin tam təhrifinə səbəb ola bilər ki, bu da öz növbəsində ümumi qida böhranına səbəb ola bilər və yer kürəsinin geri dönməz deqradasiyası proseslərinə səbəb olması qaçılmazdır.
İstinadlar
- http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0174.html.
- Bradley J., Williams A. J., Andrew S.I.D. Lang Jean-Claude Bradley Open Melting Point Dataset. // Figshare 2014. doi:10.6084/M9.FIGSHARE.1031637.V2
- "Assessing Insecticide Susceptibility of Laboratory Lutzomyia longipalpis and Phlebotomus papatasi Sand Flies (Diptera: Psychodidae: Phlebotominae)".
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
DDT Dixlordifeniltrixloretan 20 ci esrin en meshur sintetik pestisidlerinden biridir ve genis miqyasda kend teserrufatinda zerervericilere qarsi istifade olunub Bir cox xesteliklerin yayilmasini engelleyerek xususen de tropik regionlarda malyariya ve tif kimi xesteliklerin azalmasina sebeb olub Heyvanlarin ve insanlarin orqanizminde toplanma qabiliyyetine gore bir cox olkelerde istifadesi qadagandir 3 DDT Umumi Kimyevi formulu C14H9Cl5 Molyar kutle 0 kq Fiziki xasseleri Sixliq 0 99 0 q sm 1 Termik xususiyyetler Erime noqtesi 227 1 1 108 3 C 2 Buxarin tezyiqi 0 0 mm Hg 1 Tesnifati CAS da qeyd nom 50 29 3 PubChem 3036 RTECS KJ3325000 ChEBI 16130 ChemSpider 2928 Mundericat 1 Tarixi 2 Faydalari ve zererleri 2 1 Etraf muhite tesiri 3 IstinadlarTarixiredakte1939 cu ilde Isvecre kimyacisi Paul Muller 4 4 dixlordifeniltrixloretanda DDT insektisid xususiyyetleri askar edib Bu kesf o dovrun elmi ictimaiyyeti arasinda diqqete layiq deyildi Muller DDT nin insektisid xasselerini kesf etdikden bir il sonra GER Gegy korporasiyasinin rehberliyi ela perspektivleri derk ederek yeni dermani patentlesdirdi 1942 ci ilde yeni temas insektisidinin ilk sahe sinaqlari milcekler Kolorado kartof boceyi aphids guve ve bir cox diger zerervericiler uzerinde aparildi Tecrubelerin neticeleri heyretamiz oldu ve bir nece ay sonra DDT satisa cixdi Paul Mullerin kesfi heqiqeten inqilabi idi Yeni insektisid taxil qargidali terevez texniki ve bostan bitkilerinde baglarda ve istixanalarda zerervericilere qarsi stabil tesir gosteren ilk etibarli mehsul oldu 1948 ci ilde Paul Muller DDT nin temas zeheri kimi yuksek effektivliyinin kesfine gore tibb uzre Nobel mukafatina layiq goruldu 1980 ci illerin sonuna qeder malyariya ve gene ensefalitinin yayilmasinin qarsisini almaq ucun SSRI nin bir cox bolgelerinde istifade edilmisdir Faydalari ve zererleriredakte1944 cu ilin yanvarinda DDT istifade ederek Neapolda tif epidemiyasinin qarsisi alindi DDT nin tifaya qarsi effektivliyine elave olaraq insektisid nisbeten zerersiz oldugu askar edilmisdir 1 3 milyon insana texminen 15 qram 5 toz puskurtulmusdur ve bir nece deri qiciqlanmasindan basqa insanlarda hec bir zererli tesir bildirilmemisdir Ucuz asan elde edilen ve cox effektiv olduguna gore kend teserrufatinda zerervericilere qarsi genis yayilmisdi 1962 ci ilden sonra DDT insan saglamligi ucun de tehluke yaratdigi askar olundu Heyat dovrunde yigilan DDT nin tesiri bir cox canli novune zerer verir xususen de quslarin yumurta qabiqlarini naziklesdirirdi 1972 ci ilde ABS de ve sonra bir cox olkede qadagan edilmisdir Etraf muhite tesiriredakte Umumilikde DDT nin etraf muhite tesir mexanizmini asagidaki kimi teqdim etmek olar Istifade zamani DDT qacilmaz olaraq qida zencirine daxil olur Bundan sonra zerersizlesdirilmir zerersiz maddelere parcalanir eksine canlilarin orqanizmlerinde toplanaraq dovr etmeye baslayir Bundan elave DDT qida zencirinin muxtelif seviyyelerinde canli orqanizmlere zeherli tesir gosterir ki bu da bezi hallarda ister istemez heyati funksiyalara ya bastirici tesir gosterir ya da canli orqanizmin olumune sebeb olur Etraf muhite bu cur tesir flora ve faunanin nov terkibinin deyismesine qida zencirinin tam tehrifine sebeb ola biler ki bu da oz novbesinde umumi qida bohranina sebeb ola biler ve yer kuresinin geri donmez deqradasiyasi proseslerine sebeb olmasi qacilmazdir Istinadlarredakte 1 2 3 http www cdc gov niosh npg npgd0174 html Bradley J Williams A J Andrew S I D Lang Jean Claude Bradley Open Melting Point Dataset Figshare2014 doi 10 6084 M9 FIGSHARE 1031637 V2 Assessing Insecticide Susceptibility of Laboratory Lutzomyia longipalpis and Phlebotomus papatasi Sand Flies Diptera Psychodidae Phlebotominae Menbe https az wikipedia org w index php title DDT amp oldid 8106976