fbpx
Wikipedia

Ceyms Kerdin səyahəti

September 17, 2021

Ceyms Kerdin səyahəti — Cənubi Şetland adalarındakı Fil adasından Cənubi Atlantik okeanındakı Cənubi Georgiya adalarına təşkil olunmuş 1500 km-lik kiçik qayıq səyahəti. Ser Ernest Şeklton və beş yoldaşı tərəfindən başladılan səyahətin məqsədi səyahəti 1914-1917-ci illərdə İmperial Trans-Antarktika Ekspedisiyasının əsas gövdəsində qurtarmaq idi, lakin ekspedisiyanın Endurans gəmisinin yoxa çıxmasından sonra Fil adasında yekunlaşmalı oldu. Qütb tarixçiləri səyahətə bu günə kimi kiçik bir qayıqla edilən ən böyük səyahətlərdən biri kimi baxırlar.

1916-cı il mayın 10-da Ceyms Kerdin səyahətinin sonunda Cənubi Georgiyaya çatmasının təsviri

1915-ci ili oktyabr ayında Veddel dənizindəki buz sahəsi Endurans gəmisini batırdı və Şeklton və yoldaşları dalğanın axını istiqamətində buz sahəsinin üstündə qaldılar. Onların sağ qaldıqları müddət ərzində qrup üzvləri daşqın düşərgələrini dağıtdığı zaman 1916-cı ilin aprel ayında şimala doğru çəkildilər. Sonra xilasedici qayıqlarında Fil adasına doğru getdilər, burada Şeklton qərara aldı ki, xilasolmağın ən təsirli yolu Cənubi Georgiyada xilasedici qayıqların birini satmaqdır.

Üç xilasedici qayıqdan biri olan Ceyms Kerd ən möhkəmi hesab edildi və səyahəti onunla təhlükəsiz sona yetirmək olardı. Şeklton onu ekspedisiyanın maliyyələşməsinə kömək olan istehsalçı və xeyriyyəçi Cənab Ceyms Ki Kerdin şərəfinə adlandırmışdı. Səyahətdən əvvəl, gəmi ustası Henri Makniş onu möhkəmləndirdi və Cənub okeanının əzəmətli dənizlərinə tabe olmaq üçün düzəltdi. Bir sıra böyük həcmli təhlükələrdən qurtulduqdan sonra qayıq 16 gün davam edən səyahətin ardından Cənubi Georgiyanın cənub sahillərinə çatdı. Şeklton və iki yoldaşı şimal ərazisindəki balina stansiyasına çatmaq üçün adanın dağlıq hissəsinə keçdi. Burada o, Fil adasının yenidən bərpasını və öz qrup üzvlərinin həyatlarını itirmədən öz evlərinə qayıtmalarını təşkil etdi. 1918-ci ildə Birinci Dünya Müharibəsi başa çatdıqdan sonra Ceyms Kerd 1919-cu ildə Cənubi Georgiyadan İngiltərəyə gətirildi və 1922-ci ildən Dalidç Kollecindəki Şelktonun köhnə məktəbində daimi olaraq nümayiş etdirildi.

Tarixi

 
Endurans gəmisi, 1915-ci ilin oktyabrında, buz sahəsinə dəyib əzilməzdən əvvəl yana əyilərkən.

1914-cü il dekabr ayının 5-də Şekltonun ekspedisiya gəmisi olan Endurans İmperial Trans-Atlantika Ekspedisiyasının ilk mərhələsində Veddel dənizinə çatmaq üçün Cənubi Georgiyanı tərk etdi. Bu səyahətin məqsədi Veddel dənizinin ən çox araşdırılmış bölgəsi olan və sahil ərazisinin olduğu və Antarktikanın qitələrarası keçidinə çatdığı Vehsel buxtasına çatmaq idi. Son dayanacağına çatmazdan əvvəl gəmi buz parçasının əhatəsində qaldı və 1915-ci il fevralın 15-dək onu oradan çıxartmaq üçün edilən uzunmüddətli səylərə baxmayaraq orada qaldı. Növbəti 8 ay ərzində gəmi oktyabrın 27-nə kimi şimala doğru geri çəkildi və nəhayət, noyabrın 21-i buz dağının təzyiqinin aşağı doğru meyl etməsi səbəbilə tamamilə batdı.

Onun 27 nəfərlik heyəti yavaş hərəkət edən buz üzərində düşərgə qurduqdan sonra Şeklton əsas diqqətini öz hissəsinin təhlükəsizliyini qorumaq üçün yönləndirdi. Onun ilk planı ən yaxın quru ərazisinə çatmaq üçün buz sahəsini keçmək və orada gəmilərin olduğu bir məkanı tapmaq idi. Yürüş başladı, lakin buzun səthinin sərt olması səbəbilə irəliləyə bilmədilər, sonralar Şeklton bu buz sahəsini “yumşaq, çox qırılmış və hər tərəfdən buz sahələrinin kəsişməsinə səbəb olan buz parçaları” kimi təsvir etmişdir. Bir neçə gün ərzində hərəkət etmək üçün mübarizə aparıldıqdan sonra yürüş etmək fikrindən daşındılar; qrup düz bir buz lövhəsində “Səbr düşərgəsi”-ni qurdu və axının onları şimala doğru, açıq su sahəsinin olduğu əraziyə doğru çəkməsini gözlədilər. Onlar üç xilasedici qayığı xilas edə bildilər, sonralar Şeklton bu qayıqları ekspedisiyanın ən əsas iştirakçılarının şərəfinə adlandırdı: Stankom Uills, Dadli Dokker və Ceyms Kerd. Qrup 1916-cı il aprel ayının 8-nə qədər gözləməli oldu, bu zaman buz sahəsi parçalanmağa başlayanda onlar, nəhayət ki, qayıqları ordan çıxarda bildilər. Təhlükə ilə keçən 7 gün ərzində qayıqlarında üzdülər və aprel ayının 15-də Fil adasında müvəqqəti sığınacağa çatmaq üçün fırtınalı dənizlər və təhlükəli buz parçaları boyunca hərəkət etdilər.

Fil adasında

 
1916-cı il aprel ayında Endurans gəmisinin itməsindən sonra Şekltonun qrupu Fil adasına çatır.

Cənubi Şetland adalarının şərq sərhədlərində olan Fil adası ekspedisiyanın getməyi planladığı yerlərdən və normal gəmi marşrutlarının dayanacaqlarından çox uzaqda yerləşirdi. Onları orada heç bir xilasedici gəmi axtarmayacaqdı və xaricdəki digər heç bir xilasetmə qurumlarının onlara yardım etməsə də eyni dərəcədə əhəmiyyətsiz idi. Ada müdafiəsiz və qonaq sevməyən idi, təmiz suyunun olmasına baxmayaraq səthində heç bir bitki mövcud deyildi və müəyyən müddətdə saq qala bilmək və ərzaq və yanacaq ilə təmin olmaq üçün az sayda suiti və pinqvinlər yaşayırdı. Antarktikanın qışının ilkin nəfəsi yaxınlaşırdı: onların dar çınqıllı çimərlikdə qurduqları düşərgə davamlı olaraq əsən güclü külək və qar çovğunu nəticəsində demək olar ki, artıq dağılmışdı. Bir müddət sonra müvəqqəti düşərgədəki çadırların biri yıxıldı və digərlərini də məhv etdi. Əvvəlki ayların təzyiqləri və çətinlikləri artıq əksəriyyətinin əqli və fiziki cəhətdən çox yorğun olduğu qrup üzvlərinin narazılığına səbəb oldu.

Bu şərtlərdə, Şeklton qərara aldı ki, qayıqlardan birini istifadə etməklə kömək əldə edə bilərlər. Ən yaxın liman 1000 km aralıda Folklend adalarındakı Stenli limanı idi, lakin güclü küləklər olduğundan ora çatmaq olduqca mümkünsüz idi. Daha yaxşı seçim Cənubi Şetland adalar qrupunun qərb hissəsinin sonunda yerləşən Desepşen adasına getmək idi. Orada insan məskunlaşmamasına baxmayaraq, Hərbi Dəniz Nazirliyinin məlumatlarına əsasən, bu adada gəmi ustalarını bir sıra anbarları var və zaman-zaman balina ovçuları tərəfindən ziyarət edilir. Lakin ora çatmaq üçün güclü küləklərlə mübarizə aparmaq lazımdır — ancaq xilas edicilərin nə zaman gələcəyi və ümumiyyətlə gəlib-gəlməyəcəyinə dair heç bir dəqiq məlumat yoxdur. Ekspedisiyanın ikinci komandanlığı olan Frank Vald və gəmi kapitanı Frank Vorsli ilə müzakirələrdən sonra Şeklton Cənubi Georgiya adasının şimal-şərqində yerləşən balina stansiyalarına çatmağı qərara aldı. Bu, Cənub okeanında sürətlə yaxınlaşan qış şəraitində 800 km-lik bir məsafədə uzun qayıq səyahəti idi, lakin daha sonralar əsən aramlı küləklərin köməyi ilə mümkün oldu. Şeklton fikirləşdi ki, “gəmi böyük buzlardan təmizləndiyi və qayıq böyük dənizləri təhlükəsiz keçdiyi halda qayıq üzvləri səyahət edə və bir ay içində xilasedicilərlə geri qayıda bilərlər”.

Hazırlıqlar

 
Xəritədə göstərilən mavi və yaşıl rəngli xəttlər səyahətinin birinci və ikinci qollarında Ceyms Kerdin marşrutlarını göstərir.

Cənubi Georgiyaya yola düşən qayıq güclü qasırğa və dalğalarla qarşılaşa bilərdi — qəddar Keyp Horn Rollers — ən aşağı nöqtəsi və ən yüksək zirvəsi arasındakı məsafə 18 m. Buna görə də, Şeklton qayıqların arasında ən ağır və ən güclü olanını seçdi, bu da 6.9 m uzunluğunda olan Ceyms Kerd idi. Bu qayıq Londonda Vorslinin əmri ilə balina qayığı kimi yaradılmışdır və norveçli qayıq ustası Kolin Arçerin başçılığı ilə “ikiqat” prinsipinə əsasən hazırlanmışdır. Şeklton ekspedisiyanın gəmi ustası olan Henri Maknişdən qayığı dəniz üçün daha dözümlü etməsini xahiş etdi. Təkmilləşmiş alətlərdən və materiallardan istifadə edən Makniş gəminin hər iki tərəfini qaldırdı və öz işlərini yağlı boya, lampa çubuqları və suiti qanı ilə zənginləşdirərək ağac və kətan qurusundan istifadə etdi. Daha sonra isə qayıq bir sıra xüsusi qurğularla təchiz edilmişdir. Qayıq Dadli Dokkerin içərisində möhkəmləndirilmiş dor ağacı ilə gücləndirildi. Qayığın çəkisi təxminın 1016 kq əlavə yük ilə ağırlaşdırıldı və beləcə də Şekltonun da hesab etdiyi kimi yüksək dənizlərdə onların rastlaşacağı çevrilmə təhlükəsini azalatdı.

Qayıq bir ay ərzində altı nəfərə çatacaq qədər təchizatla yükləndi. Sonralar Şeklton bu barədə yazır ki, “Əgər biz o zaman Cənubi Georgiyaya çatmasaydıq, əminəm ki, suyun altında olardıq”. Onlar içərisində biskvit, Bovril, şəkər və qurudulmuş süd olan ərzaq bağlamaları götürdülər. Həmçinin 18 qallon su (bunlardan biri qayığa yüklənərkən zədələnmişdi və onu dəniz suyuna atmışdılar), iki ədəd Primus sobası, parafin, yağ, şamlar, yuxu çantaları və müəyyən miqdarda ehtiyat geyim də götürmüşdülər.

Şekltonun qayıq heyəti üçün ilk seçimi Vorsli və Tom Krin idi, hətta Krinə “getmək üçün yalvarırdı”. Krin 1901-1904-cü illərdə Diskoveri Ekspedisiyasında gəmi işçisi idi və 1910-1913-cü illərdə Skottun Terra Nova Ekspedisiyasında iştirak etmişdi və şimala doğru olan təhlükəli gedişdə fərqlənmişdi. Şeklton əmin idi ki, Krin sona qədər davam edəcək və Vorslinin gəmiçi kimi bacarıqlarına, xüsusilə də çətin vəziyyətlərdə mövqeləri hazırlamaq qabiliyyətinə malik olduğuna böyük inamı vardı. Vorsli daha sonralar yazırdı: “Biz bunun indiyə kimi etdiyimiz ən çətin iş olduğunu bilirdik, Antarktikada qış artıq başlamışdı və biz dünyanın ən pis dənizlərindən birini keçmək istəyirdik”.

Qalan yerlər üçün Şeklton könüllüləri istədi və irəli gələnlərdən ikisi də güclü dənizçilər olan Con Vinsent və Timoti Makkarti idi. O, qalan sonuncu yeri gəmi ustası olan Maknişə təqdim etdi. Şeklton Makniş haqqında yazırdı ki, “Onun yaşı əllidən çox idi” (lakin əslində onun 41 yaşı vardı”, “lakin yelkənli gəmilər haqqında yaxşı bilirdi və çox çəld idi”. Vinsent və Makniş buzlaqlardan Fil adasına səfər zamanı öz bacarıqlarını sübut etdilər. Onların hər ikisi bir qədər qəribə xarakterə sahib idilər və onların seçimi Şekltonun şəxsi düşmənçiliyi adada saxlayaraq şəxsi ittihamları qapalı saxlamaq arzusu ilə üst-üstə düşürdü.

Açıq qayıqda səyahət

 
Qrupun Fil adasında olan hissəsi 1916-cı ilin 24 aprelində Şekltonun rəhbərlik etdiyi Ceyms Kerd qayığının üzvləri ilə vidalaşır

Adanı tərk eləməzdən əvvəl, Şeklton Frankı Ceyms Kerd qayığı yola düşdüyü zaman onun heyətinin kapitanı adlandırdı və səyahətin uğursuz olacağı halda növbəti gələn yaz fəsli ərzində Desepşen adasında qrup üzvlərini qəbul etməyə hazır olmalı olduğunu bildirdi. Ceyms Kerd səyahətə 1916-cı il aprel ayının 24-də başlamışdır. Külək aramla cənubdan qərbə doğru əsirdi, bu da sürəti artırmağa kömək etdi və qayıq tezliklə quru sahəsindən ayrıldı.

Şeklton Vorsliyə təhlükə yarada biləcək buz sahələri ilə qarşılaşmamaq üçün birbaşa Cənubi Georgiyaya getmək əvəzinə şimala doğru hərəkət etməyi əmr etdi. Gecə yarısına qədər onlar dərhal buz sahəsini tərk etdilər, lakin dənizdəki qabarmalar yüksəlirdi. Ertəsi gün onların Fil adasından 45 dəniz mili qədər uzaqda idilər, bu zaman onlar ağır dənizlərdə 9 güclü külək zərbəsi ilə üzürdülər. Şeklton gəmidə olarkən belə bir rejim hazırlamışdı ki, 2-3 nəfər nəzarətdə qalaraq baxır, bunlardan biri gəmini sükan çarxın idarə edir, ikincisi yelkənlərə nəzarət edir, üçüncüsü isə gəminin aşağı hissəsində qalırdı. Üç nəfərlik nəzarətçi qrupu kiçik örtülü sahədə istirahət etdi. Hər bir saatın sona çatması zamanı yerlərin mübadiləsi çətinliyi haqqında Şeklton yazırdı ki, "bizə çox ağrılar və çətinlilər yaratmasa da, onun əyləncəli tərəfi də var idi". Onların Atlantika buzlaqları üçün nəzərdə tutulmuş geyimləri açıq dəniz üçün deyildi və suya davamlı quruluşu yox idi; buzlu dəniz suyu ilə yenidən təmasda olduqları dərilərini dözülməz bir şəkildə ağrayırdı.

Səfərin müvəfəqiyyəti Vorslinin gəmini necə hərəkət edirməsindən asılı idi, çünki gəmi müxtəlif istiqamərtlərdə hərəkət etdikcə günəşin işığı altında getdiyi ərazilərin istiqamətlərini müəyyən edirdi. Onlar ilk müşahidələrini iki gündən sonra etdilər və bu onlara göstərdi ki, Fil adasının şimalından 128 dəniz mil uzaqlaşmışdılar. İndi onların istiqaməti birbaşa Cənubi Georgiyaya idi. Onlar üzən bun parçalarının təhlükələrindən xəbərdar idilər, lakin nəhəng dalğaların təhlükə yaratdığı Dreyk keçidinə gəlib çatdılar. Primusda gəminin hərəkəti isti yemək hazırlamaq üçün demək olar ki, imkansız idi, lakin onların aşbazı olan Krin bir şəkildə onları qida ilə təmin etməyi bacardı.

 
Ceyms Kerd qayığının Fil adasının sahillərindən səyahətə başlaması, 24 aprel 1916-cı il.

29 aprel tarixində növbəti müşahidə onların adadan 238 dəniz mili uzaqlaşdıqlarını göstərdi. Bundan sonra, dəniz üzgüçülüyü başladı və hava getdikçə daha da pisləşdikcə Vorsli bunu belə ifadə edirdi ki, “ Heç bir əsası olmayan gümanların şən jesti”. Ceyms Kerd ağır dənizlərdə hərəkət edirdi və hər an batma təhlükəsi vardı. Temperatur kəskin şəkildə aşağı düşdü və beləcə qayığın ümumi tarazlıq səviyyəsini təhlükə altında qoya biləcək buz qırıltılarının yığılmaları ilə yeni bir təhlükə meydana gəldi. Öz növbəsinda onlar qayığın göyərtəsini buz qırıntılarından təmizləməli idilər. Növbəti 48 saat ərzində dəniz lövbərinin köməyi ilə küləyin qayığın yelkən açması və hərəkətinin davam etməsinə şərait yaratmasına qədər fəaliyyətlərini dayandırdılar. Uzun sürən ağır zəhmətlərinə baxmayaraq Vorslinin müşahidələrinə əsasən mayın dördü Cənubi Georgiya adasından yalnız 25 dəniz mili uzaqda idilər.

Mayın 5-də kəskin havalar yenidən qayıtdı və onları ən böyük dənizlərdəki bu günə qədər ən böyük fəlakətə yaxınlaşdırdı. Şeklton daha sonra bu barədə yazırdı: “Biz qayığımızı qaldırdıq və böyük dalğalardakı sörfinq kimi irəliyə doğru irəlilədik”. Qayığın ekipajı qayığın suda qalması üçün bütün səylərini ortaya qoydular. Buna baxmayaraq, onlar hələ də öz məqsədlərinə çatmaq üçün irəliyə doğru hərəkət edirdilər və növbəti gün may ayının 6-da Vorslinin qeyri-dəqiq hesablamalarına görə Cənubi Georgiyanın qərb hissəsində 115 dəniz mili uzaqda idilər. Son iki həftə içərisində yaşananlar artıq özünü büruzə verirdi. Şeklton müşahidə edirdi ki, Vinsüent son dərəcə çox yorğundu, lakin qayıq ekipajının ən fəal üzvüdür, Makkarti “fiziki cəhətdən zəif, lakin xoşbəxt” görsənirdi, Makniş də çox zəifləmişdi, lakin hələ də “əzmli və möhkəm” idi.

 
Ceyms Kerdin Cənubi Georgiya yaxınlığındakı təsviri.(Şekltonun qrupunun hesablamalarına əsasən)

Mayın 7-də Vorsli Şekltona qarşıdakı 10 mil məsafə boyunca mövqelərindən əmin ola bilməyəcəyini bildirdi. Şiddətli cənub-qərb küləklərinin təsirindən qayığın çevriləcəyi ehtimalını aradan qaldırmaq üçün Şeklton qayığın istiqamətini bir qədər dəyişməyi əmr etdi, beləcə Ceyms Kerd insan məskunlaşammış cənub-qərb sahillərində quru sahəsinə çata bilərdi. Daha sonra isə onlar adanın şimal hissəsindəki balina stansiyalarına çatmaq üçün qayığı idarə etməyə çalışdılar. Şeklton ayzırdı: “Bu günlərdə hər şey bizim üçün çox pis oldu”. "Gecənin uzun, çətin saatlarında bir fincan isti süd içdiyimiz zaman ən parlaq anlarımız idi". Həmin gün orada xeyli sayda üzən dəniz yosunları vardı və növbəti səhər də çoxlu qaranquşlar müşahidə etdilər. Mayın 8-də günorta saatlarından qısa bir müddət sonra Cənubi Georgiya adasının ilk nişanəsi görünməyə başladı.

Sahil xəttinin yüksək qayalarına yaxınlaşdıqları zaman, ağır dalğalar dərhal quruya enmələrinə imkan vermədi. 24 saatdan çox müddət ərzində onlar küləyin şimal-qərbə doğru şiddətli əsdiyi və tez-tez "bu günə kimi heç birimizin yaşamadığı ən pis qasırğalardan birinə" çevrildiyi zaman hərəkətsiz durmaq məcburiyyətində qaldılar. Bu vaxtın əksər hissəsi ərzində onlar sahilindən beş kilometr uzaqlıqda yerləşən Cənubi Georgiya sahillərindəki qayalıqlara çırpılmaq və ya eyni dərəcədə təhlükəli olan Annenkov adasında qəzaya uğramaq təhlükəsinə məruz qalmışdılar. Mayın 10-da fırtına bir qədər azaldıldığı zaman Şeklton ekipajın zəif üzvlərinin daha bir gün də çətinlikərə tab gətirə bilməyəcəklərində narahat idi və təhlükəyə baxmayaraq onlar sahilə enmək üçün bir cəhd etməyə çalışdılar. Onlar Kral Haakon körfəzinin girişinə yaxın Mağara buxtasına doğru yola düşdülər və nəhayət, bir neçə cəhddən sonra orada sahilə enə bildilər. Şeklton daha sonra qayıq səyahətini "ən böyük mübarizələrdən biri" kimi təsvir edirdi; tarixçi Karolin Aleksandr qeyd edirdi: “Onlar haqqında heç bir məlumat olmaya bilərdi və ya onalr köməksiz qalardılar . Ceyms Kerdin səyahəti ən uğurlu qayıq səfərlərindən biri sayılır”.

Cənubi Georgiya

 
Cənubi Georgiya. Ceyms Kerdin sahilə çıxdığı Kral Haakon buxtası cənub hissəsinin qərb (yuxarı) ucundan böyük bir boş sahədir.

Qrup üzvləri bərpa edildikdən sonra Şeklton qayığın balina stansiyalarına çatmaq üçün daha bir səyahət etməyə qadir olmadığını və Vinsent və Maknişin fiziki güclərinin azaldığı üçün artıq səyahət etmək gücünün olmadığını anladı. O, qayığı Kral Haakon körfəzi daxilində təhlükəsiz bir yerə aparmağa qərar verdi, o zaman Vorsli və Krin Stromnessdəki stansiyaya çatmaq üçün hərəkət etdilər.

Mayın 15-də Ceyms Kerd buxtasının sahilə yaxın hissəsinin yaxınlığındakı çimərliyə tərəf irəlilədi. Burada qayıq sahilə çıxarıldı və sığınacaq ilə təmin edildi. Həmin yer “Peqotti düşərgəsi” adlanırdı. Mayın 18-i səhər tezdən Şeklton, Vorsli və Krin Cənubi Georgiya adasının daxili hissəsinə ayaq basmış ilk şəxslər oldular. Onların xəritələri olmadığı üçün dağ silsilələri və buzlaqlar üzərində hərəkət edə bilmək üçün qabaqcadan yol planı hazırlamalı idilər. Onlar Stromnessə çatmaq üçün 36 saat boyunca davamlı səfər etdilər. Vorsli qeyd edirdi ki, “Şekltonun qrup yoldaşları qorxunc bir üçlüyə çevrilmişdi”. Mayın 19-u axşam Makkarti, Makniş, Vinsent və Ceyms Kerdi götürmək üçün Kral Haakon buxtasına motorlu gəmi göndərildi.

Cənub hissəsinin soyuq qışının gəlməsi və əlverişsiz buzlanma şərtləri Şekltonun Fil adasındakı qalan ekipaj üzvlərinə yardım etmək üç aydan çox vaxt sərf etməli olduğunu nəzərdə tuturdu. ilk cəhdi Britaniya gəmisi olan "Cənub Səması" idi, daha sonra isə Uruqvay höhuməti onu gəmi ilə təmin etdi, lakin daha sonra isə Şeklton bu gəmini geri qaytarmalı idi, Falkland adalarında araşdırma edərkən o, üçüncü cəhdini etmək üçün Emma adlı gəmini tapdı, lakin gəminin mühərriki partladı, sonra nəhayət Luis Padonun başçılığı ilə buxar gəmisi olan Yelxonun köməyi ilə sentyabrın 3-ü 1916-cı ildə qrupun bütün üzvləri Çilinin Punta Arenas şəhərində təhlükəsizliyə qovuşdular.

Nəticəsi

 
Almaniyanın Hamburq şəhərində keçirilən Beynəlxalq Dəniz Muzeyində Ceyms Kerd 2 qayığının nümayiş edilməsi.

Ceyms Kerd 1919-cu ildə İngiltərəyə qayıtdı. Şeklton 1921-ci ildə Şeklton-Rovelt Ekspedisiyası ilə yenidən Antarktikaya səfər etdi. Yanvar ayının 5-i 1922-ci ildə ekspedisiyasının gəmisi olan "Qest" Cənubi Georgiya adalarına yaxınlaşdıqda anidən infarkt keçirərək dünyasını dəyişdi. 

 
Ceyms Kerd Londonun cənubindakı Dalidç kollecində saxlanılır.

Növbəti il onun son ekspedisiyanı maliyyələşdirən və Şekltonun Lndonun cənubundakı Dalidç kollecindən məktəb yoldaşı olan Con Rovett Ceyms Kerd qayığı kollecə bağışlamağı qərara aldı. Nümayiş edildiyi bina 1944-cü ildə bir neçə dəfə atılan atəşlər nəticəsində zədələnsə də, qayıq orada 1967-ci ilə qədər qaldı. 1967-ci ildə Ceyms Kerd qorunması üçün Milli Dəniz Muzeyinə verildi və bərpa edildi. Daha sonra isə 1985-ci ilə Dalidç kollecindəki Cənubi Georgiya adalarından və Aberistuit adasından toplanan daşlardan hazırlanan yeni məkanına köçürülənə qədər həmin muzeydə nümayiş edildi. Bəzən böyük sərgilərə göndərilməsinə və Londonda Qayıq şousunda və Qrinviç, Porstmut Falmut şəhərlərindəki tədbirlərdə nümayiş ediləsinə baxmayaraq bu yer Ceyms Kerdin daimi evinə çevrildi. Ceyms Kerd həmçinin Vaşinqton, Nyu-York, Sidney, Avstraliya və Bonn şəhərlərində nümayiş olunmaq üçün xarici ölkələrə aparılmışdır.

Ceyms Kerd Cəmiyyəti 1994-cü ildə "Antarktidada kəşf edilən gözəl qəhrəmanların şərəfinə onların xatirəsini qorumaq və Cənab Ernest Şekltonun adı ilə bağlı olan onun görkəmli liderlik keyfiyyətlərini yüksək qiymətləndirmək" üçün yaradılmışdır.

2000-ci ildə alman qütb səyahətçisi olan Arved Fuxs Şekltonun qayığının eynisini yenidən yaradaraq onu "Ceyms Kerd 2" adlandırdı. "Şeklton 2000" adlı ekspedisiyasında o, Şekltonun səyahətini yenidən təkrarlamağı bacardı və onun ekspedisiyası Fil adasından cənubi Georgiya adasına səfər etdi. Ceyms Kerd 2 Hamburqdakı Beynəlxalq Dəniz Muzeyi açılarkən nümayiş edilən ilk ekspozisiyalardan biri idi. Ceyms Kerd qayığının növbəti təkrarı Massaçusets ştatının qayıq ustası Bob Vallas tərəfindən yaradıldı; bu qayıq Cənubi Georgiyanın İrs Təminatı tərəfindən satın alınmışdır və 2008-ci ilə kimi Qritvikendəki Cənubi Georgiya muzeyinin bir hissəsi olan Karr Dəniz Qalereyasında nümayiş edilmişdir. 2011-ci ildə yeni 10.5 metr uzunluğunda olan motorlu qayıq Ceyms Kerd 4 adlandırıldı.

Qalereya

Ceyms Kerd qayığının ekipajı.

İstinadlar

  1. Shackleton, South, p. 3
  2. Huntford, p. 367.
  3. Shackleton, South, pp. 29–34
  4. Shackleton, South, p. 98
  5. Huntford, p. 460.
  6. Huntford, pp. 456–457
  7. Shackleton, South, pp. 102–106
  8. Shackleton, South, pp. 107–116.
  9. Huntford, p. 469.
  10. Shackleton, South, pp. 120–143, Shackleton (p. 143) claimed it as the first landing ever on the island..
  11. ↑ Shackleton, South, pp. 156–157
  12. Huntford, p. 523
  13. Alexander, pp. 130–32.
  14. Shackleton, South, p. 119.
  15. Alexander, p. 132.
  16. Shackleton, South, p. 149.
  17. Worsley, p. 37.
  18. Huntford, pp. 504, 525, The boat was sharp at stern and bow, to facilitate movement in either direction.
  19. ↑ Shackleton, South, pp. 157–162.
  20. Huntford, p. 525.
  21. ↑ Alexander, pp. 134–135.
  22. Huntford, pp. 401–402.
  23. Worsley, quoted in Barczewski, p. 105.
  24. http://archival.sl.nsw.gov.au
  25. Alexander, p. 139
  26. Huntford, p. 527.
  27. ↑ Huntford, pp. 548–553.
  28. Shackleton, South, p. 167.
  29. ↑ Barczewski, pp. 107–109.
  30. Barczewski, pp. 107–109
  31. Worsley, p. 88.
  32. Huntford, p. 557.
  33. Huntford, p. 560.
  34. ↑ Shackleton, South, pp. 174–79.
  35. ↑ Alexander, p. 150.
  36. Shackleton, South, p. 165.
  37. Alexander, p. 153.
  38. Shackleton, South, pp. 185–186 and p. 191.
  39. Shackleton, South, p. 191.
  40. Huntford, p. 571, states that Norwegian skiers had "probably" crossed at various points, but these journeys were not recorded.
  41. Quoted by Huntford, p. 597.
  42. Huntford, pp. 597–598.
  43. Shackleton, South, p. 208.
  44. Worsley, quoted in Huntford, p. 602.
  45. Shackleton, South, pp. 210–222.
  46. ↑ "The James Caird Society". James Caird Society. Retrieved 19 August 2008.
  47. Huntford, pp. 689–90.
  48. . Dulwich College. Archived from the original on 22 June 2013. Retrieved 23 August 2008.
  49. "The James Caird". Dulwich College. Retrieved 19 August 2008.
  50. Davidson, Elsa (April 2009). "The Carr Maritime Gallery, South Georgia Museum" 2016-03-04 at the Wayback Machine (PDF). South Georgia Association Newsletter. Huntingdon, England. p. 5. Retrieved 5 December 2016.
  51. "Mustang Delivers SMB for Royal Navy". Maritime Journal. 12 December 2011. Retrieved 5 December2016.

Mənbələr

  • Karolin Aleksandr (1998). Endurans: Şekltonun əfsanəvi Antarktika ekspedisiyası. London: Blumsberi.
  • Stefani Barszevski (2007). Antarktika destinasiyası: Skot, Şeklton və qəhrəmanlığın dəyişən üzü. London: Hambledon Kontinuum.
  • Roland Hantford (1985). Şeklton. London: Hodder & Stoughton.
  • Ernest Şeklton (1985). "Cənub: Şekltonun 1914-1917-ci illərdə baş tutan səyahətinin hekayəsi". London: Əsr nəşriyyatı.
  • Frank Vorsli (1999) [1933] "Şekltonun qayıqla səyahəti". London: W W Norton. nəşriyyatı.
  • “Qədim Alleynilər: Cənab Ernest Şeklton”. Dalidç kolleci. 22 iyun 2013-cü ildə arxivləşdirilib. 23 avqust 2008-ci ildən götürülmüşdür.
  • “Ceyms Kerd”. Dalidç kolleci. 7 noyabr 2013-cü ildən götürülmüşdür.
  • “Ceyms Kerd Cəmmiyyəti”. Ceyms Kerd Cəmiyyətinin nəşriyyatı. 19 avqust 2008-ci ildən götürülmüşdür.

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

September 17, 2021
ceyms, kerdin, səyahəti, cənubi, şetland, adalarındakı, adasından, cənubi, atlantik, okeanındakı, cənubi, georgiya, adalarına, təşkil, olunmuş, 1500, kiçik, qayıq, səyahəti, ernest, şeklton, beş, yoldaşı, tərəfindən, başladılan, səyahətin, məqsədi, səyahəti, 1. Ceyms Kerdin seyaheti Cenubi Setland adalarindaki Fil adasindan Cenubi Atlantik okeanindaki Cenubi Georgiya adalarina teskil olunmus 1500 km lik kicik qayiq seyaheti Ser Ernest Seklton ve bes yoldasi terefinden basladilan seyahetin meqsedi seyaheti 1914 1917 ci illerde Imperial Trans Antarktika Ekspedisiyasinin esas govdesinde qurtarmaq idi lakin ekspedisiyanin Endurans gemisinin yoxa cixmasindan sonra Fil adasinda yekunlasmali oldu Qutb tarixcileri seyahete bu gune kimi kicik bir qayiqla edilen en boyuk seyahetlerden biri kimi baxirlar 1916 ci il mayin 10 da Ceyms Kerdin seyahetinin sonunda Cenubi Georgiyaya catmasinin tesviri 1915 ci ili oktyabr ayinda Veddel denizindeki buz sahesi Endurans gemisini batirdi ve Seklton ve yoldaslari dalganin axini istiqametinde buz sahesinin ustunde qaldilar Onlarin sag qaldiqlari muddet erzinde qrup uzvleri dasqin dusergelerini dagitdigi zaman 1916 ci ilin aprel ayinda simala dogru cekildiler Sonra xilasedici qayiqlarinda Fil adasina dogru getdiler burada Seklton qerara aldi ki xilasolmagin en tesirli yolu Cenubi Georgiyada xilasedici qayiqlarin birini satmaqdir Uc xilasedici qayiqdan biri olan Ceyms Kerd en mohkemi hesab edildi ve seyaheti onunla tehlukesiz sona yetirmek olardi Seklton onu ekspedisiyanin maliyyelesmesine komek olan istehsalci ve xeyriyyeci Cenab Ceyms Ki Kerdin serefine adlandirmisdi Seyahetden evvel gemi ustasi Henri Maknis onu mohkemlendirdi ve Cenub okeaninin ezemetli denizlerine tabe olmaq ucun duzeltdi Bir sira boyuk hecmli tehlukelerden qurtulduqdan sonra qayiq 16 gun davam eden seyahetin ardindan Cenubi Georgiyanin cenub sahillerine catdi Seklton ve iki yoldasi simal erazisindeki balina stansiyasina catmaq ucun adanin dagliq hissesine kecdi Burada o Fil adasinin yeniden berpasini ve oz qrup uzvlerinin heyatlarini itirmeden oz evlerine qayitmalarini teskil etdi 1918 ci ilde Birinci Dunya Muharibesi basa catdiqdan sonra Ceyms Kerd 1919 cu ilde Cenubi Georgiyadan Ingiltereye getirildi ve 1922 ci ilden Dalidc Kollecindeki Selktonun kohne mektebinde daimi olaraq numayis etdirildi Mundericat 1 Tarixi 2 Fil adasinda 3 Hazirliqlar 4 Aciq qayiqda seyahet 5 Cenubi Georgiya 6 Neticesi 7 Qalereya 8 Istinadlar 9 Menbeler 10 Hemcinin bax 11 Xarici kecidlerTarixi Redakte Endurans gemisi 1915 ci ilin oktyabrinda buz sahesine deyib ezilmezden evvel yana eyilerken 1914 cu il dekabr ayinin 5 de Sekltonun ekspedisiya gemisi olan Endurans Imperial Trans Atlantika Ekspedisiyasinin ilk merhelesinde Veddel denizine catmaq ucun Cenubi Georgiyani terk etdi 1 Bu seyahetin meqsedi Veddel denizinin en cox arasdirilmis bolgesi olan ve sahil erazisinin oldugu ve Antarktikanin qitelerarasi kecidine catdigi Vehsel buxtasina catmaq idi 2 Son dayanacagina catmazdan evvel gemi buz parcasinin ehatesinde qaldi ve 1915 ci il fevralin 15 dek onu oradan cixartmaq ucun edilen uzunmuddetli seylere baxmayaraq orada qaldi 3 Novbeti 8 ay erzinde gemi oktyabrin 27 ne kimi simala dogru geri cekildi ve nehayet noyabrin 21 i buz daginin tezyiqinin asagi dogru meyl etmesi sebebile tamamile batdi 4 Onun 27 neferlik heyeti yavas hereket eden buz uzerinde duserge qurduqdan sonra Seklton esas diqqetini oz hissesinin tehlukesizliyini qorumaq ucun yonlendirdi 5 Onun ilk plani en yaxin quru erazisine catmaq ucun buz sahesini kecmek ve orada gemilerin oldugu bir mekani tapmaq idi 6 Yurus basladi lakin buzun sethinin sert olmasi sebebile irelileye bilmediler sonralar Seklton bu buz sahesini yumsaq cox qirilmis ve her terefden buz sahelerinin kesismesine sebeb olan buz parcalari kimi tesvir etmisdir 7 Bir nece gun erzinde hereket etmek ucun mubarize aparildiqdan sonra yurus etmek fikrinden dasindilar qrup duz bir buz lovhesinde Sebr dusergesi ni qurdu ve axinin onlari simala dogru aciq su sahesinin oldugu eraziye dogru cekmesini gozlediler 8 Onlar uc xilasedici qayigi xilas ede bildiler sonralar Seklton bu qayiqlari ekspedisiyanin en esas istirakcilarinin serefine adlandirdi Stankom Uills Dadli Dokker ve Ceyms Kerd 9 Qrup 1916 ci il aprel ayinin 8 ne qeder gozlemeli oldu bu zaman buz sahesi parcalanmaga baslayanda onlar nehayet ki qayiqlari ordan cixarda bildiler Tehluke ile kecen 7 gun erzinde qayiqlarinda uzduler ve aprel ayinin 15 de Fil adasinda muveqqeti siginacaga catmaq ucun firtinali denizler ve tehlukeli buz parcalari boyunca hereket etdiler 10 Fil adasinda Redakte 1916 ci il aprel ayinda Endurans gemisinin itmesinden sonra Sekltonun qrupu Fil adasina catir Cenubi Setland adalarinin serq serhedlerinde olan Fil adasi ekspedisiyanin getmeyi planladigi yerlerden ve normal gemi marsrutlarinin dayanacaqlarindan cox uzaqda yerlesirdi Onlari orada hec bir xilasedici gemi axtarmayacaqdi ve xaricdeki diger hec bir xilasetme qurumlarinin onlara yardim etmese de eyni derecede ehemiyyetsiz idi 11 Ada mudafiesiz ve qonaq sevmeyen idi temiz suyunun olmasina baxmayaraq sethinde hec bir bitki movcud deyildi ve mueyyen muddetde saq qala bilmek ve erzaq ve yanacaq ile temin olmaq ucun az sayda suiti ve pinqvinler yasayirdi 12 Antarktikanin qisinin ilkin nefesi yaxinlasirdi onlarin dar cinqilli cimerlikde qurduqlari duserge davamli olaraq esen guclu kulek ve qar covgunu neticesinde demek olar ki artiq dagilmisdi Bir muddet sonra muveqqeti dusergedeki cadirlarin biri yixildi ve digerlerini de mehv etdi Evvelki aylarin tezyiqleri ve cetinlikleri artiq ekseriyyetinin eqli ve fiziki cehetden cox yorgun oldugu qrup uzvlerinin naraziligina sebeb oldu 13 Bu sertlerde Seklton qerara aldi ki qayiqlardan birini istifade etmekle komek elde ede bilerler En yaxin liman 1000 km aralida Folklend adalarindaki Stenli limani idi lakin guclu kulekler oldugundan ora catmaq olduqca mumkunsuz idi 11 Daha yaxsi secim Cenubi Setland adalar qrupunun qerb hissesinin sonunda yerlesen Desepsen adasina getmek idi Orada insan meskunlasmamasina baxmayaraq Herbi Deniz Nazirliyinin melumatlarina esasen bu adada gemi ustalarini bir sira anbarlari var ve zaman zaman balina ovculari terefinden ziyaret edilir 14 Lakin ora catmaq ucun guclu kuleklerle mubarize aparmaq lazimdir ancaq xilas edicilerin ne zaman geleceyi ve umumiyyetle gelib gelmeyeceyine dair hec bir deqiq melumat yoxdur Ekspedisiyanin ikinci komandanligi olan Frank Vald ve gemi kapitani Frank Vorsli ile muzakirelerden sonra Seklton Cenubi Georgiya adasinin simal serqinde yerlesen balina stansiyalarina catmagi qerara aldi Bu Cenub okeaninda suretle yaxinlasan qis seraitinde 800 km lik bir mesafede uzun qayiq seyaheti idi lakin daha sonralar esen aramli kuleklerin komeyi ile mumkun oldu Seklton fikirlesdi ki gemi boyuk buzlardan temizlendiyi ve qayiq boyuk denizleri tehlukesiz kecdiyi halda qayiq uzvleri seyahet ede ve bir ay icinde xilasedicilerle geri qayida bilerler 11 Hazirliqlar Redakte Xeritede gosterilen mavi ve yasil rengli xettler seyahetinin birinci ve ikinci qollarinda Ceyms Kerdin marsrutlarini gosterir Cenubi Georgiyaya yola dusen qayiq guclu qasirga ve dalgalarla qarsilasa bilerdi qeddar Keyp Horn Rollers en asagi noqtesi ve en yuksek zirvesi arasindaki mesafe 18 m 15 Buna gore de Seklton qayiqlarin arasinda en agir ve en guclu olanini secdi bu da 6 9 m uzunlugunda olan Ceyms Kerd idi 16 Bu qayiq Londonda Vorslinin emri ile balina qayigi kimi yaradilmisdir 17 ve norvecli qayiq ustasi Kolin Arcerin basciligi ile ikiqat prinsipine esasen hazirlanmisdir 18 Seklton ekspedisiyanin gemi ustasi olan Henri Maknisden qayigi deniz ucun daha dozumlu etmesini xahis etdi 19 Tekmillesmis aletlerden ve materiallardan istifade eden Maknis geminin her iki terefini qaldirdi ve oz islerini yagli boya lampa cubuqlari ve suiti qani ile zenginlesdirerek agac ve ketan qurusundan istifade etdi 20 Daha sonra ise qayiq bir sira xususi qurgularla techiz edilmisdir 21 Qayiq Dadli Dokkerin icerisinde mohkemlendirilmis dor agaci ile guclendirildi Qayigin cekisi texminin 1016 kq elave yuk ile agirlasdirildi ve belece de Sekltonun da hesab etdiyi kimi yuksek denizlerde onlarin rastlasacagi cevrilme tehlukesini azalatdi 21 Qayiq bir ay erzinde alti nefere catacaq qeder techizatla yuklendi Sonralar Seklton bu barede yazir ki Eger biz o zaman Cenubi Georgiyaya catmasaydiq eminem ki suyun altinda olardiq 19 Onlar icerisinde biskvit Bovril seker ve qurudulmus sud olan erzaq baglamalari goturduler Hemcinin 18 qallon su bunlardan biri qayiga yuklenerken zedelenmisdi ve onu deniz suyuna atmisdilar iki eded Primus sobasi parafin yag samlar yuxu cantalari ve mueyyen miqdarda ehtiyat geyim de goturmusduler 19 Sekltonun qayiq heyeti ucun ilk secimi Vorsli ve Tom Krin idi hetta Krine getmek ucun yalvarirdi 19 Krin 1901 1904 cu illerde Diskoveri Ekspedisiyasinda gemi iscisi idi ve 1910 1913 cu illerde Skottun Terra Nova Ekspedisiyasinda istirak etmisdi ve simala dogru olan tehlukeli gedisde ferqlenmisdi 22 Seklton emin idi ki Krin sona qeder davam edecek 19 ve Vorslinin gemici kimi bacariqlarina xususile de cetin veziyyetlerde movqeleri hazirlamaq qabiliyyetine malik olduguna boyuk inami vardi 19 Vorsli daha sonralar yazirdi Biz bunun indiye kimi etdiyimiz en cetin is oldugunu bilirdik Antarktikada qis artiq baslamisdi ve biz dunyanin en pis denizlerinden birini kecmek isteyirdik 23 Qalan yerler ucun Seklton konulluleri istedi ve ireli gelenlerden ikisi de guclu denizciler olan Con Vinsent ve Timoti Makkarti idi O qalan sonuncu yeri gemi ustasi olan Maknise teqdim etdi Seklton Maknis haqqinda yazirdi ki Onun yasi elliden cox idi lakin eslinde onun 41 yasi vardi lakin yelkenli gemiler haqqinda yaxsi bilirdi ve cox celd idi 19 Vinsent ve Maknis buzlaqlardan Fil adasina sefer zamani oz bacariqlarini subut etdiler 21 Onlarin her ikisi bir qeder qeribe xaraktere sahib idiler ve onlarin secimi Sekltonun sexsi dusmenciliyi adada saxlayaraq sexsi ittihamlari qapali saxlamaq arzusu ile ust uste dusurdu 21 Aciq qayiqda seyahet Redakte Qrupun Fil adasinda olan hissesi 1916 ci ilin 24 aprelinde Sekltonun rehberlik etdiyi Ceyms Kerd qayiginin uzvleri ile vidalasir 24 Adani terk elemezden evvel Seklton Franki Ceyms Kerd qayigi yola dusduyu zaman onun heyetinin kapitani adlandirdi 25 ve seyahetin ugursuz olacagi halda novbeti gelen yaz fesli erzinde Desepsen adasinda qrup uzvlerini qebul etmeye hazir olmali oldugunu bildirdi 19 Ceyms Kerd seyahete 1916 ci il aprel ayinin 24 de baslamisdir Kulek aramla cenubdan qerbe dogru esirdi bu da sureti artirmaga komek etdi ve qayiq tezlikle quru sahesinden ayrildi 26 Seklton Vorsliye tehluke yarada bilecek buz saheleri ile qarsilasmamaq ucun birbasa Cenubi Georgiyaya getmek evezine simala dogru hereket etmeyi emr etdi 27 Gece yarisina qeder onlar derhal buz sahesini terk etdiler lakin denizdeki qabarmalar yukselirdi Ertesi gun onlarin Fil adasindan 45 deniz mili qeder uzaqda idiler bu zaman onlar agir denizlerde 9 guclu kulek zerbesi ile uzurduler 27 Seklton gemide olarken bele bir rejim hazirlamisdi ki 2 3 nefer nezaretde qalaraq baxir bunlardan biri gemini sukan carxin idare edir ikincisi yelkenlere nezaret edir ucuncusu ise geminin asagi hissesinde qalirdi 27 Uc neferlik nezaretci qrupu kicik ortulu sahede istirahet etdi Her bir saatin sona catmasi zamani yerlerin mubadilesi cetinliyi haqqinda Seklton yazirdi ki bize cox agrilar ve cetinliler yaratmasa da onun eylenceli terefi de var idi 28 Onlarin Atlantika buzlaqlari ucun nezerde tutulmus geyimleri aciq deniz ucun deyildi ve suya davamli qurulusu yox idi buzlu deniz suyu ile yeniden temasda olduqlari derilerini dozulmez bir sekilde agrayirdi 29 Seferin muvefeqiyyeti Vorslinin gemini nece hereket edirmesinden asili idi cunki gemi muxtelif istiqamertlerde hereket etdikce gunesin isigi altinda getdiyi erazilerin istiqametlerini mueyyen edirdi 29 Onlar ilk musahidelerini iki gunden sonra etdiler ve bu onlara gosterdi ki Fil adasinin simalindan 128 deniz mil uzaqlasmisdilar 27 Indi onlarin istiqameti birbasa Cenubi Georgiyaya idi 27 Onlar uzen bun parcalarinin tehlukelerinden xeberdar idiler lakin neheng dalgalarin tehluke yaratdigi Dreyk kecidine gelib catdilar 29 Primusda geminin hereketi isti yemek hazirlamaq ucun demek olar ki imkansiz idi lakin onlarin asbazi olan Krin bir sekilde onlari qida ile temin etmeyi bacardi 27 Ceyms Kerd qayiginin Fil adasinin sahillerinden seyahete baslamasi 24 aprel 1916 ci il 29 aprel tarixinde novbeti musahide onlarin adadan 238 deniz mili uzaqlasdiqlarini gosterdi 30 Bundan sonra deniz uzguculuyu basladi ve hava getdikce daha da pislesdikce Vorsli bunu bele ifade edirdi ki Hec bir esasi olmayan gumanlarin sen jesti 31 Ceyms Kerd agir denizlerde hereket edirdi ve her an batma tehlukesi vardi 32 Temperatur keskin sekilde asagi dusdu ve belece qayigin umumi tarazliq seviyyesini tehluke altinda qoya bilecek buz qiriltilarinin yigilmalari ile yeni bir tehluke meydana geldi 29 Oz novbesinda onlar qayigin goyertesini buz qirintilarindan temizlemeli idiler Novbeti 48 saat erzinde deniz lovberinin komeyi ile kuleyin qayigin yelken acmasi ve hereketinin davam etmesine serait yaratmasina qeder fealiyyetlerini dayandirdilar Uzun suren agir zehmetlerine baxmayaraq Vorslinin musahidelerine esasen mayin dordu Cenubi Georgiya adasindan yalniz 25 deniz mili uzaqda idiler 33 Mayin 5 de keskin havalar yeniden qayitdi ve onlari en boyuk denizlerdeki bu gune qeder en boyuk felakete yaxinlasdirdi Seklton daha sonra bu barede yazirdi Biz qayigimizi qaldirdiq ve boyuk dalgalardaki sorfinq kimi ireliye dogru ireliledik 34 Qayigin ekipaji qayigin suda qalmasi ucun butun seylerini ortaya qoydular Buna baxmayaraq onlar hele de oz meqsedlerine catmaq ucun ireliye dogru hereket edirdiler ve novbeti gun may ayinin 6 da Vorslinin qeyri deqiq hesablamalarina gore Cenubi Georgiyanin qerb hissesinde 115 deniz mili uzaqda idiler 34 Son iki hefte icerisinde yasananlar artiq ozunu buruze verirdi Seklton musahide edirdi ki Vinsuent son derece cox yorgundu lakin qayiq ekipajinin en feal uzvudur Makkarti fiziki cehetden zeif lakin xosbext gorsenirdi Maknis de cox zeiflemisdi lakin hele de ezmli ve mohkem idi 34 Ceyms Kerdin Cenubi Georgiya yaxinligindaki tesviri Sekltonun qrupunun hesablamalarina esasen Mayin 7 de Vorsli Sekltona qarsidaki 10 mil mesafe boyunca movqelerinden emin ola bilmeyeceyini bildirdi 35 Siddetli cenub qerb kuleklerinin tesirinden qayigin cevrileceyi ehtimalini aradan qaldirmaq ucun Seklton qayigin istiqametini bir qeder deyismeyi emr etdi belece Ceyms Kerd insan meskunlasammis cenub qerb sahillerinde quru sahesine cata bilerdi Daha sonra ise onlar adanin simal hissesindeki balina stansiyalarina catmaq ucun qayigi idare etmeye calisdilar 34 Seklton ayzirdi Bu gunlerde her sey bizim ucun cox pis oldu Gecenin uzun cetin saatlarinda bir fincan isti sud icdiyimiz zaman en parlaq anlarimiz idi 34 Hemin gun orada xeyli sayda uzen deniz yosunlari vardi ve novbeti seher de coxlu qaranquslar musahide etdiler 35 Mayin 8 de gunorta saatlarindan qisa bir muddet sonra Cenubi Georgiya adasinin ilk nisanesi gorunmeye basladi 35 Sahil xettinin yuksek qayalarina yaxinlasdiqlari zaman agir dalgalar derhal quruya enmelerine imkan vermedi 24 saatdan cox muddet erzinde onlar kuleyin simal qerbe dogru siddetli esdiyi ve tez tez bu gune kimi hec birimizin yasamadigi en pis qasirgalardan birine cevrildiyi zaman hereketsiz durmaq mecburiyyetinde qaldilar 34 Bu vaxtin ekser hissesi erzinde onlar sahilinden bes kilometr uzaqliqda yerlesen Cenubi Georgiya sahillerindeki qayaliqlara cirpilmaq ve ya eyni derecede tehlukeli olan Annenkov adasinda qezaya ugramaq tehlukesine meruz qalmisdilar 29 Mayin 10 da firtina bir qeder azaldildigi zaman Seklton ekipajin zeif uzvlerinin daha bir gun de cetinlikere tab getire bilmeyeceklerinde narahat idi ve tehlukeye baxmayaraq onlar sahile enmek ucun bir cehd etmeye calisdilar Onlar Kral Haakon korfezinin girisine yaxin Magara buxtasina dogru yola dusduler ve nehayet bir nece cehdden sonra orada sahile ene bildiler 34 Seklton daha sonra qayiq seyahetini en boyuk mubarizelerden biri kimi tesvir edirdi 36 tarixci Karolin Aleksandr qeyd edirdi Onlar haqqinda hec bir melumat olmaya bilerdi ve ya onalr komeksiz qalardilar Ceyms Kerdin seyaheti en ugurlu qayiq seferlerinden biri sayilir 37 Cenubi Georgiya Redakte Cenubi Georgiya Ceyms Kerdin sahile cixdigi Kral Haakon buxtasi cenub hissesinin qerb yuxari ucundan boyuk bir bos sahedir Qrup uzvleri berpa edildikden sonra Seklton qayigin balina stansiyalarina catmaq ucun daha bir seyahet etmeye qadir olmadigini ve Vinsent ve Maknisin fiziki guclerinin azaldigi ucun artiq seyahet etmek gucunun olmadigini anladi O qayigi Kral Haakon korfezi daxilinde tehlukesiz bir yere aparmaga qerar verdi o zaman Vorsli ve Krin Stromnessdeki stansiyaya catmaq ucun hereket etdiler 38 Mayin 15 de Ceyms Kerd buxtasinin sahile yaxin hissesinin yaxinligindaki cimerliye teref ireliledi Burada qayiq sahile cixarildi ve siginacaq ile temin edildi Hemin yer Peqotti dusergesi adlanirdi 39 Mayin 18 i seher tezden Seklton Vorsli ve Krin Cenubi Georgiya adasinin daxili hissesine ayaq basmis ilk sexsler oldular 40 Onlarin xeriteleri olmadigi ucun dag silsileleri ve buzlaqlar uzerinde hereket ede bilmek ucun qabaqcadan yol plani hazirlamali idiler Onlar Stromnesse catmaq ucun 36 saat boyunca davamli sefer etdiler Vorsli qeyd edirdi ki Sekltonun qrup yoldaslari qorxunc bir ucluye cevrilmisdi 41 42 Mayin 19 u axsam Makkarti Maknis Vinsent ve Ceyms Kerdi goturmek ucun Kral Haakon buxtasina motorlu gemi gonderildi 43 44 Cenub hissesinin soyuq qisinin gelmesi ve elverissiz buzlanma sertleri Sekltonun Fil adasindaki qalan ekipaj uzvlerine yardim etmek uc aydan cox vaxt serf etmeli oldugunu nezerde tuturdu ilk cehdi Britaniya gemisi olan Cenub Semasi idi daha sonra ise Uruqvay hohumeti onu gemi ile temin etdi lakin daha sonra ise Seklton bu gemini geri qaytarmali idi Falkland adalarinda arasdirma ederken o ucuncu cehdini etmek ucun Emma adli gemini tapdi lakin geminin muherriki partladi sonra nehayet Luis Padonun basciligi ile buxar gemisi olan Yelxonun komeyi ile sentyabrin 3 u 1916 ci ilde qrupun butun uzvleri Cilinin Punta Arenas seherinde tehlukesizliye qovusdular 45 Neticesi Redakte Almaniyanin Hamburq seherinde kecirilen Beynelxalq Deniz Muzeyinde Ceyms Kerd 2 qayiginin numayis edilmesi Ceyms Kerd 1919 cu ilde Ingiltereye qayitdi 46 Seklton 1921 ci ilde Seklton Rovelt Ekspedisiyasi ile yeniden Antarktikaya sefer etdi Yanvar ayinin 5 i 1922 ci ilde ekspedisiyasinin gemisi olan Qest Cenubi Georgiya adalarina yaxinlasdiqda aniden infarkt kecirerek dunyasini deyisdi 47 Ceyms Kerd Londonun cenubindaki Dalidc kollecinde saxlanilir Novbeti il onun son ekspedisiyani maliyyelesdiren ve Sekltonun Lndonun cenubundaki Dalidc kollecinden mekteb yoldasi olan Con Rovett Ceyms Kerd qayigi kollece bagislamagi qerara aldi Numayis edildiyi bina 1944 cu ilde bir nece defe atilan atesler neticesinde zedelense de qayiq orada 1967 ci ile qeder qaldi 1967 ci ilde Ceyms Kerd qorunmasi ucun Milli Deniz Muzeyine verildi ve berpa edildi Daha sonra ise 1985 ci ile Dalidc kollecindeki Cenubi Georgiya adalarindan ve Aberistuit adasindan toplanan daslardan hazirlanan yeni mekanina kocurulene qeder hemin muzeyde numayis edildi 48 Bezen boyuk sergilere gonderilmesine ve Londonda Qayiq sousunda ve Qrinvic Porstmut Falmut seherlerindeki tedbirlerde numayis edilesine baxmayaraq bu yer Ceyms Kerdin daimi evine cevrildi Ceyms Kerd hemcinin Vasinqton Nyu York Sidney Avstraliya ve Bonn seherlerinde numayis olunmaq ucun xarici olkelere aparilmisdir 46 Ceyms Kerd Cemiyyeti 1994 cu ilde Antarktidada kesf edilen gozel qehremanlarin serefine onlarin xatiresini qorumaq ve Cenab Ernest Sekltonun adi ile bagli olan onun gorkemli liderlik keyfiyyetlerini yuksek qiymetlendirmek ucun yaradilmisdir 49 2000 ci ilde alman qutb seyahetcisi olan Arved Fuxs Sekltonun qayiginin eynisini yeniden yaradaraq onu Ceyms Kerd 2 adlandirdi Seklton 2000 adli ekspedisiyasinda o Sekltonun seyahetini yeniden tekrarlamagi bacardi ve onun ekspedisiyasi Fil adasindan cenubi Georgiya adasina sefer etdi Ceyms Kerd 2 Hamburqdaki Beynelxalq Deniz Muzeyi acilarken numayis edilen ilk ekspozisiyalardan biri idi Ceyms Kerd qayiginin novbeti tekrari Massacusets statinin qayiq ustasi Bob Vallas terefinden yaradildi bu qayiq Cenubi Georgiyanin Irs Teminati terefinden satin alinmisdir ve 2008 ci ile kimi Qritvikendeki Cenubi Georgiya muzeyinin bir hissesi olan Karr Deniz Qalereyasinda numayis edilmisdir 50 2011 ci ilde yeni 10 5 metr uzunlugunda olan motorlu qayiq Ceyms Kerd 4 adlandirildi 51 Qalereya RedakteCeyms Kerd qayiginin ekipaji Ernest Seklton Frank Vorsli Tomas Krin Con Vinsent Henri MaknisIstinadlar RedakteBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Shackleton South p 3 Huntford p 367 Shackleton South pp 29 34 Shackleton South p 98 Huntford p 460 Huntford pp 456 457 Shackleton South pp 102 106 Shackleton South pp 107 116 Huntford p 469 Shackleton South pp 120 143 Shackleton p 143 claimed it as the first landing ever on the island 1 2 3 Shackleton South pp 156 157 Huntford p 523 Alexander pp 130 32 Shackleton South p 119 Alexander p 132 Shackleton South p 149 Worsley p 37 Huntford pp 504 525 The boat was sharp at stern and bow to facilitate movement in either direction 1 2 3 4 5 6 7 8 Shackleton South pp 157 162 Huntford p 525 1 2 3 4 Alexander pp 134 135 Huntford pp 401 402 Worsley quoted in Barczewski p 105 http archival sl nsw gov au Alexander p 139 Huntford p 527 1 2 3 4 5 6 Huntford pp 548 553 Shackleton South p 167 1 2 3 4 5 Barczewski pp 107 109 Barczewski pp 107 109 Worsley p 88 Huntford p 557 Huntford p 560 1 2 3 4 5 6 7 Shackleton South pp 174 79 1 2 3 Alexander p 150 Shackleton South p 165 Alexander p 153 Shackleton South pp 185 186 and p 191 Shackleton South p 191 Huntford p 571 states that Norwegian skiers had probably crossed at various points but these journeys were not recorded Quoted by Huntford p 597 Huntford pp 597 598 Shackleton South p 208 Worsley quoted in Huntford p 602 Shackleton South pp 210 222 1 2 The James Caird Society James Caird Society Retrieved 19 August 2008 Huntford pp 689 90 Eminent Old Alleynians Sir Ernest Shackleton Dulwich College Archived from the original on 22 June 2013 Retrieved 23 August 2008 The James Caird Dulwich College Retrieved 19 August 2008 Davidson Elsa April 2009 The Carr Maritime Gallery South Georgia Museum Arxivlesdirilib 2016 03 04 at the Wayback Machine PDF South Georgia Association Newsletter Huntingdon England p 5 Retrieved 5 December 2016 Mustang Delivers SMB for Royal Navy Maritime Journal 12 December 2011 Retrieved 5 December2016 Menbeler RedakteKarolin Aleksandr 1998 Endurans Sekltonun efsanevi Antarktika ekspedisiyasi London Blumsberi Stefani Barszevski 2007 Antarktika destinasiyasi Skot Seklton ve qehremanligin deyisen uzu London Hambledon Kontinuum Roland Hantford 1985 Seklton London Hodder amp Stoughton Ernest Seklton 1985 Cenub Sekltonun 1914 1917 ci illerde bas tutan seyahetinin hekayesi London Esr nesriyyati Frank Vorsli 1999 1933 Sekltonun qayiqla seyaheti London W W Norton nesriyyati Qedim Alleyniler Cenab Ernest Seklton Dalidc kolleci 22 iyun 2013 cu ilde arxivlesdirilib 23 avqust 2008 ci ilden goturulmusdur Ceyms Kerd Dalidc kolleci 7 noyabr 2013 cu ilden goturulmusdur Ceyms Kerd Cemmiyyeti Ceyms Kerd Cemiyyetinin nesriyyati 19 avqust 2008 ci ilden goturulmusdur Hemcinin bax RedakteErnest SekltonXarici kecidler RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Ceyms Kerdin seyaheti amp oldid 5959741, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.