fbpx
Wikipedia

Başkənd (Gədəbəy)

Avqust 16, 2021

Başkənd — Azərbaycan Respublikasının Gədəbəy rayonunun inzibati-ərazi vahidində kənd. 1992-ci ilin 6-8 avqust tarixlərində milli ordumuzun keçirdiyi əməliyyat nəticəsində ərazinin nəzarəti Azərbaycana keçmiş və Qərb regionunda təhlüksizliyin təmin olunması üçün böyük nəticə əldə edilmişdi.

Başkənd
40°38′46″ şm. e. 45°30′56″ ş. u.
Ölkə  Azərbaycan
Rayon Gədəbəy rayonu
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub 1845
Sahəsi
  • 40 km²
Mərkəzin hündürlüyü 1.463 m
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi 127 (2009) nəfər
Rəsmi dili Azərbaycan dili

Tarixi

Tarixi adı Başkənd və əhalisi azərbaycanlı olan kəndin ərazisinə ermənilər ilk dəfə 1859-cu ildə Qarabağdan və Şəmşəddin rayonundan köçürülmüşdürlər. XX əsrin 90-cı illərin əvvəlinədək Azərbaycan ərazisisində anklav formada yerləşən və Ermənistanın xəritəsinə daxil edilən iri yaşayış məntəqəsidir. 7 noyabr 1995-ci ildə Ermənistanda qəbul edilmiş yeni inzibati-ərazi bölgüsünə görə Çəmbərək rayonuna aid kənddir. Ermənistan SSR AS RH-nin 25.1.1978-ci il fərmanı ilə kəndin adı dəyişdirilib Ardzvaşen (ermənicə: Qartalkənd) qoyulmuşdur. Ərazisi 61 km²-dir. Başkəndin ərazisi də daxil olduqda 1229 km² ərazisi olan Gədəbəy rayonunun ərazisi artaraq 1290 km² olur. Başkənd qəsəbəsi 1920-ci illərdə Sovet rəhbərliyi tərəfindən haqsız olaraq Ermənistana verilmiş və 1992-ci ilə qədər Azərbaycanın Gədəbəy rayonunun içərisinə doğru erməni anklavı kimi qalırdı. Ermənilər tarixi Başkənd adını unutdurmaq üçün qəsəbəyə “Arsvaşen”adını qoymuşdular. Ermənilərin Başkənd kəndinə gəlişi XIX əsrin ortalarında başlayıb. Onlar burada yerli bəylərin mal-qarasını otarırdılar. İlk erməni ailələri burada yerli bəyin icazəsi ilə 1858-ci ildə məskən saldılar, 1905-1906-cı illər, 1918-1920-ci illər hadisələri zamanı isə azərbaycanlıları sıxışdırıb kənddən çıxartdılar.

Qarabağ müharibəsi zamanı Ermənistan ordusu həmin ərazidən Azərbaycanın Gədəbəy rayonunun Şınıx bölgəsini və Tovuz rayonunun bəzi kəndlərini atəş altında saxlamaq üçün istifadə edirdi. 1992-ci ilin yayında Ermənistan ordusu Gədəbəy rayonuna Ermənistan tərəfdən hücuma keçdi. Məqsəd Başkəndin anklav vəziyyətindən çıxarılaraq Ermənistanla birləşdirilməsi idi. Qarabağ müharibəsi başlayandan sonra ermənilər Başkəndi güclü istehkama çevirmişdilər və oradan Gədəbəyin kəndlərinə daim təhlükə yaradır, dinc əhaliyə qarşı silahlı hücumlar edirdilər. Qanlı hadisələrdən biri 1991-ci il yanvarın 31-də törədildi, erməni yaraqlıları Başkənddən keçib Şınıx tərəfə gedən yolun Mutudərəyə yaxın hissəsində 6 azərbaycanlını qətlə yetirdilər. Bundan sonra Şınıxa gediş-gəliş daha da çətinləşdi. Ernənilərin hücumuna son qoymaq üçün Başkənd düşməndən azad edilməli, öz sahiblərinə qaytarılmalı idi. Başkənd ətrafında vəziyyət 1992-ci il avqustun əvvəlində gərginləşdi. Ermənistan hərbi birləşmələri avqustun 5-də Mutudərəni ələ keçirmək üçün hücuma keçdilər. Ermənilər bu istiqamətdə minə yaxın canlı qüvvə, 4 tank, 14 zirehli maşın və digər texnika yeritmişdilər. İlk zərbəni baş leytenant Məzahir Rüstəmovun dəstəsi öz üzərinə götürdü, axıra qədər vuruşdu, əsgərlər və komandirləri qəhrəmanlıqla həlak oldular, lakin düşmənin hücumunu ləngitdilər. Azərbaycan Ordusu əks hücum planını həyata keçirməyə başladı. Əməliyyata korpus komandiri general-mayor Dadaş Rzayev, polkovnink Cahangir Rüstəmov, polkovnik Rəfayıl Əsədov, polkovnik Hamlet Hüseynov rəhbərlik edirdilər. Düşmənin Mutudərə istiqamətində hücumunun qarşısı alındı və avqustun 8-də Başkənd üzərinə hücum başladı. Düşmənin ciddi müqavimətinə baxmayaraq axşama yaxın Başkənd azad edildi, düşmənin 200-dən çox canlı qüvvəsi, 4 topu, 3 tankı, 1 BMP və və digər texnikası məhv edildi. Başkəndi yenidən tutmaq üçün bir neçə cəhd edən erməni dəstələri itkilər verərək geri çəkilməli oldular.

Toponimikası

Başkən oyk. Gədəbəy r-nun eyniadlı i.ə.v-də kənd. Dağlıq ərazidədir.

Əhalisi

2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kənddə 127 nəfər əhali yaşayır.

İqtisadiyyatı

Əhalinin əsas məşğuliyyətini kənd təsərrüfatı-əkinçilik, maldarlıq və heyvandarlıq təşkil edir.

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. ↑ PDF versiyası. // Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri. Müəllifi: İ. M. Bayramov; Redaktorları: B. Ə. Budaqov, H. İ. Mirzəyev, S. A. Məmmədov. Bakı: "Elm" nəşriyyatı, 696 səh. ISBN 5-8066-1452-2
  2. Национальное Собрания Республики Армения: Закон республики Армения Административно-территориальное деление Республики Армения
  3. Gədəbəy Rayon İcra Hakimiyyəti: Rayon haqqında: Coğrafi mövqeyi
  4. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsi: Prezident kitabxanası: İnzibati-ərazi vahidləri
  5. . 2017-04-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-09-08.
  6. Azərbaycan Toponimlərinin Ensiklopedik Lüğəti. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu. Şərq-qərb Bakı-2007. səh.427
  7. Azərbaycan Respublikası Əhalisinin Siyahıyaalınması. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. Bakı-2010. Səh.629

Xarici keçidlər

Avqust 16, 2021
başkənd, gədəbəy, başkənd, azərbaycan, respublikasının, gədəbəy, rayonunun, inzibati, ərazi, vahidində, kənd, 1992, ilin, avqust, tarixlərində, milli, ordumuzun, keçirdiyi, əməliyyat, nəticəsində, ərazinin, nəzarəti, azərbaycana, keçmiş, qərb, regionunda, təhl. Baskend Azerbaycan Respublikasinin Gedebey rayonunun inzibati erazi vahidinde kend 1992 ci ilin 6 8 avqust tarixlerinde milli ordumuzun kecirdiyi emeliyyat neticesinde erazinin nezareti Azerbaycana kecmis ve Qerb regionunda tehluksizliyin temin olunmasi ucun boyuk netice elde edilmisdi Baskend40 38 46 sm e 45 30 56 s u Olke AzerbaycanRayon Gedebey rayonuTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 1845Sahesi 40 km Merkezin hundurluyu 1 463 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 127 2009 neferResmi dili Azerbaycan dili Mundericat 1 Tarixi 2 Toponimikasi 3 Ehalisi 4 Iqtisadiyyati 5 Hemcinin bax 6 Istinadlar 7 Xarici kecidlerTarixi RedakteTarixi adi Baskend ve ehalisi azerbaycanli olan kendin erazisine ermeniler ilk defe 1859 cu ilde Qarabagdan ve Semseddin rayonundan kocurulmusdurler 1 XX esrin 90 ci illerin evvelinedek Azerbaycan erazisisinde anklav formada yerlesen ve Ermenistanin xeritesine daxil edilen iri yasayis menteqesidir 7 noyabr 1995 ci ilde Ermenistanda qebul edilmis yeni inzibati erazi bolgusune gore Cemberek rayonuna aid kenddir 2 Ermenistan SSR AS RH nin 25 1 1978 ci il fermani ile kendin adi deyisdirilib Ardzvasen ermenice Qartalkend qoyulmusdur 1 Erazisi 61 km dir Baskendin erazisi de daxil olduqda 1229 3 km erazisi olan Gedebey rayonunun erazisi artaraq 1290 4 km olur Baskend qesebesi 1920 ci illerde Sovet rehberliyi terefinden haqsiz olaraq Ermenistana verilmis ve 1992 ci ile qeder Azerbaycanin Gedebey rayonunun icerisine dogru ermeni anklavi kimi qalirdi Ermeniler tarixi Baskend adini unutdurmaq ucun qesebeye Arsvasen adini qoymusdular Ermenilerin Baskend kendine gelisi XIX esrin ortalarinda baslayib Onlar burada yerli beylerin mal qarasini otarirdilar Ilk ermeni aileleri burada yerli beyin icazesi ile 1858 ci ilde mesken saldilar 1905 1906 ci iller 1918 1920 ci iller hadiseleri zamani ise azerbaycanlilari sixisdirib kendden cixartdilar Qarabag muharibesi zamani Ermenistan ordusu hemin eraziden Azerbaycanin Gedebey rayonunun Sinix bolgesini ve Tovuz rayonunun bezi kendlerini ates altinda saxlamaq ucun istifade edirdi 1992 ci ilin yayinda Ermenistan ordusu Gedebey rayonuna Ermenistan terefden hucuma kecdi Meqsed Baskendin anklav veziyyetinden cixarilaraq Ermenistanla birlesdirilmesi idi 5 Qarabag muharibesi baslayandan sonra ermeniler Baskendi guclu istehkama cevirmisdiler ve oradan Gedebeyin kendlerine daim tehluke yaradir dinc ehaliye qarsi silahli hucumlar edirdiler Qanli hadiselerden biri 1991 ci il yanvarin 31 de toredildi ermeni yaraqlilari Baskendden kecib Sinix terefe geden yolun Mutudereye yaxin hissesinde 6 azerbaycanlini qetle yetirdiler Bundan sonra Sinixa gedis gelis daha da cetinlesdi Ernenilerin hucumuna son qoymaq ucun Baskend dusmenden azad edilmeli oz sahiblerine qaytarilmali idi Baskend etrafinda veziyyet 1992 ci il avqustun evvelinde gerginlesdi Ermenistan herbi birlesmeleri avqustun 5 de Mutudereni ele kecirmek ucun hucuma kecdiler Ermeniler bu istiqametde mine yaxin canli quvve 4 tank 14 zirehli masin ve diger texnika yeritmisdiler Ilk zerbeni bas leytenant Mezahir Rustemovun destesi oz uzerine goturdu axira qeder vurusdu esgerler ve komandirleri qehremanliqla helak oldular lakin dusmenin hucumunu lengitdiler Azerbaycan Ordusu eks hucum planini heyata kecirmeye basladi Emeliyyata korpus komandiri general mayor Dadas Rzayev polkovnink Cahangir Rustemov polkovnik Refayil Esedov polkovnik Hamlet Huseynov rehberlik edirdiler Dusmenin Mutudere istiqametinde hucumunun qarsisi alindi ve avqustun 8 de Baskend uzerine hucum basladi Dusmenin ciddi muqavimetine baxmayaraq axsama yaxin Baskend azad edildi dusmenin 200 den cox canli quvvesi 4 topu 3 tanki 1 BMP ve ve diger texnikasi mehv edildi Baskendi yeniden tutmaq ucun bir nece cehd eden ermeni desteleri itkiler vererek geri cekilmeli oldular Toponimikasi RedakteBasken oyk Gedebey r nun eyniadli i e v de kend Dagliq erazidedir 6 Ehalisi Redakte2009 cu ilin siyahiyaalinmasina esasen kendde 127 nefer ehali yasayir 7 Iqtisadiyyati RedakteEhalinin esas mesguliyyetini kend teserrufati ekincilik maldarliq ve heyvandarliq teskil edir Hemcinin bax RedakteBaskend emeliyyatiIstinadlar RedakteBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir 1 2 PDF versiyasi Qerbi Azerbaycanin turk menseli toponimleri Muellifi I M Bayramov Redaktorlari B E Budaqov H I Mirzeyev S A Memmedov Baki Elm nesriyyati 696 seh ISBN 5 8066 1452 2 Nacionalnoe Sobraniya Respubliki Armeniya Zakon respubliki Armeniya Administrativno territorialnoe delenie Respubliki Armeniya Gedebey Rayon Icra Hakimiyyeti Rayon haqqinda Cografi movqeyi Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Isler Idaresi Prezident kitabxanasi Inzibati erazi vahidleri Baskendin ermeni quvvelerinden azad edilmesinin 17 ci ildonumu qeyd olunacaq 2017 04 22 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 09 08 Azerbaycan Toponimlerinin Ensiklopedik Lugeti Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi Nesimi adina Dilcilik Institutu Serq qerb Baki 2007 seh 427 Azerbaycan Respublikasi Ehalisinin Siyahiyaalinmasi Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Baki 2010 Seh 629Xarici kecidler RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Baskend Gedebey amp oldid 5747006, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.