fbpx
Wikipedia

Böyük Karlın tacı

Dekabr 27, 2021

Böyük Karlın tacı və ya Müqəddəs Roma İmperiyasının tacı (alm. Reichskrone‎) — Müqəddəs Roma imperatorlarının 11-ci əsrdən 1806-cı ildə Müqəddəs Roma İmperiyasının ləvğinə qədər taxdığı tac. Tac, Roma kralları, seçildikdən dərhal sonra isə İmperator tərəfindən istifadə edildi. X əsrin sonu və ya XI əsrin əvvəllərində hazırlanmışdır. Bir çox digər taclardan fərqli olaraq, dairəvi bir formada deyil, səkkizbucaqlıdır və səkkiz menteşəli löhədən hazırlanmışdır. Tacın ön hissəsindən başlayan və arxasına qədər dəvam edən hisssənin önündə xaç yerləşir. Tac Avstriyanın Vyana, Hofburqdakı İmperiya Xəzinəsində saxlanılır.

Vyanadakı Hofburq Sarayında, İmperiya Xəzinədarlığında saxlanılan tac

Tarix

 
Müqəddəs Roma İmperiyası dəsti (reqaliyası) və I Karlın tacı

Tacın 10-cu əsrin sonlarında və erkən 11-ci əsrdə Qərbi Almanyada, I Otto, I Konrad və III Konradın hakimiyyəti zamanı hazırlandığı düşünülür. Bu barədə ilk qorunan qeydlərin XII əsrdən bəri eyni tac haqqında olduğunu düşünsək bunun həqiqətə uyğun olduğu düşünülür. Müqəddəs Roma İmperiyası Krallarının əksəriyyət bu tacı taxmışdır. Tacqoymada tac yeni krala əsa (alm. Reichszepter‎) və İmperator Orbu (alm. Reichsapfel‎ ) ilə birlikdə verilirdi.

Müqəddəs Roma İmperariyasının reqaliyası və xüsusən da imperator tacı 1349–1421-ci illərdə qorunması üçün Bohemiyada (hazırda Çex Respublikasında), Karişteyin qəsrinin inşa edildiyi ərazidə saxlanılırdı. 1424-1796 illərdə bütün hissələr Nürnberq, Fransad saxlanılırdı və yalnız tacqoyma zamanı şəhəri tərk edə bilərdilər.

Hal hazırda tac və qalan imperator reqaliyası Vyanadakı Hofburqda sərgilənir.

Tacın eyni sürəti Karlın keçmiş sarayı, indi bələdiyyə binası olan Krönungssaal-da, Almaniyanın Aaxen şəhərindədir. Frankfurtdakı tarix muzeyində də tac və reqaliyanın nüsxələri ar, çünki sonrakı imperatorların əksəriyyətinin tacqoyma mərasimi şəhərin kafedralında, eləcə də İmperator Tacının yerləşdiyi Palatinat elektoratındakı Trifels qalasında keçirilmişdir. Ən yeni səlahiyyətli nüsxəsi isə Karlşteyn qəsrində, Çexiya Kraliyyət reqaliyasının bir nüsxəsi ilə birlikdə saxlanılır.

Görünüş

 
Tacın "daş lövhə"-lərindən biri və üzərindəki mina işi ilə onu əhətə edən daş-qaşlı çərçivə

İmperator Tacı digər müasir taclara bənzəmir. Tac dəyirmi deyil, səkkizbucaqlı formasındadır. Bu forması ilə tac olduqca və qəsdən Bizans imperatorlarının taclarına bənzədilib. Tacən ətrafında halqa yerinə, səkkiz menteşeli lövhə var. Plitələrə qızıl pərçimlər ilə bərkidilmiş iki dəmir zolaq tacı bir yerdə tutur və ona səkkizbucaqlı forma verir. Bu dəmir zolaqların hansı nöqtədə quraşdırıldığı bilinmir. Zolaqların əlavə edilməsindən əvvəl plitələr uzun qızıl sancaqlar ilə tutulmuşdu və beləliklə lövhələri və qövsləri daha asan nəql etmək üçün ayırmağa imkan verirdi.

Tacın hər bir lövhəsi yüksək karatlı, 22 karat civarında qızıldan düzəldilmişdir və bu taca "yağlı" rəng verir. Lövhələrin üzəri inci və qiymətli daşlarla işlənirb Daşlar düz səthlərə deyil (tac düzəldildiyi zaman hələ məlum olmayan bir texnikadır) əksinə yuvarlaq formalara cilalanmışdır. Bu texnika qədim bir üsuldur və bu günə qədər istifadə edilir. İncilər və daşlar metalın içinə kəsilmiş açıq yerlərə qoyulmuş və nazik məftillərlə bərkidilmişdir. Bu işləmənin təsiri o idi ki, işıq parıldayanda daşlar içəridən parlayırmış kimi görünürdü.

Tac sapfir, zümrüd və ametist də daxil olmaqla 144 qiymətli daşla (Bizans imperiya protokolunda imperatorlara uyğun olan yaşıl və mavi qiymətli daşlar) və təxminən eyni sayda inci ilə bəzədilmişdir.

Səkkiz lövhədən dörd kiçik lövhədə Bizans üslubunda işlənmiş mina üzərində Müqəddəs Kitabdan fiqurlar və səhnələr təsvir edilmişdir. Hər biri "şəkil lövhələri" (Bildplatten) adlanan dörd lövhə Əhdi-Ətiqdən nümunələr nümayiş etdirir. Bu mina lövhələrinin hər biri mavi sapfir və inci ilə bəzədilmiş çərçivə ilə əhatə olunmuşdur.

"Daş plitələr" (Steinplatten) adlanan digər dörd lövhə müxtəlif ölçülüdür və yalnız qiymətli daş və incilərlə bəzədilmişdir. Ön və arxa plitələrdəki on iki daş, yəqin ki, yəhudi baş kahinin döş nişanındakı on iki daşa birbaşa istinaddır.
Ön lövhənin üst mərkəzində hal-hazırda üçbucaq bir sapfir var. Burada əvvəllər Waise ( "yetim", daş nadir olduğu üçün belə adlandırılmışdı) adlanan və hal-hazırda itmiş bir nadir daş yerləşirdi. Həmin daşın ağ rəngli opal, bəlkə də sadəcə parlaq bir qranat və ya qırmızı zirkon olduğu düşünülür.

 
Tacın önündəki lövhənin yaxından görünüşü. Ən üstdəki üçbucaq sapfir itmiş daşı əvəz edir.

Orta əsr ilahiyyatçısı və filosofu Albert Maqnus bu barədə 1250-ci ildə yazır:

"Yetim" Roma imperatorunun tacındakı bir cəvahirdir. Buna bənzəri heç bir başqa yerdə görülməmişdir, ona "yetim" deyilir. Şərabın, zərif qırmızı şərabın rənginə malikdir və sanki parlaq qar bəyazı parlaq şərabın içinə girir və bu qızartıda hərəkətsiz qalır. Daş güclü bir şəkildə parlayır və deyilir ki, bizim dövrümüzdə olmasa da, hətta bir dəfə gecə də parlayıb, amma imperiyanın şərəfini qoruyacağı deyilir.

Tacın İmperator dəstindən necə və ya niyə çıxarıldığı bilinmir. Sonuncu xatırlatma, Çarlzın 1350-ci ildə sifariş verdiyi bir siyahıyaalmadadır.

Tacın ön hissəsindən arxa lövhəyə qədər uzanan tək bir tağ var. Tağın sol üzündə kiçik incilərlə CHUONRADUS DEI GRATIA ("Konrad, Allahın lütfü ilə"), sağ üzündə isə ROMANORU (M) IMPERATOR AUG(USTUS) ("Romalıların İmperatoru (və) Augustus") yazılmışdır.

Öndəki lövhənin üzərində və tağın qarşısında daş-qaşlı bir xaç var. Xaçın əvvəlcə II Henriyə aid döşnişanı olduğu düşünülürdü və yalnız sonralar İmperator Tacı ilə əlaqələndi. Həm tağ, həm də xaç ehtimal ki, yalnız Konradın hakimiyyəti dövründə əlavə edilmişdir.

Tacın iki yan lövhəsinin hər biri üzərində pendiliya adlandırılan asma daş-qaş üçün açıldığı ehtimal edilən üç deşik var.

Tacın içərisindəki indiki qırmızı məxmər papaq 17-ci əsrə aiddir. Bundan əvvəl imperator tacı bir miter üzərindən taxırdılar.

Xatirə sikkəsi

Müqəddəs Roma İmperator Tacı 2008-ci ildə buraxılmış, Müqəddəs Roma İmperiyasının 100 € olan yüksək dəyərli xatirə sik

kəsinin əsas motivi seçilmişdir. Sikkənin ön tərəfində Müqəddəs Roma İmperatorluğunun Tacı, əks tərəfində isə İmperator I Ottonun tacının yer aldığı fonda Romadakı Köhnə Müqəddəs Pyotr Bazilikası təsvir edilmişdir.

Mənbə

  • Leithe-Jasper, Manfred (2005). ''The Kunsthistorisches Museum Vienna: The Imperial and Ecclesiastical Treasury''. Scala Publisher. ISBN 9783406429385
  Vikianbarda Böyük Karlın tacı ilə əlaqəli mediafayllar var.

Dekabr 27, 2021
böyük, karlın, tacı, müqəddəs, roma, imperiyasının, tacı, reichskrone, müqəddəs, roma, imperatorlarının, əsrdən, 1806, ildə, müqəddəs, roma, imperiyasının, ləvğinə, qədər, taxdığı, roma, kralları, seçildikdən, dərhal, sonra, isə, imperator, tərəfindən, istifad. Boyuk Karlin taci ve ya Muqeddes Roma Imperiyasinin taci alm Reichskrone Muqeddes Roma imperatorlarinin 11 ci esrden 1806 ci ilde Muqeddes Roma Imperiyasinin levgine qeder taxdigi tac Tac Roma krallari secildikden derhal sonra ise Imperator terefinden istifade edildi X esrin sonu ve ya XI esrin evvellerinde hazirlanmisdir Bir cox diger taclardan ferqli olaraq dairevi bir formada deyil sekkizbucaqlidir ve sekkiz menteseli loheden hazirlanmisdir Tacin on hissesinden baslayan ve arxasina qeder devam eden hisssenin onunde xac yerlesir Tac Avstriyanin Vyana Hofburqdaki Imperiya Xezinesinde saxlanilir Vyanadaki Hofburq Sarayinda Imperiya Xezinedarliginda saxlanilan tac Mundericat 1 Tarix 2 Gorunus 3 Xatire sikkesi 4 MenbeTarix Redakte Muqeddes Roma Imperiyasi desti reqaliyasi ve I Karlin taci Tacin 10 cu esrin sonlarinda ve erken 11 ci esrde Qerbi Almanyada I Otto I Konrad ve III Konradin hakimiyyeti zamani hazirlandigi dusunulur Bu barede ilk qorunan qeydlerin XII esrden beri eyni tac haqqinda oldugunu dusunsek bunun heqiqete uygun oldugu dusunulur Muqeddes Roma Imperiyasi Krallarinin ekseriyyet bu taci taxmisdir Tacqoymada tac yeni krala esa alm Reichszepter ve Imperator Orbu alm Reichsapfel ile birlikde verilirdi Muqeddes Roma Imperariyasinin reqaliyasi ve xususen da imperator taci 1349 1421 ci illerde qorunmasi ucun Bohemiyada hazirda Cex Respublikasinda Karisteyin qesrinin insa edildiyi erazide saxlanilirdi 1424 1796 illerde butun hisseler Nurnberq Fransad saxlanilirdi ve yalniz tacqoyma zamani seheri terk ede bilerdiler Hal hazirda tac ve qalan imperator reqaliyasi Vyanadaki Hofburqda sergilenir Tacin eyni sureti Karlin kecmis sarayi indi belediyye binasi olan Kronungssaal da Almaniyanin Aaxen seherindedir Frankfurtdaki tarix muzeyinde de tac ve reqaliyanin nusxeleri ar cunki sonraki imperatorlarin ekseriyyetinin tacqoyma merasimi seherin kafedralinda elece de Imperator Tacinin yerlesdiyi Palatinat elektoratindaki Trifels qalasinda kecirilmisdir En yeni selahiyyetli nusxesi ise Karlsteyn qesrinde Cexiya Kraliyyet reqaliyasinin bir nusxesi ile birlikde saxlanilir Gorunus Redakte Tacin das lovhe lerinden biri ve uzerindeki mina isi ile onu ehete eden das qasli cercive Imperator Taci diger muasir taclara benzemir Tac deyirmi deyil sekkizbucaqli formasindadir Bu formasi ile tac olduqca ve qesden Bizans imperatorlarinin taclarina benzedilib Tacen etrafinda halqa yerine sekkiz menteseli lovhe var Plitelere qizil percimler ile berkidilmis iki demir zolaq taci bir yerde tutur ve ona sekkizbucaqli forma verir Bu demir zolaqlarin hansi noqtede qurasdirildigi bilinmir Zolaqlarin elave edilmesinden evvel pliteler uzun qizil sancaqlar ile tutulmusdu ve belelikle lovheleri ve qovsleri daha asan neql etmek ucun ayirmaga imkan verirdi Tacin her bir lovhesi yuksek karatli 22 karat civarinda qizildan duzeldilmisdir ve bu taca yagli reng verir Lovhelerin uzeri inci ve qiymetli daslarla islenirb Daslar duz sethlere deyil tac duzeldildiyi zaman hele melum olmayan bir texnikadir eksine yuvarlaq formalara cilalanmisdir Bu texnika qedim bir usuldur ve bu gune qeder istifade edilir Inciler ve daslar metalin icine kesilmis aciq yerlere qoyulmus ve nazik meftillerle berkidilmisdir Bu islemenin tesiri o idi ki isiq parildayanda daslar iceriden parlayirmis kimi gorunurdu Tac sapfir zumrud ve ametist de daxil olmaqla 144 qiymetli dasla Bizans imperiya protokolunda imperatorlara uygun olan yasil ve mavi qiymetli daslar ve texminen eyni sayda inci ile bezedilmisdir Sekkiz lovheden dord kicik lovhede Bizans uslubunda islenmis mina uzerinde Muqeddes Kitabdan fiqurlar ve sehneler tesvir edilmisdir Her biri sekil lovheleri Bildplatten adlanan dord lovhe Ehdi Etiqden numuneler numayis etdirir Bu mina lovhelerinin her biri mavi sapfir ve inci ile bezedilmis cercive ile ehate olunmusdur Das pliteler Steinplatten adlanan diger dord lovhe muxtelif olculudur ve yalniz qiymetli das ve incilerle bezedilmisdir On ve arxa plitelerdeki on iki das yeqin ki yehudi bas kahinin dos nisanindaki on iki dasa birbasa istinaddir On lovhenin ust merkezinde hal hazirda ucbucaq bir sapfir var Burada evveller Waise yetim das nadir oldugu ucun bele adlandirilmisdi adlanan ve hal hazirda itmis bir nadir das yerlesirdi Hemin dasin ag rengli opal belke de sadece parlaq bir qranat ve ya qirmizi zirkon oldugu dusunulur Tacin onundeki lovhenin yaxindan gorunusu En ustdeki ucbucaq sapfir itmis dasi evez edir Orta esr ilahiyyatcisi ve filosofu Albert Maqnus bu barede 1250 ci ilde yazir Yetim Roma imperatorunun tacindaki bir cevahirdir Buna benzeri hec bir basqa yerde gorulmemisdir ona yetim deyilir Serabin zerif qirmizi serabin rengine malikdir ve sanki parlaq qar beyazi parlaq serabin icine girir ve bu qizartida hereketsiz qalir Das guclu bir sekilde parlayir ve deyilir ki bizim dovrumuzde olmasa da hetta bir defe gece de parlayib amma imperiyanin serefini qoruyacagi deyilir Tacin Imperator destinden nece ve ya niye cixarildigi bilinmir Sonuncu xatirlatma Carlzin 1350 ci ilde sifaris verdiyi bir siyahiyaalmadadir Tacin on hissesinden arxa lovheye qeder uzanan tek bir tag var Tagin sol uzunde kicik incilerle CHUONRADUS DEI GRATIA Konrad Allahin lutfu ile sag uzunde ise ROMANORU M IMPERATOR AUG USTUS Romalilarin Imperatoru ve Augustus yazilmisdir Ondeki lovhenin uzerinde ve tagin qarsisinda das qasli bir xac var Xacin evvelce II Henriye aid dosnisani oldugu dusunulurdu ve yalniz sonralar Imperator Taci ile elaqelendi Hem tag hem de xac ehtimal ki yalniz Konradin hakimiyyeti dovrunde elave edilmisdir Tacin iki yan lovhesinin her biri uzerinde pendiliya adlandirilan asma das qas ucun acildigi ehtimal edilen uc desik var Tacin icerisindeki indiki qirmizi mexmer papaq 17 ci esre aiddir Bundan evvel imperator taci bir miter uzerinden taxirdilar Xatire sikkesi RedakteMuqeddes Roma Imperator Taci 2008 ci ilde buraxilmis Muqeddes Roma Imperiyasinin 100 olan yuksek deyerli xatire sikkesinin esas motivi secilmisdir Sikkenin on terefinde Muqeddes Roma Imperatorlugunun Taci eks terefinde ise Imperator I Ottonun tacinin yer aldigi fonda Romadaki Kohne Muqeddes Pyotr Bazilikasi tesvir edilmisdir Menbe RedakteLeithe Jasper Manfred 2005 The Kunsthistorisches Museum Vienna The Imperial and Ecclesiastical Treasury Scala Publisher ISBN 9783406429385 Vikianbarda Boyuk Karlin taci ile elaqeli mediafayllar var Menbe https az wikipedia org w index php title Boyuk Karlin taci amp oldid 5173354, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.