fbpx
Wikipedia

Botlixlər

Botlixlər (özlərini buyxadi, andilər bolyidiral, avarlar isə balyaxyal adlandırırlar) – Dağıstan Respublikasının (RF) Botlix rayonnunda yaşayan andi xalqlarından biri. Əsasən, Andi Koysu çayı dərəsində yerləşən Botlix və Miarso kəndlərində yaşayırlar. Sayları 4 min nəfərdən çoxdur (2002). Botlix dilində danışırlar, rusavar dillərini də bilirlər. Dindarları müsəlmandır.

Botlixlər
Özünüadlandırma
Buyxadi
Yaşadığı ərazilər
Rusiya 3508
Dağıstan 3503
Dili

Botlix dili

Dini

müsəlman, sünni

Ümumi məlumat

Botlixlər ehtimal ki, sez xalqlarının Didoy ittifaqına, onun dağılmasından sonra camaatlıqların Texnusal ittifaqına daxil idilər. XV–XVI əsrlərdə Xunzaxdan islam dini yayılmağa başladı. 1861-ci ildə Botlix kəndi Dağıstan vilayətinin Andi dairəsinin mərkəzi oldu, 1891-ci ildə burada Dağlıq Dağıstanda ilk dünyəvi məktəb açıldı. Ənənəvi mədəniyyətləri Qafqaz xalqları üçün səciyyəvidir. Məşğuliyyətləri: terras suvarma, xış əkinçiliyi, bağçılıq, üzümçülük; maldarlıq zəif inkişaf etmişdir. Yunun sıxılıb basılması (keçə, mahud), dəri emalı, ağac və daş üzərində oyma, ticarət (o cümlədən, Cənubi Qafqaz və İranla) yayılmışdı; peşəkar tacir-bazərganlar mövcud olmuşlar. 1930-cu illərədək, əsasən, endoqam qohum birliklər – tuxumlar qalmaqda idi. Keçmişdə Botlix kəndi 7–8 özünüidarəedən tuxumlara bölünürdü; hər birində öz döyüş qülləsi (şeba), meydanı (qodekan) və məzarlığı yerləşirdi. Qadın geyimində hündür baş geyimi – “buynuzlu” çuxta səciyyəvidir. İlk şırım bayramı Unsa Eti, bahar bayramı Çaqva, həmçinin günəşi və yağışı çağıran ayinlər yayılmışdır. Botlixlər arasında ziyalılar, hərbçilər, dövlət xadimləri var.

Şifahi yaradıcılıq avar folkloruna yaxındır. Vokal ənənə üstünlük təşkil edir, musiqi yalnız birsəslidir. Yerli kultlarla bağlı arxaik mahnılar, təqvim-ayin, ailə-ayin (ağılar, laylalar, təriflər)

mahnıları saxlanılmışdır; daha çox lirik, qəhrəmani mahnılar yayılmışdır. Ənənəvi musiqi alətləri: barmaqla çalınan 2 simli pandura (müşayiətçi alət, kişilər çalırdılar, eyni zamanda qızların oxumasını müşayiət edirdilər) və yayla çalınan çağanə. İqtibas edilmiş alətlər də işlənilir: təbillə zurna, balalayka, qarmonika; XX əsrdə bu alətlərdə çalanlar populyar idilər.

Mənbə   

Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. ISBN 978-9952-441-00-0.

İstinadlar

  1. М. М. Ихилов. Народности лезгинской группы: этнографическое исследование прошлого и настоящего лезгин, табасаранцев, рутулов, цахуров, агулов / Дагестанский филиал АН СССР, Институт истории, языка и литературы им Г. Цадасы. — Мх., 1967. — С. 330.
  2. Северный Кавказ. Академия Наук СССР. Институт географии. 1957, — С. 507.
  3. "Всероссийская перепись населения 2010 г. Национальный состав населения Российской Федерации". «Демоскоп».
  4. http://lingvarium.org/raznoe/publications/caucas/alw-cau-reestr.pdf

botlixlər, özlərini, buyxadi, andilər, bolyidiral, avarlar, isə, balyaxyal, adlandırırlar, dağıstan, respublikasının, botlix, rayonnunda, yaşayan, andi, xalqlarından, biri, əsasən, andi, koysu, çayı, dərəsində, yerləşən, botlix, miarso, kəndlərində, yaşayırlar. Botlixler ozlerini buyxadi andiler bolyidiral avarlar ise balyaxyal adlandirirlar Dagistan Respublikasinin RF Botlix rayonnunda yasayan andi xalqlarindan biri 1 2 3 Esasen Andi Koysu cayi deresinde yerlesen Botlix ve Miarso kendlerinde yasayirlar 4 Saylari 4 min neferden coxdur 2002 Botlix dilinde danisirlar rus ve avar dillerini de bilirler Dindarlari muselmandir Botlixler OzunuadlandirmaBuyxadiYasadigi erazilerRusiya 3508Dagistan 3503DiliBotlix diliDinimuselman sunniUmumi melumat RedakteBotlixler ehtimal ki sez xalqlarinin Didoy ittifaqina onun dagilmasindan sonra camaatliqlarin Texnusal ittifaqina daxil idiler XV XVI esrlerde Xunzaxdan islam dini yayilmaga basladi 1861 ci ilde Botlix kendi Dagistan vilayetinin Andi dairesinin merkezi oldu 1891 ci ilde burada Dagliq Dagistanda ilk dunyevi mekteb acildi Enenevi medeniyyetleri Qafqaz xalqlari ucun seciyyevidir Mesguliyyetleri terras suvarma xis ekinciliyi bagciliq uzumculuk maldarliq zeif inkisaf etmisdir Yunun sixilib basilmasi kece mahud deri emali agac ve das uzerinde oyma ticaret o cumleden Cenubi Qafqaz ve Iranla yayilmisdi pesekar tacir bazerganlar movcud olmuslar 1930 cu illeredek esasen endoqam qohum birlikler tuxumlar qalmaqda idi Kecmisde Botlix kendi 7 8 ozunuidareeden tuxumlara bolunurdu her birinde oz doyus qullesi seba meydani qodekan ve mezarligi yerlesirdi Qadin geyiminde hundur bas geyimi buynuzlu cuxta seciyyevidir Ilk sirim bayrami Unsa Eti bahar bayrami Caqva hemcinin gunesi ve yagisi cagiran ayinler yayilmisdir Botlixler arasinda ziyalilar herbciler dovlet xadimleri var Sifahi yaradiciliq avar folkloruna yaxindir Vokal enene ustunluk teskil edir musiqi yalniz birseslidir Yerli kultlarla bagli arxaik mahnilar teqvim ayin aile ayin agilar laylalar terifler mahnilari saxlanilmisdir daha cox lirik qehremani mahnilar yayilmisdir Enenevi musiqi aletleri barmaqla calinan 2 simli pandura musayietci alet kisiler calirdilar eyni zamanda qizlarin oxumasini musayiet edirdiler ve yayla calinan cagane Iqtibas edilmis aletler de islenilir tebille zurna balalayka qarmonika XX esrde bu aletlerde calanlar populyar idiler Menbe RedakteAzerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi ISBN 978 9952 441 00 0 Istinadlar Redakte M M Ihilov Narodnosti lezginskoj gruppy etnograficheskoe issledovanie proshlogo i nastoyashego lezgin tabasarancev rutulov cahurov agulov Dagestanskij filial AN SSSR Institut istorii yazyka i literatury im G Cadasy Mh 1967 S 330 Severnyj Kavkaz Akademiya Nauk SSSR Institut geografii 1957 S 507 Vserossijskaya perepis naseleniya 2010 g Nacionalnyj sostav naseleniya Rossijskoj Federacii Demoskop http lingvarium org raznoe publications caucas alw cau reestr pdfMenbe https az wikipedia org w index php title Botlixler amp oldid 4917592, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.