Bomba — içi partlayıcı və yanıcı maddəylə dolu, bir odlama nizamıyla təchiz olunmuş, kürə formasında yox edici odlu silah.
Massive Ordnance Air Burst bombası
Bombanın quruluşu
Bombalar ümumiyyətlə dörd hissədən ibarətdir. Bunlar xarici örtük, bombanın havada balanslı getməsini təmin edən qanadcıqlar, tapa və tapanı odlamağa yarayan mexanizmdir. Bombalar hədəflərə dəyişik formalarda göndərilə bilər. Təyyarədən buraxıla, bir raket köməyiyl , əllə atıla bilər, ya da hədəfə əvvəldən yerləşdirilib uzaqdan patladıla bilər. Mərmi ilə fərqlidir. Bombalarda, top mərmisindəki sövq barıtı kimi itələyici bir maddə tapılmır. Amma ilk bombalar top mərmisinə bənzəyirdi və barıt doldurulmuş metal bir kürə şəklində idi. Ağır-ağır yanan bir fitilli yanaraq patladılırdı. Düşmən sipərlərinə əllə, ya da hava topuyla atılan bu cür bombalar ilk dəfə XVI əsrdə istifadə edilmişdir.
Əl bombası deyilən kiçik bombalar qol gücüylə 30 metrə qədər uzağa atıla bilir. Ayrıca, xüsusi tüfənglərlə çox daha uzağa atıla bilən bombalar da vardır. İkinci dünya müharibəsində batiskaflara qarşı istifadə edilən su bombaları gəmidən suya buraxılır və istənilən dərinliyə endiyində partladırdı. İndiki vaxtda isə, inkişaf etmiş idarə olunan su bombaları istifadə edilməkdədir.
Müdafiə tipli əl bombası
Bəzi bombalar qaz, tüstü və ya zəhərli kimyəvi maddələrlə doldurulur. Bu cür bombalar, içindəki maddələrə görə adlandırılır. Bunların başlıcaları kimyəvi bomba, qaz bombası, sis bombası, ya da göz yaşardıcı bombadır. Atəşləndiyi anda çox böyük bir istilik ortaya çıxararaq ətrafındakı hər şeyi yandıran bombalara da yanğın bombası deyilir. Bu cür bombalarda termit və napalm kimi son dərəcə yanıcı maddələr istifadə edilir.
Havadan bombardman
Bombaların təyyarədən atılması ilk dəfə Birinci dünya müharibəsində reallaşdı. Daha əvvəl bombalar bir döyüş təyyarəsinə yüklənir və hədəfin üzərindəykən əllə aşağıya atılırdı. Qanad altlarında ya da gövdənin içindəki xüsusi bölmələrdə bomba daşıyan döyüş təyyarələri sonradan inkişaf etdirildi. Bombardman təyyarələri deyilən bu təyyarələrdən bombalar birbaşa hədəfə buraxılırdı. İlk bombardman təyyarələri 300 kq ağırlığında bombaları ata bilirdi. İkinci dünya müharibəsinə girildiyində artıq hər təyyarə ən az 450-500 kiloqramlıq bir neçə bombanı daşıya biləcək tutumdaydı. İngilis istehsalı Lancaster bombardman təyyarəsi isə , 10 min kiloqramlıq bir bombanı daşıya biləcək şəkildə hazırlanmışdı. Bombalar, havanın müqavimətini minimuma endirmək üçün ümumiyyətlə balıq gövdəsi formasında həyata keçirilir və hədəfə sapmadan çatması içində quyruq qisminə qanadcıqlar ilişir. İndiki vaxtda radio siqnalları ilə çalışan odlama qurğuları sayəsində bombalar hədəfə ən çox zərər verə biləcək yüksəklikdə patlatıla bilməktədir.
Uçan bombalar və raketlər
A B-2 Spirit
II. Dünya Müharibəsində Almanlar, bomba sinifindən sayıla biləcək iki güclü silah inkişaf etdirdilər. Bunlar V1 bombası ilə V2 raketi idi. Bir uçan bomba olan V1, əslində burnun qisimində bir partlayıcı dolu bölməsi olan kiçik bir reaktiv təyyarəysiydi. V1, avtomatik pilot hədəfə çatmağa çatacaq qədər yanacaqla göndərilirdi. Hədəfin üzərində yanacağı bitincə də yerə çaxılaraq partlayırdı. Almanlar II. Dünya müharibəsində 15 minə qədər V1 istifadə etmişlər. V2 raketləri, yanacaq olaraq spirt və maye oksigendən istifadə edirdi. Bu raketlər 100 kilometr yüksəkliyə çıxa bilir və saatda 5.000 kilometrlik bir sürətə çata bilirdi.V2 raketlərinin bu günkü uzaq mənzilli mərmilərin qabaqcılı olduğu deyilə bilər. Amma atıldıqdan sonra hədəfə çatana qədər yönlendirile bilən bu günkü idarə olunan bombalar və ya raketlər, çox daha inkişaf etmiş silahlardır. Günümüzün döyüş təyyarələri çox daha öldürücü və çaşmaz bir hissiyatla hədəfi tapan bombalarla təchiz edilmişdir. Yenə də, bir neçə nüvə başlıq daşıya bilən qitələrarası ballistik raketlər bütün bombardman təyyarələrindən çox daha böyük dağıtmaya yol aça bilən tutumda silahlardır.
II. Dünya Müharibəsində Atılan Atom Bombası
An American B61 nüvə bombası
İlk atom bombası İkinci dünya müharibəsinin sonlarına doğru ABŞ-da istehsal edildi. Nasist Almaniyasından da eyni mövzuda araşdırmalar edildiyi üçün atom bombasının istehsalı çox gizli tutulmuşdu. 1945-ci ildə Yaponiyanın iki şəhərinə atıldı. 6 Avqustda Xirosimaya atılan ilk bomba təxminən 75 min adamın, 9 Avqustda Naqasakiyə atılan ikinci bomba da təxminən 39 min adamın ölümünə gətirib çıxardı. Atom bombasının bu dağıdıcı gücü, uran və plutonium atomlarının bölünməsi zamanı ortaya çıxan enerjidən qaynaqlanırdı.ABŞ, 1952-ci ildə atom bombasından çox daha təsirli və dağıdıcı bir silah olan hidrogen bombasını inkişaf etdirdi. Hidrogen bombasının ürküdücü ölçülərdəki partlama gücü, hidrogen atomlarının birləşərək helium atomlarına çevrildiyi termonüvə reaksiyalarda doğular. Bir başqa deyişlə, hidrogen bombasının partlaması bir nüvə qaynaşması ya da birləşməsidir (Fusion). Halbuki atom bombasınınki bir nüvə bölünməsidir (parçalanma). Sovetlər Birliyi, bu iki bombanı da ABŞ-dan daha sonra inkişaf etdirdi. İlk atom bombasını 1949-cu ildə, ilk hidrogen bombasını 1953də əldə etdi. İngiltərə isə ilk atom bombasını 1952-ci ildə, ilk hidrogen bombasını 1957-ci ildə sınadı.Daha sonra Fransa 1960-cı ildə, Çin də 1964-cü ildə ilk atom bombalarını partlatdılar. Bir tək nüvə bombadan doğan partlama dalğaları və ortaya çıxan istilik, bütün bir şəhəri yox edə biləcək gücdədir. Ətraf mühitə yayılan radioaktiv şüalar və ya radiasiya da bütün canlıları öldürür ya da nəsildən nəsilə keçəcək inanılmaz ziyanlara gətirib çıxarır. Digər tərəfdən bu şüalar və küləklə sovrulan radioaktiv tozlar, uzun müddət atmosferdə qala bilər və yenidən yer üzünə endiyində də (radioaktiv səpinti) canlılar üçün davamlı bir təhlükə meydana gətirər. Bu dağıdıcı silahların məhdudlaşdırılması və qadağan edilməsi üçün 1963-dən bu yana tərksilah işlər aparılmış və bu işlərdə müəyyən bir müvəffəqiyyət əldə edilməmişdir.
İstinadlar
Milstein, Randall L. (2008). "Bomb damage assessment". In Ayn Embar-seddon, Allan D. Pass (eds.). Forensic Science. Salem Press. p. 166. ISBN 978-1-58765-423-7.
Peter Connolly (1 November 1998). The Hutchinson Dictionary of Ancient and Medieval Warfare. Taylor & Francis. p. 356. ISBN 978-1-57958-116-9.
Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus
Explosive Violence, The Problem of Explosive Weapons 2009-11-12 at the Wayback Machine A report by Richard Moyes (Landmine Action, 2009) on the humanitarian problems caused by the use of bombs and other explosive weapons in populated areas
FAS.org Bombs for Beginners
MakeItLouder.com How a bomb functions and rating their power
Avqust 01, 2021
bomba, içi, partlayıcı, yanıcı, maddəylə, dolu, odlama, nizamıyla, təchiz, olunmuş, kürə, formasında, edici, odlu, silah, massive, ordnance, burst, bombası, mündəricat, nın, quruluşu, havadan, bombardman, uçan, bombalar, raketlər, dünya, müharibəsində, atılan,. Bomba ici partlayici ve yanici maddeyle dolu bir odlama nizamiyla techiz olunmus kure formasinda yox edici odlu silah Massive Ordnance Air Burst bombasi Mundericat 1 Bombanin qurulusu 2 Havadan bombardman 3 Ucan bombalar ve raketler 4 II Dunya Muharibesinde Atilan Atom Bombasi 5 Istinadlar 6 Xarici kecidlerBombanin qurulusu RedakteBombalar umumiyyetle dord hisseden ibaretdir Bunlar xarici ortuk bombanin havada balansli getmesini temin eden qanadciqlar tapa ve tapani odlamaga yarayan mexanizmdir Bombalar hedeflere deyisik formalarda gonderile biler Teyyareden buraxila bir raket komeyiyl elle atila biler ya da hedefe evvelden yerlesdirilib uzaqdan patladila biler Mermi ile ferqlidir Bombalarda top mermisindeki sovq bariti kimi iteleyici bir madde tapilmir Amma ilk bombalar top mermisine benzeyirdi ve barit doldurulmus metal bir kure seklinde idi Agir agir yanan bir fitilli yanaraq patladilirdi Dusmen siperlerine elle ya da hava topuyla atilan bu cur bombalar ilk defe XVI esrde istifade edilmisdir El bombasi deyilen kicik bombalar qol gucuyle 30 metre qeder uzaga atila bilir Ayrica xususi tufenglerle cox daha uzaga atila bilen bombalar da vardir Ikinci dunya muharibesinde batiskaflara qarsi istifade edilen su bombalari gemiden suya buraxilir ve istenilen derinliye endiyinde partladirdi Indiki vaxtda ise inkisaf etmis idare olunan su bombalari istifade edilmekdedir Mudafie tipli el bombasi Bezi bombalar qaz tustu ve ya zeherli kimyevi maddelerle doldurulur Bu cur bombalar icindeki maddelere gore adlandirilir Bunlarin baslicalari kimyevi bomba qaz bombasi sis bombasi ya da goz yasardici bombadir Ateslendiyi anda cox boyuk bir istilik ortaya cixararaq etrafindaki her seyi yandiran bombalara da yangin bombasi deyilir Bu cur bombalarda termit ve napalm kimi son derece yanici maddeler istifade edilir Havadan bombardman RedakteBombalarin teyyareden atilmasi ilk defe Birinci dunya muharibesinde reallasdi Daha evvel bombalar bir doyus teyyaresine yuklenir ve hedefin uzerindeyken elle asagiya atilirdi Qanad altlarinda ya da govdenin icindeki xususi bolmelerde bomba dasiyan doyus teyyareleri sonradan inkisaf etdirildi Bombardman teyyareleri deyilen bu teyyarelerden bombalar birbasa hedefe buraxilirdi Ilk bombardman teyyareleri 300 kq agirliginda bombalari ata bilirdi Ikinci dunya muharibesine girildiyinde artiq her teyyare en az 450 500 kiloqramliq bir nece bombani dasiya bilecek tutumdaydi Ingilis istehsali Lancaster bombardman teyyaresi ise 10 min kiloqramliq bir bombani dasiya bilecek sekilde hazirlanmisdi Bombalar havanin muqavimetini minimuma endirmek ucun umumiyyetle baliq govdesi formasinda heyata kecirilir ve hedefe sapmadan catmasi icinde quyruq qismine qanadciqlar ilisir Indiki vaxtda radio siqnallari ile calisan odlama qurgulari sayesinde bombalar hedefe en cox zerer vere bilecek yukseklikde patlatila bilmektedir Ucan bombalar ve raketler Redakte A B 2 Spirit II Dunya Muharibesinde Almanlar bomba sinifinden sayila bilecek iki guclu silah inkisaf etdirdiler Bunlar V1 bombasi ile V2 raketi idi Bir ucan bomba olan V1 eslinde burnun qisiminde bir partlayici dolu bolmesi olan kicik bir reaktiv teyyareysiydi V1 avtomatik pilot hedefe catmaga catacaq qeder yanacaqla gonderilirdi Hedefin uzerinde yanacagi bitince de yere caxilaraq partlayirdi Almanlar II Dunya muharibesinde 15 mine qeder V1 istifade etmisler V2 raketleri yanacaq olaraq spirt ve maye oksigenden istifade edirdi Bu raketler 100 kilometr yuksekliye cixa bilir ve saatda 5 000 kilometrlik bir surete cata bilirdi V2 raketlerinin bu gunku uzaq menzilli mermilerin qabaqcili oldugu deyile biler Amma atildiqdan sonra hedefe catana qeder yonlendirile bilen bu gunku idare olunan bombalar ve ya raketler cox daha inkisaf etmis silahlardir Gunumuzun doyus teyyareleri cox daha oldurucu ve casmaz bir hissiyatla hedefi tapan bombalarla techiz edilmisdir Yene de bir nece nuve basliq dasiya bilen qitelerarasi ballistik raketler butun bombardman teyyarelerinden cox daha boyuk dagitmaya yol aca bilen tutumda silahlardir II Dunya Muharibesinde Atilan Atom Bombasi Redakte An American B61 nuve bombasi Ilk atom bombasi Ikinci dunya muharibesinin sonlarina dogru ABS da istehsal edildi Nasist Almaniyasindan da eyni movzuda arasdirmalar edildiyi ucun atom bombasinin istehsali cox gizli tutulmusdu 1945 ci ilde Yaponiyanin iki seherine atildi 6 Avqustda Xirosimaya atilan ilk bomba texminen 75 min adamin 9 Avqustda Naqasakiye atilan ikinci bomba da texminen 39 min adamin olumune getirib cixardi Atom bombasinin bu dagidici gucu uran ve plutonium atomlarinin bolunmesi zamani ortaya cixan enerjiden qaynaqlanirdi ABS 1952 ci ilde atom bombasindan cox daha tesirli ve dagidici bir silah olan hidrogen bombasini inkisaf etdirdi Hidrogen bombasinin urkuducu olculerdeki partlama gucu hidrogen atomlarinin birleserek helium atomlarina cevrildiyi termonuve reaksiyalarda dogular Bir basqa deyisle hidrogen bombasinin partlamasi bir nuve qaynasmasi ya da birlesmesidir Fusion Halbuki atom bombasininki bir nuve bolunmesidir parcalanma Sovetler Birliyi bu iki bombani da ABS dan daha sonra inkisaf etdirdi Ilk atom bombasini 1949 cu ilde ilk hidrogen bombasini 1953de elde etdi Ingiltere ise ilk atom bombasini 1952 ci ilde ilk hidrogen bombasini 1957 ci ilde sinadi Daha sonra Fransa 1960 ci ilde Cin de 1964 cu ilde ilk atom bombalarini partlatdilar Bir tek nuve bombadan dogan partlama dalgalari ve ortaya cixan istilik butun bir seheri yox ede bilecek gucdedir Etraf muhite yayilan radioaktiv sualar ve ya radiasiya da butun canlilari oldurur ya da nesilden nesile kececek inanilmaz ziyanlara getirib cixarir Diger terefden bu sualar ve kulekle sovrulan radioaktiv tozlar uzun muddet atmosferde qala biler ve yeniden yer uzune endiyinde de radioaktiv sepinti canlilar ucun davamli bir tehluke meydana getirer Bu dagidici silahlarin mehdudlasdirilmasi ve qadagan edilmesi ucun 1963 den bu yana terksilah isler aparilmis ve bu islerde mueyyen bir muveffeqiyyet elde edilmemisdir Istinadlar RedakteMilstein Randall L 2008 Bomb damage assessment In Ayn Embar seddon Allan D Pass eds Forensic Science Salem Press p 166 ISBN 978 1 58765 423 7 Peter Connolly 1 November 1998 The Hutchinson Dictionary of Ancient and Medieval Warfare Taylor amp Francis p 356 ISBN 978 1 57958 116 9 Henry George Liddell Robert Scott A Greek English Lexicon on Perseus Joseph Needham 1986 Military Technology The Gunpowder Epic Cambridge University Press pp 189 190 ISBN 978 0 521 30358 3 Xarici kecidler Redakte Vikianbarda Bomba ile elaqeli mediafayllar var Explosive Violence The Problem of Explosive Weapons Arxivlesdirilib 2009 11 12 at the Wayback Machine A report by Richard Moyes Landmine Action 2009 on the humanitarian problems caused by the use of bombs and other explosive weapons in populated areas FAS org Bombs for Beginners MakeItLouder com How a bomb functions and rating their powerMenbe https az wikipedia org w index php title Bomba amp oldid 6059275, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
