Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Butanın dövlət quruluşu — 2009-cu ildə qəbul edilmiş Konstitusiyaya əsasən hüquqi-siyasi, inzibati, iqtisadi və ictimai münasibətlər sisitemi.
| Butan | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| འབྲུག་ཡུལ་ (Druk Yul) | |||||
| |||||
| Himn: འབྲུག་ཙན་དན་(Druk Tzenden) | |||||
| Tarixi | |||||
| • Əsası qoyulub | 17 dekabr 1907 | ||||
| Paytaxt | Thimphu | ||||
| İdarəetmə forması | |||||
| Kral | [9.XII.2006 ~ | ||||
| Baş Nazir | [30.VII.2013 ~ | ||||
| Sahəsi | Dünyada 136-cı | ||||
| • Ümumi | 47000 km² | ||||
| • Su sahəsi (%) | <1 | ||||
| Əhalisi | |||||
| • Əhali | 740 min nəfər (164-cü) | ||||
| • Sıxlıq | 15 nəf./km² | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Dövlət quruluşu
Butan mütləq formalı idarəetmə üsuluna malik konstitusiyalı monarxiyadır. Milli bayram günü olan dövlətin yaranması günü (1907) 17 dekabrda qeyd olunur. Ölkə Konstitusiyası 18 iyul 2009-cu ildə qəbul edilmişdir.
İnzibati bölgüsü
Butan 20 Dzonqxaqdan (Bumtanq, Çukxa, Daqana, Qasa, Xaa, Lxuntse, Monqar, Paro, Pemaqatsel, Punakxa, Samdrup-Conqxar, Samtse, Sarpanq, Tximpxu, Traşiqanq, Traşiyanqse, Tonqsa, Siranq, Vanqdi-Pxodranq və Jemqanq) ibarət 4 Dzonqdeyə (1-ci dərəcəli Şərqi, Qərbi, Mərkəzi və Cənubi inzibati ərazi vahidliyinə) bölünür.
Dövlət başçısı
Mövcud Konstitusiyaya görə Kral (Druk Gyalpo "Dragon King") Butan hakimiyyətinin, onun qüdrətinin milli rəmzidir. Çox geniş səlahiyyətləri özündə 'ks etdirən Butan monarxiya institutu irsi sayılsa da, 65 yaşına çatdıqda Kral istefaya getməlidir.
Qanunvericilik hakimiyyəti
İkipalatalı Parlamentdən: 25 yerlik Milli Şuradan (Yuxarı Palataya 20 üzv Dzonqxaqlar üzrə vətəndaşlar tərəfindən seçilirlər, qalan 5 üzvü isə Kral təyin edir) və 47 yerlik Milli Assambleyadan (Aşağı Palataya deputatlar ümumxalq səsverməsi yolu ilə seçilirlər) ibarətdir.
Yuxarı Palatanın üzvləri istisnasız olaraq ali təhsilli olmalı və heç bir siyasi partiyanın üzvü olmamalıdırlar.
İllik dövlət büdcəsinin təsdiqi, qanunların dərc edilməsi, yüksək vəzifəli dövlət məmurlarının təyin və azad edilməsi, Krala (yenidən baxılması üçün qanun layihələrini Parlamentə qaytarmaq hüququna malikdir) məsləhətlərin verilməsi, dövlət başçısının razılığı ilə nazirlərin seçilməsi, mövcud qanunvericiliyə uyğun olaraq yerli özünüidarəetmə orqanlarının fəaliyyətinə nəzarət edilməsi və s. mühüm məsələlər Butan Parlamentinin səlahiyyətlərinə daxildir.
İcraedici hakimiyyət
Baş nazirin rəhbərlik etdiyi Nazirlər Kabineti tərəfindən həyata keçirilir. Kabinetin tərkibi, bir qayda olaraq Parlament seçkilərində qalib gəlmiş partiyanın üzvlərindən formalaşır. 10 nazirlikdən ibarət olan Nazirlər Kabinetinin üzvlərindən növbəlilik qaydasında bir il müddətinə Baş nazir seçilir.
Nazirlər Kabineti ölkənin daxili və xarici siyasət kursunu ehtiva edən icraedici hakimiyyətlə yanaşı, Parlamentin hər iki palatası ilə birlikdə qanunvericilik hakimiyyətini də həyata keçirir.
Məhkəmə hakimiyyəti
Butanın hüquq sistemi ingilishind ümumi hüquq sisteminə əsaslanır. 2008-ci il Konstitusiyasına uyğun olaraq, məhkəmə hakimiyyəti ölkədə ən yüksək məhkəmə instansiyası sayılan Ali Məhkəmə, 1-ci instansiya Apelyasiya Məhkəməsi olan Yüksək Məhkəmə, habelə 1-ci instansiya məhkəməsi sayılan 20 dzonqxaq məhkəmələri və kiçik cinayət işləri üzrə dairə məhkəmələri tərəfindən həyata keçirilir. Ali və Yüksək Məhkəmələrin hakimləri Butanın dövlət başçısı tərəfindən təyin və azad olunurlar.
Mənbə
- Бутан, государство в Азии // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890–1907.
- Мишель Пессель. Путешествие в Мустанг и Бутан. Вильнюс Вага 1982
- Правовые системы стран мира. Энциклопедический справочник. Под ред. А. Я. Сухарева. М., НОРМА, 2003. Статья "Бутан". С. 126–128.
- Gisela Bonn. Bhutan. Kunst und Kultur in Reich der Drachen. DuMont Kunst Reiseführer. DuMont, Köln, 1988
- Aris M. Bhutan. The early History of a Himalaya Kingdom, Washington 1979
- Aris M. View of Medieval Bhutan. The diary and drawing of Samuel Davis 1783. London/Washington 1982
- Stan Armington, Bhutan. Lonely Planet travel guide.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Butanin dovlet qurulusu 2009 cu ilde qebul edilmis Konstitusiyaya esasen huquqi siyasi inzibati iqtisadi ve ictimai munasibetler sisitemi Butanའབ ག ཡ ལ Druk Yul Bayraq GerbHimn འབ ག ཙན དན Druk Tzenden Tarixi Esasi qoyulub 17 dekabr 1907Paytaxt ThimphuIdareetme formasiKral 9 XII 2006 Bas Nazir 30 VII 2013 Sahesi Dunyada 136 ci Umumi 47000 km Su sahesi lt 1Ehalisi Ehali 740 min nefer 164 cu Sixliq 15 nef km Vikianbarda elaqeli mediafayllarDovlet qurulusuButan mutleq formali idareetme usuluna malik konstitusiyali monarxiyadir Milli bayram gunu olan dovletin yaranmasi gunu 1907 17 dekabrda qeyd olunur Olke Konstitusiyasi 18 iyul 2009 cu ilde qebul edilmisdir Inzibati bolgusuButan 20 Dzonqxaqdan Bumtanq Cukxa Daqana Qasa Xaa Lxuntse Monqar Paro Pemaqatsel Punakxa Samdrup Conqxar Samtse Sarpanq Tximpxu Trasiqanq Trasiyanqse Tonqsa Siranq Vanqdi Pxodranq ve Jemqanq ibaret 4 Dzonqdeye 1 ci dereceli Serqi Qerbi Merkezi ve Cenubi inzibati erazi vahidliyine bolunur Dovlet bascisiMovcud Konstitusiyaya gore Kral Druk Gyalpo Dragon King Butan hakimiyyetinin onun qudretinin milli remzidir Cox genis selahiyyetleri ozunde ks etdiren Butan monarxiya institutu irsi sayilsa da 65 yasina catdiqda Kral istefaya getmelidir Qanunvericilik hakimiyyetiIkipalatali Parlamentden 25 yerlik Milli Suradan Yuxari Palataya 20 uzv Dzonqxaqlar uzre vetendaslar terefinden secilirler qalan 5 uzvu ise Kral teyin edir ve 47 yerlik Milli Assambleyadan Asagi Palataya deputatlar umumxalq sesvermesi yolu ile secilirler ibaretdir Yuxari Palatanin uzvleri istisnasiz olaraq ali tehsilli olmali ve hec bir siyasi partiyanin uzvu olmamalidirlar Illik dovlet budcesinin tesdiqi qanunlarin derc edilmesi yuksek vezifeli dovlet memurlarinin teyin ve azad edilmesi Krala yeniden baxilmasi ucun qanun layihelerini Parlamente qaytarmaq huququna malikdir meslehetlerin verilmesi dovlet bascisinin raziligi ile nazirlerin secilmesi movcud qanunvericiliye uygun olaraq yerli ozunuidareetme orqanlarinin fealiyyetine nezaret edilmesi ve s muhum meseleler Butan Parlamentinin selahiyyetlerine daxildir Icraedici hakimiyyetBas nazirin rehberlik etdiyi Nazirler Kabineti terefinden heyata kecirilir Kabinetin terkibi bir qayda olaraq Parlament seckilerinde qalib gelmis partiyanin uzvlerinden formalasir 10 nazirlikden ibaret olan Nazirler Kabinetinin uzvlerinden novbelilik qaydasinda bir il muddetine Bas nazir secilir Nazirler Kabineti olkenin daxili ve xarici siyaset kursunu ehtiva eden icraedici hakimiyyetle yanasi Parlamentin her iki palatasi ile birlikde qanunvericilik hakimiyyetini de heyata kecirir Mehkeme hakimiyyetiButanin huquq sistemi ingilishind umumi huquq sistemine esaslanir 2008 ci il Konstitusiyasina uygun olaraq mehkeme hakimiyyeti olkede en yuksek mehkeme instansiyasi sayilan Ali Mehkeme 1 ci instansiya Apelyasiya Mehkemesi olan Yuksek Mehkeme habele 1 ci instansiya mehkemesi sayilan 20 dzonqxaq mehkemeleri ve kicik cinayet isleri uzre daire mehkemeleri terefinden heyata kecirilir Ali ve Yuksek Mehkemelerin hakimleri Butanin dovlet bascisi terefinden teyin ve azad olunurlar MenbeButan gosudarstvo v Azii Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona v 86 t 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Mishel Pessel Puteshestvie v Mustang i Butan Vilnyus Vaga 1982 Pravovye sistemy stran mira Enciklopedicheskij spravochnik Pod red A Ya Suhareva M NORMA 2003 Statya Butan S 126 128 Gisela Bonn Bhutan Kunst und Kultur in Reich der Drachen DuMont Kunst Reisefuhrer DuMont Koln 1988 Aris M Bhutan The early History of a Himalaya Kingdom Washington 1979 Aris M View of Medieval Bhutan The diary and drawing of Samuel Davis 1783 London Washington 1982 Stan Armington Bhutan Lonely Planet travel guide