Canavar adam
Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. Lütfən, məqaləni ümumvikipediya və redaktə qaydalarına uyğun şəkildə tərtib edin. |
Canavar adam (yun. λυκάνθρωπος, ing. Werewolf, alm. Werwolf, ukr. Вовкулака, fr. loup-garou) – insandan canavara (və yaxud əksinə) çevrilmək xüsusiyyətinə malik olan mifik varlıq. Qurd adam bütöv ay sırasında qurd kimi qorxunc bir yaratığa dönüşən əfsanəvi insan.Bir insanın bir heyvan şəklində,xüsusən də canavar şəklində olması, canavar əfsanəsinin mənşəyi üçün kifayət qədər bir izah deyil. Ümumiyyətlə bir canavar tərəfindən dişlənmə və ya müəyyən bir ayda doğulma kimi tanınır. Qurd adam hekayələri uzun müddətdir müxtəlif mənbələrdə və cəmiyyətlərdə tapılmışdır.Fərqli coğrafiyalarda yaşayan insan cəmiyyətlərində yalnız canavar deyil,müxtəlif insan və heyvan qarışıqlarınada rast gəlinir. Skandinaviyalıların ayı kişiləri,hindlilərin bizon kişiləri,Afrikalıların sırtlanları , Türk müttəfiqləri və İstanbul katvanları bunların nümunəsidir.
'Türk Canavarı'
Türk canavar adında olduğu kimi qurd hissəsi də doğrudur. Ancaq canavarların yalnız kişi olmaları lazım deyil,qadınlar da ola bilər. Bir inanca görə, orijinallığı orta Asiyada ilk dəfə 170-ci ildə sübut edildi.Bir məktubda qurd adamın lənətindən bəhs olunur.Mart ayında anadan olanlar deyilir.Mart ayında olması lazım olduğundan 2 tam ay var.Hadisə 3 ilə 18 gün arasında bildirildi, ancaq məqalə çox aydın olmadığı üçün başa düşülə bilmədi. Məqaləyə görə, bunu güc deyil, lənət kimi elan edir. Qurd adamlar gözlərindəki rəng dəyişikliyi,itlərdə ölçüsü və kəskinliyi,fövqəltəbii güclər olaraq təyin edilir.
Pişik qadınlar və İstanbul canavarları
İstanbulun pişiyi Amerikalı romançı və ssenarist Guy Endora'dan qadınların olduğunu söylədi.Endore,1934-cü ildə nəşr etdirdiydi "Paris qurdu" adlı kitabında ilk dəfə catwoman-dan bəhs etdiyi qondarma bir hekayə danışır.1870-ci il konunun üsyanında qurulan hekayə detallı bir araşdırma ilə canavar məsələsini dəstəkləyir. İstanbulun qadınları haqqında bunları söyləyir."Saç dırnağından istifadə ederək düyü taxıllarını yeyirlər və qarınlarını canlıların qoyduğu süfrəylə dolduracaqlarını bilirlər." Amerikalı yazıçı Endore bu dəhşətli romanı yazır və əlindəki folklor materialını öz arqumentinə görə şərh edir, uydurur və şişirdir.Yazar ehtimal ki, folklorumuzda nağıllarımızda böyük yeri olan Catwoman,cadı və ifritə qadınlarından bəhs edir.
Tarixdə Qurd
Qara dənizin şimal sahillərində məskunlaşan.Qədim Yunanlar və İskitlərin yerli sakinləri neurları sehrbazlar hesab edirdilər.Bu qeyri-adi sehrbazların hər il bir neçə gün canavarlara çevrildiklərinə inanırdılar.Tarixin atası olaraq xarakterizə edilən,e.ə. V əsrdə yaşamış qədim yunan Herodot, istədikləri zaman asanlıqla canavara, istədiklərizaman insana çevrilə bilən bir insan tipindən bəhs edir. Əsrlər əvvəl,bir baxışa görə,bəşəriyyətin ilk tarixində qurd qeyri-təbii istəklə insan ətinə ac olan bir məxluq kimi qəbul edilirdi və müxtəlif sehrlərin köməyi öz istəyi ilə yırtıcı canavar halına keçməyin bir yolunu tapdı.Qədimlərin dediyinə görə qurd halına gələn insan insanın səsini və insan gözlərini qoruyur.Bununla birlikdə , vəhşi səsindən və gözlərindən tanımaq mümkündür. Formasını dəyişdirərək canavara çevrilmə hadisəsi, Roma ədəbiyyatında sehrli bir əsər kimi xatırlanır. Eramızın I əsrində çalışan vergilius bu əfsanədən bəhs edən ilk Latın şairidir.Bu Propertius, Servius və Petronius izlənildi.Petrenius oldu məhkəmə əyləncə direktoru Mero Roma 54-68 AD. Satyricos kitabında Satira, macəra və fantaziya ilə doldurulmuş bir canavar hekayəsi. Qədim Yunan və Roma ənənələrində bir insanın canavar halına gəlməsi bir cəza olaraq simvollaşdırılır. MS 64-113- cü illərdə yaşamış Pling belə bir hadisəni belə izah edirdi. "İnsanların tanrılara qurban kəsilməsi mərasimlərdən birində qurban gölün sahilindən götürülür,ancaq qurban qaçdı və qarşı sahilə üzdü.Sahilə çıxanda canavar oldu.9 il bir qrup adamla kənddə gəzdi.Bu dövrdə insan ətinə yaxınlaşmasaydı, yenidən insan olardı.Həqiqətən sağ qaldı, amma canının 9 ilini canavar kimi yaşadı. Günah səbəb ilə bir adamın canavar kimi cinayətə çevrildiyi hekayəsi M.Ö 43- AD 18 ovid arasında yaşadığını izah edir. onun uzun poeması, Methamorphoses (dəyişikliklər),o möcüzəvi dəyişikliklər haqqında danışıqlar yaradılması Sezar. Roma şairi Ovidius,Arkadiyanın Lyeaon'un əhvalatından bəhs edir. "Tanrıların olimpiya tanrısının yupiter, Likonu sınamaq üçün Likonu yemeye gedir.Likon ,tanrı olub olmadığını görmək üçün insan ətindən yemək təklif edir.Yupiter bunu başa düşür.Likonu cəza olaraq qurd halına gətirir.Bu şəxsiyyətlə həmişəlik qalır və ətrafa qorxu aşılayır."E.Ə IV əsr E.II əsrində Platon və Pausanias ətrafında eyni nöqtədə görüşürdülər. XV və XVI əsrlərdə canavar olmaq eyniləşdirildi.Xüsusilə Fransa və Almaniyada canavar olduğundan şübhələnilən hər kəs mərhəmət göstərmədən yandırılacaq və ya asılacaqdı. Həqiqətən, qurd ovu dini hisslər adı altında edildi.Sehrbaz və "qurdlar məhkəmələri"bu gün də təsvir olunur.Məsələn,100 ildən çox bir müddətdə, 1520-1630-illəri arasında,Fransanın 30.000-ə yaxın qurd hadisəsi ilə sarsıldığı məlumdur.
Başqa məşhur adlar
- Likantrop — insanı canavara döndərən xəstəlik.
- Volkolak və ya volkodlak — slavyan mifologiyasında likantrop.
- Vilktaki — Litva mifologiyasında likantrop.
- Vervolf — alman və ingilis-sakson mifologiyasında likantrop.
- Mardaqayl — erməni mifologiyasında likan.
- Kelpi — kelt mifologiyasında olan, suda üzən və ata dönən likan.
- Kicune — yapon mifologiyasında olan tülküyə dönən likan.
- Anioto — bəbir-adam.
- Rugaru — canavar başlı insan, it, donuz, inək, toyuq.
- Şelki — kelt mifologiyasında suitinə dönən insan.
Mifologiyada
Mifologiyada heyvana dönən insan, müxtəlif xalqlarda, çox yayılmiş süjetdir.
Müxtəlif qurd nümunələri
1573- cü ildə, Fransanın Dijon yaxınlığında, Dole'da, Gilles Garnier adlı bir qurd adam kəndə ziyan vurmaqda və azyaşlı uşaqları yeməkdə günahlandırıldı. 1598-ci ildə,Fransada olan cande yaxınlığındaki kimsəsizvə vəhşi bir bölgədə, bir neçə fransız kəndli 15 yaşlı bir oğlanın cəsədini tapdı.Uşaq dəhşətli dərəcədə yırtıldı və hər tərəfdən qan axırdı. Bir cüt canavarda cəsədi yeyirdi.Kəndlilər "canavarları"izlədi və yarıçılpaq,kolda toplanan bir adam taodı. uzun saçları var idi. Baxımsız bir uzun saqqalı dırnaqlara bənzəyən uzun və çirkli dırnaqları var idi.Aralarında laxtalanmış qan və insan ətinin parçaları görünürdü. Adam Jacques Rollet adlı bir psixopat idi.Kəndlilər gəlib qaçmazdan əvvəl cəsədini qopardı. Əslində canavar yox idi.Kişilər bu ruhi xəstə adamı o anda həyəcanlananda canavar kimi qəbul etmiş ola bilər.Ancaq bunu başa düşmək mümkün deyildi.Ancaq Rolletin özünü bir canavar kimi hiss etməsi qətiydi.Bu aldanışın təsiri altında olarkən bir çox insanı parçaladı və yedi axı ona ölüm hökmü verildi. Ancaq Paris məhkəməsi qərarı ləğv etdi.onu ruhi xəstəxanaya göndərdi.Bura edam edilməyən canavarların kilidləndiyi yer idi.
20-ci əsr
Qurdları ilə əlaqəli hadisələr əvvəlki kimi gərgin olmasada,Zaman-zaman bu cür hadisələrdən bəhs olunur. Məsələn,Birinci Dünya Müharibəsindən az əvvəl tutulduğu iddia edilir. 1925- ci ildə Fransanın Strasburg yaxınlığındaki bir kəndin əhalisi, kənddən gələn bir oğlanın canavar olduğunu ifadə etdi.5 il sonra,bir canavar Bourg-la-Reipe-də qorxuya düşdü.Pierre Van Peasen,1939-cu ildə nəşr olunan "çağımızın günləri"kitabında bu hadisədən bəhs edirdi. 1946-ci ildə Romada bir polis qrupuna qəribə bir davranışı olan bir adamı izləmək tapşırıldı.Adam qurd psixozunda idi.Mütəmadi olaraq nəzarəti itirir və hər tam ay şiddətlə ulayır. 1957 ci ildə Sinqapurdaki polis məmurlarına bənzər bir hadisəni izləmək tapşırıldı.çünki bir canavarın davamlı olaraq bir qız uşaq internatına hücum etdiyi iddia edildi.Qızlardan biri bir gecə başının yanında dayanan birinin olduğunu hiss edərək gözlərini açdı. Qarşısında uzun və iti dişləri olan,saçları burnuma qədər uzanan,qorxunc görünən bir kişi olurdu.Ancaq hadisənin arxasındaki sirr həll edilə bilmədi. 1975 - ci ildə İngilis qəzətləri Ecceshalm Staffordshire kəndində yaşayan 17 yaşlı bir gəncin fövqəladə xəbərləri ilə doldu uşaq onun canavar olduğuna inanırdı.Zehni əzabını ürəyinə sıxdığı bir "gümüş güllə"ilə başa vurdu oğlanın qohumlarından biri dedi:"ölməzdən əvvəl mənə zəng etdi.Üzünün və əllərinin rənginin tədricən dəyişdiyini və tədricən bir canavar çevrildiyini söylədi.Tezliklə səsi tədricən uğultuya çevrildi.
Nəticə
Mövcud elmi məlumatlar,bir insan şəklinin,canavar vəziyyətində olduğu kimi qısa müddətdə başqa bir forma çevrilməsinin qətiliklə mümkün olmadığını göstərir. Deməli ,qurd əfsanələri tamamilə cəhalət və xəyal üzərində qurula bilər.Ancaq yüz illərdir. Bildirilən bu cür hadisələrin göz ardı edilə bilmiyəcəyi bildirilir.
Qurd Qəbilələri
Qurd adamlar qəbilələrlə yaşayır və Alfa qəbilənin ən yaşlı üzvüdür.Ancaq bir canavar alfaya qarşı çıxsa və onu yıxarsa,alfa əlini dəyişdirər.Alfa qəbilənin ən güclü adamıdır.Bütün qurdlar canavarlarla canavar şəklində əlaqə qurur və onları hiss edə bilir.Alfaya hörmət insan şəklində də itirilmir,keçəndə hər kəs ona boyunlarını təklif etmiş kimi salam verməlidir.Beta qəbilənin ikinci ən böyük şəxsidir. Qəbilədəki kiçik müzakirələrin bitməsi və qəbilənin xeyrinə qərarlar verilməsi əvvəlcə beta versiyasından keçir və sonra alfaya təqdim olunur. Betalar alfanın sağ tutacaqlarıdır. Omega canavarları tək yaşayan canavarlardır.Unudulmamalıdır ki, qəbilə kimi gəzən canavarlar,tənha yaşayan canavarlardan güclüdür. Uzun müddət tək yaşayan canavarlarda əhəmiyyətli dərəcədə güc itkisi müşahidə olunur. Beləliklə,bir canavar qəbiləyə sadiq qalmalıdır.
Qurd adam olmaq
Qurd adamlar əsasən insan olduqları üçün cins ola bilər, Ancaq damarlarındaki canavar zəhərini başqa bir nəslə ötürmə ehtimalı çox azdır.Ancaq bir insan canavar olaraq doğulmuşsa, bu onun alfa olduğu anlamına gəlmir,digər canavarlardan fərqi yoxdur.Bir canavarın dişləməsi və ya dərini qanamaq üçün cızıqlaması,canavarın zəhərini çirkləndirir,və insan canavar kimi növbəti həyatıa davam edir.Bununla birlikdə bir canavar insan şəklində birinə zəhərini keçirdmək üçün hər hansı bir şey edərsə qan vermək,dırnaqları ilə ət kəsmək,insanın biraz canavar funksiyası da ola bilər və təzə ət və qan üçün bir aclıq da ola bilər.Tam ayda canavar formasına çevrilmək tamamilə qurd köpəyinə çevrilmək demək deyil.Tam ay vaxtı gələndə bütün canavarlarda eyni ağrı olacaq.Dərilərindəki tüklər artır,burunları uzanır,qulaqları iti olur.Ancaq sümüklər uzanır və insan şəklindən daha uzun varlığa çevrilir.Bədənləri canavar köpəklərinə bənzəsə də,iki ayaq yuxarıdır.Transformasiya tamamlandıqdan sonra göz rəngləri sarı olur,yalnız alfada göz rəngi qırmızıya çevrilir.Qurd adamın ulaması həyəcan verici bir şeydir. Və bütün canavarlar tərəfindən eşidilir,ancaq başqa bir qəbilədən olan bir canavarın bu fəryadına cavab vermək səlahiyyəti yoxdur. Bir canavar canavar şəklində tamamilə huşsuz olacağından,ona ya ınlaşmaq belə təhlükəlidir.Təzə ət və qana ehtiyac duyduqları bu dövrlərdə yavan iksiri ilə özlərini bir az saxlaya bilərlər. Tam ay gecəsi bitməyincə,yeni gecə gündüzə çevrilənə qədər onların insan şəklində qayıtması mümkün deyil.Bunlar bilinən ən güclü qəbilələrdir.
Sümük cəvahirçiləri:
Xalqın şəhərlərində sağ qalan iki qəbilədən biridir.Çox vaxt şəhərlərin yoxsul və xarab olduğu bölgələrdə yoxsulluq içində yaşayırlar, son dərəcə hiyləgərdirlər. Fiziki görünüşü çox pis,hətta acınacaqlı olan bu qurdlar ana şəfqətini və məzlumların nifrətini daşayırlar.
Gaia uşaqları:
Bəlkə də Garou'nun ən müdrik qəbiləsi müharibənin hər zaman lazım olmadığına və vəhşiliyi qəbul etməyin düşmən işini kəsdiyinə inanırlar.Bütün digər qəbilələr onlara şəfa verən və birləşdirən təbiətlərinə görə hörmət edirlər,baxmayaraq ki,onları bir qədər passiv hesab edirlər.
Fianna:
Tərkibləri və hekayəçiləri ilə tanınan bu qəbilə bir çox böyük döyüşçü yetişdirdi və onları əfsanə etdi.Mahnılarında və hekayələrində canavarların unudulmuş tarixi var.
Fenris Get:
Bir gün bir canavar qanlı dırnaqları ilə Wyrm'ı öldürməyi bacararsa,bu canavar ehtimal ki, bir fenris geti olacaq.Vəhşi və aqressiv qəbilə üzvləri Wyrm'ə qarşı müharibənin ön cəbhələrini işğal edirlər.Xeyr mübarizədən çəkilir,həyatın onlar üçün heç bir dəyəri yoxdur,çünki ölümün başlanğıc olduğuna inanırlar.Qeyd etmək lazımdır ki,bu Wordic mənşəli qurdlar sonsuz nifrətləri ilə çox səhf etdilər.
Şüşə gəzənlər:
Şüşə gəzənlərin təbii mühiti şəhəridir.Sivilizasiya ilə yaxın əlaqədə olan qəbilə,digər qəbilələr tərəfindən yoldan çıxmaq və ərazini tərk etməkdə günahlandırılır.Şəhərləri meşə, binaları ağac kimi görürlər.Doğru bir şey varsa,insan cəmiyyətində güclü olan qəbilə üzvlərinin Wyrm üçün böyük çətinliklər yaratmasıdır.
Qırmızı talonlar:
Bütün qırmızı talonlar saf qurd cinsindən gəlir və təbii olaraq hamısı Lupusdur keçən əsrdə sayı azalmış bu qəbilə üzvləri insanlara nifrət edir və bu nifrət ədalətsiz bir nift deyil,axı insanlar mövcud vəziyyəti yaradıblar və bəziləri ölməyə layiqdirlər.Təəssüf ki,qırmızı talon çox seçici deyil.
Gölgə Rəbbləri:
Bu qəbilənin böyük idealı,biraz klişe lider,ancaq əvvəl canavarlara sonra dünyaya hakim olmaq.Bu məqsədlə hər cür yoldan istifadə edən qəbilə üzvləri bu yolların bəzən onları pozduğunu düşünmürlər.Kölgələrdən hücum etməyi şərəfsiz hesab etmirlər və intriqaları bir sənət halına gətirdilər.Bütün bunlar bir yana,kölgə lordları əsrlər boyu davam edən səyləri sayəsində,xüsusən şərqi avropada bir çox mühüm döyüşlərdə qalib gəldilər,vampirlərlə apardıqları mübarizə qan tökənlərə əhəmiyyətli dərslər verdi.
Səssiz gələcəklər:Qarosun gəzənləri. Mənşəyi Afrika və Misirə qədər uzanır.Vətənlərini naməlum bir zamanda tərk edən bu qəbilə üzvləri daim dünyanı gəzir və digər canavarlara məlumat daşıyırlar.Fionnalar qədər hekayə danışmağı sevirlər.Səssiz bir Strider hara getdisə hörmət edilir,çünki qurbanları və əziyyətləri indi digər canavarlat arasında əfsanədir. Hər icmanın menecerləri,liderləri var.Gümüş dişlər Garou cəmiyyətindəki bu boşluğu doldurur. Bu qəbilə ən qədim və köklü qəbilədir.Canavarların əfsanəvi fiziki gözəlliyi və şöhrəti bunlarda öz əksini tapmışdır.Antik dövrlərdə dünyanı idarə etmək gücünə sahib olan qəbilə, səhvlər və mübarizələri itirərək bu gücün böyük bir hissəsini itirdivə indiki vəziyyətini qazandı.Asılı olmayaraq,bütün digər qəbilələr hələ də güclərinə və səlahiyyətlərinə hörmət edirlər.
Ulduzçular:
Əsasən uzaq şərqdən olan canavarların filosof qəbiləsi. Onların müdrikliyi və daxili tarazlığını qorumaq tərzi digər qarosların onlara hörmət etməsi üçün kifayətdir.Yalnız yaşamağı üstün tuturlar.Bəlkə də heç kimin onları dinləməyəcəyini və başa düşməyəcəyini bildikləri üçün.Daimi axtarışdadırlar,amma bu axtarış onlara döyüşməyi unutdurmadı.
Uktena:
Amerika mənşəyindən sağ qalan iki qəbilədən biridir. Kökləri Maya və Azteklərə gedib çıxır.Eyni zamanda daha sonra Amerika qitəsinə gələn Asiya və Afrika xalqlarını qəbul edirdilər. Bütün uktenalar qaranlıq bir yol tutur. Heç bir Garou onların sirlərini tam bilmir. Məlum olan budur ki, Wyrm ilə xüsusi bir döyüş apardılar və birtəhər onun üçün bir maneə oldular. Əlbəttə ki, düşmənə bu qədər yaxın olmaq onlara qaranlıq bir tərəf verdi və digər canavarların kənarlaşdırılmasına səbəb oldu.
Wendigo:
Bu,Amerikanın ikinci aktiv qəbilədir.Hindistan yarışından gəlir. Torpaqlarını Avropadan gələn vampirlərə itirən Wendigos, yenə də itirdiyi müharibədən əziyyət çəkir. Bu olduqca ənənəvi qəbilə,torpaqlarını əcdadlarından təmizləmək üçün çıxılmaz bir mübarizə aparır.Əcnəbilərə qarşı qərəzli fikirləri bu günə qədər qəbilənin saf qanını qorusa da,onları çox çətin bir müharibəyə sürüklədi. Bəzi yerli əfsanələrdən və qədim kitabələrdən alınan bu qısa məlumat bir nağıl və ya film ssenarisi kimi səslənə bilər.Çox vaxt miflərin kiçik bir hissəsi də həqiqəti özündə saxlayır və onu görmək üçün yalnız düzgün istiqamətə baxmaq lazımdır.Bəlkə də bir gecədə tam ay idi və bu həqiqət sizə gözlənilməz bir an tapır.
Canavar adam obrazından folklorda, ədəbiyyatda və kinoda geniş istifadə edilir.
İlk dəfə 1913-cü ildə canavar adam haqqında çəkilən film "The Werewolf" olub. Filmin rejissoru Henri MakReydir. 1924-cü ildə filmin lenti yanğı zamanı yanıb. Heç bir surəti qalmayıb.
- A
- Abbott and Costello Meet Frankenstein
- Angel (serial)
- An American Werewolf in Paris (1997-ci il)
- An American Werewolf in London (1981-ci il)
- B
- Big Wolf on Campus (serial) (1999-2002 illər)
- Blood & Chocolate (2007-ci il)
- Buffy the Vampire Slayer (serial) (1997-2003 illər)
- C
- Cat People (1982-ci il)
- Cat People (1942-ci il)
- Cursed (2005-ci il)
- D
- Dog Soldiers (2002-ci il)
- G
- Ginger Snaps (2000-ci il)
- H
- Harry Potter and the Half-Blood Prince
- Harry Potter and the Prisoner of Azkaban (2004-ci il)
- Howling VI: The Freaks (1991-ci il)
- Howling V: The Rebirth (1989-ci il)
- Howling IV: The Original Nightmare (1988-ci il)
- Howling III (1987-ci il)
- Howling II: Stirba – Werewolf Bitch (1981-ci il)
- R
- Red Riding Hood (2011-ci il)
- Romasanta (2004-ci il)
- S
- - (2006-ci il)
- Silver Bullet (1985-ci il)
- Sleepwalkers (1992-ci il)
- She-Wolf of London (1946-ci il)
- T
- The Wolfman (2010-ci il)
- The Wolf Man (1941-ci il)
- The Twilight Saga: Eclipse (2010-ci il)
- The Twilight Saga: New Moon (2009-ci il)
- The Company of Wolves (1984-ci il)
- Teen Wolf Too (1987-ci il)
- The Vampire Diaries
- Tooth and Claw (2006-ci il)
- The Curse of the Werewolf (1961-ci il)
- The Howling (1981-ci il)
- V
- Van Helsing (2004-ci il)
- U
- Underworld: Rise of the Lycans (2009-ci il)
- Underworld: Evolution (2003-ci il)
- Underworld (2003-ci il)
- W
- Waxwork (1988-ci il)
- Werewolf of London (1935-ci il)
- Wolf (1994-ci il)
Video oyunlarda canavar adamlar adətən mənfi qəhrəman rolunda olurlar.
- Altered Beast
- BloodRayne
- Gabriel Knight 2: The Beast Within
- Castlevania
- Diablo II: Lord of Destruction
- Disciples II
- Discworld Noir
- Dragon Age: Origins
- Fable
- Goblins 3 (Goblin’s Quest 3)
- Legendary
- Lineage 2
- MonstersGame
- Neverwinter Nights 2
- Perfect World
- Rappelz
- Sacred 2: Fallen Angel
- Silver
- Silverfall
- Sonic Unleashed
- The Suffering
- The Elder Scrolls III: Bloodmoon
- Vampire: The Masquerade – Bloodlines
- Warcraft III: The Frozen Throne
- World of Warcraft
- X2 Wolverine's Revenge
- The Witcher
Mənbə
Likanlar 2011-08-11 at the Wayback Machine