fbpx
Wikipedia

Babi Yar

September 14, 2021

Babi Yar (ukr. Бабин Яр, Babyn Yar; rus. Бабий Яр, Babiy Yar) - 1941-ci ildə Nasist Almaniyası tərəfindən Ukrayna Sovet Sosialist Respublikasına bağlı Kiyev şəhəri yaxınlığında etnik yəhudilərə qarşı gercəkləşdirilmiş qətliam. İki gün ərzində 33.771 etnik yəhudi nasistlər tərəfindən öldürülmüşdür.

Babi Yar
İkinci dünya müharibəsi
Kiyev yaxınlığından keçən Babi Yar çayı.
Hücum yeri Kiyev, Ukrayna SSR
Hücum hədəfi etnik yəhudilər və sovet əsgərləri
Vaxt 29-30 sentyabr, 1941
Həlak olanlar 33.771 yəhudi 2 gün ərzində öldürüldü və onlardan cəmi 29 nəfəri xilas olmağı bacardı. Hadisələrin gedişatında 100.000-150.000 nəfərə yaxın ukrayn, yəhudi, roman və sovet əsirləri sonrakı müddət ərzində həlak oldu.
Təşkilatçılar SS, Ordnungspolizei və Einsatzgruppen

Babi Yar qətliamının ən bilinən tərəflərindən biri 1941-ci ilin 29 və 30 sentyabr tarixlərində 33.771 nəfər etnik yəhudinin öldürülməsi faktıdır. Kiyev şəhərində və ətraf ərazilərdə yaşayan bütün etnik yəhudilərinin öldürülməsi ilə bağlı qərarı SS hərbiçisi Kurt Eberhard, Cənub Polis Təşkilatının rəhbəri Fredrix Yaklin və Einsatzgruppe C rəhbəri Otto Raşx tərəfindən verilmişdir. Qətliam Sonderkommando 4a birliyinin əsgərləri tərəfindən, yerli polisin dəstəyi ilə gercəkləşdirilmişdir.

Babi Yar Üçüncü Reyxin SSRİ ilə apardığı müharibə dövründə gercəkləşdirilmiş ən böyük qətliam kimi tarixə keçmişdir. Babi Yar eyni zamanda Holokost ərzində gercəkləşdirilmiş ən böyük qətliam hadisədidir. Qətliam öldürülən insanların sayına görə Polşanın işğalı zamanı öldürlən 42-43 min nəfər və 1941-ci ildə törədilmiş Odessa qətliamından (50 min) say baxımından geri qalsada, müharibə tarixində ən qısa vaxtda maksimal dərəcədə ən çox insanın öldürüldüyü cinayət kimi tarixə düşmüşdür.

Ərazidə gercəkləşdirilmiş digər qətliamların qurbanları arasında sovet müharibə əsirləri, kommunistləri, ukrayn millətçiləri və qaraçılar üstünlük təşkil edirdi. Ümumilikdə alman işğalı zamanı Babi Yarda 100.000-150.000 insanın öldürüldüyü təxmin edilməkdədir.

Tarixi arxaplan

Babi Yar sözünə ilk dəfə 1401-ci ilə aid mənbələrdə rast gəlinir. Yerli xalqların dilində qoca qadın ifadəsini verən baba sözü zamanla ərazinin adlandırılmasında da işlənilmişdir. Yar sözü türk mənşəyli bir sözdür və mənası dağ, çay deməkdir. Ərazi tarixən insanların çox məskunlaşdığı yer sayılmırdı. Babi Yarda yerləşmiş Şərqi pravoslav kilsəsinə və yerli yəhudi icmasına məxsus məzarlıqlar bölgədə əsas məkanlardandır. XX əsrdən etibarən Babi Yar və ətraf ərazilərin hərbi məqsədlər üçün istifadə olunmasına başlanılmışdır.

29-30 sentyabr 1941

 
Kiyevdə təşkil edilmiş hərbi tribunalda Babi Yar qətliamından xilas olmağı bacarmış yəhudi aktrisa Dina Proniçevanın ifadə verməsi. Tribunal zamanı qətliamı törədilməsində təqsirləndirilən Alman polisinin 15 əməkdaşı mühakimə olunurdu. (1946, 24 yanvar)

Tarix ədəbiyyatlarında Berlin-Roma-Tokio oxu kimi bilinən və əsasən almanlardan təşkil olunmuş orduların 1941-ci ilin 19 sentyabr tarixində Kiyev şəhərini işğal etdilər. NKVD-nin təşkil etdiyi əks həmlə zamanı almanların Cənub Ordu Qərargahı zərər görsə də işğalın qarşısını alınmasına mane olmadı. İki gün sonra, 26 sentyabr tarixində SS hərbiçisi Kurt Eberhard, Cənub Polis Təşkilatının rəhbəri Fredrix Yaklin ərazidə görüşdülər. Görüş zamanı almanlara qarşı törədilmiş hücumun səbəbkarı kimi Kiyev şəhərinin yəhudi icması göstərildi və cavab həmləsi kimi Kiyev yəhudilərinin tamamilə ilə yox edilməsi məqsədi qarşıya qoyuldu. Qətliamın gercəkləşdirilməsində Paul Blobelin komandiri olduğu Sonderkommando 4a və Otto Raşxın rəhbərlik etdiyi Einsatzgruppe C birliklərində xidmətlərindən istifadə olunmuşdur.

Paul Blobel və Otto Raşx Ukraynada bir çox hərbi cinayətlərin və qətliamların əsas təşkilatçılarından hesab olunurdu və Babi Yarda yaşayan yəhudi icmasının məhv edilməsi tapşırığı da bu iki şəxsə tapşırılmışdır. Prosesin rəhbərliyini SS generalı Kurt Eberhard öz üzərinə götürmüşdü və bu işdə əsas icraçı Paul Blobelin komandiri olduğu Sonderkommando 4a birliyi idi. Almanlar qətliamdan öncə ərazidə yaşayan yəhudilər üçün aşağıdakı kimi bir elan verdilər:

  Kiyev şəhəri və ətaf ərazilərdə yaşayan bütün yəhudilərin 29 sentyabr saat 8:00-da Melinkova və Dorojetzka küçələrinin kəsişməsində (Viskov məzarlığının yaxınlığı) toplaşmaqları tələb olunur. Gələnlərin özləri ilə birlikdə mühüm sənədlərini, isti paltar, pul və qiymətli əşyalarını gətirməkləri vacibdir. Elan olunan vaxtda göstərilən yerdə olmayan yəhudilər görüldükləri yerdə güllənəcəklər.  

1941-ci ilin 26 sentyabr tarixində verilmiş əmrin Kiyevdə və ətraf ərazilərdə yaşayan etnik yəhudilərə, ruslara və ukraynlılara şamil edildiyi göstərilmişdir. 1941-ci ilin 29 sentyabr tarixində SS və xüsusi təyinatlıların hücumu ilə Babi Yarda 33.771 nəfər etnik yəhudi öldürlüdü.

Einsatzkommando zabiti tərəfindən tərtib olunmuş raportda deyilir:

  .Toplaşmaq barədə əmrin verilməsindən sonra, 5-6 min nəfər yəhudinin gələcəyi təxmin edilirdi. Son dərəcə yüksək şəkildə təşkil edilmiş toplama nəticəsində, 30 min nəfər yəhudinin toplanması mümkün olmuşdur.  

Hadisənin axşamı almanlar hücumu nisbətən zəiflədərək öldürülən insanları dəfn etməyə başladılar. Einsatzgruppe's Əməliyyat Raportlarının məlumatına görə 1941-ci ilin 29 və 30 sentyabr tarixləri ərzində Kiyev və ətraf ərazilərdən toplanmış 33.771 nəfər yəhudi mexaniki silahla öldürülmüşdü. Qurbanlara məxsus geyimlər, pullar və qiymətli əşyalara yerli alman əsilli insanlar sahibləndilər və bir qismi də dövlətin hesabına köçürüldü. Ağır yaralanmış bir necə qurban isə diri-diri dəfn edildi.

Xilas olanlar

 
Babi Yar qətliamının 70 illiyi münasibəti ilə Ukraynada çap edilmiş poçt markası.

Babi Yar qətliamından xilas olanların 29 nəfər olduğu təxmin edilir. 2006-cı ildə Yad Vaşem adlı holokost qurbanlarının irsini öyrənən təşkilat Babi Yarda öldürülən yəhudilərin adlarını müəyyənləşdirilməsi istiqamətində geniş bir lahiyəyə start verdi. Bütün cəhdlərə baxmayaraq öldürülənlərin, sadəcə 10% nin adlarını müəyyənləşdirmək mümkün oldu. Babi Yarda öldürürlən 3.000 nəfərin adı ilə yanaşı ümumi Holokost zamanı Kiyev və ətraf ərazilərdə öldürülmüş daha 7.000 nəfərin şəxsiyyəti müəyyənləşdirilmişdir. Qətliamdan sağ çıxan şəxslərdən biri də, müharibədən sonra Kiyev Hərbi Tribunalında şahid kimi ifadə vermiş yəhudi əsilli aktrisa Dina Proniçeva olmuşdur. Proniçevanın sağ qalmaq uğrunda apardığı mübarizə sonralar tanınmış rus yazıçısı Anatoli Kuznetsovun Babi Yarla bağlı yazmış olduğu əsərin də əsas sujet xəttini təşkil edir. Aktrisa onu ölü zənn etməkləri üçün özünü cəsədlərin üzərinə ataraq nasistlərin gözündən yayınmağı bacarmışdır.

Xatırlanma

SSRİ-nin apardığı siyasət Babi Yar və oxşar qətliamların il dönümlərinin qeyd edilməsinə çətinliklər yaradırdı. Sovet rejiminin dağılmasının ardından Ukraynın bir necə bölgəsində Babi Yar qurbanlarının xatirələrinin anılması üçün abidələr uçaldılmağa başlandı. Qətliam eyni zamanda ədəbiyyat da öz təsirini göstərmişdir. 2006-cı ildə qətliamın 65-ci il dönümü xarici dövlət başçılarının iştirakı ilə baş tutdu. Narıncı inqilabın ardından hakimiyyətə gələn Viktor Yuşşenko, İsrail prezidenti Moşe Katsavın iştirak etdiyi görüşdə faciə qurbanlarının xatirəsi anıldı.

İstinadlar

  1. Karel C. Berkhoff (May 28, 2008). "Babi Yar Massacre" (Google book preview). Ibidem. səh. 303. ISBN 0253001595. İstifadə tarixi: February 23, 2013.
  2. Wolfram Wette (2006). The Wehrmacht: History, Myth, Reality. Harvard University Press. səh. 112.
  3. Wendy Lower, (PDF). Archived from the original on 2009-03-05. İstifadə tarixi: 2014-04-24. Journal of Religion & Society, Volume 9 (2007). The Kripke Center, Towson University. I.S.S.N 1522–5658. Retrieved from Internet Archive, May 24, 2013.
  4. Browning, Christopher R. (1992–1998). "Arrival in Poland" (PDF file, direct download 7.91 MB complete). Ordinary Men: Reserve Police Battalion 101 and the Final Solution in Poland. Penguin Books. 135–142. İstifadə tarixi: May 24, 2013. Also: PDF cache archived by WebCite.
  5. A Museum for Babi Yar, The Jerusalem Post (23 October 2011)
  6. Magocsi, Paul Robert (1996). A History of Ukraine. University of Toronto Press. səh. 633. ISBN 978-0-8020-7820-9.
  7. Anatoliy Kudrytsky, editor-in-chiev, "Vulytsi Kyeva" (The Streets of Kiev), Ukrainska Entsyklopediya , ISBN 5-88500-070-0
  8. "Remembering the Kyiv Inferno, 1941". Kyiv Post. September 25, 2016`. (#accessdate_missing_url)
  9. Megargee, Geoffrey P. (2006). War of Annihilation: Combat and Genocide on the Eastern Front. Rowman&Littlefield. səh. 95. ISBN 978-0-7425-4481-9.
    Murray, Williamson; Millett, Allan R. (2001). A War to be won: Fighting the Second World War. Harvard University Press. səh. 141. ISBN 0-674-00680-1.
  10. 1941: Mass Murder The Holocaust Chronicle. p. 270
  11. Berenbaum, Michael. The World Must Know, United States Holocaust Memorial Museum, this edition 2006, pp. 97–98.
  12. United States Holocaust Memorial Museum, "Kiev and Babi Yar," Holocaust Encyclopedia.
  13. A Community of Violence: The SiPo/SD and Its Role in the Nazi Terror System in Generalbezirk Kiew by Alexander V. Prusin. Holocaust Genocide Studies, Spring 2007; 21: 1 – 30.
  14. Staff. The Holocaust Chronicle: Massacre at Babi Yar, The Holocaust Chronicle web site, Access 17 December 2007
  15. Victoria Khiterer (2004). "Babi Yar: The tragedy of Kiev's Jews" (PDF). Brandeis Graduate Journal. 2: 1–16. 2007-11-28 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2008-01-20.
  16. Nuremberg Military Tribunal, Einsatzgruppen trial, Judgment, at page 430.
  17. Lawrence, Bill (1972). Six Presidents, Too Many Wars. New York: Saturday Review Press. səh. 93.
  18. Amiram Barkat and Haaretz Correspondent (September 2006). "Yad Vashem tries to name Babi Yar victims, but only 10% identified". Haaretz. İstifadə tarixi: 2010-08-03.
  19. "A Survivor of the Babi Yar Massacre," Heritage: Civilization and the Jews (PBS). Gilbert (1985): 204–205.
  20. Postwar: A History of Europe Since 1945 by Tony Judt, Penguin Books, Reprint edition (September 5, 2006),ISBN 0143037757 (page 182)

September 14, 2021
babi, Бабин, Яр, babyn, Бабий, Яр, babiy, 1941, ildə, nasist, almaniyası, tərəfindən, ukrayna, sovet, sosialist, respublikasına, bağlı, kiyev, şəhəri, yaxınlığında, etnik, yəhudilərə, qarşı, gercəkləşdirilmiş, qətliam, gün, ərzində, etnik, yəhudi, nasistlər, t. Babi Yar ukr Babin Yar Babyn Yar rus Babij Yar Babiy Yar 1941 ci ilde Nasist Almaniyasi terefinden Ukrayna Sovet Sosialist Respublikasina bagli Kiyev seheri yaxinliginda etnik yehudilere qarsi gerceklesdirilmis qetliam Iki gun erzinde 33 771 etnik yehudi nasistler terefinden oldurulmusdur Babi YarIkinci dunya muharibesiKiyev yaxinligindan kecen Babi Yar cayi Hucum yeri Kiyev Ukrayna SSRHucum hedefi etnik yehudiler ve sovet esgerleriVaxt 29 30 sentyabr 1941Helak olanlar 33 771 yehudi 2 gun erzinde olduruldu ve onlardan cemi 29 neferi xilas olmagi bacardi Hadiselerin gedisatinda 100 000 150 000 nefere yaxin ukrayn yehudi roman ve sovet esirleri sonraki muddet erzinde helak oldu Teskilatcilar SS Ordnungspolizei ve EinsatzgruppenBabi Yar qetliaminin en bilinen tereflerinden biri 1941 ci ilin 29 ve 30 sentyabr tarixlerinde 33 771 nefer etnik yehudinin oldurulmesi faktidir Kiyev seherinde ve etraf erazilerde yasayan butun etnik yehudilerinin oldurulmesi ile bagli qerari SS herbicisi Kurt Eberhard Cenub Polis Teskilatinin rehberi Fredrix Yaklin ve Einsatzgruppe C rehberi Otto Rasx terefinden verilmisdir Qetliam Sonderkommando 4a birliyinin esgerleri terefinden yerli polisin desteyi ile gerceklesdirilmisdir 1 Babi Yar Ucuncu Reyxin SSRI ile apardigi muharibe dovrunde gerceklesdirilmis en boyuk qetliam kimi tarixe kecmisdir 2 Babi Yar eyni zamanda Holokost erzinde gerceklesdirilmis en boyuk qetliam hadisedidir 3 Qetliam oldurulen insanlarin sayina gore Polsanin isgali zamani oldurlen 42 43 min nefer ve 1941 ci ilde toredilmis Odessa qetliamindan 50 min say baximindan geri qalsada muharibe tarixinde en qisa vaxtda maksimal derecede en cox insanin oldurulduyu cinayet kimi tarixe dusmusdur 4 Erazide gerceklesdirilmis diger qetliamlarin qurbanlari arasinda sovet muharibe esirleri kommunistleri ukrayn milletcileri ve qaracilar ustunluk teskil edirdi 5 Umumilikde alman isgali zamani Babi Yarda 100 000 150 000 insanin oldurulduyu texmin edilmekdedir 6 Mundericat 1 Tarixi arxaplan 2 29 30 sentyabr 1941 3 Xilas olanlar 4 Xatirlanma 5 IstinadlarTarixi arxaplan RedakteBabi Yar sozune ilk defe 1401 ci ile aid menbelerde rast gelinir Yerli xalqlarin dilinde qoca qadin ifadesini veren baba sozu zamanla erazinin adlandirilmasinda da islenilmisdir 7 Yar sozu turk menseyli bir sozdur ve menasi dag cay demekdir Erazi tarixen insanlarin cox meskunlasdigi yer sayilmirdi Babi Yarda yerlesmis Serqi pravoslav kilsesine ve yerli yehudi icmasina mexsus mezarliqlar bolgede esas mekanlardandir XX esrden etibaren Babi Yar ve etraf erazilerin herbi meqsedler ucun istifade olunmasina baslanilmisdir 29 30 sentyabr 1941 Redakte Paul Blobel Nurnberq prosesi zamani 1948 1 mart Kiyevde teskil edilmis herbi tribunalda Babi Yar qetliamindan xilas olmagi bacarmis yehudi aktrisa Dina Pronicevanin ifade vermesi Tribunal zamani qetliami toredilmesinde teqsirlendirilen Alman polisinin 15 emekdasi muhakime olunurdu 1946 24 yanvar Tarix edebiyyatlarinda Berlin Roma Tokio oxu kimi bilinen ve esasen almanlardan teskil olunmus ordularin 1941 ci ilin 19 sentyabr tarixinde Kiyev seherini isgal etdiler NKVD nin teskil etdiyi eks hemle zamani almanlarin Cenub Ordu Qerargahi zerer gorse de isgalin qarsisini alinmasina mane olmadi 8 Iki gun sonra 26 sentyabr tarixinde SS herbicisi Kurt Eberhard Cenub Polis Teskilatinin rehberi Fredrix Yaklin erazide gorusduler Gorus zamani almanlara qarsi toredilmis hucumun sebebkari kimi Kiyev seherinin yehudi icmasi gosterildi ve cavab hemlesi kimi Kiyev yehudilerinin tamamile ile yox edilmesi meqsedi qarsiya qoyuldu 9 Qetliamin gerceklesdirilmesinde Paul Blobelin komandiri oldugu Sonderkommando 4a ve Otto Rasxin rehberlik etdiyi Einsatzgruppe C birliklerinde xidmetlerinden istifade olunmusdur Paul Blobel ve Otto Rasx Ukraynada bir cox herbi cinayetlerin ve qetliamlarin esas teskilatcilarindan hesab olunurdu ve Babi Yarda yasayan yehudi icmasinin mehv edilmesi tapsirigi da bu iki sexse tapsirilmisdir Prosesin rehberliyini SS generali Kurt Eberhard oz uzerine goturmusdu ve bu isde esas icraci Paul Blobelin komandiri oldugu Sonderkommando 4a birliyi idi 10 Almanlar qetliamdan once erazide yasayan yehudiler ucun asagidaki kimi bir elan verdiler Kiyev seheri ve etaf erazilerde yasayan butun yehudilerin 29 sentyabr saat 8 00 da Melinkova ve Dorojetzka kucelerinin kesismesinde Viskov mezarliginin yaxinligi toplasmaqlari teleb olunur Gelenlerin ozleri ile birlikde muhum senedlerini isti paltar pul ve qiymetli esyalarini getirmekleri vacibdir Elan olunan vaxtda gosterilen yerde olmayan yehudiler goruldukleri yerde gullenecekler 1941 ci ilin 26 sentyabr tarixinde verilmis emrin Kiyevde ve etraf erazilerde yasayan etnik yehudilere ruslara ve ukraynlilara samil edildiyi gosterilmisdir 11 1941 ci ilin 29 sentyabr tarixinde SS ve xususi teyinatlilarin hucumu ile Babi Yarda 33 771 nefer etnik yehudi oldurludu 12 13 14 15 Einsatzkommando zabiti terefinden tertib olunmus raportda deyilir Toplasmaq barede emrin verilmesinden sonra 5 6 min nefer yehudinin geleceyi texmin edilirdi Son derece yuksek sekilde teskil edilmis toplama neticesinde 30 min nefer yehudinin toplanmasi mumkun olmusdur Hadisenin axsami almanlar hucumu nisbeten zeiflederek oldurulen insanlari defn etmeye basladilar Einsatzgruppe s Emeliyyat Raportlarinin melumatina gore 1941 ci ilin 29 ve 30 sentyabr tarixleri erzinde Kiyev ve etraf erazilerden toplanmis 33 771 nefer yehudi mexaniki silahla oldurulmusdu Qurbanlara mexsus geyimler pullar ve qiymetli esyalara yerli alman esilli insanlar sahiblendiler ve bir qismi de dovletin hesabina kocuruldu 16 Agir yaralanmis bir nece qurban ise diri diri defn edildi 17 Xilas olanlar Redakte Babi Yar qetliaminin 70 illiyi munasibeti ile Ukraynada cap edilmis poct markasi Babi Yar qetliamindan xilas olanlarin 29 nefer oldugu texmin edilir 2006 ci ilde Yad Vasem adli holokost qurbanlarinin irsini oyrenen teskilat Babi Yarda oldurulen yehudilerin adlarini mueyyenlesdirilmesi istiqametinde genis bir lahiyeye start verdi Butun cehdlere baxmayaraq oldurulenlerin sadece 10 nin adlarini mueyyenlesdirmek mumkun oldu Babi Yarda oldururlen 3 000 neferin adi ile yanasi umumi Holokost zamani Kiyev ve etraf erazilerde oldurulmus daha 7 000 neferin sexsiyyeti mueyyenlesdirilmisdir 18 Qetliamdan sag cixan sexslerden biri de muharibeden sonra Kiyev Herbi Tribunalinda sahid kimi ifade vermis yehudi esilli aktrisa Dina Proniceva olmusdur Pronicevanin sag qalmaq ugrunda apardigi mubarize sonralar taninmis rus yazicisi Anatoli Kuznetsovun Babi Yarla bagli yazmis oldugu eserin de esas sujet xettini teskil edir 19 Aktrisa onu olu zenn etmekleri ucun ozunu cesedlerin uzerine ataraq nasistlerin gozunden yayinmagi bacarmisdir Xatirlanma RedakteSSRI nin apardigi siyaset Babi Yar ve oxsar qetliamlarin il donumlerinin qeyd edilmesine cetinlikler yaradirdi 20 Sovet rejiminin dagilmasinin ardindan Ukraynin bir nece bolgesinde Babi Yar qurbanlarinin xatirelerinin anilmasi ucun abideler ucaldilmaga baslandi Qetliam eyni zamanda edebiyyat da oz tesirini gostermisdir 2006 ci ilde qetliamin 65 ci il donumu xarici dovlet bascilarinin istiraki ile bas tutdu Narinci inqilabin ardindan hakimiyyete gelen Viktor Yussenko Israil prezidenti Mose Katsavin istirak etdiyi gorusde facie qurbanlarinin xatiresi anildi Istinadlar Redakte Karel C Berkhoff May 28 2008 Babi Yar Massacre Google book preview Ibidem seh 303 ISBN 0253001595 Istifade tarixi February 23 2013 Wolfram Wette 2006 The Wehrmacht History Myth Reality Harvard University Press seh 112 Wendy Lower From Berlin to Babi Yar The Nazi War Against the Jews 1941 1944 PDF Archived from the original on 2009 03 05 Istifade tarixi 2014 04 24 Journal of Religion amp Society Volume 9 2007 The Kripke Center Towson University I S S N 1522 5658 Retrieved from Internet Archive May 24 2013 Browning Christopher R 1992 1998 Arrival in Poland PDF file direct download 7 91 MB complete Ordinary Men Reserve Police Battalion 101 and the Final Solution in Poland Penguin Books 135 142 Istifade tarixi May 24 2013 Also PDF cache archived by WebCite A Museum for Babi Yar The Jerusalem Post 23 October 2011 Magocsi Paul Robert 1996 A History of Ukraine University of Toronto Press seh 633 ISBN 978 0 8020 7820 9 Anatoliy Kudrytsky editor in chiev Vulytsi Kyeva The Streets of Kiev Ukrainska Entsyklopediya ISBN 5 88500 070 0 Remembering the Kyiv Inferno 1941 Kyiv Post September 25 2016 accessdate missing url Megargee Geoffrey P 2006 War of Annihilation Combat and Genocide on the Eastern Front Rowman amp Littlefield seh 95 ISBN 978 0 7425 4481 9 Murray Williamson Millett Allan R 2001 A War to be won Fighting the Second World War Harvard University Press seh 141 ISBN 0 674 00680 1 1941 Mass Murder The Holocaust Chronicle p 270 Berenbaum Michael The World Must Know United States Holocaust Memorial Museum this edition 2006 pp 97 98 United States Holocaust Memorial Museum Kiev and Babi Yar Holocaust Encyclopedia A Community of Violence The SiPo SD and Its Role in the Nazi Terror System in Generalbezirk Kiew by Alexander V Prusin Holocaust Genocide Studies Spring 2007 21 1 30 Staff The Holocaust Chronicle Massacre at Babi Yar The Holocaust Chronicle web site Access 17 December 2007 Victoria Khiterer 2004 Babi Yar The tragedy of Kiev s Jews PDF Brandeis Graduate Journal 2 1 16 2007 11 28 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2008 01 20 Nuremberg Military Tribunal Einsatzgruppen trial Judgment at page 430 Lawrence Bill 1972 Six Presidents Too Many Wars New York Saturday Review Press seh 93 Amiram Barkat and Haaretz Correspondent September 2006 Yad Vashem tries to name Babi Yar victims but only 10 identified Haaretz Istifade tarixi 2010 08 03 A Survivor of the Babi Yar Massacre Heritage Civilization and the Jews PBS Gilbert 1985 204 205 Postwar A History of Europe Since 1945 by Tony Judt Penguin Books Reprint edition September 5 2006 ISBN 0143037757 page 182 Menbe https az wikipedia org w index php title Babi Yar amp oldid 5534734, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.