fbpx
Wikipedia

Cənd

Cənd (Ərəbcə: ثءند və ya Xocənt) — Qədim oğuz şəhəri.

Şəhər
Cənd
44°37′ şm. e. 64°09′ ş. u.
Ölkə
Xəritəni göstər/gizlə
Cənd

Tarixi

Müasir Qazaxıstanda Kızılorda vilayəti bağlı Kazalinsk (Qazaxca: Қазалы; Rusca: Казалинск) şəhrinin yaxınlarında əskidən Oğuz ölkəsi içində Seyhun çayının sol yaxasında İslam sınırında bir uc (Qədim türkcədə: kənar, sərhəd) şəhirdir və o çağda Aral dənizinə tez-tez Cənd gölü də deyilirdi. Türkistanda Yangikəntdən 140 kilometr uzaqlıqda olub, xalqının çoxu müsəlmandı. Vaxtı ilə Oğuz yabgusunun oturduğu şəhər, XIII əsrdə başlayan Monqol istilası sırasında monqollar digər oğuz şəhərləri kimi şəhəri yağmalamış bir çox qırğınlar etmişdilər.

Biz sanırıq ki, Cənd və Sapran səyahətində Alp Arslan (ʿAdud ad-Daula Abu Shudschaʿ Muhammad bin Daud Chaghri)ı hədiyələrlə qarşılayan (1066) Cənd xanı Oğuzlardan və müstəqil bir hökmdardı.

Mahmud Qaşqarlı, Sırdərya bölgəsini isə Türk dilinin ən əski və dəyərli sözlüklərindən Divânu Lügatit-Türktə bulunan xəritədə ayrıca "Bilād al-Guzziyya" adı ilə qeyd etmiş və buraya altı şəhər işarəti qoymuşdur. Bunlardan yalnız "Cənd" şəhərinin adı yazılmış, xəritədə Ceyhun ilə Seyhun çaylarının arasında və Seyhun çayının sol yaxasında işarələnmişdir.

Səlcuq subaşının paytaxt (mərkəz) etdiyini bildiyimiz şəhərdir. Ənaz 10. yüzyıldan bəri Oğuz yabgusunun qışlağı olan ərəbcə Al-Qarjat al-haditha (Farsca: Dih-i Nau, türkcə adı Yengikənd)dir. Ayrıca, Orta Çağın sonunda Buxarada "Turk-i Djandi" adı altında bir ordugah (kışla)dan bahsədilmiştir. Qaynaqlara görə, Orta Çağ boyunca al-Kariya al-Djadid adında bir yerləşim yeri varmış, bu demək olur ki yəni yerləşim yeri, Djanddan Türkmən köçmənləri tərəfindən qurulmuşdur.

Oğuz şəhərləri haqqında araşdırma aparan rus arxeoloqu Sergey Pavloviç Tolstov əl-İdrîsînin batıda Aral dənizi, şərqdə Daşkənd və şimali-qərbdə "Murqar dağları" (Murgajar-tav, Mughalzhar vəya Mugalzhar) arasındaki Oğuz bölgəsi haqqında bu bilgiləri verir:

"Oğuz şəhərləri çoxdur. (Bu şəhərlər) şimalda və şərqdə qarşı- qarşıya sıralanır. (Oğuzların) əlçatmaz-ərişilməz dağları və (bu dağlarda) müstahkəm kurganları vardır və bəyləri buralarda daldalanır, əşyaları ilə yeyəcəklərini mühafizə edərlər (Bu bəylər) bu elin qoruyucusudur."

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. Barthold, W., Əl Ghuzz maddəsi və Husaynī, S.,Ahbār ad-Davlat as-Salcūkiyya, Nəcati Lügal yayımı, Ankara 1943, sayfa 28.
  2. Hudud ul-alam min al-mashriq ila al-maghrib, sayfa 122, 371.; Oməljan Pritsak, Dər Untərgang dəs Rəichəs dəs oguzischən Yabgu, Fuat Köprülü Armaganı, İstanbul 1953, sayfa 405.
  3. Gəschichtə Mittəlasiəns, Karl Jəttmar[ölü keçid]
  4. Hudud ul-alam min al-mashriq ila al-maghrib, sayfa 22, 122, 306, 308, 312, 353, 371.
  5. O. M. Suharəva, quartər a community pozdnəfəodalno-go city Bukhara. M, Sciəncə, 1976, p. 91-92
  6. İsmayıl ibn Əhmad əs-Samani, vol. 3, p. 319
  7. S.P. Tolstov, "Goroda Guzov", Soviətskaya Ətnografiya Moskova 1947, sayfa 56.

cənd, ərəbcə, ثءند, xocənt, qədim, oğuz, şəhəri, şəhər44, ölkə, qazaxıstanxəritəni, göstər, gizlə, tarixi, redaktəmüasir, qazaxıstanda, kızılorda, vilayəti, bağlı, kazalinsk, qazaxca, Қазалы, rusca, Казалинск, şəhrinin, yaxınlarında, əskidən, oğuz, ölkəsi, içi. Cend Erebce ثءند ve ya Xocent Qedim oguz seheri SeherCend44 37 sm e 64 09 s u Olke QazaxistanXeriteni goster gizle CendTarixi RedakteMuasir Qazaxistanda Kizilorda vilayeti bagli Kazalinsk Qazaxca Қazaly Rusca Kazalinsk sehrinin yaxinlarinda eskiden Oguz olkesi icinde Seyhun cayinin sol yaxasinda Islam sinirinda bir uc Qedim turkcede kenar serhed sehirdir ve o cagda Aral denizine tez tez Cend golu de deyilirdi Turkistanda Yangikentden 140 kilometr uzaqliqda olub xalqinin coxu muselmandi Vaxti ile Oguz yabgusunun oturdugu seher XIII esrde baslayan Monqol istilasi sirasinda monqollar diger oguz seherleri kimi seheri yagmalamis bir cox qirginlar etmisdiler Biz saniriq ki Cend ve Sapran seyahetinde Alp Arslan ʿAdud ad Daula Abu Shudschaʿ Muhammad bin Daud Chaghri i hediyelerle qarsilayan 1066 Cend xani Oguzlardan ve musteqil bir hokmdardi 1 Mahmud Qasqarli Sirderya bolgesini ise Turk dilinin en eski ve deyerli sozluklerinden Divanu Lugatit Turkte bulunan xeritede ayrica Bilad al Guzziyya adi ile qeyd etmis ve buraya alti seher isareti qoymusdur Bunlardan yalniz Cend seherinin adi yazilmis xeritede Ceyhun ile Seyhun caylarinin arasinda ve Seyhun cayinin sol yaxasinda isarelenmisdir Selcuq subasinin paytaxt merkez etdiyini bildiyimiz seherdir 2 Enaz 10 yuzyildan beri Oguz yabgusunun qislagi olan erebce Al Qarjat al haditha 3 Farsca Dih i Nau turkce adi Yengikend dir 4 Ayrica Orta Cagin sonunda Buxarada Turk i Djandi adi altinda bir ordugah kisla dan bahsedilmistir 5 Qaynaqlara gore Orta Cag boyunca al Kariya al Djadid adinda bir yerlesim yeri varmis bu demek olur ki yeni yerlesim yeri Djanddan Turkmen kocmenleri terefinden qurulmusdur 6 Oguz seherleri haqqinda arasdirma aparan rus arxeoloqu Sergey Pavlovic Tolstov 7 el Idrisinin batida Aral denizi serqde Daskend ve simali qerbde Murqar daglari Murgajar tav Mughalzhar veya Mugalzhar arasindaki Oguz bolgesi haqqinda bu bilgileri verir Oguz seherleri coxdur Bu seherler simalda ve serqde qarsi qarsiya siralanir Oguzlarin elcatmaz erisilmez daglari ve bu daglarda mustahkem kurganlari vardir ve beyleri buralarda daldalanir esyalari ile yeyeceklerini muhafize ederler Bu beyler bu elin qoruyucusudur Hemcinin bax RedakteOguzlarIstinadlar Redakte Barthold W El Ghuzz maddesi ve Husayni S Ahbar ad Davlat as Salcukiyya Necati Lugal yayimi Ankara 1943 sayfa 28 Hudud ul alam min al mashriq ila al maghrib sayfa 122 371 Omeljan Pritsak Der Untergang des Reiches des oguzischen Yabgu Fuat Koprulu Armagani Istanbul 1953 sayfa 405 Geschichte Mittelasiens Karl Jettmar olu kecid Hudud ul alam min al mashriq ila al maghrib sayfa 22 122 306 308 312 353 371 O M Suhareva quarter a community pozdnefeodalno go city Bukhara M Science 1976 p 91 92 Ismayil ibn Ehmad es Samani vol 3 p 319 S P Tolstov Goroda Guzov Sovietskaya Etnografiya Moskova 1947 sayfa 56 Menbe https az wikipedia org w index php title Cend amp oldid 5725141, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.