fbpx
Wikipedia

Basmıllar

Basmıllar (Çincə: 拔悉蜜, Basimi, Baximi) köçeri bir Türk boyu VII- VIII yüzillərdə Cungariya hövzəsi (Monqolca: Зүүнгар Züüngar, Çincə: 準噶爾; Zhǔngáěr, Rusca: Джунгария Dzhungariya) (indiki Çin Xalq Respublikasının şimal-qərbində) deyilən bölgədə yaşamışdılar. Basmıllar Şərqi Türk xaqanlığı zamanında çox önəmli rol oynamışdılar, bir dövr xaqanlar bu boydan imiş.

Qədim bir Türk unvanı olan qutluγ (qutluğ), başqa unvanlarla birlikdə sıx-sıx işlənirdi, iduq kut (Basmıl boyunun xaqanın unvanı, sonra Turfannın Uyğur xaqanı), qut Tengri xatunı, Bilge qutı (Uyğur bəylərinə verilen unvan)

Bilgə xaqan Bengü daşı 1. yüzünde (Şərq üzü);

"İyirmi yaşımda, Basmıl Idıkut soyum (olan) bodun idi. Yüklü dəvə göndərmədi deyə ordu saldım. ..... boyun eydirtdim. Varlığını bəri gətirdim."

Arqular, Qazaxların Orta Jüz (Qazaxca: Орта жуз, Orta Jûz) dedikləri köçəri boylar birliyi olaraq bilinən, əski Basmıllardır.

Mahmud Qaşqarlı, Türk dilinin ən əski və dəyərli sözlüklərindən Divân-ı Lügati't-Türkdə;

"Rum ölkəsinə ən yaxın olan boy Beçənəkdir; sonra Qıpçaq, Oğuz, Yemək, Başgırt, Basmıl, Kay (Qayı), Yabaku, Tatar, Kırkız (Qırğız) gəlir. Qırğızlar Çin ölkəsinə yaxındırlar.". Ayrıca "Çomul boyunun özlərindən olduğu çöl xalqı ayrı bir dilə sahibdir, Türkcəni yaxşı bilirlər. Kay, Yabaku, Tatar, Basmıl boyları da belədir. Hər boyun ayrı bir ağzı (ləhcəsi) vardır; bununla bərabər Türk diliini də yaxşı danışırlar. Qırğız, qıpçaq, Oğuz, Tuxsılər, Yağma, Çiğil, Oğrak, Çaruk boylarının öztürkcə olaraq yalnız bir dilləri vardır. Yeməklərlə Başqırdların dilləri bunlara yaxındır. .... Dillərin ən yeğnisi Oğuzların, ən doğrusu da Tuxsi ilə Yağmaların dilidir." şəklində bildirmişdir. şəklində Türk boylarının yerlərini və dillərini tanıtmışdır.

İstinadlar

  1. "Drevnetyurkskij Slovar" (Old Turk Dictionary), Leningrad, 1969, p. 110.
  2. G. Doerfer. Türkische und Mongolische Elemente in Neupersischen. III. Wiesbaden, 1963-1975, S. 553.
  3. Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't – Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-16-0405-2, Cilt I, sayfa 28
  4. Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't – Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-16-0405-2, Cilt I, sayfa 30
  5. Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't – Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-16-0405-2, Cilt I, sayfa 30
  6. M.Zakiev, "Origin of Türks and Tatars", sayfa 69, 192, Moscow, "Insan", 2002, ISBN 5-85840-317-4  (rus.)

Mənbə

  • S.G.Klyashtorny, "Ancient Turk Rock Inscriptions in the Talas Ala-Too. A Sogdian Word in an Old Turk Inscription", Webfestschrift Marshak 2003,(Direk Web Yazısı)  (ing.)
  • Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't – Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-16-0405-2

basmıllar, çincə, 拔悉蜜, basimi, baximi, köçeri, türk, boyu, viii, yüzillərdə, cungariya, hövzəsi, monqolca, Зүүнгар, züüngar, çincə, 準噶爾, zhǔngáěr, rusca, Джунгария, dzhungariya, indiki, çin, xalq, respublikasının, şimal, qərbində, deyilən, bölgədə, yaşamışdıla. Basmillar Cince 拔悉蜜 Basimi Baximi koceri bir Turk boyu VII VIII yuzillerde Cungariya hovzesi Monqolca Zүүngar Zuungar Cince 準噶爾 Zhǔngaer Rusca Dzhungariya Dzhungariya indiki Cin Xalq Respublikasinin simal qerbinde deyilen bolgede yasamisdilar Basmillar Serqi Turk xaqanligi zamaninda cox onemli rol oynamisdilar bir dovr xaqanlar bu boydan imis Qedim bir Turk unvani olan qutlug qutlug basqa unvanlarla birlikde six six islenirdi iduq kut Basmil boyunun xaqanin unvani sonra Turfannin Uygur xaqani qut Tengri xatuni 1 Bilge quti Uygur beylerine verilen unvan 2 Bilge xaqan Bengu dasi 1 yuzunde Serq uzu Iyirmi yasimda Basmil Idikut soyum olan bodun idi Yuklu deve gondermedi deye ordu saldim boyun eydirtdim Varligini beri getirdim Arqular Qazaxlarin Orta Juz Qazaxca Orta zhuz Orta Juz dedikleri koceri boylar birliyi olaraq bilinen eski Basmillardir Mahmud Qasqarli Turk dilinin en eski ve deyerli sozluklerinden Divan i Lugati t Turkde Rum olkesine en yaxin olan boy Becenekdir sonra Qipcaq Oguz Yemek Basgirt Basmil Kay Qayi Yabaku Tatar Kirkiz Qirgiz gelir Qirgizlar Cin olkesine yaxindirlar 3 Ayrica Comul boyunun ozlerinden oldugu col xalqi ayri bir dile sahibdir Turkceni yaxsi bilirler Kay Yabaku Tatar Basmil boylari da beledir Her boyun ayri bir agzi lehcesi vardir bununla beraber Turk diliini de yaxsi danisirlar Qirgiz qipcaq Oguz Tuxsiler Yagma Cigil Ograk Caruk boylarinin ozturkce olaraq yalniz bir dilleri vardir Yemeklerle Basqirdlarin dilleri bunlara yaxindir Dillerin en yegnisi Oguzlarin en dogrusu da Tuxsi ile Yagmalarin dilidir 4 seklinde bildirmisdir 5 6 seklinde Turk boylarinin yerlerini ve dillerini tanitmisdir Istinadlar Redakte Drevnetyurkskij Slovar Old Turk Dictionary Leningrad 1969 p 110 G Doerfer Turkische und Mongolische Elemente in Neupersischen III Wiesbaden 1963 1975 S 553 Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Cilt I sayfa 28 Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Cilt I sayfa 30 Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Cilt I sayfa 30 M Zakiev Origin of Turks and Tatars sayfa 69 192 Moscow Insan 2002 ISBN 5 85840 317 4 rus Menbe RedakteS G Klyashtorny Ancient Turk Rock Inscriptions in the Talas Ala Too A Sogdian Word in an Old Turk Inscription Webfestschrift Marshak 2003 Direk Web Yazisi ing Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Etnos ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Basmillar amp oldid 5791813, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.