fbpx
Wikipedia

Azərbaycan Dövlət Kitab Palatası

Avqust 05, 2021

Azərbaycan Dövlət kitab palatası – Azərbaycan dövlət biblioqrafiyasının mərkəzi. 1925-2002-ci illərdə fəaliyyət göstərmişdir.

Yaranma tarixi

Dövlət Kitab Palatasının yaradılması ideyası 1924-cü ildə meydana gəlmişdir. Həmin ildə RSFSR, Ukrayna və Belorusiya kitab palataları ilə birgə Azərbycan Xalq Maarif Komissarları nümayəndəsinin də (M.İ.Səlimov) iştirak etdiyi müşavirədə keçmiş müttəfiq respublikalarda kitab palatalarının yaradılması, məcburi nüsxələrin alınması, paylanması, salnamələrin buraxılması, kitab statistikasının vahid forması haqqqında məsələlər müzakirə olunmuşdu. Bu da Azərbaycanda kitab palatasının yaradılması işini xeyli sürətləndirmişdi. Azərbaycan Respublikası Xalq Maarif Komissarları kollegiyasının 1924-cü il sentyabr tarixli iclasında Xalq Maarif Komissarı Mustafa Quliyevin təklifi ilə Respublika Dövlət Kitab Palatasının yaradılması haqqında məsələ müzakirə edildi və belə bir idarənin respublika üçün vacibliyi qeyd olundu. Ali Siyasi Maarif idarəsinə tapşırıldı ki, bu barədə dekretin layihəsini hazırlayıb Azərbaycan Respublikası XKC-nə təqdim etsin. Layihə hazırlanaraq 1925-ci ilin yanvarında Azərbaycan hökumətinə təqdim edildi. XKS qərarın layihəsinə bir sıra düzəlişlər edərək 1925-ci il fevralın 5-də Q.Musabəyovun imzası ilə "Azərbaycan SSR Xalq Maarif Komissarlığı yanında dövlət kitab palatasının təşkili və mətbuat əsərlərindən nüsxələrin təqdim edilməsi haqqında" qərar qəbul etdi .

Azərbaycanda dövlət biblioqrafiyası işinin təşkilini tənzim etmək və Azərbaycan qəza (nahiyə) mədəniyyət mərkəzlərini və keçmiş SSRİ ərazisindəki dövlət kitabxanalarını mütləq mətbuat nüsxələri ilə təmin etmək məqsədi ilə verilən qərarda deyilir:

1. Xalq Maarif Komissarlığı yanında Dövlət Kitab Palatası təşkil edilsin (Ali Siyasi Maaarif idarəsi).

2. Azərbaycan SSR ərazisində yerləşən poliqrafiya müəssisələrinə (tipoqrafiya, litoqrafiya, sipoqrafiya, sürətli çap maşənları və s.) bir vəzifə olaraq tapşırılsın ki, onlar çap etdikləri bütün əsərlərin (tirajından asılı olmayaraq təkrar çapları da buraya daxildir) hərəsindən əvəzsiz olaraq 50 nüsxə Dövlət Kitab Palatasına təqdim etsinlər: Bu məqsədlə sərf edilən daşınma və göndərmə xərcləri həmin müəssisələrin öz hesabına ödənilsin.

3. Bu qərarı həyata keçirərkən Dövlət Kitab Palatası təcili olaraq həmin qərarın 2-ci bəndinə əsasən çap məhsulatından aldığı mütləq nüsxələri qəzaların, respublikanın mədəni mərkəzlərinə və müttəfiq respublikaların Dövlət kitabxanaları üçün bölüşdürmək və təmin etmək işinin təşkilinə başlamalıdır.

4. Bu qərarla əlaqədar olaraq Rusiyada Mərkəzi Kitab palatasına Azərbaycan SSR Nəşriyyatından mütləq nüsxə göndərmək haqqında qanun ləğv olunsun.

5. Həmin qərar dərc olunan gündən həyata keçirilsin .

Azərbaycan Dövlət Kitab Palatası qərarda nəzərdə tutulan vaxtda öz fəaliyyətinə başlaya bilməmişdir. Binanın və bəzi təşkilat işlərinin müəyyən qaydada olmaması üzündən Kitab Palatasının fəaliyyəti 1925-ci il oktyabr ayına qədər ləngimişdir. Azərbaycan Respublikası Maarif Nazirliyi kollegiyasının 8 mart 1925-ci il tarixli iclasında palatanın fəaliyyətə başlamasına hazırlıqla əlaqədar müzakirə edilən məsələlərdən biri də ştat məsələsi idi. Kollegiya Baş Siyasi-Maarif idarəsinin təklifi ilə palataya üç ştat vahidi verilməsi haqqında qanun qəbul edir (müdir, texniki ştat və ekspeditor). Nəhayət, Azərbaycan Dövlət Kitab Palatası İsmailiyyə binasındakı (Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyətinin yerləşdiyi bina) bir otaqda fəaliyyətə başlayır (1925-ci ilin oktyabrında).

Vəzifələri

  1. Azərbaycan Respublikasında çıxan bütün çap əsərlərinin biblioqrafik qeydə alınması.
  2. Azərbaycanda çıxan çap əsərləri haqqında geniş biblioqrafik informasiya vermək; Bu məqsədlə "Kitab salnaməsi", "Qəzet məqalələri salnaməsi", "Jurnal məqalələri salnaməsi"ni və annotasiyalı kartoçkaları çap etdirmək.
  3. Mərkəzləşdirilmiş kataloqlaşdırma işini həyata keçirmək.
  4. Biblioqrafik kadrlar hazırlanmasına təsir göstərmək.
  5. Biblioqrafiyanın metodiki məsələlərini işləmək.
  6. Biblioqrafiya və kitabşünaslıq biliklərini yaymaq.
  7. Dövlət orqanlarına, müəssisə və təşkilatlara biblioqrafik xidmət göstərmək .

Fəaliyyəti

ADKP 1925-ci ilin oktyabr ayında RSFSR Mərkəzi Dövlət Kitab palatası, noyabr ayının 23-də Ümumittifaq mədəni əlaqələr cəmiyyəti ilə saziş bağlayır və bunun əsasında xarici ölkələrlə kitab mübadiləsi aparmaq imkanı əldə edir. Bu cəmiyyət vasitəsilə Türkiyədə Ərzurum qubernatoru üçün Azərbaycan dilində kiçik "kitabxana" göndərilmışdir. Kitab Palatası öz fəaliyyətini genişləndirmək məqsədi ilə Brüssel beynəlxalq biblioqrafiya institutu, Nyu-York kütləvi kitabxanası, Pekin kitabxanası, Tokio imperator kitabxanası, Paris Asiya muzeyi və başqa xarici müəssisələrlə əlaqə saxlayırdı.

1928-ci ildə Ali Siyasi Maarif İdarəsinə verilən hesabatda kitab palatasının fəaliyyətindən də geniş bəhs olunur və qeyd edilirdi ki, palata elmi ədəbiyyatın indekslərinin hazırlanması və nəşri ilə məşğul olan keçmiş SSRİ Xalq Komissarları Sovetinin komissiyasının fəaliyyətində yaxından iştirak etmişdir.

Palatanın dövlət biblioqrafiyası istiqamətindəki fəaliyyəti, əsasən, ikili funksiya daşıyırdı. Onlardan birincisi çap əsərlərinin qeydə alınması, ikincisi isə biblioqrafik informasiya vermək funksiyası idi.

ADKP 1940-cı ilə kimi aldığı pulsuz məcburi nüsxələrdən ikisini daxili işləri üçün saxlayır, qalanlarını müvafiq müqaviləyə əsasən keçmiş müttəfi q respublikaların dövlət kitabxanalarına və mühüm şəhər, rayon kitabxanalarına göndərirdi. Azərbaycan hökuməti 1940-cı il yanvar ayının 20-də məcburi nüsxələr haqqında daha bir qərar qəbul edir və bununla pulsuz göndərilən məcburi nüsxələrin sayı 5-ə endirilir. Onlardan üçü keçmiş Azərbaycan KP MK yanında Partiya Tarixi İnstitutuna, Azərbaycan Respublika EA kitabxanasına və Mirzə Fətəli Axundzadə adına Azərbaycan Respublika Kitabxanasına (hərəsinə bir nüsxə olmaqla) göndərilirdi. Bir nüsxə Palatanın arxivinə verilir, qalan bir nüsxədən biblioqrafiyalaşdırma və statistik məlumatın hazırlanması proseslərində istifadə olunurdu.

1929-cu ildə Palata XMK-nın Ali Siyasi-Maarif idarəsinin tabeçiliyindən Baş elmi müəssisələr idarəsinə (Qlavnauki) keçir və bu da onun biblioqrafik elmi mərkəz kimi formalaşmasına səbəb olur. 1939-cu il aprel ayının 28-də Kitab Palatası haqqında yeni əsasnamə qəbul olunur. Lakin Böyük Vətən müharibəsi (1941-45) bütün sahələrdə olduğu kimi, ADKP-nın da fəaliyyətinə mənfi təsir göstərir. 1945-ci ildən Palata Azərbaycan SSR XKS yanında Mədəni-Maarif Müəssisələri Komitəsinin nəzdində fəaliyyət göstərməyə başlayır. 1953-cü ildən isə o, AR Mədəniyyət Nazirliyinin 616 №-li əmrinə əsasən həmin nazirliyin ixtiyarına verilir. Bu isə Palatanın yerləşdiyi binanın sahəsini bir qədər genişləndirməyə imkan yaradır .

Palatanın çap məhsulları arasında respublikada nəşr olunan kitablar haqqında buraxılan çap kartoçkaları operativliklərinə görə fərqlənirdi. 70-ci illərin axirlarında və 80-ci illərin əvvəllərində (XX əsr) palata ildə təxminən 630 adda kitaba dair kartoçka çap etdirirdi. Ayda iki dəfə (hər ayın 4-də və 19-da) mətbəəyə verilən kartoçkalar çap olunduqdan sonra 237 ünvana:Bakı şəhəri, rayon kitabxanaları, keçmiş müttəfiq respublika kitab palataları, dövlət kitabxanaları, həmçinin keçmiş SSRİ Dövlət Kitabxanası və Saltıkov Şedrin adına Leninqrad Ümumi Dövlət Kitabxanasına göndərilirdi. Soraq-biblioqrafiya xidməti 32 növ kataloq və kartoteka sistemi əsasında həyata keçirilirdi.

ADKP müstəqillik illərində də fəaliyyətini davam etdirmiş, 2002-ci ildən isə onun funksiyaları Milli Kitabxanaya verilmişdir .

Biblioqrafik nəşrləri

Ümumi biblioqrafiyanın ixtisaslaşmış mərkəzi kimi fəaliyyət göstərən Kitab Palatası iki şöbəyə (Dövlət biblioqrafiyası və Məlumat biblioqrafiyası), üç filiala (mətbuat statistikası, elmi-texniki informasiya və nəzarət filialları) və bir bölməyə (Kitab salnaməsi bölməsi) malik idi. Palatanın ümumi quruluşu əsasında onun çap əsərləri üzərində apardığı biblioqrafik iş prosesinin məntiqi ardıcıllığını belə təsəsvvür etmək olar: respublika ərazisində çap əsərləri axınından nəzarət nüsxələri palataya daxil olur, nəzarət filialı tərəfindən yoxlanılır, sonra isə üzərində biblioqrafiyalaşdırma işi aparılması üçün dövlər biblioqrafiyası və məlumat biblioqrafiya şöbələrinə, mətbuatın statistikası filialına, kitab salnaməsi bölməsinə göndərilir və biblioqrafiyalaşdırma işi başa çatdırıldıqdan sonra Azərbaycan mətbuatı arxivinə təqdim edilirdi. Kitab Palatası biblioqrafik informasiya fəaliyyətində oraya daxil olan nəzarət (məcburi) nüsxələrinə əsaslanırdı. Hər il palataya orta hesabla 2650-2800 çap vahidi daxil olurdu .

Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı 1924-cü ildən başlayaraq bir neçə kataloq çap etdirmişdir. Bunlardan "Azərnəşrin ticarət qismi əxbarı" (1924), "Kitabların kataloqu" (1926, 1927), "Azərbaycan Dövlət Nəşriyyat kataloqu" (1926), "Dövlət nəşriyyatı . Azərnəşr bülleteni, iyun-dekabr 1927-ci il, №1, yanvar-iyun 1928-ci il №2" (1928) və s. Belə kataloqların buraxılması sonralar davam etdirilmişdir: "Ucuzlaşmış kitabların kataloqu" (1929), "Azərnəşr kataloqu" (1933), "Azərfirqənəşr-1935-ci ildə çıxmış kitabların kataloqu" (1936), "Yeni və əsgi əlifba ilə çıxan kitabların və məcmuələrin siyahısı" (1931) və s.

ADKP 1926-cı ilin yanvar ayından respublikada ilk dövlət biblioqrafiyası orqanının – "Kitab letopisi"nin nəşrinə başlayır. Adı çəkilən biblioqrafik jurnalda Azərbaycan Respublikası ərazisində çıxan yeni kitablar, kitabçalar və yeri gəldikcə jurnallar nəzərə alınır və onların biblioqrafik təsviri verilirdi.

Palata 1928-ci ildən jurnal məqalələrinin biblioqrafiyalaşdırılmasına başlayır və 1931-ci ildə 1920-1930-cu illərdə Azərbaycan Respublikası ərazisində çıxan jurnalların məqalələrinə dair biblioqrafik göstəricini başa çatdırıb “Azərbaycan SSR məcmuələr külliyyatı” (1920-1930) adı ilə nəşr etdirir (1932). Burada jurnallar, elmi əsərlər, xəbərlər və başqa elmi müəssisə nəşrləri əhatə edilmiş və onlarda dərc olunmuş məqalələrin analitik təsviri verilmişdir. On bir illik bir dövrün jurnal və məcmuələrinin tərkibini açan bu əsasla biblioqrafik informasiya mənbəyində birinci ümumi xarakterli məsələlər olmaqla, elmin, mədəniyyətin, xalq təsərrüfatının müxtəlif sahələri üzrə materialların bibliqrafik təsvirləri sistemli şəkildə əks olunmuşdur .

1940-cı ildə "1939-cu il üçün Azərbaycan SSR Kitab məhsulu illiyi" adlı bir vəsait çap etdirir .

Respublika Dövlət Kitab Palatasının perspektiv planında Azərbaycan kitabının ümumi retrospektiv biblioqrafik informasiya mənbələrinin yaradılması problemi də nəzərə alınmışdır. Planda qeyd olunur ki, mühüm vəzifələrdən biri respublikada ilk kitab çapından başlamış, 1946-cı ilə kimi Azərbaycan dilində çxmış kitabların və həm də dövri mətbuatın mülahizəli, dolğun və hərtərəfli göstəricisini hazırlamaqdan ibarətdir . Lakin əlaqədar idarə və müəssisələrlə əməkdaçlıq edilməməsi və lazımi bazanın olmaması səbəbindən bu plan həyata keçirilmədi. Palatanın bu sahədə ilk, nisbətən böyük nailiyyəti 1951-ci ildə "Azərbaycan kitabı" adı ilə çap etdirdiyi biblioqrafik göstəricidən ibarətdir.

1951-ci ildə isə "Azərbaycan kitab letopisi"nin 1942–1946-cı illərdə çapdan çıxmış kitabları əhatə edən əlavə buraxılışı çap olundu. 1960-cı ildən başlayaraq Palata “Birillik Azərbaycan kitabiyyatı”nı nəşr etdirməyə başladı. Göstəricidə il ərzində dilindən, mövzusundan, janrından asılı olmayaraq respublikada nəşr edilmiş bütün kitablar barəsində tam biblioqrafik məlumat verilirdi.

1980-cı ildə Kitab Palatasına Azərbaycan Respublikası ərazisində fəaliyyət göstərən nəşriyyatlar tərəfindən 1226 adda kitab və kitabça, 1222 adda avtoreferat, 132 adda qəzet (17073 nömrə), 81 adda jurnal (811 nömrə) 25 adda not, 128 adda təsviri sənət əsərləri göndərilmişdir və bunların hamısı, demək olar ki, dövlət biblioqrafiyası orqanlarında (“Azərbaycan mətbuat salnaməsi”ndə) qeydə alınmışdır.

XX əsrin 60-cı illərində Kitab Palatasının tabeçilik mənsubiyyətində, biblioqrafik nəşrlərində müəyyən dəyişikliklər olur. 1963-cü ildən (sentyabr ayı) Palata Respublika Nazirlər Sovetinin Dövlət Nəşriyyat, Poliqrafiya və Kitab Ticarəti İşləri Komitəsinin (sonralar Mətbuat və İnformasiya Nazirliyi) ixtiyarına verilir.

1960-cı ildən etibarən Palatanın mütəmadi olaraq nəşr etdirdiyi və dövlət biblioqrafiyası orqanları olan “Kitab salnaməsi”, “Jurnal məqalələri salnaməsi”, “Qəzet məqalələri salnaməsi” göstəriciləri birləşdirilərək “Azərbaycan Mətbuat Salnaməsi” adı ilə çap olunmağa başlayır.

İstinadlar

  1. ↑ Əliyev Z.H. (2007). Azərbaycan biblioqrafiyasının tarixi. Bakı.
  2. Халафов А.А. и Кязимов Р.А. (1983.- 8 февраля). Богатство мудрости и добра // Бак. рабочий. səh. 58.
  3. Əliyev Z. (2000). 1920-ci illərdə Azərbaycanda ümumi biblioqrafiya //Kitabxanaşünaslıq və biblioqrafiya (№1). Bakı. səh. 80-91.
  4. Сводный каталог зарубежных периодических изданий, поступивших в библиотеки Азербайджанской ССР в 1983. Баку. 1984.
  5. ↑ Azərbaycan Kitabxana Ensiklopediyası. Bakı. 2015. səh. 630.
  6. Makeyev H. (1965.-17 dekabr). Faktları təhrif etmək olmaz (H.Axundovun “Azərbaycan dövri mətbuatı” biblioqrafiyası haqqında) // Kommunist. Bakı. səh. 41-44.
  7. Azərbaycan Dövlət Kitab Palatasının arxivi.-Bağlama 13. siyahı 56-iş № 2.

Ədəbiyyat

Əliyev Z. (1962). Azərbaycanda biblioqrafiya işinin inkişafı (1920-1958) ped. elm. nam. (biblioqrafiya ixtisası üzrə) alim. dər.al. üçün dis. /Zöhrab Əliyev. Bakı. səh. 247. (#invisible_char)

Avqust 05, 2021
azərbaycan, dövlət, kitab, palatası, azərbaycan, dövlət, kitab, palatası, azərbaycan, dövlət, biblioqrafiyasının, mərkəzi, 1925, 2002, illərdə, fəaliyyət, göstərmişdir, mündəricat, yaranma, tarixi, vəzifələri, fəaliyyəti, biblioqrafik, nəşrləri, istinadlar, əd. Azerbaycan Dovlet kitab palatasi Azerbaycan dovlet biblioqrafiyasinin merkezi 1925 2002 ci illerde fealiyyet gostermisdir Mundericat 1 Yaranma tarixi 2 Vezifeleri 3 Fealiyyeti 4 Biblioqrafik nesrleri 5 Istinadlar 6 EdebiyyatYaranma tarixi RedakteDovlet Kitab Palatasinin yaradilmasi ideyasi 1924 cu ilde meydana gelmisdir Hemin ilde RSFSR Ukrayna ve Belorusiya kitab palatalari ile birge Azerbycan Xalq Maarif Komissarlari numayendesinin de M I Selimov istirak etdiyi musavirede kecmis muttefiq respublikalarda kitab palatalarinin yaradilmasi mecburi nusxelerin alinmasi paylanmasi salnamelerin buraxilmasi kitab statistikasinin vahid formasi haqqqinda meseleler muzakire olunmusdu Bu da Azerbaycanda kitab palatasinin yaradilmasi isini xeyli suretlendirmisdi Azerbaycan Respublikasi Xalq Maarif Komissarlari kollegiyasinin 1924 cu il sentyabr tarixli iclasinda Xalq Maarif Komissari Mustafa Quliyevin teklifi ile Respublika Dovlet Kitab Palatasinin yaradilmasi haqqinda mesele muzakire edildi ve bele bir idarenin respublika ucun vacibliyi qeyd olundu Ali Siyasi Maarif idaresine tapsirildi ki bu barede dekretin layihesini hazirlayib Azerbaycan Respublikasi XKC ne teqdim etsin Layihe hazirlanaraq 1925 ci ilin yanvarinda Azerbaycan hokumetine teqdim edildi XKS qerarin layihesine bir sira duzelisler ederek 1925 ci il fevralin 5 de Q Musabeyovun imzasi ile Azerbaycan SSR Xalq Maarif Komissarligi yaninda dovlet kitab palatasinin teskili ve metbuat eserlerinden nusxelerin teqdim edilmesi haqqinda qerar qebul etdi 1 Azerbaycanda dovlet biblioqrafiyasi isinin teskilini tenzim etmek ve Azerbaycan qeza nahiye medeniyyet merkezlerini ve kecmis SSRI erazisindeki dovlet kitabxanalarini mutleq metbuat nusxeleri ile temin etmek meqsedi ile verilen qerarda deyilir 1 Xalq Maarif Komissarligi yaninda Dovlet Kitab Palatasi teskil edilsin Ali Siyasi Maaarif idaresi 2 Azerbaycan SSR erazisinde yerlesen poliqrafiya muessiselerine tipoqrafiya litoqrafiya sipoqrafiya suretli cap masenlari ve s bir vezife olaraq tapsirilsin ki onlar cap etdikleri butun eserlerin tirajindan asili olmayaraq tekrar caplari da buraya daxildir heresinden evezsiz olaraq 50 nusxe Dovlet Kitab Palatasina teqdim etsinler Bu meqsedle serf edilen dasinma ve gonderme xercleri hemin muessiselerin oz hesabina odenilsin 3 Bu qerari heyata kecirerken Dovlet Kitab Palatasi tecili olaraq hemin qerarin 2 ci bendine esasen cap mehsulatindan aldigi mutleq nusxeleri qezalarin respublikanin medeni merkezlerine ve muttefiq respublikalarin Dovlet kitabxanalari ucun bolusdurmek ve temin etmek isinin teskiline baslamalidir 4 Bu qerarla elaqedar olaraq Rusiyada Merkezi Kitab palatasina Azerbaycan SSR Nesriyyatindan mutleq nusxe gondermek haqqinda qanun legv olunsun 5 Hemin qerar derc olunan gunden heyata kecirilsin 2 Azerbaycan Dovlet Kitab Palatasi qerarda nezerde tutulan vaxtda oz fealiyyetine baslaya bilmemisdir Binanin ve bezi teskilat islerinin mueyyen qaydada olmamasi uzunden Kitab Palatasinin fealiyyeti 1925 ci il oktyabr ayina qeder lengimisdir Azerbaycan Respublikasi Maarif Nazirliyi kollegiyasinin 8 mart 1925 ci il tarixli iclasinda palatanin fealiyyete baslamasina hazirliqla elaqedar muzakire edilen meselelerden biri de stat meselesi idi Kollegiya Bas Siyasi Maarif idaresinin teklifi ile palataya uc stat vahidi verilmesi haqqinda qanun qebul edir mudir texniki stat ve ekspeditor Nehayet Azerbaycan Dovlet Kitab Palatasi Ismailiyye binasindaki Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin Reyaset Heyetinin yerlesdiyi bina bir otaqda fealiyyete baslayir 1925 ci ilin oktyabrinda Vezifeleri RedakteAzerbaycan Respublikasinda cixan butun cap eserlerinin biblioqrafik qeyde alinmasi Azerbaycanda cixan cap eserleri haqqinda genis biblioqrafik informasiya vermek Bu meqsedle Kitab salnamesi Qezet meqaleleri salnamesi Jurnal meqaleleri salnamesi ni ve annotasiyali kartockalari cap etdirmek Merkezlesdirilmis kataloqlasdirma isini heyata kecirmek Biblioqrafik kadrlar hazirlanmasina tesir gostermek Biblioqrafiyanin metodiki meselelerini islemek Biblioqrafiya ve kitabsunasliq biliklerini yaymaq Dovlet orqanlarina muessise ve teskilatlara biblioqrafik xidmet gostermek 3 Fealiyyeti RedakteADKP 1925 ci ilin oktyabr ayinda RSFSR Merkezi Dovlet Kitab palatasi noyabr ayinin 23 de Umumittifaq medeni elaqeler cemiyyeti ile sazis baglayir ve bunun esasinda xarici olkelerle kitab mubadilesi aparmaq imkani elde edir Bu cemiyyet vasitesile Turkiyede Erzurum qubernatoru ucun Azerbaycan dilinde kicik kitabxana gonderilmisdir Kitab Palatasi oz fealiyyetini genislendirmek meqsedi ile Brussel beynelxalq biblioqrafiya institutu Nyu York kutlevi kitabxanasi Pekin kitabxanasi Tokio imperator kitabxanasi Paris Asiya muzeyi ve basqa xarici muessiselerle elaqe saxlayirdi 1928 ci ilde Ali Siyasi Maarif Idaresine verilen hesabatda kitab palatasinin fealiyyetinden de genis behs olunur ve qeyd edilirdi ki palata elmi edebiyyatin indekslerinin hazirlanmasi ve nesri ile mesgul olan kecmis SSRI Xalq Komissarlari Sovetinin komissiyasinin fealiyyetinde yaxindan istirak etmisdir 4 Palatanin dovlet biblioqrafiyasi istiqametindeki fealiyyeti esasen ikili funksiya dasiyirdi Onlardan birincisi cap eserlerinin qeyde alinmasi ikincisi ise biblioqrafik informasiya vermek funksiyasi idi 5 ADKP 1940 ci ile kimi aldigi pulsuz mecburi nusxelerden ikisini daxili isleri ucun saxlayir qalanlarini muvafiq muqavileye esasen kecmis muttefi q respublikalarin dovlet kitabxanalarina ve muhum seher rayon kitabxanalarina gonderirdi Azerbaycan hokumeti 1940 ci il yanvar ayinin 20 de mecburi nusxeler haqqinda daha bir qerar qebul edir ve bununla pulsuz gonderilen mecburi nusxelerin sayi 5 e endirilir Onlardan ucu kecmis Azerbaycan KP MK yaninda Partiya Tarixi Institutuna Azerbaycan Respublika EA kitabxanasina ve Mirze Feteli Axundzade adina Azerbaycan Respublika Kitabxanasina heresine bir nusxe olmaqla gonderilirdi Bir nusxe Palatanin arxivine verilir qalan bir nusxeden biblioqrafiyalasdirma ve statistik melumatin hazirlanmasi proseslerinde istifade olunurdu 1929 cu ilde Palata XMK nin Ali Siyasi Maarif idaresinin tabeciliyinden Bas elmi muessiseler idaresine Qlavnauki kecir ve bu da onun biblioqrafik elmi merkez kimi formalasmasina sebeb olur 1939 cu il aprel ayinin 28 de Kitab Palatasi haqqinda yeni esasname qebul olunur Lakin Boyuk Veten muharibesi 1941 45 butun sahelerde oldugu kimi ADKP nin da fealiyyetine menfi tesir gosterir 1945 ci ilden Palata Azerbaycan SSR XKS yaninda Medeni Maarif Muessiseleri Komitesinin nezdinde fealiyyet gostermeye baslayir 1953 cu ilden ise o AR Medeniyyet Nazirliyinin 616 li emrine esasen hemin nazirliyin ixtiyarina verilir Bu ise Palatanin yerlesdiyi binanin sahesini bir qeder genislendirmeye imkan yaradir 5 Palatanin cap mehsullari arasinda respublikada nesr olunan kitablar haqqinda buraxilan cap kartockalari operativliklerine gore ferqlenirdi 70 ci illerin axirlarinda ve 80 ci illerin evvellerinde XX esr palata ilde texminen 630 adda kitaba dair kartocka cap etdirirdi Ayda iki defe her ayin 4 de ve 19 da metbeeye verilen kartockalar cap olunduqdan sonra 237 unvana Baki seheri rayon kitabxanalari kecmis muttefiq respublika kitab palatalari dovlet kitabxanalari hemcinin kecmis SSRI Dovlet Kitabxanasi ve Saltikov Sedrin adina Leninqrad Umumi Dovlet Kitabxanasina gonderilirdi Soraq biblioqrafiya xidmeti 32 nov kataloq ve kartoteka sistemi esasinda heyata kecirilirdi ADKP musteqillik illerinde de fealiyyetini davam etdirmis 2002 ci ilden ise onun funksiyalari Milli Kitabxanaya verilmisdir 5 Biblioqrafik nesrleri RedakteUmumi biblioqrafiyanin ixtisaslasmis merkezi kimi fealiyyet gosteren Kitab Palatasi iki sobeye Dovlet biblioqrafiyasi ve Melumat biblioqrafiyasi uc filiala metbuat statistikasi elmi texniki informasiya ve nezaret filiallari ve bir bolmeye Kitab salnamesi bolmesi malik idi Palatanin umumi qurulusu esasinda onun cap eserleri uzerinde apardigi biblioqrafik is prosesinin mentiqi ardicilligini bele tesesvvur etmek olar respublika erazisinde cap eserleri axinindan nezaret nusxeleri palataya daxil olur nezaret filiali terefinden yoxlanilir sonra ise uzerinde biblioqrafiyalasdirma isi aparilmasi ucun dovler biblioqrafiyasi ve melumat biblioqrafiya sobelerine metbuatin statistikasi filialina kitab salnamesi bolmesine gonderilir ve biblioqrafiyalasdirma isi basa catdirildiqdan sonra Azerbaycan metbuati arxivine teqdim edilirdi Kitab Palatasi biblioqrafik informasiya fealiyyetinde oraya daxil olan nezaret mecburi nusxelerine esaslanirdi Her il palataya orta hesabla 2650 2800 cap vahidi daxil olurdu 1 Azerbaycan Dovlet Nesriyyati 1924 cu ilden baslayaraq bir nece kataloq cap etdirmisdir Bunlardan Azernesrin ticaret qismi exbari 1924 Kitablarin kataloqu 1926 1927 Azerbaycan Dovlet Nesriyyat kataloqu 1926 Dovlet nesriyyati Azernesr bulleteni iyun dekabr 1927 ci il 1 yanvar iyun 1928 ci il 2 1928 ve s Bele kataloqlarin buraxilmasi sonralar davam etdirilmisdir Ucuzlasmis kitablarin kataloqu 1929 Azernesr kataloqu 1933 Azerfirqenesr 1935 ci ilde cixmis kitablarin kataloqu 1936 Yeni ve esgi elifba ile cixan kitablarin ve mecmuelerin siyahisi 1931 ve s ADKP 1926 ci ilin yanvar ayindan respublikada ilk dovlet biblioqrafiyasi orqaninin Kitab letopisi nin nesrine baslayir Adi cekilen biblioqrafik jurnalda Azerbaycan Respublikasi erazisinde cixan yeni kitablar kitabcalar ve yeri geldikce jurnallar nezere alinir ve onlarin biblioqrafik tesviri verilirdi Palata 1928 ci ilden jurnal meqalelerinin biblioqrafiyalasdirilmasina baslayir ve 1931 ci ilde 1920 1930 cu illerde Azerbaycan Respublikasi erazisinde cixan jurnallarin meqalelerine dair biblioqrafik gostericini basa catdirib Azerbaycan SSR mecmueler kulliyyati 1920 1930 adi ile nesr etdirir 1932 Burada jurnallar elmi eserler xeberler ve basqa elmi muessise nesrleri ehate edilmis ve onlarda derc olunmus meqalelerin analitik tesviri verilmisdir On bir illik bir dovrun jurnal ve mecmuelerinin terkibini acan bu esasla biblioqrafik informasiya menbeyinde birinci umumi xarakterli meseleler olmaqla elmin medeniyyetin xalq teserrufatinin muxtelif saheleri uzre materiallarin bibliqrafik tesvirleri sistemli sekilde eks olunmusdur 1 1940 ci ilde 1939 cu il ucun Azerbaycan SSR Kitab mehsulu illiyi adli bir vesait cap etdirir 5 Respublika Dovlet Kitab Palatasinin perspektiv planinda Azerbaycan kitabinin umumi retrospektiv biblioqrafik informasiya menbelerinin yaradilmasi problemi de nezere alinmisdir Planda qeyd olunur ki muhum vezifelerden biri respublikada ilk kitab capindan baslamis 1946 ci ile kimi Azerbaycan dilinde cxmis kitablarin ve hem de dovri metbuatin mulahizeli dolgun ve herterefli gostericisini hazirlamaqdan ibaretdir 6 Lakin elaqedar idare ve muessiselerle emekdacliq edilmemesi ve lazimi bazanin olmamasi sebebinden bu plan heyata kecirilmedi Palatanin bu sahede ilk nisbeten boyuk nailiyyeti 1951 ci ilde Azerbaycan kitabi adi ile cap etdirdiyi biblioqrafik gostericiden ibaretdir 1951 ci ilde ise Azerbaycan kitab letopisi nin 1942 1946 ci illerde capdan cixmis kitablari ehate eden elave buraxilisi cap olundu 1960 ci ilden baslayaraq Palata Birillik Azerbaycan kitabiyyati ni nesr etdirmeye basladi Gostericide il erzinde dilinden movzusundan janrindan asili olmayaraq respublikada nesr edilmis butun kitablar baresinde tam biblioqrafik melumat verilirdi 1980 ci ilde Kitab Palatasina Azerbaycan Respublikasi erazisinde fealiyyet gosteren nesriyyatlar terefinden 1226 adda kitab ve kitabca 1222 adda avtoreferat 132 adda qezet 17073 nomre 81 adda jurnal 811 nomre 25 adda not 128 adda tesviri senet eserleri gonderilmisdir 7 ve bunlarin hamisi demek olar ki dovlet biblioqrafiyasi orqanlarinda Azerbaycan metbuat salnamesi nde qeyde alinmisdir XX esrin 60 ci illerinde Kitab Palatasinin tabecilik mensubiyyetinde biblioqrafik nesrlerinde mueyyen deyisiklikler olur 1963 cu ilden sentyabr ayi Palata Respublika Nazirler Sovetinin Dovlet Nesriyyat Poliqrafiya ve Kitab Ticareti Isleri Komitesinin sonralar Metbuat ve Informasiya Nazirliyi ixtiyarina verilir 1960 ci ilden etibaren Palatanin mutemadi olaraq nesr etdirdiyi ve dovlet biblioqrafiyasi orqanlari olan Kitab salnamesi Jurnal meqaleleri salnamesi Qezet meqaleleri salnamesi gostericileri birlesdirilerek Azerbaycan Metbuat Salnamesi adi ile cap olunmaga baslayir Istinadlar Redakte 1 2 3 Eliyev Z H 2007 Azerbaycan biblioqrafiyasinin tarixi Baki Halafov A A i Kyazimov R A 1983 8 fevralya Bogatstvo mudrosti i dobra Bak rabochij seh 58 Eliyev Z 2000 1920 ci illerde Azerbaycanda umumi biblioqrafiya Kitabxanasunasliq ve biblioqrafiya 1 Baki seh 80 91 Svodnyj katalog zarubezhnyh periodicheskih izdanij postupivshih v biblioteki Azerbajdzhanskoj SSR v 1983 Baku 1984 1 2 3 4 Azerbaycan Kitabxana Ensiklopediyasi Baki 2015 seh 630 Makeyev H 1965 17 dekabr Faktlari tehrif etmek olmaz H Axundovun Azerbaycan dovri metbuati biblioqrafiyasi haqqinda Kommunist Baki seh 41 44 Azerbaycan Dovlet Kitab Palatasinin arxivi Baglama 13 siyahi 56 is 2 Edebiyyat RedakteEliyev Z 1962 Azerbaycanda biblioqrafiya isinin inkisafi 1920 1958 ped elm nam biblioqrafiya ixtisasi uzre alim der al ucun dis Zohrab Eliyev Baki seh 247 invisible char Menbe https az wikipedia org w index php title Azerbaycan Dovlet Kitab Palatasi amp oldid 5986680, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.