fbpx
Wikipedia

Canlılarda qidalanma

Avqust 08, 2021

Canlılarda qidalanma — orqanizmlərdə gedən bioloji proseslərin hər biri üçün müəyyən enerji lazımdır. Enerji isə qidalanma ilə ödənilir. Bütün canlılar yaşamaq üçün qidalanmalıdırlar. Qida maddələri orqanizmin qurulmasına sərf olunur, onu böyümə və inkişaf üçün gərəkli enerji ehtiyatı ilə təchiz edir və bütövlükdə orqanizmin həyat fəaliyyətini davam etdirməsinə təminat yaradır.. Qidalanma formalarına görə canlıları, əsasən, 2 qrupa ayırırlar. Bu qruplar da hər biri özlüyündə iki qrupa bölünür.

Bitkilərdə qidalanma

Bütün canlılar kimi bitkilər də qidalanırlar. Qidalanma bitkilər üçün onların yaşamasını təmin etməklə bərabər, bitkilərin bizim həyatımız üçün vacib olan funksiyaları həyata keçirməsini də təmin edir. Yabanı bitkilər insanların iştirakı olmadan qidalanmasını təmin edir. Bəzi bitkilər, xüsusilə kənd təsərrüfatı bitkilərinin qidalanmalarını insan idarə edə bilir. Bütün həyati proseslərin baş verməsi üçün enerji tələb olunur. Bitkilərdə də baş verən bütün proseslərin həyata keçməsi üçün enerji tələb olunur. Bitkilər bu enerjini suyun, işığın, havanın və qida maddələrinin hesabına əldə edir.

Avtotrof

Bu bitkilər bilavasitə qeyri-üzvü maddələrlə qidalanıb, həmin maddələrdən üzvü maddələrhazırlayır, öz orqanizmlərini qururlar. Bütün yaşıl bitkilər avtotrof bitkilərə aiddirlər. Onlar, yuxarıda qeyd edildiyi kimi, qyeri-üzvü maddələri üzvü maddələrə çevirən bəzi bakteriyaları göstərmək olar. Bu bakteriyalarda xemosintez hadisəsi fotosintez hadisəsini əvəz etdiyi üçün, onlara xemotrof bitkilər də deyilir.

Fotosintezedici

Fotosintezedicilər xlorofilə malik olan canlılardır. Onların əksəriyyəti karbon qazı və sudan istifadə edərək işığın təsiri ilə üzvi maddə hazırlayır. Bu yolla qidalanan canlılara bəzi bakteriyalar, yaşıl evqlena, volvoks kimi heyvanlar və bitkilərin əksəriyyəti aiddir.Bu zaman o canlılar Günəş enerjisindən istifadə edərək qeyri üzvi maddədən üzvi maddə istehsal edirlər.Və bu zaman üzvi maddə əmələ gəlkməklə eyni zamanda təbiətə sərbəst halda oksigen buraxılır.Canlıların normal inkişafı- tənəffüsü üçün bu prosesin əhəmiyyəti böyükdür.Fotosintez prosesi əksəriyyət yaşıl bitkilərdə,bəzi bakteriyalarda və bəzi heyvanlarda var.

Xemosintezedici

Xemosintezedicilər bakteriyalardır . Bunlar kimyəvi reaksiyalar zamanı ayrılan enerjidən istifadə edərək qeyri-üzvi maddələrdən üzvi maddələr sintez edirlər. Xemosintez edici canlılara bakteriyalar aiddir.Onların bəziləri də qeyri-üzvi maddələrdən üzvi maddələr sintez edə bilirlər. Lakin bu zaman onlar enerji mənbəyi kimi günəş enerjisindən deyil, kimyəvi reaksiyalar enerjisindən istifadə edirlər. Bu proses xemosintez adlanır."Xemo"-kimya,"sintez "-əmələ gəlmə deməkdir . Beləki ,bakteriyalar kimyəvi reaksiyaların enerjisini həmçini qeyri-üzvi maddələrin oksidləşməsindən alınan enerjini sintez olunacaq üzvi maddələrin kimyəvi enerjisinə çevirməyə malik xüsusi fermet aparatına malikdir.Və nəticədə onlar bu sayədə xemosintez proseseini həyata keçirirlər.Bu canlıların olması və bu proses də çox faydalıdır. Torpağın məhsuldarlığı , təbiətdə azot dövranında bu canlılar xüsusi əhəmiyyəti var. Xemosintetik canlılar:

  • Azot bakteriyaları(torpağın məhsuldarlığında, azot dövranında)
  • Kükürd bakteriyaları
  • Hidrogen bakteriyaları(torpağın məhsuldarlığında)
  • Dəmir bakteriyaları

Miksotrof

Təbiətdə bəzi canlılar həm avtotrof, həm heterotrof yolla qidalana bilir. Belə qidalanma forması miksotrof adlanır (yaşıl evqlena, nepentes, milçəktutan və s.). Bu qrupa daxil olan bitkilər islər qeyri-üzvü, istərsə də üzvü maddələrlə qidalana bilir.Məsələn ağacların çətiri üzərində parazitlik edən bağamburc kolu ağacın hazır üzvü maddələrindən istifadə etməsi ilə yanaşı, yaşıl olduğuna görə, qeyri-üzvü maddələrdən fotosintez yolu ilə üzvümaddələrdə hazırlaya bilir. Bu cür bitkilər müxtəlif üsullarla qidalandıqları üçün onların qidalanma qaydaları miksotrof qidalanma adlanır, bu qayda ilə qidalanan bitkilərə isə miksotrof bitkilər deyilir> .

Heterotrof

Bakteriya vo göbələklərin çoxu yaşıl olmadığı kimi öz-özünə üzvi qida da hazırlaya bilmir.Bu səbəbə görə onlarda hazır üzvü maddə ilə qidalanmaya ehtiyac duyulur. Buna görə də bu bitkilər parazit və ya saprofit həyat tərzi keçirir. Parazit göbələk və bakteriyalar bitkilərin və ya heyvanların üzərində parazitlik edərkən çox vaxt onların xəstələnməsinə səbəb olur. Saprofitlərin və parazitiərin qidalanma qaydaları heterotrof qidalanma adlanır.

Saprofit

Saprofitlər hazır üzvi maddələrlə qidalanır, ancaq canlılara ziyan vermirlər. Bu cür qidalanmaya bakteriya və göbələklərdə daha çox rast gəlinir .

Parazit

Parazitlər canlı orqanizmlərdə yaşayır. Onlar sahib orqanizmdə qidalanır, ifrazat məhsullarını oraya xaric edir və xəstəlik törədir. Belə qidalanma üsuluna bakteriyalarda, göbələklərdə, bitki və heyvanlarda rast gəlinir. Viruslar da canlı orqanizmlərdə parazitlik edir.

Heyvanlarda qidalanma

Əksər çoxhüceyrəli heyvanlarda qida maddələrini mənimsəmək üçün həzm orqanları birləşib həzm sistemini əmələ gətirir. Qida maddələri bu sistemə kənardan daxil olur, burada həzm olunur, sorulur və qalıqları xaricə atılır. Çoxhüceyrəli heyvanların təkamülündə qidalanma və həzm üçün olduqca böyük əhəmiyyət kəsb edən uyğunlaşma - qastral (bağırsaq) boşluğun olmasıdır. Bunun nəticəsində qida maddələri daha əlverişli surətdə həzm olunub istifadə edilir. Qida tipindən asılı olaraq, heyvanların bəzi orqanlarında bir sıra uyğunlaşmalara rast gəlinir. Onurğasızlarda qidalanma üçün yaranan uyğunlaşmalar çoxdur. Cücülərdə ağız aparatının müxtəlif formaları buna misal ola bilər. Qaba yemlə qidalanan əksər məməli heyvanlarda azı dişlərin səthi qırışlı, bağırsaq uzun, mədə bir neçə şöbədən ibarət olur. Gövşəyən cütdırnaqlı heyvanlarda mədə 4 kameradan:

  • işgənbə
  • tor
  • qat-qat
  • qursaqdan

ibarətdir. Bu heyvanlar qidanı iki dəfə çeynəyir. Qəbul olunmuş qida əvvəlcə işgənbə və tora toplanır. Heyvan dincələrkən qida oradan hissə-hissə ağıza qayıdır. Yenidən çeynənilib udulan qida mədənin qat-qat və qursaq hissələrində təkrar həzmə uğrayıb bağırsağa ötürülür. Bağırsaqlarda həzm prosesi davam edir və sorulma baş verir. Qida qalıqları anusdan xaricə atılır. İnsanın həzm sisteminin quruluşu əksər onurğalı heyvanlarda olduğu kimidir. Həzm zamanı qida maddələri fiziki və kimyəvi cəhətdən dəyişikliyə uğrayır və onların əksəriyyəti kiçik hissəciklərə parçalanır ki, hüceyrə membranından keçə bilsin. Bu cür dəyişikliklər mexaniki və kimyəvi həzm prosesi vasitəsilə baş verir.

Mexaniki həzm

Qida maddələrinin fiziki cəhətdən dəyişikliyə uğraması - isladılması və xırdalanmasıdır. Xərçəngin mədəsinin böyük hissəsi, məməlilərdə dişlər, quşlarda mədənin əzələli şöbəsi və s. orqanlar buna xidmət edir. Bu prosesdə fermentlərin, demək olar ki, heç bir fəaliyyəti olmur.

Kimyəvi həzm

Molekullan iri olan maddələrin fermentlərin təsiri ilə kimyəvi çevrilməyə uğramasıdır. Kimyəvi həzmin üç forması mövcuddur.

Qida maddələrinin parçalanması:

Mexaniki həzm ▶ yağ damlası ▶ öd ▶ lipaza fermenti ▶ yağ turşusu və qliserin molekulları

Hüceyrəxarici həzm

Qida maddələri hüceyrə xaricində həzm olunur. Fermentlər hüceyrənin xaricində ifraz edilir. İri molekullu maddələr həzm olunaraq hüceyrə daxilinə keçə biləcək hala düşür. Buna onurğalılarda və bəzi onurğasızlarda rast gəlinir.

Membran həzmi

Bağırsaq xovlarının divarlarındakı fermentlərin hesabına qida maddələri daha kiçik hissələrə parçalanır. Buəsasən onurğalılarda və bəzi onurğasızlarda baş verir.

Hüceyrədaxili həzm

Hüceyrə daxilində keçmiş qida maddələrinin molekulları lizosom fermenti vasitəsilə həzm olunur. Buna əksər heyvanlarda rast gəlinir. Çoxhüceyrəli heyvanların təkamülündə qidalanma və həzm üçün olduqca böyük əhəmiyyət kəsb edən uyğunlaşma - qastral (bağırsaq) boşluğun olmasıdır. Bunun nəticəsində qida maddələri daha əlverişli surətdə həzm olunub istifadə edilir. Qida tipindən asılı olaraq, heyvanların bəzi orqanlarında bir sıra uyğunlaşmalara rast gəlinir. Onurğasızlarda qidalanma üçün yaranan uyğunlaşmalar çoxdur. Cücülərdə ağız aparatının müxtəlif formaları buna misal ola bilər. Qaba yemlə qidalanan əksər məməli heyvanlarda azı dişlərin səthi qırışlı, bağırsaq uzun, mədə bir neçə şöbədən ibarət olur. Gövşəyən cütdırnaqlı heyvanlarda mədə 4 kameradan: işgənbə, tor, qat-qat və qursaqdan ibarətdir. Bu heyvanlar qidanı iki dəfə çeynəyir. Qəbul olunmuş qida əvvəlcə işgənbə və tora toplanır. Heyvan dincələrkən qida oradan hissə-hissə ağıza qayıdır. Yenidən çeynənilib udulan qida mədənin qat-qat və qursaq hissələrində təkrar həzmə uğrayıb bağırsağa ötürülür. Bağırsaqlarda həzm prosesi davam edir və sorulma baş verir. Qida qalıqları anusdan xaricə atılır. İnsanın həzm sisteminin quruluşu əksər onurğalı heyvanlarda olduğu kimidir.

İstinadlar

  1. "Canlılarda qidalanma" (azərb.). e-derslik.edu.az. 02.03.2021. 03.04.2019 tarixində arxivləşdirilib.
  2. "Joint Collection Development Policy: Human Nutrition and Food". US National Library of Medicine, National Institutes of Health. 14 October 2014. İstifadə tarixi: 13 December 2014.
  3. Dietary Supplement Fact Sheet: Vitamin D. Ods.od.nih.gov. Retrieved on 2011-10-17.
  4. Whitney, Ellie; Rolfes, Sharon Rady (2013). Understanding Nutrition (13). Wadsworth, Cengage Learning. 667, 670. ISBN 978-1-133-58752-1.
  5. Osteoporosis & Vitamin D: Deficiency, How Much, Benefits, and More. Webmd.com (7 July 2005). Retrieved on 2011-10-17.
  6. Obesity, Weight Linked to Prostate Cancer Deaths – National Cancer Institute 7 iyun 2011 at the Wayback Machine. Cancer.gov. Retrieved on 2011-10-17.
  7. Julian Chela-Flores (2000): "Terrestrial microbes as candidates for survival on Mars and Europa", in: Seckbach, Joseph (ed.) Journey to Diverse Microbial Worlds: Adaptation to Exotic Environments, Springer, pp. 387–398. ISBN 0-7923-6020-6
  8. Obesity and Overweight for Professionals: Causes | DNPAO | CDC 24 fevral 2016 at the Wayback Machine. Cdc.gov (16 May 2011). Retrieved on 2011-10-17.
  9. Lindemann, W.C. and Glover C.R. (2003) Nitrogen Fixation by Legumes. New Mexico State University/
  10. Schmidt-Rohr, Klaus (2020). "Oxygen Is the High-Energy Molecule Powering Complex Multicellular Life: Fundamental Corrections to Traditional Bioenergetics". ACS Omega. 5 (5): 2221–2233. doi:10.1021/acsomega.9b03352. ISSN 2470-1343.
  11. Biotechnology for Environmental Management and Resource Recovery. Springer. 2013. səh. 179. ISBN 978-81-322-0876-1.
  12. Brody, Jane E. (19 March 1998). "Osteoporosis Linked to Vitamin D Deficiency". The New York Times. 9 March 2008 tarixində .
  13. Allen V. Barker; David J. Pilbeam. Handbook of Plant Nutrition. CRC Press, 2010. səh. Preface.
  14. National Geographic Society (21 January 2011). "Herbivore". National Geographic Society (ingilis). İstifadə tarixi: 1 May 2017.

Avqust 08, 2021
canlılarda, qidalanma, orqanizmlərdə, gedən, bioloji, proseslərin, hər, biri, üçün, müəyyən, enerji, lazımdır, enerji, isə, qidalanma, ilə, ödənilir, bütün, canlılar, yaşamaq, üçün, qidalanmalıdırlar, qida, maddələri, orqanizmin, qurulmasına, sərf, olunur, böy. Canlilarda qidalanma orqanizmlerde geden bioloji proseslerin her biri ucun mueyyen enerji lazimdir Enerji ise qidalanma ile odenilir Butun canlilar yasamaq ucun qidalanmalidirlar Qida maddeleri orqanizmin qurulmasina serf olunur onu boyume ve inkisaf ucun gerekli enerji ehtiyati ile techiz edir ve butovlukde orqanizmin heyat fealiyyetini davam etdirmesine teminat yaradir 1 Qidalanma formalarina gore canlilari esasen 2 qrupa ayirirlar Bu qruplar da her biri ozluyunde iki qrupa bolunur 2 Mundericat 1 Bitkilerde qidalanma 2 Avtotrof 2 1 Fotosintezedici 2 2 Xemosintezedici 3 Miksotrof 4 Heterotrof 4 1 Saprofit 4 2 Parazit 5 Heyvanlarda qidalanma 5 1 Mexaniki hezm 5 2 Kimyevi hezm 5 2 1 Huceyrexarici hezm 5 2 2 Membran hezmi 5 2 3 Huceyredaxili hezm 6 IstinadlarBitkilerde qidalanma RedakteButun canlilar kimi bitkiler de qidalanirlar Qidalanma bitkiler ucun onlarin yasamasini temin etmekle beraber bitkilerin bizim heyatimiz ucun vacib olan funksiyalari heyata kecirmesini de temin edir Yabani bitkiler insanlarin istiraki olmadan qidalanmasini temin edir Bezi bitkiler xususile kend teserrufati bitkilerinin qidalanmalarini insan idare ede bilir Butun heyati proseslerin bas vermesi ucun enerji teleb olunur Bitkilerde de bas veren butun proseslerin heyata kecmesi ucun enerji teleb olunur Bitkiler bu enerjini suyun isigin havanin ve qida maddelerinin hesabina elde edir Avtotrof RedakteBu bitkiler bilavasite qeyri uzvu maddelerle qidalanib hemin maddelerden uzvu maddelerhazirlayir oz orqanizmlerini qururlar Butun yasil bitkiler avtotrof bitkilere aiddirler Onlar yuxarida qeyd edildiyi kimi qyeri uzvu maddeleri uzvu maddelere ceviren bezi bakteriyalari gostermek olar 3 Bu bakteriyalarda xemosintez hadisesi fotosintez hadisesini evez etdiyi ucun onlara xemotrof bitkiler de deyilir 4 Fotosintezedici Redakte Fotosintezediciler xlorofile malik olan canlilardir 5 Onlarin ekseriyyeti karbon qazi ve sudan istifade ederek isigin tesiri ile uzvi madde hazirlayir Bu yolla qidalanan canlilara bezi bakteriyalar yasil evqlena volvoks kimi heyvanlar ve bitkilerin ekseriyyeti aiddir 6 Bu zaman o canlilar Gunes enerjisinden istifade ederek qeyri uzvi maddeden uzvi madde istehsal edirler Ve bu zaman uzvi madde emele gelkmekle eyni zamanda tebiete serbest halda oksigen buraxilir Canlilarin normal inkisafi teneffusu ucun bu prosesin ehemiyyeti boyukdur Fotosintez prosesi ekseriyyet yasil bitkilerde bezi bakteriyalarda ve bezi heyvanlarda var 7 Xemosintezedici Redakte Xemosintezediciler bakteriyalardir 8 Bunlar kimyevi reaksiyalar zamani ayrilan enerjiden istifade ederek qeyri uzvi maddelerden uzvi maddeler sintez edirler 9 Xemosintez edici canlilara bakteriyalar aiddir Onlarin bezileri de qeyri uzvi maddelerden uzvi maddeler sintez ede bilirler Lakin bu zaman onlar enerji menbeyi kimi gunes enerjisinden deyil kimyevi reaksiyalar enerjisinden istifade edirler Bu proses xemosintez adlanir Xemo kimya sintez emele gelme demekdir 10 Beleki bakteriyalar kimyevi reaksiyalarin enerjisini hemcini qeyri uzvi maddelerin oksidlesmesinden alinan enerjini sintez olunacaq uzvi maddelerin kimyevi enerjisine cevirmeye malik xususi fermet aparatina malikdir Ve neticede onlar bu sayede xemosintez proseseini heyata kecirirler Bu canlilarin olmasi ve bu proses de cox faydalidir Torpagin mehsuldarligi tebietde azot dovraninda bu canlilar xususi ehemiyyeti var 11 Xemosintetik canlilar Azot bakteriyalari torpagin mehsuldarliginda azot dovraninda Kukurd bakteriyalari Hidrogen bakteriyalari torpagin mehsuldarliginda Demir bakteriyalariMiksotrof RedakteTebietde bezi canlilar hem avtotrof hem heterotrof yolla qidalana bilir Bele qidalanma formasi miksotrof adlanir yasil evqlena nepentes milcektutan ve s Bu qrupa daxil olan bitkiler isler qeyri uzvu isterse de uzvu maddelerle qidalana bilir Meselen agaclarin cetiri uzerinde parazitlik eden bagamburc kolu agacin hazir uzvu maddelerinden istifade etmesi ile yanasi yasil olduguna gore qeyri uzvu maddelerden fotosintez yolu ile uzvumaddelerde hazirlaya bilir Bu cur bitkiler muxtelif usullarla qidalandiqlari ucun onlarin qidalanma qaydalari miksotrof qidalanma adlanir bu qayda ile qidalanan bitkilere ise miksotrof bitkiler deyilir gt 12 Heterotrof RedakteBakteriya vo gobeleklerin coxu yasil olmadigi kimi oz ozune uzvi qida da hazirlaya bilmir Bu sebebe gore onlarda hazir uzvu madde ile qidalanmaya ehtiyac duyulur Buna gore de bu bitkiler parazit ve ya saprofit heyat terzi kecirir Parazit gobelek ve bakteriyalar bitkilerin ve ya heyvanlarin uzerinde parazitlik ederken cox vaxt onlarin xestelenmesine sebeb olur Saprofitlerin ve parazitierin qidalanma qaydalari heterotrof qidalanma adlanir Saprofit Redakte Saprofitler hazir uzvi maddelerle qidalanir ancaq canlilara ziyan vermirler 13 Bu cur qidalanmaya bakteriya ve gobeleklerde daha cox rast gelinir 14 Parazit Redakte Parazitler canli orqanizmlerde yasayir Onlar sahib orqanizmde qidalanir ifrazat mehsullarini oraya xaric edir ve xestelik toredir Bele qidalanma usuluna bakteriyalarda gobeleklerde bitki ve heyvanlarda rast gelinir Viruslar da canli orqanizmlerde parazitlik edir Heyvanlarda qidalanma RedakteEkser coxhuceyreli heyvanlarda qida maddelerini menimsemek ucun hezm orqanlari birlesib hezm sistemini emele getirir Qida maddeleri bu sisteme kenardan daxil olur burada hezm olunur sorulur ve qaliqlari xarice atilir Coxhuceyreli heyvanlarin tekamulunde qidalanma ve hezm ucun olduqca boyuk ehemiyyet kesb eden uygunlasma qastral bagirsaq boslugun olmasidir Bunun neticesinde qida maddeleri daha elverisli suretde hezm olunub istifade edilir Qida tipinden asili olaraq heyvanlarin bezi orqanlarinda bir sira uygunlasmalara rast gelinir Onurgasizlarda qidalanma ucun yaranan uygunlasmalar coxdur Cuculerde agiz aparatinin muxtelif formalari buna misal ola biler Qaba yemle qidalanan ekser memeli heyvanlarda azi dislerin sethi qirisli bagirsaq uzun mede bir nece sobeden ibaret olur Govseyen cutdirnaqli heyvanlarda mede 4 kameradan isgenbe tor qat qat qursaqdanibaretdir Bu heyvanlar qidani iki defe ceyneyir Qebul olunmus qida evvelce isgenbe ve tora toplanir Heyvan dincelerken qida oradan hisse hisse agiza qayidir Yeniden ceynenilib udulan qida medenin qat qat ve qursaq hisselerinde tekrar hezme ugrayib bagirsaga oturulur Bagirsaqlarda hezm prosesi davam edir ve sorulma bas verir Qida qaliqlari anusdan xarice atilir Insanin hezm sisteminin qurulusu ekser onurgali heyvanlarda oldugu kimidir Hezm zamani qida maddeleri fiziki ve kimyevi cehetden deyisikliye ugrayir ve onlarin ekseriyyeti kicik hisseciklere parcalanir ki huceyre membranindan kece bilsin Bu cur deyisiklikler mexaniki ve kimyevi hezm prosesi vasitesile bas verir Mexaniki hezm Redakte Qida maddelerinin fiziki cehetden deyisikliye ugramasi isladilmasi ve xirdalanmasidir Xercengin medesinin boyuk hissesi memelilerde disler quslarda medenin ezeleli sobesi ve s orqanlar buna xidmet edir Bu prosesde fermentlerin demek olar ki hec bir fealiyyeti olmur Kimyevi hezm Redakte Molekullan iri olan maddelerin fermentlerin tesiri ile kimyevi cevrilmeye ugramasidir Kimyevi hezmin uc formasi movcuddur Qida maddelerinin parcalanmasi dd Mexaniki hezm yag damlasi od lipaza fermenti yag tursusu ve qliserin molekullari Huceyrexarici hezm Redakte Qida maddeleri huceyre xaricinde hezm olunur Fermentler huceyrenin xaricinde ifraz edilir Iri molekullu maddeler hezm olunaraq huceyre daxiline kece bilecek hala dusur Buna onurgalilarda ve bezi onurgasizlarda rast gelinir Membran hezmi Redakte Bagirsaq xovlarinin divarlarindaki fermentlerin hesabina qida maddeleri daha kicik hisselere parcalanir Buesasen onurgalilarda ve bezi onurgasizlarda bas verir Huceyredaxili hezm Redakte Huceyre daxilinde kecmis qida maddelerinin molekullari lizosom fermenti vasitesile hezm olunur Buna ekser heyvanlarda rast gelinir Coxhuceyreli heyvanlarin tekamulunde qidalanma ve hezm ucun olduqca boyuk ehemiyyet kesb eden uygunlasma qastral bagirsaq boslugun olmasidir Bunun neticesinde qida maddeleri daha elverisli suretde hezm olunub istifade edilir Qida tipinden asili olaraq heyvanlarin bezi orqanlarinda bir sira uygunlasmalara rast gelinir Onurgasizlarda qidalanma ucun yaranan uygunlasmalar coxdur Cuculerde agiz aparatinin muxtelif formalari buna misal ola biler Qaba yemle qidalanan ekser memeli heyvanlarda azi dislerin sethi qirisli bagirsaq uzun mede bir nece sobeden ibaret olur Govseyen cutdirnaqli heyvanlarda mede 4 kameradan isgenbe tor qat qat ve qursaqdan ibaretdir Bu heyvanlar qidani iki defe ceyneyir Qebul olunmus qida evvelce isgenbe ve tora toplanir Heyvan dincelerken qida oradan hisse hisse agiza qayidir Yeniden ceynenilib udulan qida medenin qat qat ve qursaq hisselerinde tekrar hezme ugrayib bagirsaga oturulur Bagirsaqlarda hezm prosesi davam edir ve sorulma bas verir Qida qaliqlari anusdan xarice atilir Insanin hezm sisteminin qurulusu ekser onurgali heyvanlarda oldugu kimidir Istinadlar Redakte Canlilarda qidalanma azerb e derslik edu az 02 03 2021 03 04 2019 tarixinde arxivlesdirilib Joint Collection Development Policy Human Nutrition and Food US National Library of Medicine National Institutes of Health 14 October 2014 Istifade tarixi 13 December 2014 Dietary Supplement Fact Sheet Vitamin D Ods od nih gov Retrieved on 2011 10 17 Whitney Ellie Rolfes Sharon Rady 2013 Understanding Nutrition 13 Wadsworth Cengage Learning 667 670 ISBN 978 1 133 58752 1 Osteoporosis amp Vitamin D Deficiency How Much Benefits and More Webmd com 7 July 2005 Retrieved on 2011 10 17 Obesity Weight Linked to Prostate Cancer Deaths National Cancer Institute Arxivlesdirilib 7 iyun 2011 at the Wayback Machine Cancer gov Retrieved on 2011 10 17 Julian Chela Flores 2000 Terrestrial microbes as candidates for survival on Mars and Europa in Seckbach Joseph ed Journey to Diverse Microbial Worlds Adaptation to Exotic Environments Springer pp 387 398 ISBN 0 7923 6020 6 Obesity and Overweight for Professionals Causes DNPAO CDC Arxivlesdirilib 24 fevral 2016 at the Wayback Machine Cdc gov 16 May 2011 Retrieved on 2011 10 17 Lindemann W C and Glover C R 2003 Nitrogen Fixation by Legumes New Mexico State University Schmidt Rohr Klaus 2020 Oxygen Is the High Energy Molecule Powering Complex Multicellular Life Fundamental Corrections to Traditional Bioenergetics ACS Omega 5 5 2221 2233 doi 10 1021 acsomega 9b03352 ISSN 2470 1343 Biotechnology for Environmental Management and Resource Recovery Springer 2013 seh 179 ISBN 978 81 322 0876 1 Brody Jane E 19 March 1998 Osteoporosis Linked to Vitamin D Deficiency The New York Times 9 March 2008 tarixinde arxivlesdirilib Allen V Barker David J Pilbeam Handbook of Plant Nutrition CRC Press 2010 seh Preface National Geographic Society 21 January 2011 Herbivore National Geographic Society ingilis Istifade tarixi 1 May 2017 Menbe https az wikipedia org w index php title Canlilarda qidalanma amp oldid 5980362, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.