Vikipediya azad ensiklopediya Bu səhifədə iş davam etməkdədir Müdaxilə etməyə tələsməyin əgər kömək etmək istəyirsinizsə

Vikipediya azad ensiklopediya Bu sehifede is davam etmekdedir Mudaxile etmeye telesmeyin Eger komek etmek isteyirsinizse ya da sehife yarimciq qalibsa sehifeni yaradan istifadeci ile elaqe qura bilersiniz Sehifenin tarixcesinde sehife uzerinde islemis istifadecilerin adlarini gore bilersiniz Redaktelerinizi menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Bu meqale sonuncu defe 47 saat evvel 가웨인 muzakire tohfeler terefinden redakte olunub Yenile Azerbaycan dovletciliyi ve ya Azerbaycan dovletcilik eneneleri azerbaycanlilarin ve Azerbaycan kimliyini qebul eden diger xalqlarin dovletciliyi Tarixi medeni arxa plan span Azerbaycanlilarin etnik qrup ve millet kimi formalasmasi span Qarabag xani Penaheli xan XI XIII esrlerde Selcuqlar ve Elxaniler dovrunde oguz tayfalarinin Serqi Zaqafqaziya ve Iran Azerbaycanina gelisi ile Azerbaycan xalqi formalasmaga baslamis ve bu proses XV esrin sonlarina qeder davam etmisdir XVIII esrde Efsar dovletinin parcalanmasindan sonra Azerbaycan xanliqlari dovru yarimesrlik Azerbaycan musteqilliyi dovru Efsar Zend ve Qacarlardan asililigin olmamasi ve ya qismi asililigin olmasi olmusdur Bu xanliqlari idare edenler turk menseli sulaleler idi Tiflisde yasayan muselman ziyalilari arasinda 1879 cu ilden baslayaraq Azerbaycan dili dil adi yayilmis onlar bu dilde danisanlari azerbaycanli adlandirmisdir Azerbaycanli adinin tetbiqinde birinci sebeb istifade edilen muselman kimliyinin duzgun hesab edilmemesi idi Ikinci sebeb ise ziyalilarin fikrine gore azerbaycanlilarin Volqa ve Krim tatarlarindan ve Osmanli turklerinden ferqli bir medeniyyet adet enene ve dile malik olmasi idi Diger xalqlarin dovletciliyinde istirak span Molla Semseddin Ehmed Qarabagi Seyyid Logman Urmevi ve Alimin emrindeki neqqas ve xettatlar meclisi Azerbaycanli turkmenler hem Iran fars dili ve medeniyyetinde hem de dil ve mense baximindan bagli olduqlari Osmanli turk medeniyyetinde dominant olduqlari ucun iki medeniyyet arasinda elci rolunu oynamis xususile Osmanli ali saray medeniyyetinin yaranmasina rehberlik etmisdir Osmanli veziri Candarli Eli Pasa klassik Islam qanunlarini saray yasayis edebini burokratiya usullarini qulam sistemini maliyye metodlarini azerbaycanli iranli burokratlarinin komeyi ile tetbiq ederek Osmanlinin dovlet idaresinde ve saray heyatinda islahatlar heyata kecirmisdi Osmanli hokmdarlari Orta Asiya ve Azerbaycanda turk ve fars dillerini bilen munsi sair ve alimleri oz paytaxtina cekmek ucun fedakarliga hazir idi Sefevi sahi I Ismayil dovrunde h i 1501 1524 ise olkeden qacan Agqoyunlu burokratlari Osmanli dovletine siginmisdi Osmanlinin Sefeviler imperiyasindaki zeferleri neticesinde turk ve azerbaycanli sexsi heyet Osmanlinin herbi elitasina daxil olmusdur Erken mubarize tarixi span Rusiya imperiyasinda milli medeni muxtariyyet telebi span Dovletcilik tarixi span AXC ve Araz Turk Cumhuriyyeti span 1918 ci il mayin 28 de Mehemmed Emin Resulzadenin de daxil oldugu bir qrup azerbaycanli ziyali Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin yarandigini elan ederek Rusiyanin bir esr davam eden mustemlekeciliyine son qoymusdur Bununla da Azerbaycanin hem dovlet hem de millet kimi baslangici qoyulmusdur azerbaycanlilarin XV esrin sonlarinda etnik qrup olaraq formalasmasi ile qarisdirilmamalidir Musteqil dovletin muhum atributlarindan biri olan dovlet dili meselesi yenice yaranmis Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Hokumetinin diqqet merkezinde idi Cumhuriyyet Hokumeti 1918 ci il 27 iyun tarixli qerari ile o zaman turk dili adlanan Azerbaycan dilini dovlet dili elan etdi Hemin qerar Gulustan ve Turkmencay muqavileleri ile Azerbaycanin ikiye bolunmesinden sonra ana dilinin dovlet dili kimi isledilmesine aid ilk seneddir Qeyd edilmelidir ki dovlet dili haqqinda qerar Hokumetin Genceye kocdukden sonra qebul etdiyi ilk qerarlardan biridir Azerbaycan SSR ve Naxcivan MSSR span Azerbaycan Respublikasi ve Naxcivan MR span Diger dovletlerin dovletciliyine tesir span Tarixsunasliq iddialari span Istinadlar span Istoriya Vostoka V 6 t T 2 Vostok v srednie veka 14 mart 2013 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 14 dekabr 2015 Orijinal metn rus Govorya o vozniknovenii azerbajdzhanskoj kultury imenno v XIV XV vv sleduet imet v vidu prezhde vsego literaturu i drugie chasti kultury organicheski svyazannye s yazykom Chto kasaetsya materialnoj kultury to ona ostavalas tradicionnoj i posle tyurkizacii mestnogo naseleniya Vprochem nalichie moshnogo plasta irancev prinyavshih uchastie v formirovanii azerbajdzhanskogo etnosa nalozhilo svoj otpechatok prezhde vsego na leksiku azerbajdzhanskogo yazyka v kotorom ogromnoe chislo iranskih i arabskih slov Poslednie voshli i v azerbajdzhanskij i v tureckij yazyk glavnym obrazom cherez iranskoe posredstvo Stav samostoyatelnoj azerbajdzhanskaya kultura sohranila tesnye svyazi s iranskoj i arabskoj Oni skreplyalis i obshej religiej i obshimi kulturno istoricheskimi tradiciyami Field Listing Ethnic groups Arxivlesdirilib 2019 01 06 at the Wayback Machine angl The World Factbook CRU Provereno 23 maya 2012 Swietochowski Tadeusz 2004 Azerbaijani khanates and the conquest by Russia Russian Azerbaijan 1905 1920 The Shaping of National Identity in a Muslim Community Cambridge UK Cambridge University Press ISBN 0521522455 Thus began a half century long period of Azerbaijani independence albeit in a condition of deep political fragmentation and internal warfare Tadeusz Swietochowski Russia and Azerbaijan A Borderland in Transition New York Columbia University Press 1995 page 27 28 Mostashari 2006 seh 13 SHIONOZAKI Shinya 2015 The Transition from Tatar to Azerbaijani Bulletin of the Society for Near Eastern Studies in Japan 57 41 62 10 5356 jorient 57 2 41 page 41 Tahirli Abid Ziya tesnesi yaxud 2013 den 1879 a bir nezer Ziya qezetinde mekteb ve maarif meseleleri Edebiyyat qezeti 31 yanvar 2014 23 dekabr 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 dekabr 2024 Cagman F 1973 Sehname i Selim Han ve Minyaturleri Sanat Tarihi Yilligi 5 411 442 Inalcik 2011 seh 43 45 Inalcik 2011 seh 121 Inalcik 2011 seh 346 Inalcik 2011 seh 414 Feldman 2024 seh 49 Istoriya Vostoka V 6 t T 2 Vostok v srednie veka 14 mart 2013 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 14 dekabr 2015 Orijinal metn rus Govorya o vozniknovenii azerbajdzhanskoj kultury imenno v XIV XV vv sleduet imet v vidu prezhde vsego literaturu i drugie chasti kultury organicheski svyazannye s yazykom Chto kasaetsya materialnoj kultury to ona ostavalas tradicionnoj i posle tyurkizacii mestnogo naseleniya Vprochem nalichie moshnogo plasta irancev prinyavshih uchastie v formirovanii azerbajdzhanskogo etnosa nalozhilo svoj otpechatok prezhde vsego na leksiku azerbajdzhanskogo yazyka v kotorom ogromnoe chislo iranskih i arabskih slov Poslednie voshli i v azerbajdzhanskij i v tureckij yazyk glavnym obrazom cherez iranskoe posredstvo Stav samostoyatelnoj azerbajdzhanskaya kultura sohranila tesnye svyazi s iranskoj i arabskoj Oni skreplyalis i obshej religiej i obshimi kulturno istoricheskimi tradiciyami Field Listing Ethnic groups Arxivlesdirilib 2019 01 06 at the Wayback Machine angl The World Factbook CRU Provereno 23 maya 2012 Ahmadoghlu 2020 seh 549 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi PDF Lider nesriyyat 2004 440 13 oktyabr 2020 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 19 fevral 2017 Edebiyyat span Halil Inalcik 2011 Has Bagcede ʿAys u Tarab Nedimler Sairler Mutribler Istanbul Turkiye Is Bankasi Kultur Yayinlari Feldman Walter Music of the Ottoman Court Brill 2024 seh 554 Mostashari Firouzeh On the religious frontier Tsarist Russia and Islam in the Caucasus New York 2006 Ahmadoghlu Ramin Secular nationalist revolution and the construction of the Azerbaijani identity nation and state Nations and Nationalism 27 2020 548 565 doi 10 1111 nana 12682 Kateqoriya Azerbaycan tarixiGizli kateqoriyalar ISBN sehrli kecidlerinin istifade olundugu sehifelerIs davam eden sehifeler