Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Cahangir xoca üsyanı — Uyğurların, eləcə dunqanların, qazaxların, qırğızların və Sinszyanın başqa xalqlarının xocaların (Şərqi Türkistanın keçmiş hakimlərinin nəsillərindən olanlar) başçılığı ilə XIX əsrin 20-40-cı illərində Tsin (mancur-çinli) hakimiyətinə qarşı milli qurtuluş hərəkatı.
Ən kütləvi və uzun müddətlisi, ağdağlı xocaları hakim nəslin sonuncu nümayəndəsi Sarımsaq oldu Cahangir xocanın üsyanı olmuşdur. Üsyanın ilk cəhdləri 1820-ci illərə aiddir, sonra 1824-1825. Cahangirin Qaşqar dairəsinə 1826-cı ilin iyulunda daxil olması üsyanı Şərqi Türkistanın ən böyük şəhərləri olan Qaşqar, Yarkənd, Xotana yayılmasına səbəb oldu. Bu şəhərləri üsyançılar il yarımdan artıq əllərində saxladılar. 1827-ci ilin sonunda üsyan yatırıldı. Lakin 1830-cu ildə Cahangirin böyük qardaşı Yusuf xocanın başçılığı ilə və kokand xanı Məmməd Əlinin dəstəyi ilə yeni üsyan başladı. Lakin bu üsyan da həmin ilin sonunda məğlub oldu. 1847-ci ildə Cahangirin qardaşı oğlanlarının başçılığı ilə, tarixə “yeddi xoca üsyanı” adı ilə daxil olan üsyan qalxdı. Elə həmin il bu üsyan da yatırıldı.
Bu üsyanlar dini səciyə daşısalar və “kafirlərə” qarşı olsa da, xarici hakimiyətə qarşı idilər və uyqurların milli dövlət qurması uğrunda baş verdilər.
Mənbə
- ХОДЖЕЙ ВОССТАНИЯ — dic.academic.ru saytı (rus.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cahangir xoca usyani Uygurlarin elece dunqanlarin qazaxlarin qirgizlarin ve Sinszyanin basqa xalqlarinin xocalarin Serqi Turkistanin kecmis hakimlerinin nesillerinden olanlar basciligi ile XIX esrin 20 40 ci illerinde Tsin mancur cinli hakimiyetine qarsi milli qurtulus herekati En kutlevi ve uzun muddetlisi agdagli xocalari hakim neslin sonuncu numayendesi Sarimsaq oldu Cahangir xocanin usyani olmusdur Usyanin ilk cehdleri 1820 ci illere aiddir sonra 1824 1825 Cahangirin Qasqar dairesine 1826 ci ilin iyulunda daxil olmasi usyani Serqi Turkistanin en boyuk seherleri olan Qasqar Yarkend Xotana yayilmasina sebeb oldu Bu seherleri usyancilar il yarimdan artiq ellerinde saxladilar 1827 ci ilin sonunda usyan yatirildi Lakin 1830 cu ilde Cahangirin boyuk qardasi Yusuf xocanin basciligi ile ve kokand xani Memmed Elinin desteyi ile yeni usyan basladi Lakin bu usyan da hemin ilin sonunda meglub oldu 1847 ci ilde Cahangirin qardasi oglanlarinin basciligi ile tarixe yeddi xoca usyani adi ile daxil olan usyan qalxdi Ele hemin il bu usyan da yatirildi Bu usyanlar dini seciye dasisalar ve kafirlere qarsi olsa da xarici hakimiyete qarsi idiler ve uyqurlarin milli dovlet qurmasi ugrunda bas verdiler MenbeHODZhEJ VOSSTANIYa dic academic ru sayti rus