Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Boliviya İstiqlal müharibəsi Bu müharibə Boliviyanın yerli(hindu) və boliviyalılarla ispan koloniya rejiminə qarşı baş verir.Müharibə 1809-1825 ci illəri əhatə edir.Boliviyanın müstəqiliyi ilə nəticələnir(isp. República de Bolivia).Bu müharibə Amerikada İspan ağalığına qarşı istiqlal müharibələrini bir parcasıdır.
| Boliviya İstiqlal müharibəsi | |||
|---|---|---|---|
| Amerikada İspan ağalığına qarşı istiqlal müharibəsi | |||
 | |||
| Tarix | 25 may 1809 | ||
| Yeri | Yuxarı Peru.Cənubi Amerika | ||
| Səbəbi | İstiqlal mücadiləsi | ||
| Nəticəsi | Boliviyanın müstəqilliyi | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
Səbəbi
Müharibəyə səbəb Latın Amerikasının yerli əhalisinin İspaniyadan azad olma və quldarlığın ləğvi məsələsi idi.Üstəlik burjuaziya ispan krallığına əlavə vergi ödəmək istəmirdi.Bu ərəfədə Bolivar Latın Amerikasında uğurlu müharibələr apararaq yerli üsyançılara yardım edirdi.
Müharibənin gedişi
1809-cu illin 25 mayda Curkisako şəhərində üsyan baş verir.Şəhərdə hakimiyyət inqilabi xuntanın əlinə keçir və İspaniyadan ayrılaraq müstəqil olduqlarını bildirirlər.16 iyulda isə La Pasda üsyançılar hakimiyyəti ələ keçirilir və hərbi xunta yaradılır.Ona Murilo rəhbərlik edirdi.Həmçinin Kosabambe,Potosi,Oruro və Yuxarı Perunun bir necə başqa şəhərlərində də baş verir.Rio de La Plata krallığının əksinqilabçıları baş verən hadisələrə çevik hərəkət edərək üsyanları yatırmağa başlayırlar.Əvvəl La Pas sonra isə Cukisako şəhərləri ələ keçirilir.Bu hadisələr üsyançıların iradəsi qırılmır.Hərbi təşkilat olan <<Respublika Hərəkatı>> yaradılır.Bu hərəkat yerli hindu qəbilələrindən təşkil edilmişdi.Bu hərəkat 15 il mücadilə aparmalı olur.Hərəkat əsasən partizan müharibəsi aparırdı.1824-ci il Antonio Xose Fransisko de Sukrenin ordusu Yuxarı Peruya daxil olur.9 dekabrda Ayakucoda ispanlar üzərində mühüm qələbə əldə edilir.O Simon Bolivarın silahdaşı olur.1825-ci ildə ölkə ispanlardan tamamən təmizlənir.6 avqust 1826-ci ildə Cukisaka səhərində kongres çağrılır.Yeni müstəqil dövlətin yaranması haqqında qərar qəbul edilir.
Nəticəsi
Nıticədə Yuxarı Peruda müstəqil dövlət yaradılır.Cənubi Amerikada böyük bir ərazi İspaniyanın əlindən cıxır.Yeni dövlətin başçısı Simon Bolivar olur.Onun şərəfinə dövlət Boliviya adlandırılır.
Ədəbiyyat
- Sovet tarixi ensiklopediyası-M
Sovet ensiklopediyası 1962
Mənbə
- 2001/a6ago1825.htm 6 avqust 1825 istiqlal bəyamnaməsi 2009-10-27 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Boliviya Istiqlal muharibesi Bu muharibe Boliviyanin yerli hindu ve boliviyalilarla ispan koloniya rejimine qarsi bas verir Muharibe 1809 1825 ci illeri ehate edir Boliviyanin musteqiliyi ile neticelenir isp Republica de Bolivia Bu muharibe Amerikada Ispan agaligina qarsi istiqlal muharibelerini bir parcasidir Boliviya Istiqlal muharibesiAmerikada Ispan agaligina qarsi istiqlal muharibesiTarix 25 may 1809Yeri Yuxari Peru Cenubi AmerikaSebebi Istiqlal mucadilesiNeticesi Boliviyanin musteqilliyiMunaqise terefleriBoliviya usyancilari IspaniyaKomandan lar Sukre Simon Bolivar Pedro Murilo Jose Manuel de Goyeneche Jose de la Serna Roi de TristanSebebiMuharibeye sebeb Latin Amerikasinin yerli ehalisinin Ispaniyadan azad olma ve quldarligin legvi meselesi idi Ustelik burjuaziya ispan kralligina elave vergi odemek istemirdi Bu erefede Bolivar Latin Amerikasinda ugurlu muharibeler apararaq yerli usyancilara yardim edirdi Muharibenin gedisiPedro Murilo 1809 cu illin 25 mayda Curkisako seherinde usyan bas verir Seherde hakimiyyet inqilabi xuntanin eline kecir ve Ispaniyadan ayrilaraq musteqil olduqlarini bildirirler 16 iyulda ise La Pasda usyancilar hakimiyyeti ele kecirilir ve herbi xunta yaradilir Ona Murilo rehberlik edirdi Hemcinin Kosabambe Potosi Oruro ve Yuxari Perunun bir nece basqa seherlerinde de bas verir Rio de La Plata kralliginin eksinqilabcilari bas veren hadiselere cevik hereket ederek usyanlari yatirmaga baslayirlar Evvel La Pas sonra ise Cukisako seherleri ele kecirilir Bu hadiseler usyancilarin iradesi qirilmir Herbi teskilat olan lt lt Respublika Herekati gt gt yaradilir Bu herekat yerli hindu qebilelerinden teskil edilmisdi Bu herekat 15 il mucadile aparmali olur Herekat esasen partizan muharibesi aparirdi 1824 ci il Antonio Xose Fransisko de Sukrenin ordusu Yuxari Peruya daxil olur 9 dekabrda Ayakucoda ispanlar uzerinde muhum qelebe elde edilir O Simon Bolivarin silahdasi olur 1825 ci ilde olke ispanlardan tamamen temizlenir 6 avqust 1826 ci ilde Cukisaka seherinde kongres cagrilir Yeni musteqil dovletin yaranmasi haqqinda qerar qebul edilir NeticesiNiticede Yuxari Peruda musteqil dovlet yaradilir Cenubi Amerikada boyuk bir erazi Ispaniyanin elinden cixir Yeni dovletin bascisi Simon Bolivar olur Onun serefine dovlet Boliviya adlandirilir EdebiyyatSovet tarixi ensiklopediyasi M Sovet ensiklopediyasi 1962Menbe2001 a6ago1825 htm 6 avqust 1825 istiqlal beyamnamesi 2009 10 27 at the Wayback Machine