| Birləşmiş Krallıq–Rusiya münasibətləri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| | |||||

Birləşmiş Krallıq–Rusiya münasibətləri, yaxud Böyük Britaniya–Rusiya münasibətləri — Rusiya və Böyük Britaniya arasında ikitərəfli münasibətlər.İngiltərə kral məhkəmələri ilə Rusiya dövləti arasında formal münasibətlər 1553-cü ildə qurulmuşdur. XIX əsrin əvvəllərində Rusiya və Britaniya imperiyaları Napoleona əleyhinə müttəfiq olsalar da, artıq Krım müharibəsi zamanı (1853-1856) Böyük Britaniya Osmanlı İmperiyası, Fransa və Sardiniya Krallığı ilə birlikdə Rusiyaya qarşı çıxdı. İki dövlət arasında Orta Asiya üzərində nəzarət uğrunda gedən mübarizə “Böyük oyun” adlanırdı. XX əsrin əvvəllərində Böyük Britaniya, Fransa və Rusiya Antantanın tərkibində Üçlər ittifaqına qarşı hərbi blok yaratdılar. Birinci Dünya müharibəsinin başlamasında Antanta və Üçlər İttifaqı ölkələri arasında kəskin ziddiyyətlər əsas rol oynadı. Oktyabr inqilabından sonra Böyük Britaniya Sovet Rusiyasına qarşı xarici hərbi müdaxilədə iştirak etdi.
Ziddiyyətlərə baxmayaraq, İkinci Dünya müharibəsi illərində SSRİ və Böyük Britaniya anti-Hitler koalisiyası çərçivəsində əməkdaşlıq etdilər və müharibə başa çatdıqdan sonra BMT-nin həmtəsisçilərindən birinə çevrildilər. Sonradan Soyuq müharibə dövründə (1947-1989) SSRİ və Böyük Britaniya iki əks hərbi-siyasi düşərgəyə - Varşava Müqaviləsi Təşkilatı və NATO-ya daxil oldular. 1991-ci ildə SSRİ-nin dağılmasından sonra nəhəng rus iş adamları 1990-cı illərdə London maliyyə institutları ilə möhkəm əlaqələr yaratdılar.
İki ölkə uzun müddət bir-birinə qarşı intensiv casusluq fəaliyyəti ilə məşğul olub: 1930-cu illərdən 1950-ci illərə qədər SSRİ Britaniya kəşfiyyat və təhlükəsizlik xidmətlərinin ən yüksək eşelonlarına sızmağı bacarmışdır. XIX əsrdən bəri İngiltərə rus siyasi mühacirləri, qaçqınlar və rusdilli ölkələrdən olan digər varlı qaçqınlar üçün məşhur bir sığınacaq halına gəldi.
XXI əsrin əvvəllərində, xüsusən 2006-cı ildə Aleksandr Litvinenkonun zəhərlənməsindən sonra iki ölkə arasında münasibətlər pisləşdi və 2014-cü ildən Rusiya-Ukrayna müharibəsi, 2018-ci ildə Sergey və Yuli Skripalın zəhərlənməsi səbəbindən münasibətlər getdikcə daha da soyuqlaşmağa O vaxtdan bəri 28 ölkə diplomat kimi fəaliyyət göstərən şübhəli rus casuslarını ölkədən çıxarıb. 2021-ci ilin iyun ayında Qara dənizdə ingilis HMS Defender esminesi və Rusiya Hərbi Dəniz Qüvvələrinin iştirakı ilə insident baş verdi.
Rusiyanın 2022-ci ildə Ukraynaya hərbi təcavüzündən sonra iki nüvə dövləti arasında münasibətlər yenidən pisləşdi. İngiltərə Rusiya mediasına qarşı iqtisadi sanksiyalar tətbiq etdi, rus oliqarxlarının aktivlərini ələ keçirdi, vətəndaşlarını geri çağırdı və Rusiya ilə bütün işgüzar əlaqələri kəsdi. Rusiya Britaniyaya qarşı öz sanksiyaları ilə cavab verib və onu Sevastopol dəniz bazasına, Şimal axını qaz kəmərinə və Krım körpüsünə hücumlarda iştirakda ittiham etdi. Böyük Britaniya Ukraynaya maliyyə və hərbi yardım baxımından ən böyük donorlardan biri və Avropada Ukraynaya hərbi artilleriya sistemləri verən ilk ölkədir.
İstinadlar
| ]- Anglo-Russian Relations Arxiv surəti 25 oktyabr 2019 tarixindən (Wayback Machine) saytında House of Commons Hansard.
- "Sergei Skripal: Who is the former Russian intelligence officer?". BBC news. 29 mart 2018. 8 mart 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 fevral 2022.
- "Russia says it could have been in interests of Britain to poison Sergei Skripal". The Independent. 2 aprel 2018. 5 iyul 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 noyabr 2018.
The Kremlin has reacted angrily to the expulsion of Russian diplomats by Britain and its allies, starting tit-for-tat expulsions.
- "David Cameron says 'real progress' made with Vladimir Putin over Syria". The Telegraph. 10 may 2013. 11 iyun 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 dekabr 2023.
- "Russian invasion of Ukraine: UK government response". GOV.UK. Government of the United Kingdom. İstifadə tarixi: 6 mart 2022.
- "Kerch Bridge, Nord Stream the handiwork of top-tier saboteurs". . 15 oktyabr 2022. 29 oktyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 oktyabr 2022.
- "UK to gift multiple-launch rocket systems to Ukraine". . 6 iyun 2022. 11 iyun 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 oktyabr 2022.
- "Where Military Aid to Ukraine Comes From". Statistica. 30 oktyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 oktyabr 2022.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediya azad ensiklopediya Birlesmis Kralliq Rusiya munasibetleri Boyuk Britaniya Rusiya Vikianbarda elaqeli mediafayllarBoyuk Britaniyanin bas naziri Boris Conson ve Rusiya prezidenti Vladimir Putin Liviya konfransinda 2020 ci ilin yanvari Birlesmis Kralliq Rusiya munasibetleri yaxud Boyuk Britaniya Rusiya munasibetleri Rusiya ve Boyuk Britaniya arasinda ikiterefli munasibetler Ingiltere kral mehkemeleri ile Rusiya dovleti arasinda formal munasibetler 1553 cu ilde qurulmusdur XIX esrin evvellerinde Rusiya ve Britaniya imperiyalari Napoleona eleyhine muttefiq olsalar da artiq Krim muharibesi zamani 1853 1856 Boyuk Britaniya Osmanli Imperiyasi Fransa ve Sardiniya Kralligi ile birlikde Rusiyaya qarsi cixdi Iki dovlet arasinda Orta Asiya uzerinde nezaret ugrunda geden mubarize Boyuk oyun adlanirdi XX esrin evvellerinde Boyuk Britaniya Fransa ve Rusiya Antantanin terkibinde Ucler ittifaqina qarsi herbi blok yaratdilar Birinci Dunya muharibesinin baslamasinda Antanta ve Ucler Ittifaqi olkeleri arasinda keskin ziddiyyetler esas rol oynadi Oktyabr inqilabindan sonra Boyuk Britaniya Sovet Rusiyasina qarsi xarici herbi mudaxilede istirak etdi Ziddiyyetlere baxmayaraq Ikinci Dunya muharibesi illerinde SSRI ve Boyuk Britaniya anti Hitler koalisiyasi cercivesinde emekdasliq etdiler ve muharibe basa catdiqdan sonra BMT nin hemtesiscilerinden birine cevrildiler Sonradan Soyuq muharibe dovrunde 1947 1989 SSRI ve Boyuk Britaniya iki eks herbi siyasi dusergeye Varsava Muqavilesi Teskilati ve NATO ya daxil oldular 1991 ci ilde SSRI nin dagilmasindan sonra neheng rus is adamlari 1990 ci illerde London maliyye institutlari ile mohkem elaqeler yaratdilar Iki olke uzun muddet bir birine qarsi intensiv casusluq fealiyyeti ile mesgul olub 1930 cu illerden 1950 ci illere qeder SSRI Britaniya kesfiyyat ve tehlukesizlik xidmetlerinin en yuksek eselonlarina sizmagi bacarmisdir XIX esrden beri Ingiltere rus siyasi muhacirleri qacqinlar ve rusdilli olkelerden olan diger varli qacqinlar ucun meshur bir siginacaq halina geldi XXI esrin evvellerinde xususen 2006 ci ilde Aleksandr Litvinenkonun zeherlenmesinden sonra iki olke arasinda munasibetler pislesdi ve 2014 cu ilden Rusiya Ukrayna muharibesi 2018 ci ilde Sergey ve Yuli Skripalin zeherlenmesi sebebinden munasibetler getdikce daha da soyuqlasmaga O vaxtdan beri 28 olke diplomat kimi fealiyyet gosteren subheli rus casuslarini olkeden cixarib 2021 ci ilin iyun ayinda Qara denizde ingilis HMS Defender esminesi ve Rusiya Herbi Deniz Quvvelerinin istiraki ile insident bas verdi Rusiyanin 2022 ci ilde Ukraynaya herbi tecavuzunden sonra iki nuve dovleti arasinda munasibetler yeniden pislesdi Ingiltere Rusiya mediasina qarsi iqtisadi sanksiyalar tetbiq etdi rus oliqarxlarinin aktivlerini ele kecirdi vetendaslarini geri cagirdi ve Rusiya ile butun isguzar elaqeleri kesdi Rusiya Britaniyaya qarsi oz sanksiyalari ile cavab verib ve onu Sevastopol deniz bazasina Simal axini qaz kemerine ve Krim korpusune hucumlarda istirakda ittiham etdi Boyuk Britaniya Ukraynaya maliyye ve herbi yardim baximindan en boyuk donorlardan biri ve Avropada Ukraynaya herbi artilleriya sistemleri veren ilk olkedir Istinadlar span Anglo Russian Relations Arxiv sureti 25 oktyabr 2019 tarixinden Wayback Machine saytinda House of Commons Hansard Sergei Skripal Who is the former Russian intelligence officer BBC news 29 mart 2018 8 mart 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 27 fevral 2022 Russia says it could have been in interests of Britain to poison Sergei Skripal The Independent 2 aprel 2018 5 iyul 2020 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 noyabr 2018 The Kremlin has reacted angrily to the expulsion of Russian diplomats by Britain and its allies starting tit for tat expulsions David Cameron says real progress made with Vladimir Putin over Syria The Telegraph 10 may 2013 11 iyun 2023 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 3 dekabr 2023 Russian invasion of Ukraine UK government response GOV UK Government of the United Kingdom Istifade tarixi 6 mart 2022 Kerch Bridge Nord Stream the handiwork of top tier saboteurs 15 oktyabr 2022 29 oktyabr 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 oktyabr 2022 UK to gift multiple launch rocket systems to Ukraine 6 iyun 2022 11 iyun 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 oktyabr 2022 Where Military Aid to Ukraine Comes From Statistica 30 oktyabr 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 29 oktyabr 2022 Kateqoriyalar Rusiyanin siyasi tarixiBirlesmis Kralligin siyasi tarixi
