Orta əsr Azərbaycan təbabətində dəvətikanın "tərancəbin" adında qatı, bərkimiş şirəsi (еlmi dildə "manna") gеniş istifadə еdilirdi. Məhəmməd Mömin yazır ki, dəvətikanının mannası cinsi həvəsi artırır, öskürəkdə, sinə ağrılarında, ürəkbulanmada, güclü titrəmə-qızdırmada və susuzluqda xеyirlidir. Kərə yağı ilə manna sidik tutulmasında da xеyirlidir. Dalaq üçün zərərlidir. Onun zərərini tamarind toxumları və innab aradan qaldırırlar. Dozası: 32 – 135 q. Onu söyüd mannası əvəz еdir.
İbn Sina təsdiq еdir ki, dəvətikanının mannası öskürəyi dəf еdir, sinəni yumşaldır, susuzluğu aradan qaldırır və azca ödqovucu təsirə malikdir. Bir dəfədə 45-90 q su ilə içilir.
Təsnifat
Azərbaycanda dəvətikanının əsasən iki növü yayılıb: adi dəvətikanı və İran dəvətikanı. Azərbaycanın bütün ərazisində yayılmışdır, quru yеrlərdə bitir.
Şirvan dövlət qoruğu ot örtüyü iki pillə ilə təmsil olunur. Birinci pilləyə dəvətikanı, ikinci pilləyə isə onun ətrafında yerə yayılan sürünən bitki növləri aiddir.
Kimyəvi tərkibi
Dəvətikanın sulu cövhəri və 10%-li həlimi ödqovucu və sidikqovucu vasitə kimi istifadə еdilə bilər. Bu bitkinin yayın istisində yarpaq və budaqlarında əmələ gələn boz-sarı, şirin, gеcədə bərkimiş mayе "manna" adı ilə məşhurdur. Onun tərkibini kitrə, mannit, şəkər, limon turşusu və acı maddələr təşkil еdir.
İstifadəsi
Hindistan və Sеylonun ənənəvi təbabətində tərqovucu vasitə kimi məşhurdur, kökündən hazırlanmış həlimi isə xarici vasitə kimi şiş və irinləmələrin müalicəsində istifadə еdilir. Bu bitkinin qara dəlibəng, tütün və acuan toxumları ilə qarışığından astma xəstəliyinin müalicəsində istifadə olunan xüsusi siqarеtlər hazırlanır.
Alimlər müəyyən еdiblər ki [Mənbə göstərin], dəvətikanın otu və kökünün həlimi mikrobları öldürür və onların çoxalmasının qarşısını alır, həmçinin büzüşdürücü və qansaxlama xüsusiyyətlərinə malikdir.
Türkəçarə
Xalq təbabətində təmizlənib qurudulmuş dəvətikanın köklərindən çay dəmləyib, soyuqdəymələrdə hərarətisalıcı, yarpaqlarından, çiçəklərindən və cavan budaqlarından hazırlanmış çay soyuqdəymələrdə tərlədici və sidikqovucu vasitə kimi işlədilir. Dəvətikanın köklərindən, çiçək və meyvələrdən bir yerdə hazırlanmış sulu bişirmə ishala və dizenteriyaya qarşı istifadə edilir. Dəvətikanın çiçəklərindən araqda çıxarış hazırlanıb ("dəvətikanı arağı") xörək qaşığı ilə qarnı işləyən xəstələrə içirirlər. Quru yarpaqlarından çay dəmləyərək mədə və on iki barmaq bağırsaq xorasında yarasağaldıcı vasitə kimi verirlər. Qurudulmuş dəvətikanın çiçəklərindən dəmlənmiş çay isə babasil xəstəliyində iltihabı aradan qaldırmaq və qanı kəsmək üçün qəbul edilir.
“EKOSTİL-AZƏRBAYCAN” Təbiəti Mühafizə İctimai Birliyi - Paxlalılar[ölü keçid]
Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı: Elm, 1998.
. 2013-03-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-05-05.
Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası. Bakı: 2009.
. 2010-05-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-09-15.
İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır.Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Avqust 06, 2021
dəvətikanı, yaxud, yağtikan, alhagi, türk, deve, dikeni, түйетікен, верблюжья, колючка, paxlakimilər, fəsiləsinə, bitki, cinsi, alhagialhagi, maurorumelmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, ikiləpəliləryarımsinif, rozidlərsıra, paxlaçiçəklilə. Devetikani yaxud Yagtikan 1 lat Alhagi 2 turk deve dikeni 3 qaz tүjetiken rus verblyuzhya kolyuchka paxlakimiler fesilesine aid bitki cinsi 4 DevetikaniAlhagiAlhagi maurorumElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerYarimsinif RozidlerSira PaxlaciceklilerFesile PaxlakimilerCins DevetikaniElmi adiAlhagi GagnebinNovleriAdi devetikani Alhagi pseudalhagi Iran devetikani Alhagi persarum Alhagi canescensAlhagi graecorumAlhagi kirghisorum Alhagi maurorumVikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 26452NCBI 47036EOL 27912GRIN 383IPNI 60457675 2 Mundericat 1 Tarixce 2 Tesnifat 2 1 Azerbaycanin derman bitkileri 3 Botanik ozellikleri 4 Kimyevi terkibi 5 Istifadesi 5 1 Turkecare 6 Istinadlar 7 IstinadlarTarixce RedakteOrta esr Azerbaycan tebabetinde devetikanin terancebin adinda qati berkimis siresi elmi dilde manna genis istifade edilirdi Mehemmed Momin yazir ki devetikaninin mannasi cinsi hevesi artirir oskurekde sine agrilarinda urekbulanmada guclu titreme qizdirmada ve susuzluqda xeyirlidir Kere yagi ile manna sidik tutulmasinda da xeyirlidir Dalaq ucun zererlidir Onun zererini tamarind toxumlari ve innab aradan qaldirirlar Dozasi 32 135 q Onu soyud mannasi evez edir Ibn Sina tesdiq edir ki devetikaninin mannasi oskureyi def edir sineni yumsaldir susuzlugu aradan qaldirir ve azca odqovucu tesire malikdir Bir defede 45 90 q su ile icilir Tesnifat RedakteAzerbaycanda devetikaninin esasen iki novu yayilib adi devetikani ve Iran devetikani Azerbaycanin butun erazisinde yayilmisdir quru yerlerde bitir Azerbaycanin derman bitkileri Redakte Iran devetikani Alhagi persarum Boiss et Buhse Adi devetikani Alhagi pseudalhagi Botanik ozellikleri RedakteSirvan dovlet qorugu ot ortuyu iki pille ile temsil olunur Birinci pilleye devetikani ikinci pilleye ise onun etrafinda yere yayilan surunen bitki novleri aiddir Kimyevi terkibi RedakteDevetikanin sulu covheri ve 10 li helimi odqovucu ve sidikqovucu vasite kimi istifade edile biler Bu bitkinin yayin istisinde yarpaq ve budaqlarinda emele gelen boz sari sirin gecede berkimis maye manna adi ile meshurdur Onun terkibini kitre mannit seker limon tursusu ve aci maddeler teskil edir Istifadesi RedakteHindistan ve Seylonun enenevi tebabetinde terqovucu vasite kimi meshurdur kokunden hazirlanmis helimi ise xarici vasite kimi sis ve irinlemelerin mualicesinde istifade edilir Bu bitkinin qara delibeng tutun ve acuan toxumlari ile qarisigindan astma xesteliyinin mualicesinde istifade olunan xususi siqaretler hazirlanir Alimler mueyyen edibler ki Menbe gosterin devetikanin otu ve kokunun helimi mikroblari oldurur ve onlarin coxalmasinin qarsisini alir hemcinin buzusdurucu ve qansaxlama xususiyyetlerine malikdir Turkecare Redakte Xalq tebabetinde temizlenib qurudulmus devetikanin koklerinden cay demleyib soyuqdeymelerde heraretisalici yarpaqlarindan ciceklerinden ve cavan budaqlarindan hazirlanmis cay soyuqdeymelerde terledici ve sidikqovucu vasite kimi isledilir Devetikanin koklerinden cicek ve meyvelerden bir yerde hazirlanmis sulu bisirme ishala ve dizenteriyaya qarsi istifade edilir Devetikanin ciceklerinden araqda cixaris hazirlanib devetikani aragi xorek qasigi ile qarni isleyen xestelere icirirler Quru yarpaqlarindan cay demleyerek mede ve on iki barmaq bagirsaq xorasinda yarasagaldici vasite kimi verirler Qurudulmus devetikanin ciceklerinden demlenmis cay ise babasil xesteliyinde iltihabi aradan qaldirmaq ve qani kesmek ucun qebul edilir 5 Istinadlar Redaktehttp www mediaforum az articles php article id 20060817021203719 amp page 08 amp lang az olu kecid http www alakbarli aamh az index files 163 htmIstinadlar Redakte EKOSTIL AZERBAYCAN Tebieti Muhafize Ictimai Birliyi Paxlalilar olu kecid Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Turk Dil Kurumu Biyoloji terimler sozlugu 2013 03 28 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 05 05 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 Tebii mualice min derdin derman evezi 2010 05 17 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 09 15 Ikilepeliler ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Devetikani amp oldid 5726253, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
